سُھانجڙي جي خوشبو
سھڻي جو جائزو ايترو تہ وڻندڙ نہ بہ هجي پر مونکي وڻي وئي ۽ وڻندي وئي. هن جي خوبصورت نہ هجڻ ڪري بہ کيس ڪير بدصورت نہ ٿي چئي سگهيو، هن ۾ هڪ عجيب ڇڪ هئي، اُها ڇڪ، شايد ڇڪي وئي، ڳالھہ هيئن ٿي جو منٺار منھنجو دوست جيڪو منھنجي آفيس ۾ آنجهي مانجهي ويٺو هوندو هو، تنھن چيو تہ يار منھنجي هڪ سؤٽ ڄامشوري واري ايل ايم سي اسپتال ۾ ڏاڍي بيمار ٿي آئي آهي، کيس مائٽ کڻائي آيا آهن، هلو تہ کيس هلي ڏسي اچون ۽ پڇي بہ اچون.
منٺار وارا نسلئن خانداني زميندار ۽ ڳوٺ جا چڱا مڙس ليکبا آهن، پيسي پنجڙ ۽ ملڪيت ۾ بہ اڏيل آهن، تڏهن تہ منٺار نوڪري بنا ٽيڪيل هو.
ايل ايم سي جي پرائيويٽ وارڊ کي پٺيان هڪ دروازو هوندو هو، اسين اندر داخل ٿي پڇاڙي واري وارڊ ۾ وياسين. هي آخري نمبر وارو وارڊ هو، اُن پرائيويٽ ڪمري ۾ ان جي پاسي وارن ڪمرن لاءِ ان آڏو خوبصورت لان، بوگن ولا جا گل، ٻوٽا، ڪيترائي وڻ تہ گل جهليو بيٺا هئا، مان گهڙي کن لاءِ هن خوبصورت نظاري کي ڏسڻ لڳس. موت جو انتظار ڪرڻ وارن لاءِ مسيحائن جو هي تحفو وڻندڙ پر عجيب هو. هن باغيچي ڏانھن ڪيترن ڪمرن جا مهڙ وارا دروازا هئا تہ ڪن جا پٺيان دروازا پي کليا، درد جي ماريلن کي اهو هوش نہ هو تہ هو ٻاهر نڪري گلن جي هٻڪار واري ڄامشوري جي هوائن ۾ ڪي گهڙيون ويھي وڏا ساھہ کڻن. باغيچي ۾ ڪوبہ نہ هو، اسان جنھن پرائيويٽ ڪمري جي ٻاهران بيٺا هئاسين، ان آڏو ننڍو ورانڊو هو، مان اُت بيھي رهيس. منٺار ٺڪ ٺڪ ڪري اندر گهڙيو، ورانڊي کي هيٺ باغيچي لاءِ وڃڻ ڏانھن ڪي ڏاڪا هئا اُنھن ڏاڪن وٽ پاسن کان هڪ پاسي بوگن وِلا جهڪيو بيٺي هئي ٻئي پاسي سھانجڙي جا گل بھار ڪيو بيٺا هئا، مون کي اوچتو خيال آيو ۽ مون سٽ ڏئي ڪجهہ بوگن ولا جا رنگ برنگي گل ۽ سُھانجڙي جا اڇڙا گل ڇني ورتا. ائين منٺار سڏ ڪيو ۽ دروازو کولي بيھي رهيو. ٻاهر شام ٿيڻ واري هئي اندر بہ هلڪي اوندهڙي هئي. هڪ خاتون وڌي روشني ڪئي، سامھون منھنجي هڪ نينگر آرام ڪرسي تي ويٺي هئي. مون وڌي کيس گل آڇيا، هن رڳو سھانجڙي جا اڇڙا گل کنيا ۽ انھن کي سنگهي وڏا ساھہ کنيا، هن بوگن ولا جي رنگ برنگي گلن ڏانھن نھاريو بہ نہ، مون وَرُ ڪري ڳاڙها، گلابي، پيلا گل کيس آڇيا هو کِلي پئي.
