لطيفيات

شاھہ جو رسالو (ڪلياڻ آڏواڻي)

شاھہ جو رسالو (ڪلياڻ آڏواڻي) اوهان اڳيان پيش ڪري رهيا آهيون. هي رسالو معنيٰ ۽ تشريح سان گڏ ٽيڪسٽ فارميٽ ۾ پهريون دفعو آنلائين ڪري رهيا آهيون.
سڀ کان اڳ هن رسالي جا مڪمل بيت ڀرڳڙي ويب سائيٽ تي اپلوڊ ڪري آنلائين ڪيا ويا هئا. پياري راشد شر پاران سنڌيڪا اڪيڊمي پاران ڇپايل تشريح ۽ معنيٰ واري ايڊيشن کي نئين سر ڪمپوز ڪري آنلائين ڪرڻ لاءِ موڪليو آهي. سنڌ سلامت سٿ راشد جي محنتن تي کيس سلام پيش ڪري ٿو.
Title Cover of book شاھہ جو رسالو (ڪلياڻ آڏواڻي)

سُرُ ڪلياڻ

[b]داستان پهريون
[/b]
1
اَوَلِ اَلله عَلِيم، اعليٰ، عالَمَ جو ڌڻي،
قادِرُ پنهنجي قُدرت سين، قائم آهِ قَديِم،
والِي، واحِدُ، وَحدَه، رازِقُ، رَبُ رَحيِم،
سو ساراھ سچو ڌڻي، چئي حَمدُ حَڪِيمُ،
ڪري پاڻ ڪَرِيم، جوڙُون جوڙَ جهان جي.

پهرين نالو سائينءَ جو، جو سڀڪجھه ڄاڻيندڙ، سڀ کان وڏو ۽ ساري جهان جو مالڪ آهي. هو سگهارو، پنهنجي ئي سگھه سان اصل کان موجود آهي ۽ سڀ کان آڳاٽو آهي. هو جڳ جو والي آهي. هو هڪ آهي ۽ سڀني جو پاليندڙ ۽ ٻاجهارو آهي. انهيءَ سچي سائينءَ جي ساراهه ڳاءِ ۽ انهيءَ ڏاهي صاحب جي واکاڻ ڪر. هو مهر ڀريو، پنهنجي ڪاريگريءَ سان ساري جهان جو جنسار ٿو جوڙي.

2
وَحده لاشَريڪَ لَه، جن اُتو سين ايمانَ،
تن مڃيو مُحَم‍ّ‍د ڪارَڻي، قَلبَ ساڻ لِسان،
اُوءِ فائق ۾ فَرمان، اَوَتڙِ ڪنهن نه اوليا.

جن ويساهه سان ائين چيو ته، ”هو هڪ آهي ۽ ڪو به سندس ثاني ناهي“ تن دل توڙي زبان سان، حضرت محمد ﷺ کي مڃيو، جو دنيا جي پيدا ٿيڻ جو ڪارڻ آهي. اهي وڏي مرتبي وارا، جي هميشه ڌڻيءَ جي حڪم ۾ رهندڙ آهن، سي ڪڏهن به ابتي تڙ (گمراهيءَ) ڏانهن گهلجي نه ويا.

3
اوَتَڙ ڪنهن نه اوليا، سُتَڙِ وِيا سالِمَ،
هيڪائي هيڪُ ٿيا، اَحَدَ سين عالِم،
بي بها بالِمَ، آڳي ڪيا اَڳهين.

اُهي سالم ۽ صاف دل وارا ڪڏهن به ابتي تڙ ڏانهن گهلجي نه ويا، پر سلامتي سان وڃي سڻائي تڙ تي رسيا. سچي ڄاڻ وارا هڪ (ڌڻيءَ) سان هڪ ٿي ويا. ڌڻيءَ اصل ۾ ئي هنن کي املهه ۽ اعليٰ ڪري ڇڏيو هو.

4
آگي ڪيا اَڳهيِن، نسورو ئي نُور،
لا خَوفُ عَليهِم وَلا هُم يَحزَنُونَ، سچن ڪونهي سُور،
موليٰ ڪيو معمورُ، اَنگُ اَزَل ۾ اُنِ جو.

ڌڻيءَ هن کي سراپا نور ڪري ڇڏيو هو. ”انهن کي نه ڪو خوف آهي، نه ڪو ڏک رسندن.“ سچن انسانن کي ڪو به درد نه ٿو رسي. ڌڻيءَ اصل ۾ ئي سندن بخت بالا ڪري ڇڏيو هو.

