ملائيشيا جا پنج رڪن نگارا ۽ پاڪستان جا چار بندرگاهه
ملائيشيا ۾ ڌاريون ايندڙ ضرور سوچيندو هوندو ته اهو ’نگارا‘ ڇا آهي؟ جيئن عنايت بلوچ (پاڪستان جي ريڊيو اسٽيشن سان واسطو رکندڙ هڪ شاعر ۽ سفرناما لکندڙ) پنھنجي سفرنامي ۾ لکيو آهي ته ڪوالالمپور ۾ جتي به وڃ ته اتي نغارا ئي نغارا (Negara) پيا وڄن.
سو سائين ملائيشيا ۾ نگارا لفظ جو استعمال ائين آهي جيئن پاڻ وٽ يا ٻين ملڪن ۾ ’قومي‘، ’وطني‘ يا ’نئشنل‘ آهي. جيئن ته: نئشنل بئنڪ، نئشنل شپنگ، قومي بچت گهر، قومي دواخانو، قومي اسڪول، بئنڪ وطني وغيره وغيره. ملئي لفظ نگارا جي معنيٰ ملڪ يا ملڪي، قومي وغيره آهي.
لفظ نگارا تان هڪ لطيفو ياد ٿو اچي. ملائيشيا ۾ نوڪري ڪندڙ ڌرائين ملڪ جي ماڻهوءَ کي هتي جي ملئي زبان جو هڪ آسان امتحان ڏيڻو پوندو آهي. جيئن انگريزن جي ڏينھن ۾ گڏيل هندوستان ۾ ڌارئين عملدار لاءِ هو ته هو جنھن صوبي ۾ به نوڪري ڪندو هو ته ان جي زبان _سنڌي، مرهٺي،بنگالي، تامل وغيره ۾ امتحان ڏيڻو پوندو هو. سو هتي جي امتحان ۾ هڪ اهو سوال به پڇيو ويندو آهي ته قوم جي فرد جا پنج ڪھڙا رڪن نگارا (Rukunegara) (بنيادي متا) آهن. جيڪي در اصل هن ريت آهن: (1) خدا ۾ ايمان (2) ملڪ ۽ ان جي بادشاهه سان وفاداري (3) Constitution آئين کي مضبوط رکڻ (4) قانون جي مڃتا ۽ (5) سٺي چال چلن ۽ سٺو اخلاق.
پر همراهه _ جنھن شايد اچڻ سان زو نگارا، ديوان نگارا وغيره جا چڪر هنيا هئا، سو رڪن نگارا جا پنج متا هن ريت لکي آيو:
(1) بئنڪ نگارا (2) مسجد نگارا (3) زو نگارا (4) ميوزيم نگارا ۽ (5) فلم نگارا.
ان قسم جو چرچو پاڪستان جي بزرگ صحافي علي نواز وفائيءَ صاحب پڻ مونکي ٻڌايو هو، جنھن موجب ڪنھن شاگرد کان جڏهن پڇيو ويو ته پاڪستان ۾ گهڻا پورٽ يعني (بندرگاهه) آهن ته جواب ۾ لکي آيو ته چار آهن:
1. امپورٽ 2. ايڪسپورٽ 3. ٽرانسپورٽ ۽ 4. پاسپورٽ.