”سائين هي گل بيجان آهن نہ خوشبو نہ وري هي رنگ مون لاءِ آهن.“
هوءَ اُداس ٿي وئي، پر چھري تي رنگ ئي رنگ هئا.
درد ۽ پيڙا جا رنگ، ويچار ۽ فڪرمندي جون ليڪون جيڪي هن جي معصوم چھري کي وڪوڙي کيس پنھنجي ننڍڙي عمر کان وڏو ڪري ڏيکاري رهيون هيون.
هي هئي اُها سھڻي جنھن جو ذڪر پيو هلي. جيئن چيم تہ هي سھڻي هوندي بہ سھڻي نہ هئي، سندس ڳل ۽ بت بيماري کائي وئي هئي. سندس رنگ لُوساٽجي جهڪو ٿي ويو، انھي ڳريل حالت ۾ هن جي اکين ۾ جيئڻ جي تمنا نہ هئي پر ڳالھائڻ مان ائين لڳو تہ هوءَ زندگي جي بازي هارائي ويٺي آهي ۽ هوءَ آهستي آهستي مري رهي آهي. هوءَ اسان کي ڏسي ڪرسي تي کڙي تڙي ٿي ويٺي.
”منٺار، توهان جو ذڪر ڪندو آهي ۽ توهان جون ڏاڍيون چڱايون بيان ڪندو آهي، مون کي هاڻي لڳي ٿو تہ توهان سٺا ماڻھو آهيو جو نہ ڄاڻ نہ سڃاڻ پر مونکي پڇڻ آيا آهيو. مان ڏاڍي بيمار آهيان نہ؟“ هو ڳالھائيندي ماٺ ٿي وئي، هوءَ پيڙا ۽ سور کان ٻيڻي ٿي ويئي، هن اُن خاتون کي سڏ ڪيو جيڪا پاسي واري ڪمري ۾ هلي وئي هئي، هي ٻن ڪمرن وارڊ گڏيل سئويٽ Suit هو.
”امان، امان! سور ٿو ٿئي، مران ٿي اچي دوا جو ڍڪ تہ ڏينم.“
هي خاتون دوا کڻي آئي، سھڻيءَ بوتل مان سڌا وڏا ٻہ ڍڪ ڀريا ۽ ساڻي ٿي پئجي رهي. مون هن خاتون کي چڱي طرح هاڻ ڏٺو، هوءَ سھڻي جي ماءُ هوندي بہ عمر ۾ ننڍي، شڪل شباهت وڻندڙ“ ڪپڙي لٽي جي سيبتي پر غمگين چھري واري هڪ ماءُ هئي. جنھن کي اها خبر هئي تہ سندس اڪيلي ڌي موت جي منھن ۾ آهي، هاڻ هوءَ خاتون پاڻ روڪي نہ سگهي روئيندي چيائين.
”ابا! پھريائين چيائون تہ آنڊي ۾ اَلسر اٿس کاڌو نٿو جيورجي، آنڊي ۾ سوراخ ٿي پيا اٿس. کاڌو پيٽ چيري ٻاهر نڪريو اچي، هاڻ چيائون تہ آندو رَجهي ڳري ويو آهي، آپريشن ڪنداسين. ڊاڪٽرن جي تہ خبر اٿو. منڍ ۾ آپريشن ڪن ها تہ هي آخري اسٽيج نہ اچي ها، وري بہ شابس آهي سھڻي جي پيءُ کي جيڪو ٻن سالن کان هنن ڊاڪٽرن اسپتالن جي چڪرن کي منھن ڏيو ويٺو آهي، الله وڌائي منٺارکي جو آنجهي مانجهي ڏکي ويل اچيو نڪري، نہ تہ عزيز قريب تہ هن منھنجي نياڻي کي ابتر حالت ۾ ڏسي ويجهو نہ ايندا آهن.“ هوءَ پاسي واري ڪرسي تي ويھي رهي هئي ۽ روئي پئي. ائين سھڻي اُلٽي جي خيال کان تڪڙي اُٿي ۽ باٿ روم ڏي ڊوڙي. هن اُلٽيون تہ ڪيون پر اُلٽين ۾ ڀرجي ساڻي ٿي نڪتي. الائي ڪھڙي خيال کان وڌي مون کيس سھارو ڏنو ۽ اُلٽين ڀريل معصومڙي روح کي ٻانھن کان وٺي بيڊ تائين آندو. ماڻس وڏي ٽوال سان کيس اُگهيو ۽ بيڊ تي ليٽائي ڇڏيو ۽ مٿائنس چادر ورائي ڇڏي، هو سھڪي پئي پر مرڪي پئي.