5
وَحدَه جي وڍيا، اِلا الله سين اورِينِ،
هنيون حقيت گڏيو، طريقت تورِينِ،
معرفتَ جي ماٺ سين، ڏيساندرُ ڏورِينِ،
سُک نه ستا ڪڏهين، ويهِي نه ووڙِين،ِ
ڪُلَهِنئُون ڪورِينِ، عاشق، عبداللطيف چئي.

جي سالڪ، هڪ (ڌڻيءَ) جي هيڪڙائيءَ جا ڪٺل آهن، سي اهو ئي دور پيا ڪن ته، ”سواءِ سائينءَ جي، ٻيو سائين نه آهي.“ هو، پنهنجو هنئون حقيقت سان هڪ ڪري، طريقت (روحاني راهه) جي واٽ تي تور تڪ (خبرداريءَ) سان پيا هلن. هو سچي ڄاڻ (معرفت) واري سن سان روحاني ولايت پيا ڳولين. هو ڪڏهن به سک نه ٿا سمهن ۽ ويسر ۾ ويهي نه ٿا گهارين. شاهه صاحب ٿو فرمائي ته نينهن وارا، پنهنجا سر ڪلهن تان ڪپيو ڇڏين. (هو پنهنجي هستيءَ کي وڍيو ڇڏين.)

6
وحده لاشَرِيڪَ لَه، ٻُڌءِ نه ٻوڙا،
ڪِه تو ڪنين نه سُئا، جي گَهٽَ اَندر گهوڙا،
ڳاڙيندين ڳوڙها، جِتِ شاهد ٿِيندءِ سامُهان.

”هو هڪ آهي ۽ سندس ڪو مٽ ناهي.“ اي ٻوڙا! تو اِها وائي نه ٻڌي آهي؟ هي جو تنهنجي اندر ۾ هڪلون (ضمير جون پڪارون) پيئون پون، سي ڇا تو ڪنن سان نه ٻڌيون آهن؟ جتي تنهنجي سامهون شاهد اچي بيهندا، تتي هنجون هارڻيون پونديءَ.

7
وَحدَه لاشَريڪ لَه، اِهو وِهائج وِيُ،
کَٽين جي هارائين، هنڌ تُنهنجو هِيُ،
پاڻان چوندءِ پِيُ، ڀري جام جَنَتَ جو.

”هو هڪ آهي ۽ سندس ڪو مٽ نه آهي“: تون اهو ئي سودو (دؤر) پيو ڪج. تنهنجي کٽڻ يا هارائڻ جو هنڌ هيءُ جهان ئي آهي. سپرين پاڻمرادو بهشت جو (روحاني) پيالو پر ڪري، توکي چوندو ته ”پيءُ“.

8
وَحدَه لاشَرِيڪَ لَه، ِايُ هيڪڙائيءَ حَق،
ٻيائيءَ کي ٻَکُ، جن وڌو، سي ورِسيا.

”هو هڪ آهي ۽ سندس ڪو مٽ نه آهي“. اهو ئي ڌڻيءَ جي هيڪڙائيءَ کي پروڙڻ جو شرط آهي. جن ٻيائي کي ڀاڪر وڌو (جي ٻيائيءَ کي چنبڙيا)، سي گمراهه ۽ پشيمان ٿيا.

9
سِرُ ڍونُڍيا، ڌڙ نه لهان، ڌڙ ڍونُڍيا، سِرُ ناهِ،
هَٿَ ڪَرايُون آڱريون، ويا ڪپجي ڪانہ،
وحدت جي وِهانءِ، جي ويا، سي وڍيا.

سر ٿو ڳوليان ته ڌڙ نه ٿو لهان، ڌڙ ٿو ڳوليان ته سر نه ٿو لڀي. هٿ، ڪرايون ۽ آڱريون وڍجي جدا ٿي ڪيڏانهن ويا! جي هيڪڙائيءَ واري وصال تي ويا، سي ڪپجي فنا ٿي ويا.

10
عاشق چَئو مَ اُنَ کي، مَڪي چَئو معشوق،
خالق چَئو مَ خام تون، مَ ڪي چئو مخلوق،
سِلَج تنهن سُلوڪ، جو ناقِصِئا نِڱيو.

نه تون هن کي (ڌڻيءَ کي) عاشق سڏ، نه معشوق. اي الڙا! نه کيس خلقيندڙ (رچيندڙ) ڪوٺ، نه خلقيل (رچيل). اهو روحاني راز تون انهيءَ سان سلج، جنهن پاڻ کي هر ڪنهن اوڻائيءَ کان آجو ڪيو آهي.

11
وحدتان ڪَثرت ٿي، ڪثرت وحدت ڪُلَ،
حق حقيقي هيڪڙو، ٻوليءَ ٻِيءَ م ڀُلُ،
هُو هُلاچو هُل، با الله سندو سڄڻين.

