مختلف موضوع

ماحوليات: ڌرتي ۽ انسان جو آئيندو

ماحوليات بابت اسان وٽ ڪي ٿورا مضمون ئي لکيا وڃن ٿا. جنت نما ڌرتي، جيڪا اسان جو گهر آھي ان کي ڪھڙا خطرا لاحق آھن؟ انسان ۽ ٻين جيون کي ڪھڙي مصيبتن کي منھن ڏيڻو پيو پوي؟ انسان فطرت سان ڪيئن کيڏي رھيو آھي؟ اھي سڀ سوال ھن وقت اھم آھن. ڪتاب ۾ جهنگلن ۽ ٻيلن جي تباھي ۽ انھن جا ماحول تي اثر، وبائي بيماريون، ڪورونا جا اثر، ڌرتيءَ جو آئيندو، پاڻي، درياءَ ۽ انھن جي آلودگي، ڳوٺ ۽ شھر، پکين جي دنيا، چرنوبل، وڇائجي ويل سامونڊي ڪنارا، شھرن جي ويڳاڻپ ۽ انسانن جي لاتعقي، گليشيئر ۽ وڌندڙ گرمي پد، ڪراچيءَ جي ملير ۽ لياري ندي، گهرو ويڙھ وڻ ۽ گم ٿيل ماڻھو سميت ڪيترائي اھم مضمون شامل آھن.

Title Cover of book ماحوليات: ڌرتي ۽ انسان جو آئيندو

چرنوبل

چرنوبل هن وقت يوڪرين جو حصو آهي. اپريل 1986 ۾ جڏهين آنجهاني سوويت يونين اڃا باقي هو ته يوڪرين به سوويت يونين جو حصو هو. ان وقت هتان جي نيو ڪليائي پلانٽ جي حادثي سڄي دنيا کي نيوڪليائي خطري کان خبردار ڪري ڇڏيو هو. هن وقت روس يوڪرين تنازعي ۾ نيوڪليائي هٿيارن کي استعمال ڪرڻ جي ڳالھه ٿي رهي آهي. ان دنيا کي اهو سوڄڻ تي مجبور ڪيو آهي ته نه رڳو جپان جي ٻن شهرن هيروشيما ۽ ناگاساڪي تي ٻين مهاڀاري جنگ ۾ آمريڪا جي ائٽمي حملي جا نتيجا اتان جا ماڻهو ۽ ٻي جيوت اڃا ڀوڳي رهي آهي. چرنوبل به ان صورتحال مان نڪري نه سگھيو آهي. ان وقت هڪ وييع علائقي کي ماڻهن کان خالي ڪرايو ويو هو. اٽڪل ڇٽيھه سال گذرڻ کانپوء ماهرن ان صورتحال جو وري جائزو ورتو آهي. سندن چوڻ آهي ته اهو علائقو، جيڪو لندن شهر کان به وڏو آهي، چوويه هزار سالن تائين انسانن جي رهائش لاءِ سازگار ناهي.
انساني آبادي جي نه هئڻ ڪري هتي ٻي جيوت جي لاء ماحول سازگار ٿي پيو آهي. هن وقت ماڻهن کي هتي لومڙ ۽ ڪجھ ٻيا جانور ۽ پکي نظر آيا آهن. ان ڳالھه تي تحقيق ڪئي پيئي وڃي ته انهن جانورن ۽ پکين تي تابڪاري جو ڪيترو اثر ٿيو آهي ۽ ڇا انهن جي ڊي اين وغيره ۾ به تبديلي واقع ٿي آهي. اڃا تائين سائنسدان ڪنهن ڳالھه تي متفق ناهن ته انهن ۾ ڪهڙي قسم جي تبديلي واقع ٿي آهي ۽ ٿي به آهي يانه.
بهرحال اها ڳالھه ته طئي آهي ته تابڪاري جا اثر انسان جي زندگي ۽ صحت لاء ٻي جيوت جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ هاڃيڪار آهن جڏهين ته ان سڀ لاء ذميوار به انسان پاڻ آهي.