”سائين هن ڦٽيل جهريل مڙهي کي ڪير ڪيترو سھارو ڏيندو.“ ائين چئي هو ٽپ ڏئي اُٿي بيھي رهي. چادر پري ڪري پيٽ تان پلئہ پري ڪري چيائين. ”منھنجا سائين، هي ڏس اسان جو تہ هيءَ نصيب آهي. ان ويلي مون کي هوءَ هڪ معصوم ٻارڙي جيان لڳي جيڪا زخم سھڻ کان پوءِ پنھنجي ”اُفا“ يا سور جي جاءِ ڏيکاريندي هجي ۽ چوندي هجي تہ ”هتي شوُر آهي.“
”هي ڏشو هتي شُورُ آ“ هوءَ هن ويلي ڏکن ۾ ورتل پيڙائن جي پيڙيل اهڙي نينگر هئي جو حجاب هن لاءِ بي معنيٰ هو. پر مون ڏٺو ڪيترن هنڌن تان چمڙي ڦاٽي پئي هئي، سنھڙين جهيرن مان ڪي چانور ڪڻا، ڪي کاڌي جا ذرا، ٻاهر نڪري آيا هئ، مون يڪدم ٽوال کڻي کيس اُگهيو ۽ سندس چولي جو پلئہ هيٺ ڪيو، هوءَ پنھنجون اکيون گڏي وانگر پٽ، پٽ کولي بند ڪري وري کولي مون کي گهوري رهي هئي، پوءِ هو وري ڪرسي تي آهلي پئي، مون ڏٺو سندس چھري تي ٿڪاوٽ جا آثار هئا. پر هو کلي پئي، ”توهان الائي ڇا آهيو، مان پھرين ملاقات ۾ اوهان سان ايڏي فري ٿي وئي آهيان جو پنھنجا لڪل زخم بہ اوهان کي ڏيکاريان پَئي.“ منٺار جيڪو گهڻو وقت ماٺ هو تنھن هاڻ ڳالھايو، ”هي اسان جو دوست ايترو تہ محبت وارو آهي جو ماڻھو پنھنجا ڏک کنيو اچيو هن آڏو وڇائين ۽ هيءَ کين آٿت ۽ مُرڪون ورهائيندو آهي.“
”تہ پوءِ سائين تون مون کان وڌيڪ سخي آهين.“ سھڻي مسين ٽھڪ ڏئي ڳالھہ ڪئي، ائين ڳالھيون ٿيون تہ خبر پئي تہ سھڻي ۽ سندس ماءُ چڱو ڪي پڙهيل ڳڙهيل نفيس ذوق واريون هيون. سھڻيءَ جي ماءُ ٽيچر بہ آهي، باقي سھڻي انٽر تائين پڙهي هئي. سھڻي جو پيءُ ٽفن ماني جو ڀرائي کڻي آيو، ۽ سھڻي لاءِ کير جو ٿرماس. چڱي پڪي عمر جو، منھن ۾ مڻيا وارو رئيس هو. هو ڏاڍي قرب سان مليو. منٺار سان ٻہ ٽي چرچا ڪيائين.