هيڪڙائيءَ مان ئي گهڻائي ٿي، هيءَ گهڻائي، سموري هيڪڙائي (ڌڻيءَ جي هيڪڙائي) آهي. ڌڻي هڪ آهي، ٻي ڪنهن به ڳالهه تي ڀلجي نه وڃ. سائينءَ جو سنهن ته هي سمورو هل ۽ شغل هڪ پرينءَ جو ئي آهي.

12
پاڻَهِين جَلَ جَلالَه، پاڻهيِن جانِ جمالُ،
پاڻهيِن صورت پِرينءَ جي، پاڻهيِن حُسن ڪَمالُ،
پاڻَهيِن پِير مُريد ٿئي، پاڻهيِن پاڻَ خيالُ،
سڀ سڀوئي حالُ، منجهان ئي معلوم ٿئي.

هو پاڻ ئي وڏي شان وارو آهي ۽ پاڻ ئي سونهن جو جوهر (تت) آهي. هو پاڻ ئي پرينءَ جو روپ آهي ۽ پاڻ ئي سونهن آهي. هو پاڻ ئي مرشد (ستگرو) ٿو بنجي ۽ پاڻ ئي مريد (شش) ٿو ٿئي. هو پاڻ ئي ”خيال“ آهي(جنهن مان هيءُ سمورو مانڊاڻ يا پسار نروار ٿيو آهي). اهو سمورو حال اندر مان ئي ٿو پروڙي سگهجي.

13
پاڻَهيِن پسي پاڻ کي، پاڻهيِن محبوب،
پاڻهيِن خلقي خوب، پاڻهيِن طالب تن جو.

هو پاڻ ئي پرين آهي ۽ پاڻ ئي پنهنجي سونهن پيو پسي. هو پاڻ ئي سهڻيون شيون ٿو رچي ۽ وري پاڻ ئي انهن تي فدا (موهت) ٿو ٿئي.

14
پڙاڏو سو سَڏُ، وَرُ وائيءَ جو جي لَهيِن،
هُئا اڳِهيِن گڏ، ٻُڌڻ ۾ ٻه ٿيا.

جي ولي جي رمز يا پيچ پروڙين ته جو اصل ۾ سڏ آهي. سو ئي پڙاڏو آهي. اصل ۾ ٻئي هڪ آهن، پر رڳو ٻڌڻ ۾ ٻه ٿا اچن.

15
ايڪ قَصَرُ، دَرَ لَکَ، ڪوڙين ڪَڻِسِ ڳڙکيون،
جيڏانهن ڪريان پَرکَ، تيڏانهن صاحبُ سامُهون.

محل هڪ آهي، پر ان کي لکين ڪروڙين دريون آهن، جيڏانهن ٿو نظر ڪريان، تيڏانهن صاحب (ڌڻي) کي سامهون ٿو ڏسان.

16
ڪوڙين ڪايائون تُنهنجيون، لِکَن لَکَ هزارَ،
جِيءُ سڀڪنهن جيءُ سين، دَرسن ڌارون ڌارَ،
پِريم، تنهنجا پارَ، ڪهڙا چَئي ڪيئن چوان.

تنهنجا لکين، هزارين، بلڪ ڪروڙين روپ آهن. سڀ ڪنهن اندر اهو هڪ (صاحب) ئي ٿو وسي. هر ڪنهن جيو مان سندس نيارو نيارو درشن ٿو ملي. اي منهنجا پرين! تنهنجي اهڃاڻن (نشانن) جو ڪهڙو ۽ ڪيئن وستار (داستان) ڪريان.

[b]وائي[/b]
سڀڪا پريان ڪُون پُوڄي،
نينهن نيڻين، ڳُڻُ ڳالهه وو.
جا چِتايم چِتَ ۾، سڄڻ سا ٿو ٻُجهي،
لات جا لطيف جي، سَڏُ تَنهنجو سُڄي.

سڀڪا تنهنجي پرينءَ جي پوڄا ٿي ڪري. نينهن جو گڻ اهو آهي، جو اُهو نيڻن مان ئي ٿو پيدا ٿئي. جيڪي مون پنهنجي چت ۾ سانڍيو آهي، سو سڀ ڄاڻي ٿو، شاهه لطيف جو مٺو آلاپ (لات) اوس ئي پيو ٻڌجي ۽ ٻڌبو.

[b]داستان ٻيو
[/b]
1
اگهِي اَگهائي، انجُ پريان کي رسيو،
چَکيم چڱائي، سورانگهي سُوريءَ تان.

