ملائيشيا مان نڪرندڙ اخبارون
ٻئي نمبر تي “Malay Mail” ۽ “The Star” اخبارون آهن، جن مان هرهڪ جو روزانو وڪرو منو لک کن ٿيندو. انهن کان علاوه National-Echo ۽ Business پڻ روز جون اخبارون آهن پر سندن کپت ويھه هزار ڪاپيون مس آهي.
ملئي زبان ۾ نڪرندڙ _ روزناما اتوسان ملايو (Utusan-Malayu) سڀ کان گهڻي مشھور اخبار آهي، جنهن جونروزانو سندس ساڍا ٽي لک ڪاپيون ڇپجن ٿيون. هونءَ تعداد جي لحاظ کان ان کان وڌيڪ هفتيوار ملئي اخبار Mingguan- Malaysia هلي ٿي جنھن جا ساڍا چار لک کن خريدار آهن.
روزناما Berita-Harian ۽ هفتيوار Perodana ۽ هفتي ۾ ٽي دفعا نڪرندڙ اخبار Watan پڻ چڱيون خاصيون مشھور آهن.
ملائيشيا مان چيني زبان ۾ به ڪيتريون ئي اخبارون نڪرن ٿيون _ جو هتي اڌو اڌ آدمشماري چينين جي آهي. پر سڀ لک کن جي دائري ۾ ڇپجن ٿيون. ڇو جو چيني ماڻهو انگريزي اخبار پڙهن ٿا. ڪجهه اخبارن جا نالا هن ريت آهن: روزناما سِن چيو جِٽ پوح (Sin-Chew-Jit-Poh)، ڪِن ڪوڪ (Kin-Kwok)، نانياگ سيانگ، شن من ۽ ڪجهه هفتيوار پڻ.
انگريزي، چيني۽ ملئي اخبارن کان علاوه تامل زبان ۾ پڻ اخبارون نڪرن ٿيون، جو ملائيشيا جي هر شھر ۾ ڪيترائي ڏکڻ هندستاني تامل پڻ رهن ٿا _ جن جي ڪاوڙ، خوشي، ڏک درد ۽ مسئلن جي صحيح ترجماني تامل اخبارون ڪن ٿيون. روزناما تامل اخبار ”نيسان“ (Nesan)، اوسائي (Osai)، ’ٿينا ماني‘ ڪافي مشھور آهن ۽ هر هڪ جا خريدار اڌ لک کن جي لڳ ڀڳ ٿيندا. هفتيوار تامل اخبار ’ونامپادي‘ پڻ چڱو هلي ٿي.
ڪن پڙهندڙن کي ملائيشيا مان تامل اخبارن جي ڇپجڻ تي تعجب لڳندو هجي ته ڏکڻ هندستانين جو هندستان کان علاوه سريلنڪا، سنگاپور ۽ ملائيشيا ۾ پڻ ايترو اثر آهي جو سندن زبان تامل جون اخبارون پڻ نڪرن ٿيون.
پر وڏي تعجب جي ڳالهه اها آهي ته ملائيشيا ۾ پنجاب جي سکن جو پڻ چڱو اثر رسوخ ۽ تعداد آهي جو سندن پنجابي اخبارون ڇپجن ٿيون. ملائيشيا مان پنجابيءَ ۾ ٻه اخبارون نڪرن ٿيون. ٻئي روزناما آهن: هڪ ”سماچار ملايا“ ۽ ٻي ”نوي جيون“ (نئين زندگي). ٻئي پنجابي اخبارون گرمکي لکائيءَ ۾ آهن.
ملائيشيا ۾ ڏکڻ هندستان جون جيڪي قومون رهن ٿيون، انهن ۾ تاملن بعد ٻئي نمبر تي مليالم ڳالهائڻ وارا گهڻا آهن ۽ هڪ مليالم زبان جي اخبار _ ”ملائيشيا مليالي“ جون پڻ لک کن ڪاپيون ڇپجن ٿيون.
مٿي اڙدو اخبار ”جنگ“ جي ڇپائيءَ جو تعداد ڏنل آهي. اسان جي ملڪ پاڪستان جي ڪجهه ٻين اخبارن جي سرڪيوليشن ڪجهه هن ريت آهي: ڪراچي، لاهور، ملتان ۽ پنڊيءَ مان نڪرندڙ نظامي فئمليءَ جي ”نواءِ وقت“_ ٻه لک ڪاپيون، اين پي ٽي (حڪومت) طرفان لاهور، ڪراچي، ڪوئٽه ۽ پشاور کان نڪرندڙ اڙدو اخبار ”مشرق“ منو لک کن، هارون خاندان جي ڪراچيءَ مان نڪرندڙ ڊان اخبار سٺ هزار کن، اين پي ٽي (حڪومت) طرفان انگريزي اخبار ”پاڪستان ٽائيمس“ اڌ لک کن، مرتضيٰ پويا طرفان اسلام آباد مان نڪرندڙ The Muslim اخبار _ تيرهن هزار.
هونءَ پاڪستان مان اڄڪلهه ٻارهن سؤ کن اڙدو اخبارون ۽ رسالا نڪرن ٿا، 256 انگريزيءَ ۾، پاڪستان جي چئن صوبائي زبانن مان فقط سنڌي ٻولي تعليمي زبان سمجهي وڃي ٿي ۽ سنڌيءَ ۾ سؤ کن مختلف اخبارون ۽ رسالا نڪرن ٿا. باقي گجراتي، پنجابي، پشتو، بلوچي ۽ بروهويءَ جون سڀ اخبارون ۽ رسالا ملائي جملي ٽيهه ٿين ٿا. (هانگ ڪانگ جي هفتيوار رسالي Rewiew جي تازي ڄاڻايل رپورٽ مطابق.)