لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

ڳوٺاڻو ڳُڙ

پهاڪا ۽ چوڻيون گهڻو ڪري هر ماڻهو ڳالهائيندو رهندو آهي، نه صرف اهو پر ڪيترا سنڌي ليکڪ پنهنجي لکڻين ۾ به پهاڪا استعمال ڪن ٿا۔ سنڌي پهاڪن بابت هڪ ڪتاب ڳوٺاڻو ڳُڙ : سنڌي پهاڪا ۽ چوڻيون دوستن اڳيان حاضر آهي۔ ڄاڃي لعل.ڊي . آهوجا ’طائر‘ جي هن ڪتاب کي محترم عبدالوهاب سهتو صاحب ڪمپوز ڪري ڊجيٽل ڪتاب جي صورت ڏني آهي
Title Cover of book ڳوٺاڻو ڳُڙ

ٺ

37. ٺلھو چڻو، وڄي گهڻو. (پھاڪو)
ڀريل ڀڪيل، دٻيل يا دٻي ڀريل شيءِ، وزن هئڻ سبب، ڌڪ لڳڻ سان کڙڪو گهٽ ڪندي. ان جي برعڪس خالي، پوري يا هلڪي شيءِ، ڌڪ لڳڻ تي وڏو ٺڙڪو ڪندي آهي.
اهڙيءَ طرح جيڪي ماڻھو کيسن ۾ خالي، گهر ۾ بک تي، عقل جا کٽل ۽ علم کان وانجهيل ھوندا آهن، سي ڀريل ڀڪيل ماڻھن جي ڀيٽ ۾ گهڻ-ڳالھائو، ڊاڙي ۽ لٻاڙي ٿيندا آهن.
مطلب:
37.1 کوکلو، پولو، اندران خالي چڙو ئي وڄندو آهي.
37.2 سکڻي ڪني، گهڻو اُڀامي.

38. ٺونٺ لڳي، ساهيڙي ڀڳي. (پھاڪو)
ٺونٺ لڳڻ؛ ڌڪ لڳڻ، ٿورو نقصان پوڻ.
ساهيڙي ڀڳي؛ سنگتياڻي ڀڳي، سنگت ٽٽي وئي.
نازڪ مزاج ماڻھو، سنگت ۾ ٿورڙو ٺينشڙو به برداشت نه ڪري سگهندا آهن. ٽاڪڻين ٿانءَ وانگر، هٿ لڳڻ سان به ٽِڙڪي ٽُٽي پوندا آهن. اھڙا نازڪ ھوندا آھن جو، ٿُڪ تان به ترڪي پوندا آهن.
مطلب:
38.1 خسيس ڳالھين تان، لک جھڙي سنگت نه ڦٽائجي.
38.2 ٺونٺ لڳي، ساهيڙپ ڀڳي.