منهنجي اگهائي پرينءَ وٽ قبول پيئي ۽ سندس دل ۾ مون لاءِ ڪهڪاءُ پيدا ٿيو. مون سوريءَ تي چڙهي، سچي صحت جو مزو ورتو.

2
انڌا اُونڌا ويڄَ! کَلَ ڪُڄاڙيا کانئِين؟
اسان ڏُکي، ڏيِل ۾، تون پيارِئين پيڄَ!
سوري جنيِن سيڄَ، مرڻ تن مُشاهدو.

اي انڌا ۽ اونڌي سمجهه وارا طبيب! تون ڇا لاءِ مون کي ڏنڀ ڏئي، منهنجي کل ٿو جلائين؟ اسين جسم ۾ جڏا ۽ جهريل ، تن کي تون وتين پيچيون پياريندو! جن لاءِ سوري ڇپر کٽ آهي، تن لاءِ مرڻ آهي پرينءَ کي پسڻ.

3
سُوري آهِ سينگار، اَڳهيِن عاشقن جو،
مُڙڻ موٽڻ ميهڻو، ٿيا نِظاري نِروار،
ڪُسَڻ جو قَرارُ، اصل عاشقن کي.

عاشقن لاءِ اصل کان ئي سوريءَ تي چڙهڻ سچو زيب آهي. سوريءَ کان پاسو ڪرڻ يا سوريءَ تان واپس ورڻ هنن لاءِ عيب آهي. هو پڌري پٽ شهيد ٿيڻ جا ڪوڏيا آهن. هنن جو اصل ۾ ئي سر ڏيڻ جو انجام هو.

4
سُوريءَ مٿي سيڻَ، ڪهڙي ليکي سَنَرا!
جيلَه لڳا نيڻَ، تي سُوريائي سيڄَ ٿي.

عاشق، سوريءَ تي ڪهڙي ڪارڻ سرها ٿا ڏسجن؟ جنهن صورت ۾ سندن نيڻ پرينءَ جي نيڻن سان اڙيا آهن، تنهن صورت ۾ سوري ئي هنن لاءِ سيج ٿي پيئي آهي.

5
سُورِيءَ تي سَئو وارَ، ڏِهاڙيو چنگ چڙهين،
جِم وِرچِي ڇڏئين، سِڪَڻ جي پَچارَ،
پِرتِ نه پسيِن پارِ، نينهن جِئان ئي نِڱيو.

جي توکي ڏهاڙي سئو ڀيرا سوريءَ جي نيزن تي چڙهڻو پوي ته به تون متان بيزار ٿي، پريت جي پچر ڇڏين. جتان خود نينهن نسريو آهي. تتائين نه ٿو ان جو انت (راز) پروڙين!

6
پهرين ڪاتي پاءِ، پڇج پوءِ پريتڻو،
ڏُکُ پِريان جو ڏِيلَ ۾، واڄَٽَ جئن وِڄاءِ،
سِيخن ماهُ پَچاءِ، جي نالو ڳِيڙُءِ نينهن جو.

پهرين سر تي ڪاتي وهاءِ، پوءِ پريت جو پرو پڇ، پنهنجي سرير ۾ (رڳن ۾) ساز جيان پرينءَ جي سوز کي وڄاءِ جي نينهن جو نالو ڳڌو اٿيئي ته پنهنجو ماس، سيخن ۾ پچاءِ.

7
ڪاتيءَ ڪونهي ڏوهُ، ڳنُ وڍيندڙَ هٿ ۾،
پَسيو پرِ عجيب جِي، لِچيو وڃي لوهُ،
عاشقن آندوه، سدا معشوقن جو.

ڪاتيءَ جو ڏوهه ڪونهي، ڇو ته ان جو ڳن ڪهندڙ جي هٿ ۾ آهي. سهڻي محبوب جي روش، پسي، لوهه خود ڪنبي ٿو وڃي. عاشقن کي هميشه معشوقن جي ئي جهوري لڳل آهي.

8
ڪاتيءَ تکي مَ ٿئي، مَرُ مُنِيائي هوءِ،
مانَ وِرمن توءِ، مُون پريان جا هٿڙا.

ڪاتي تيز نه هجي، طل ته مڏي (لمي) ئي هجي، انهيءَ ڪري من پرين جا هٿڙا مون کي ڪهڻ ۾ ڪا گهڙي لائين ۽ مون مٿان ٿورو ترسن.

9
اڳيان اَڏِنِ وَٽِ، پويَن سر سَنباهيان،
ڪاٽ ته پوين قبولَ ۾، مُڇڻ ڀائي گهٽ،
مَٿا مُهايَنِ جا، پيا نه ڏسين پَٽِ؟
ڪَلالڪي هَٽِ، ڪُسڻ جو ڪوپُ وهي.

