14
''ٺيڪ تہ آھي.“
''۽ اسان جي اصليت؟“
''اسين انسان آھيون، اھا ئي اسان جي اصليت آھي.“
''اسان جو ٺڪاڻو؟“
''سموري ڌرتي.“
''سڀيتا؟“
''انساني“
''تہ چئبو اسين سنڌي، سنڌي نہ رھي، ڪڇي، گجراتي، مرھٽا ٿي وڃون، ان ۾ توکي ڪوئي اوگڻ نظر نٿو اچي؟“
''ھا.“
''تڏھن جيون راھ تان ھلندي، ھڪ ٻئي کي بہ منھن ڏيڻو پوندو.“
''ڪڏھن سوچيو ڪانھي.“
''سوچيو ڪانہ اٿئي صرف تڏھن ئي ائين ٿي چوين.“
مان چپ.
''چڱو سنڌو، ڀلا اھو تہ ٻڌاءِ، دنيا ۾ انيڪ ڪلائون آھن، تون ڇا اھو چاھيندينءَ تہ انھن مان ھڪ بہ ختم ٿي وڃي؟“
''نہ.“
''گڊ ! . . . ۽ ڪلا آھي ڇا؟ اَنڀو محسوس ڪرائڻ ئي تہ ڪلا آھي. ليڪن ٻولي ڇا آھي؟ اھا بہ انسان جي اُمنگن، احساسن کي چٽي نموني پيش ڪرڻ جو ھڪ روپ آھي. ان حساب سان، ھر انسان ھڪ ڪلاڪار ۽ ھر ٻولي ڪلا جو ھڪ روپ آھي.
صوف ۾ جيڪڏھن زيتون کان وڌيڪ وٽامن آھن تہ ان جي معنيٰ ڇا اھا ٿي تہ زيتون جي ڪا معنيٰ ڪانھي. زيتون کي بہ پنھنجو ھڪ سواد، پنھنجو ھڪ اثر آھي.ان ڪري جيئن صوف جي سنڀال ٿيڻ گھرجي، تيئن زيتون جي بہ ٿيڻ گھرجي. دنيا جي ھر ٻوليءَ جي سنڀال ٿيڻ گھرجي. دنيا جي ھڪ بہ ٻوليءَ لاءِ، ختم ڪندڙن سببن مان ھڪ بہ سبب ميسر ڪرڻ نہ گھرجي. لپيءَ کي وگيانڪ درشٽيءَ کان ۽ ٻوليءَ کي ويا ڪرڻ جي نھار سان ڀل جاچيو وڃي، جاچي ان کي بھتر بڻايو وڃي، ليڪن بھتر ئي بڻايو وڃي، ٻيو ڪجهه بہ نہ.!“
مان اڃا بہ چپ.