ملڪ ۽ مسئلا
تنھن تي لبناني سرويئر وراڻيس: ”توهان جي ملڪ ۾ ته وري به هڪ زبان (فارسي) آهي. هڪ مذهب (اسلام) آهي ۽ هڪ ئي فرقو (شيعا) آهي. لبنان جو سوچ ته ڇا حالت هوندي. ملڪ جي اڌ آدمشماري عيسائي آهي ته اڌ مسلمان. پنھنجو پاڻ ۾ ئي وڙهيو پيا مرون.“
ان تي ملئي ڪئپٽن چيو: ”ان خيال کان اسان ڀاڳ وارا آهيون جو اسان جي ملڪ ۾ ٽي قومون: ملئي، چيني ۽ انڊين رهن ٿيون ته به سڪون لڳو پيو آهي.“
سنگاپور جي چيف انجنيئر چيو: ”اهو ته ڪجهه به ناهي. اسان جي ملڪ سنگاپور ۾ نه فقط ٽي مختلف قومون رهن ٿيون (چيني، انڊين ۽ ملئي) پر سرڪاري زبانون ۽ مذهب به اوترائي گهڻا آهن ته به اسين سنگاپوري سانت ڀري زندگي گذاريون ٿا.“
پري کان يوگوسلاويا جي ڪنھن شپ يارڊ جو هڪ آرڪيٽيڪٽ انجنيئر، جيڪو چڱي دير کان سڀني جي گفتگو ٻڌي رهيو هو، تنھن رڙ ڪري چيو: ”رڳو پنھنجي يخي ويٺا هڻو. ڪنھن منھنجي ملڪ يوگوسلاويا جي اندرين ۽ ٻاهرين حالتن جو به جائزو ورتو آهي؟“
مڙيئي چپ ٿي ويا. سنگاپوري چيف انجنيئر وسڪيءَ جو گلاس چپن تان هٽائي ٽيبل تي کڻي رکيو. لبناني سرويئر اڌ گابري ڇڪيل سگريٽ کي مروڙي سروڙي کڻي آئش ٽري ۾ ڦٽو ڪيو. سڀ يوگوسلاويا کان آيل همراهه ڏي گهورڻ لڳا.
”ٻڌو! اسان جي ملڪ يوگوسلاويا ۾،“ يوگوسلاوين همراهه چيو، ”ٻه لکڻيون: لئٽن (Latin) ۽ سائريلڪ (Cyrillic) استعمال ٿين ٿيون. ٽي وڏا مذهب: آرٿوڊڪس، ڪئٿولڪ ۽ اسلام آهن ۽ چار تھذيبون: لئٽن، جرمن، سلاوڪ ۽ اورينٽل آهن. ان کان علاوه اسان جي ملڪ ۾ پنج قومون: سرب (Serbs)، ڪروٽ (Croats)، سلوون (Slovenes)، مئڪڊونين(Mecedonian) ۽ مانٽينگرو (Montenegro) رهن ٿيون. ڇھه صوبا: سربيا، ڪروٽيا، سلووينيا، مئڪڊونيا، مونٽينگرو ۽ بوسنيا آهن ۽ چوڌاري سَتَ پاڙيسري ملڪ: اٽلي، آسٽريا، هنگري، رومانيا، بلغاريا، يونان ۽ البانيا آهن _ ته به اسين خوش آهيون. ڪنھن پڙهيو آهي اخبار ۾ ته اسان وڙهون ويٺا.“
سڀ اهڙو ڪڇن جھڙو ڀت.
(پر افسوس جو ان ڳالهه کان ڪجهه سال بعد مارشل ٽيٽو جي مرڻ تي يوگوسلاويا ۾ اهڙي باهه ٻري جو ملڪ ٽڪرا ٽڪرا ٿي ويو _ادارو).