جي اڳيان آهن، تن جا سر اڏين تي آهن، پويان سر ڏيڻ جي سانباهي ۾ آهن. پنهنجو سر وڍاءِ ته قبول پوين. متان انهي کان ڪي گهٽ سمجهين. ڪٺلن جا سر، پٽ تي پيل نٿو ڏسين؟ ڪلال (شراب چڪائيندڙ يعني مرشد يا گروءَ) جي دڪان تي ڪوس جو قهر جاري آهي.

10
جي اَٿيئي سَڌَ سُرڪ جي، ته وَنءُ ڪلالن ڪاٽي،
لاهي رک، لطيف چئي، مٿو وَٽِ ماٽي،
تِڪُ ڏيئي پِڪ پِيُ، تون منجهان گهوٽ! گهاٽي،
جو وَرَنَہَ وِهاٽي، سو سِرَ وَٽ سَرو سهانگو.

جي سرڪي پيئڻ جي پياس اٿيئي ته ڪلال جي بٺيءَ تي وڃ. تون پنهنجو سر مٽ اڳيان وڌي رک. اي گهوٽ! ڳيت ڏيئي، گهاٽي شراب مان سرڪي پيءُ. جو شراب جنگ جوانن جو هوش کي نهوڙي ڇڏي، سو سر جي عيوض به سستو آهي.

11
جي اَٿيئي سَڌَ سُرڪَ جِي، ته وَنءُ ڪلالڪي ڪُوءِ،
مَهيسَر جي مَنڌَ، هُتِ هَڏهينِ هُوءِ،
جان رمز پروڙيم رُوءِ، تان سِرَ وَٽِ سُرڪي سِڳڻي.

جي چڪي پيئڻ جو چاهه اٿيئي ته ڪلال جي گهٽيءَ ۾ وڃ. اُتي شوَ (مڌار جي ديوتا) جي شراب جو هميشہ هوڪو پيو پوي. جڏهن ڳجهارت جي طرز پروڙيم، تڏهن سهي ڪيم ته سر جي عيوض سرڪي ملي ته به نفعي واري آهي.

12
ناڻي ناهِ ڪَڪُوهُ، ڪي ملھه مهانگو مَنڌُ،
سَنباهِجُ، سيد چئي، ڪاٽڻ ڪارَڻِ ڪَنڌُ،
هِي تِنين جو هَنڌُ، مَٽنِ پاسِ مَرَنِ جي.

هي شراب، ناڻي تي نه آهي. اهو منڌ مهانگي اگهه وارو آهي. تون پنهنجي سسيءَ کي وڍائڻ لاءِ سنباهي تيار رکج. هي آستان انهن جو آهي، جي مٽن جي ڀر ۾ مري ساهه ڇڏين.

13
عاشق زهر پِياڪَ، وِهُ ڏسي وِهُسَنِ گهڻو،
ڪڙي ۽ قاتلَ جا، هميشہ هيراڪَ،
لڳين لَنوءَ، لطيف چئي، فَنا ڪيا فِراقَ،
توڻي چِڪَنِنِ چاڪَ ته به آهَ نه سَلِن عامَ کي.

عاشق زهر پيئندڙ آهن ۽ وهه کي ڏسي ٽڙن ٿا. هو هميشہ ڪئوڙي ۽ جان نهوڙيندڙ شراب تي هريل آهن. هنن کي نينهن جو نيش لڳل آهي ۽ وڇوڙي کين وڍي فنا ڪري ڇڏيو آهي. توڙي سندن زخم ڪڙهن پيا ته به هو خلق اڳيان آهه به نه ٿا ڪڍن.

14
مَ ڪَرِ سَڌَ سَري جي، جي تون ٽارِئين ٽُوه،
پيتي جنهن پاسي ٿئي، منجهان رڳن روحُ،
ڪاٽي چَکُ ڪَڪوهُ، لاهي سِرُ، لطيف چئي.

جي تون ٽوهه جي ڪؤڙاڻ کان ڪؤ ٿو کائين ته پوءِ انهيءَ شراب جي سڌ نه ڪر، جنهن جي پيئڻ سان، رڳن مان به ساهه نڪريو وڃي. تون سِرُ لاهي ڪلال جي هٿ تي رک ۽ پوءِ سري جو سواد وٺ.

15
سَڌَرِيا شرابَ جون، ڪُہُ پَچارُون ڪَنّ؟
جهُ ڪاتَ ڪُلالنِ ڪڍيا، ته موٽيو پوءِ وڃنِّ،
پِڪُون سي پِينّ، سِرُ جن جا سَٽِ ۾.

