ٽ
ٽٻڻو؛ ٽٻڻي، ڪکن/ تيلين مان ٺھيل ٽوڪري، جنھن کي مٿان پُڙ/ڍڪ هجي.
ٽاڻي؛ ڪپھه کي ڪتِڻ، ڪپھه مان ڪڪڙا يا ڪچرو ڪڍڻ، ڪپھه جا ٽاڻا ٺاهڻ.
ٽٻڻي ۾ ڪپھه ٿوري پوندي آهي. منجهس پيل ڪپھه ٽاڻڻ لاءِ ويھبو ته جلدي ٽاڻي وٺبو ۽ وقت ٿورو لڳندو. ڪي عورتون ساهرين گهر ۾ ميار لاهڻ لاءِ تمام ٿورو ڪم ڪنديون آهن، وري جلدي پيڪن ڏانھن گهمڻ لاءِ برقعو ڪلھي تي رکنديون آهن. اهڙين عورتن لاءِ سَـسُـون ٽوڪ طور ائين چونديون آهن.
مطلب:
34.1 ٿورو ڪم ڪري، جلدي مِٽن ڏانھن ڀڄڻ.
34.2 بي-دليو ڪم ڪرڻ واري لاءِ ٽوڪ طور ائين چئبو آهي.
34.3 ائين تڪڙي آئي ۽ وئي، جيئن ڏينڀو ڏنگ ھڻڻ لا اچي.
35. ٽـپـڙ ئي ٽيشڻ تي هئڻ. (ورجيس)
ٽپڙ؛ گهر ۾ ڪتب ايندڙ سامان. Luggage
ٽيشڻ؛ Railway Station، ريلوي اسٽيشن جو بگڙيل نالو يا سنڌي روپ.
ھيڻو مسافر، ريل ۾ چڙهڻ لاءِ سامان، مال واري گاڏي ۾ چاڙهائڻ بدران، پاڻ سان کڻي. گاڏيءَ جي تڪڙ سبب، فقط پاڻ چڙهي سگهي ۽ سامان پليٽ فارم تي رهجي وڃيس. اھڙو مسافر، گاڏيءَ جي ڇٽڻ کان پوءِ، اندر پيو ٻاٿون ڏيندو ۽ ڦٿڪندو. ٻاڪاريندو پيو؛ ”ٽپڙ ته ٽيشڻ تي رهجي ويا“.
مطلب:
35.1 جنھن سان صورتحال اهڙي ٿئي، جو سندس رٿيون، اڻ رٿيون رهجي وڃن ۽ هڪڙا ٽپڙ هڪ هنڌ ته ٻيا ٻئي هنڌ ۽ پاڻ ٽئين هنڌ هجي ته ان لاءِ حيرت مان ائين چئبو آهي.
35.2 بي واھو يا بي مالڪيو، جنھن جي ھر شيءِ رليل ھجي.
36. ٽڪر گهٽ، ته به جوءِ وٽ. (چوڻي)
ٽُڪر؛ مانيءَ جو ٽڪر، ڳڀي ٽڪر، ڳپل، لولي چوٿاڙ.
گهر هلائڻ لاءِ عورت ته گهر ۾ رهي، گهر جو ڪم ڪار ڪري ٿي. جڏهن ته ٻاهريان ڪم ۽ ڪمائي مرد کي ڪرڻي آهي. ڪي ماڻھو پنھنجي ڳوٺ يا شھر، ديس يا ملڪ ۾ روزگار نه ملڻ سبب، اڃا پرديس تي ويندا آهن.
پرديس جا معاملا، ڏاڍا اهنجا آهن. گهر وارن، توڙي سفر تي ويلن کي، نصيحت طور چئبو آهي؛ ٽڪر گھٽ، ته به جو وٽ. مال جي هوس ۾ جوءِ ڇڏي نه وڃجي، ڇو جو جوءِ کي به ٻارهون ديوتا ڪري پوڄيو وڃي ٿو.
مطلب:
36.1 ٽڪر گهٽ، جُوءِ وٽ.
36.2 گرھ گهٽ، پرين وٽ.
36.3 ڌنڌي ڌاڙي يا ڪرت ڪار سانگي، گهر کان پير ٻاهر نه ڪڍجي.
36.4 رپيو گهٽ هجي ته به ننگ ساڻ هجن.
36.5 ٻاھر جي سڄيءَ کان، گھر جو اڌ ڀلو.
36.6 ٻاھر جي پلاءَ کان، گھر جي کَنھي ڀلي.
36.7 پرديس جي ٻوڙ پلاءَ کان، ديس جو پِڇُ-پاڻي ڀلو.