پکين پچارون
گذريل سال به خبر پيئي ته عيد تي ترينگانو رياست جي هڪ ڳوٺ وارن نه عيد نماز پڙهي ۽ نه ٽن ڏينھن تائين هڪ ٻئي سان ملڻ لاءِ نڪري سگهيا جو هاٿين جو هڪ ڌڻ ڀر واري جهنگل مان نڪري ان ڳوٺ جي چوڌاري اچي ويھي رهيو هو. آخر ٽئين ڏينھن ٻيلي کاتي وارن اچي هنن کي ڀڄائي ڪڍيو، تڏهن ڳوٺ جا ماڻهو ٻاهر نڪتا.
ڪجهه ڏينھن پهانگ رياست جي پڻ اهڙي خبر اخبار ۾ آئي هئي ته اتي جي هڪ ڳوٺ ۾ هاٿين جي ٻن ڌڻن بيٺل لکھا ڊالرن جي فصل کي لتاڙي چٽ ڪري ڇڏيو ۽ ڪيترائي انڊين جا ڪچا ۽ ملئي ماڻهن جا ڪاٺاڻا گهر ڊاهي وڌا. ڪو اڪيلي سر هاٿيءَ کي مارڪٽ ڪندي به ڊڄي ٿو جو هاٿيءَ جو يادگيرو تمام گهڻو آهي ۽ هو ڳولي ڳولي ان ماڻهوءُ کان بدلو وٺي ٿو. هاٿين بعد ٻئي نمبر تي ڀولڙن، سوئرن، سانن، مانگر مڇن ۽ گينڊن جي ڪيل نقصانن جون خبرون اينديون آهن.
ڪي خبرون وري دلچسپ نوعيت جون هونديون آهن. مثال طور: ’باگاس رائي‘ ڳوٺ جي هڪ همراهه جي ڪڪڙ جي خبر آئي هئي ته اها ناريل جو سڄو وڻ چڙهي مٿي چوٽيءَ تي وڃي بيضو لاهي ٿي.
ڪڪڙ جي مالڪ حاجي مختيار (عمر چاليھه سال) ٻڌايو ته ڪڪڙ کي وڻ تي چڙهڻ جي ايڏي پرئڪٽس ٿي ويئي آهي جو بيضو لاهڻ مھل ٽيھه فوٽ ڊگهو ٿڙ لتاڙي مٿين ٽارين تي وڃيو آنو لاهي ٿي. ڪيترن ماڻهن مختيار کي اها ڪڪڙ وڪڻڻ لاءِ ناڻي جي آڇ ڪئي، پر هن انڪار ڪيو.
هڪ چچيءَ جي خبر فوٽو سميت آئي هئي ته هڪ ڳوٺ ۾ فلاڻي همراهه جي گهر ۾ هڪ اهڙي چچي آهي، جنھن کي ٻه پُڇ آهن.
ڪجهه ڏينھن اڳ هڪ خبر مينا پکيءَ جي آئي هئي. خبر جو عنوان هو: ”تامل ڳالهائيندڙ مينا سڄي ڳوٺ جي ڳالهه“ ۽ پوءِ خبر ۾ هو ته تائپنگ ضلعي جي هڪ ڳوٺ ”توپائيءَ“ ۾ هڪ اهڙي مينا آهي جيڪا تامل زبان ڳالهائي ٿي ۽ ٿوري ٿوري ملئي پڻ. هن کي ڏسڻ لاءِ نه فقط توپائي ڳوٺ جا پر پري پري کان ماڻهو اچي رهيا آهن.
راجا چيليھا _ جنھن تامل همراه جي اها مينا آهي، جي گهر ۾ جيڪو به وڃي ٿو ته اها مينا تامل زبان ۾ ‘سا پي تيا’ چئي کيڪاري ٿي _ يعني تو ماني کاڌي آهي؟
هن پکيءَ کي گهر جي سڀني ڀاتين جا نالا ياد آهن. ڊبل روٽيءَ وارو جيئن ئي اچي ٿو ته ”روٽي روٽي“ چئي سڀني کي اطلاع ڪري ٿي.
راجا ٻڌايو ته هن کي اها مينا، ٻيلي ۾ ڪم ڪندي، هڪ وڻ هيٺان زخمي حالت ۾ ملي هئي. هاڻ هوءَ گهر جي هڪ ڀاتيءَ وانگر هنن وٽ رهي ٿي. گهر جا ڀاتي کانئس هڪ پل به جدا ٿيڻ نٿا چاهين. جيتوڻيڪ ”پکي ڌارڻ جو لائسنس“ ٺھرائڻ ۾ دير ڪرڻ ڪري ٻيلي کاتي وارن کانئس اها مينا هڪ هفتي لاءِ کسي ورتي هئي. پر پوءِ پندرهن ڊالر پياري، لائسنس ٺھرائڻ بعد کيس موٽائي ويئي.