سکڻي خواهش ڪندڙ ڇو ٿا شراب جون گفتارون ڪن؟ جڏهن ڪلال پنهنجا ڪات ڪڍي ٿا نروار ڪن، تڏهن هو ڏهڪيو، پٺتي ٿا ورن، سرڪيون اهي پيئن، جن جا سر هن سودي ۾ هَڪيا حاضر هجن.

16
سِرَ جُدا، ڌڙَ ڌارَ، دوڳَ جنين جا ديڳِ ۾،
سي مَرُ ڪَنِ پِچارَ، حاضر جن جي هٿ ۾.

جن جا سر جدا ۽ ڌڙ الڳ ۽ سنڌَ ديڳ ۾ هجن، ۽ جن جا مٿا سندن هٿ ۾ هڪيا حاضر هجن، سي ڀل انهيءَ سرڪي جي سڌ ڪن.

17
اصل عاشقن جو، سِرُ نه سانڍڻُ ڪَمُ،
سُؤ سِسِنئان اَڳرو، سندو دوسان دمُ،
هِيُ هڏو ۽ چمُ، پِڪَ پِريان جِي نه پَڙي.

سر سانڍڻ، عاشقن جو وڙ اصل نه آهي. دوستن جي صحبت جو هڪ دم به سؤ سرن کان مٿي آهي. پرينءَ جي سرڪيءَ سان، هي هڏن ۽ چم جو جسم مٽ نه ٿو پئجي سگهي.

18
جي مٿي وَٽِ مِڙَنِ، ته سڀ ڪنهن سَڏَ ٿئي،
سِر ڏني سَٽِ جُڙي، ته عاشقَ اِئن اچنِ،
لڌا تي لَپَن، مُلھهِ مَهانگا سُپِرينِ.

جي سر ڏيڻ جي عيوض سپرين ملن، ته به جيڪر سڀڪنهن کي عشق جو شوق ٿئي، جي سر ڏيڻ سان سودو ٺهي ته جيڪر ڪيئي عاشق اچي اتي ڪڙڪن. بي بها سپرين ڪنهن لکئي سان ٿا ملن.

19
مُلھه مَهانگو قَطو، سِڪَڻُ شَهادتَ،
اَسان عِبادتَ، نَظَرُ نازُ پريِن ِجو.

عشق جي شراب جو ڦڙو به وڏي ملهه وارو آهي سڪڻ جي معنيٰ آهي شهيد ٿيڻ (سر ڏيڻ) اسان جو ڪم آهي عبادت ڪرڻ، پرينءَ جو ڪم آهي اسان کي ناز واري نظر سان نوازڻ.

[b]وائي[/b]
مَنڌُ پئندي مون،
ساڄَنُ سهي سُڄاتو،
پي پِيالو عشقَ جو، سڀڪي سمجهيوسُون،
پِريان سندي پارَ جي، اَندرِ اڳ اَٿُون،
جِئڻ ناهي جَڳَ ۾، ڏينهن مَڙيئي ڏُون،
اَلا! عبداللطيف چئي، آهين تُون ئي تُون.

عشق جو شراب پيئندي، مون پوريءَ طرح سڄڻ سڃاتو. محبت جو جام پي، سڀڪي (سارو روحاني راز) پروڙي ورتوسين. اسان جي اندر ۾ پرينءَ جي پچار جي آگ آهي. جهان ۾ هميشہ جيئڻ نه آهي. زندگي رڳو ٻه ڏينهن آهي. شاهه صاحب ٿو چوي ته ”اي ڌڻي! تون ئي تون آهين“.

[b]داستان ٽيون
[/b]1
اٿِياري اُٿي وِيا، مَنجهان مون آزارَ،
حبيب ئي هَڻي ويا، پِيڙا جي پَچارَ،
طبيبن تَنوار، هَڏِ نه وڻي هاڻِ مون.

پرين منهنجي اندر ۾ محبت جو آزار اُٿاري، پاڻ نڪري ويا، محبوب مون کي عشق جي عليلائي (بيماري) ڏيئي هليا ويا. هاڻي مون کي ويڄن جي ڳالهه ٻولهه هرگز نٿي وڻي.

2
اَور ڏُکَندو اوُ ٿئي، هادِي جنهن حَبِيبُ،
تَرُ تفاوتُ نه ڪري، تنهن کي ڪو طبيبُ،
رَهنُما رَقيِبُ، ساٿَرِ صِحتَ سُپِريِن.

جنهن کي پرين هدايت ڏيندڙ آهي. تنهن کي هڪ نرالي پيڙا اچيو وٺي، ان ۾ ويڄ رتيءَ جيترو به فرق آڻي نه ٿو سگهي. پرين واٽ ڏيکاريندڙ ۽ پرگهور لهندڙ آهي ۽ صحت لاءِ ”ساٿر“ (ٺار وجهندڙ مرهم) آهي.