”منٺار ڀلا ڏي خبر هوءَ تو واري مَڱ ڪاڏي وئي.“
”ڀڄ بہ ڳئي.“
”بابا! ادا منٺار پاڻ ڀڄي ويو.“
سھڻي ٽھڪ ڏنا تہ سڀ کلڻ لڳا، مان ڄڻ تہ فيملي جو فرد هئس، اسان جڏهن کانئن موڪلايو تہ سھڻي ٿڌو کير پي پيتو. هن بي اختيار هٿ لوڏي مون کي ڏاڍيان خدا حافظ ڪيو. کير جي اڇاڻ جا گلاس مان نڪرندڙ اُجرا پاڇولا سندس چھري کي اُجرو ڪري رهيا هئا، هن اشاور ڪيو ۽ پوءِ سُھانجڙي جا گل ميز تان کڻي سنگهڻ لڳي مون ماڻس ۽ پڻس کان موڪلايو.
ٻاهر چانڊوڪي ۽ سُھانجڙي جا گل وڌيڪ اڇا اُجرا لڳا، مون سٽ ڏئي هڪ ٻيو گلن جو جهڳٽو پٽيو ۽ موٽي اندر ويس. سھڻي خوش ٿي تازا گل مون کان ورتا ۽ وري ٻيھر خدا حافظ چيو پر هن دفعي سندس آواز جهَڪو ۽ نہ ٻڌڻ ۾ ايندڙ هو.
رستي ۾ منٺار مون کي ٻڌايو تہ سھڻي جو صبح جو سوير آپريشن آهي، کيس آنڊي جو ڪينسر آهي هوءَ مشڪل بچي.
سھڻي، موهڻي نہ هوندي بہ مون لاءِ تہ هڪ عجيب پر معصوم حسن جو قدرت جو تخليق ڪيل شاهڪار هئي، تنھن تي مون منٺار کي چيو منٺار تو مون سان هيڏو ظلم ڪيو جو تون مون کي سھڻي سان تڏهن ملايو جڏهن وقت کيس چچري فنا ڪري موت جي انتظار لاءِ هڪ ڪال ڪوٺڙي ۾ ڦٽو ڪيو آهي.
منھنجي اکين ۾ ڳوڙها اڀري آيا، مان سڄي رات سمھي نہ سگهيس، صبح جو ڪجهہ دير ڀرو منٺار اسپتال مان گهر فون ڪئي، مان اڄ آفيس نہ ويو هئس. ”يار سھڻي جو آپريشن ڪامياب نہ ٿيو بس منٽن جا کيل ٿي ويا، هاڻي چاچو ۽ چاچي کيس ايمبولنس ۾ کڻائي ڳوٺ وڃڻ ٿا مان بہ ساڻن وڃان ٿو، جي اڄ سڀان اچي سگهين تہ اچجان ۽ بيو ٻڌ سھڻي جي ڪپڙن جي هڙ ۽ ٻيو سامان اسپتال ۾ پيو اٿئي کڻي ڇڏجان.“ هاڻ تہ ڳوڙها ڳڙي آيا. مان رُئندو اسپتال پھتس، ڪمري جي آڏو اُها بي جان بوگن ولا ۽ خوشبو دار سُھانجڙو بيٺل هو پر هاڻ مون لاءِ سھانجڙو بي جان آهي ڪمري ۾ ڪير بہ ڪونھي.
مون سامان سهيڙيو. وهاڻي هيٺان سھڻي جو اڇو رئو رکيو هو. مون رئو کنيو تہ منجهانئس منھنجا کيس ڏنل سھانجڙي جا گل تہ بيڊ تي ڦھلجي ويا ان سان گڏ بوگن ولا جا بي جان گل، ٻين گلن سان رلجي ملجي ائين ڏيکاري ڏئي رهيا هئا ڄڻ سامھون سھڻي بي جان پئي آهي پر هوءَ هاڻ اَبدي آرام ۾ آهي ۽ هي رنگ برنگ ۽ اڇا گل کيس دائمي حسن بخشي رهيا آهن ۽ پاڻ گلن جي سونھن ۽ خوشبو وڌي رهي آهي. مون اُهو رئو ۽ گل سانڊي رکيا آهن، گل چور چور ٿي دز بڻجي ويا آهن پر رئي ۾ عجيب خوشبو رچي وئي آهي، مان سھڻي کي جڏهن بہ ياد ڪندو آهيان تہ رئي جي خوشبو عطر عنبير بڻجي مون کي ويڙهي ويندي آهي.
(مھراڻ)