هڪ خبر ۽ تصوير ”پاسرماس“ ڳوٺ جي انچڪ مات صالح اوانگ ۽ سندس پاليل هڪ سھڻي پکيءَ جي آئي هئي ته سندس هي پکي نماز جي وقتن تي مٺي آواز ۾ لات لنوي کيس نماز پڙهڻ جي ياد ڏياري ٿو. انچڪ صالح ٻڌايو ته پکيءَ جي ان خاصيت جي چڱيءَ طرح خبر کيس رمضان ۾ پيئي، جڏهن هو روزو رکڻ ۽ کولڻ مھل ايندڙ ٻانگ کان ڪجهه گهڙيون پھرين پنھنجي مٺيءَ ٻوليءَ ۾ سڏ ڪندو هو.
انچڪ صالح چيو ته هو ڪڏهن به ان پکيءَ کي نه وڪڻندو، جو هي پکي پروردگار طرفان کيس هڪ تحفو آهي. پاڻ هن پکيءَ جو نالو ’نمازي پکي‘ رکيو آهي.
پرلس رياست جي پوليس اتي جي ماڻهن کي هڪ آدم خور چيتي کان خبردار ڪيو آهي، جنھن سنگائي ڳوٺ جي هڪ ماڻهوءَ کي کائي وڌو آهي. ٻيلي کاتي وارا ان چيتي کي مارڻ پٺيان ڀڄ ڊڪ ڪري رهيا آهن، جو هنن جو چوڻ آهي ته هڪ دفعو انسان جو رت چکڻ بعد ان ڊپ جو انديشو آهي ته متان هو وري ماڻهن تي حملو ڪري.
ڪوالالمپور جي وائلڊ لائيف وارن سڀني ماڻهن کي چتاءُ ڏنو آهي ته سماتري گينڊي کي ڪو به نه ماري جو هن جي جنس دنيا ۾ ختم ٿيڻ واري آهي. (ياد رهي ته هن گينڊي جو سڱ مردانگي برقرار رکڻ ۽ شھوت وڌائڻ (Aphrodiatis) جي دوائن جي ڪم اچي ٿو. گينڊي جو سِڱُ چين ۾ تمام مھانگو وڪامي ٿو _ جتي جا حڪيم ان کي پيھي ٻورو ڪري ٻين شين سان ملائي طاقت، جواني، شباب جي دوا ٺاهي، دنيا جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ وڪرو ڪن ٿا.)
چون ٿا ته هن وقت هي گيندو سڄي دنيا ۾ فقط ملاڪا جي چڙيا گهر ۾ آهي، جيڪو گذريل سال نگري سيمبلان جي جهنگلن ۾ ڏکڻ هندوستاني مزورن کي نظر آيو هو. هو وڻن جي ڪٽائي ڪري رهيا هئا ته هي گينڊو ڀڄڻ دوران هڪ اونهي کڏ ۾ ڪري پيو.
ٻيلي کاتي وارن ٻڌايو ته چڱو جو مدراسي مزورن ان کي ڏٺو ۽ ڦاسائڻ لاءِ کين اطلاع موڪليو. جيڪڏهن چيني مزورن جي ور چڙهي ها ته اتي جو اتي کيس کائي سڱ چين، هانگ ڪانگ، تائيوان يا ڪوريا جي ڪنھن پساريءَ کي وڪڻي ڇڏين ها.
هونءَ هي گينڊو زولاجيڪل دنيا ۾ به وڏي هاڪ رکي ٿو. هن کان اڳ ان نسل جو گينڊو فقط راٽرڊم (هالئنڊ) جي چڙيا گهر ۾ هو، جيڪو 1973ع ۾ مري ويو هو. هن گينڊي کي حاصل ڪرڻ لاءِ ملائيشيا حڪومت کي ڪيترن ئي ملڪن وڏيون وڏيون آڇون ڏنيون آهن. سنگاپور وارن ته ان جي تور جيترو سون ٿي ڏنو پر ملائيشيا وارن اهڙي ناياب شيءِ ڏيڻ کان صاف انڪار ڪري ڇڏيو. ڪيترائي يورپي ملڪن جا شاگرد هن گينڊي تي ملاڪا ۾ اچي ريسرچ ورڪ ڪري رهيا آهن.