3
ساٿَرِ صِحتَ سُپِرين، آهي نه آزارُ،
مجلَس وير مِٺو ٿئي، ڪوٺِيندي قَهارُ،
خَنجرُ تنهن خوبُ هڻي، جنهن سين ٿئي يارُ،
صاحبُ رَب سَتارُ، سوجهي رڳون ساهَ جون.

پرين صحت لاءِ ٺار وجهندڙ مرهم آهي، ۽ هو هرگز پيڙا ڏيندڙ نه آهي. هو ڪچهريءَ ۾ (رهاڻ ڪندي) مٺو ٿو لڳي، پر ڪوٺڻ ۾ قهري (ظالم) ٿو اچي. جنهن جو هو دوست ٿئي تنهن کي خوب ڪاتيون ٿو هڻي. پردو رکندڙ رب ساهه جون رڳون به ٿو نِچوئي.

4
رڳون ٿيون رَبابُ، وَڄَنِ ويلَ سَڀَ ڪَنهِين،
لُڇَڻَ ڪڇڻ نه ٿِيو، جانبُ ري جَبابُ،
سوئي سنڌيندم سپرين، ڪيس ڪنهن ڪباب،
سوئي عينُ عَذابُ، سوئي راحَتَ رُوحَ جي.

منهنجون رڳون رباب (ساز) مثل ٿي پيئون آهن، هر وقت ان جي تندن جيان پيئون وڄن. عاشق لاءِ رڳو لڇڻ آهي، نه ڪڇڻ، جاني پاڻ ري جواب (خاموش ) آهي. جنهن پرينءَ مون کي جلائي ڪباب ڪيو آهي، سوئي اچي مرهم پٽي ڪندم. هو ئي سخت پيڙا ڏيندڙ آهي ۽ هوئي روح جي راحت (دل کي فرحت ڏيندڙ) آهي.

5
سوئي راهَ رَدِّ ڪري، سوئي رَهَنُماءُ،
وَتُعِزّ مَن تَشَاءُ، وَتَذِلّ مَن تَشَاءُ.

اهو ئي واٽ بند ڪري، اهو ئي واٽ ڏيکاريندڙ ٿئي. جنهن کي وڻيئي تنهن کي عزت وارو ڪرين، جنهن کي وڻيئي تنهن کي ذلت وارو ڪرين.

6
سِڪيِن ڪہ سَلامَ کي، ڪَرين ڪَہ نه سَلامُ؟
ٻيا دَرَ تن حرامُ، اِي دَرُ جنيِن ديکيو.

پرينءِ جي سلام لاءِ ڇو ٿو سڪين؟ تون پاڻ ڇو نه ٿو وڃي وٽس سلام ڀرين؟ جن اهو در ڏٺو آهي، تن لاءِ ٻيا سڀ در ناروا آهن.

7
مِٺايان مِٺو گهڻو، ڪَڙو ناه ڪَلامُ،
سُڪُوتُ ئي سَلامُ، پِريان سَندي پارَ جو.

پرينءَ جا سخن مٺائيءَ کان مٺا آهن ۽ هرگز ڪئوڙا نه آهن. پرينءَ جي طرفان ماٺ ئي سلام آهي.

8
پِريان سَندي پارَ جي، مِڙيئي مِٺائي،
ڪانهي ڪَڙائي، چَکيِن جي چيتُ ڪري.

پرينءَ جي طرفان جيڪي پڙپئي، سو مڙيو ئي مٺائي آهي. ان ۾ ڪا به ڪئوڙاڻ نه آهي، جي تون هوش ڌاري، ان جو ساءُ وٺين.

9
تو جنيِن جي تاتِ، تن پڻ آهي تنهنجي،
فَازُکُرونِي اَذکُرکُم، اِي پَرُوڙِج بات،
هَٿِ ڪاتي ڳُڙ واتِ، پُڇَڻُ پَرِ پِرينِ جي.

توکي جن جي سار آهي، تن کي تنهنجي پڻ سار آهي. ”سنڀاريو مون کي ته آءُ به اوهان کي سنڀاريان“ : انهيءَ سخن کي چڱيءَ پر سمجهج. هٿ ۾ ڪاتي ۽ زبان تي ميٺاج، اها آهي پرينءَ جي پڇڻ جي ريت.

10
پاٻوهي هيڪارَ، مون کان پُڇيو سَڄَڻين،
اَلَستُ بِرَبِکُم، چَيائون جنهن وارَ،
سَندي سورَ ڪنارَ، تَنَ تَڏاهڪُون نه لهي.

پرينءَ هڪ وار مون کان مرڪي سوال پڇيو: ”ڇا، نه آهيان مان اوهان جو رب (سائين)؟“ تڏهين کان منهنجي جيءُ مان عشق جي آواز جو ڪنڍو نه ٿو نڪري.

11
پاٻوهِيو پُڇَن، ڪِٿي هَٿُ حبِيبَ جو؟
نيزي هيٺان نِينهنَ جي، پاسي پاڻَ نه ڪَنَ،
عاشق اَجَلَ سامُهان، اَوچي ڳاٽ اَچنِّ،
ڪُسَڻُ قُربُ جَنّ، مَرَنُ تَن ۽ مُشاهِدو.

عاشق مرڪي پيا پڇن ته، پرينءَ جو هٿ ڪٿي آهي؟ هو نينهن جي نيزي کان هٽي پاسو نه ٿا ڪن. هو موت جي سامهون به سر اوچو ڪري ٿا اچن. جن لاءِ ڪسڻ ئي سچو نينهن (يا پرينءَ کي ويجهو ٿيڻ آهي)، تن لاءِ مرڻ آهي محبوب جو ديدار ماڻڻ.

12
ڪوٺي ڪُهي سُپِرِين، ڪوٺي ڪُهڻَ ساڻُ،
نيزي هيٺان نِينهن جي، پاسي ڪر مَ پاڻ،
ڄُلُ، وِڃائي ڄاڻُ، عاشقَ! اَجَلَ سامُهون.

سپرين ڪوٺڻ سان ڪهي ٿو ۽ ڪهڻ سان ڪوٺي ٿو. (ڪهي، پاڻ سان ٿو ملائي) تون عشق جي نيزي هيٺان هٽي پاسو نه ڪر. اي عاشق! تون پنهنجي هستي وڃائي، اڳتي هل.

13
ڪوٺڻ قَريبَنِ جو، عينُ تَڙڻُ آهِ،
اِيَ اُلٽي ڳالَهڙِي، سِڪَ وَرَندي ساهِ،
آسَرَ هَڏِ مَ لاهِ، ڇِنَڻُ ڳَنڍَڻُ اُنِ جو.

عاشق کي پاڻ وٽان بنهه تڙي ڪڍڻ، اهو سچ پچ ته محبوبن جو”ڪوٺڻ“ آهي. اها جا هڪ ابتي ڳالهه پيئي لڳي، سائي عشق جي وراڻي (ورندي) آهي. تون آسرو نه لاهج، ڇو ته هنن جو ڇنڻ ئي ڳنڍڻ آهي.

14
ڪُهَنّ تان ڪَرَ لَهَنِّ، ڪَرَ لَهَنِ تان ڪُهَنِّ،
سيئي، ماءِ! مُهنِ، سيئي راحت روحَ جي.

جي ڪهن ٿا ته ڄڻ سار ٿا لهن، جي سار ٿا لهڻ چاهين ته ڄڻ ڪهن ٿا، اي امڙ! اُهي ئي وڍين ٿا ۽ اهي ئي جان جي فرحت ۽ آرام آهن.

15
ڪُهي سو ڪَرَ لَهي، ڪوٺي سو قَريبُ،
اِها عادتَ سِکيو، هَر زَمان حبيبُ،
تِڇي سو طبيبُ، سوئي راحتَ روحَ جي.

جو ڪهي ٿو، سو ڄڻ سماءُ ۽ سنڀال ٿو لهي. اهو جو ڪوٺي ڪهي ٿو، سيئي جاني آهي. پرين هر وقت اها ئي پر سکيو آهي. جو وڍي ٿو، سو ئي سچو ويڄ ۽ روح جي راحت آهي.

[b]وائي[/b]

ٿيندو تَن طبيبُ،
دارُون منهنجي دَرَدَ جو،
ٻُڪي ڏيندم ٻاجَھه جي، اَچي شال عجيبُ،
پرينِ اَچي پاڻَ ڪِيو، سندو غورُ غريبَ،
ڏکندو سڀوئي ڏُور ڪيو، مَنجهُون تَنُ طبيبَ،
اَديُون! عبداللطيفُ چَئي، هاتِڪ آهِ حبيبُ.

پرين ئي منهنجي جسم جو طبيب ۽ آزار جو علاج ٿيندو. سپرين شال اچي مون کي مهر جي ستي ڏيندو. پرينءَ پاڻ اچي هن مسڪين جي سار لڌي. منهنجي طبيب منهنجي جسم مان سمورو درد اچي دفع ڪيو. اي سرتيون! (شاهه عبداللطيف ٿو چوي) منهنجو سپرين ماهر ويڄ آهي.