سُرُ ديسي
1
ڏاگهَنِ، ڏيرَنِ، ڏُونگَرن، ٽِنهي ڏِنَمِ ڏُکَ،
سي سَڀِ ڀانيمِ سُکَ، هيڪاندِ ڪارَڻِ هوتَ جي.
اُٺن، ڏيرن ۽ پهاڙن، ٽنهي مون کي عذاب ڏنا آهن. اهي مڙيئي سور، پرينءَ جي ميڙائي ماڻڻ ڪاڻ سُک ڪري سمجهيم.
2
ڏاگَهنِ، ڏيرَنِ، ڏُونگَرنِ، ڏُکَنِ آئوُن ڏَڌي،
پُڇان پيرُ پُنهونءَ جو، وِجهان وِکَ وَڌي،
لِکِئي آئوُن لَڌي، ناتَ پَٽَنِ ڪيرَ پَنُ ڪَري؟
مان اُٺن، ڏيرن ۽ پهاڙن جي ڏنل ڏکن جي ماريل آهيان. (مون تي حق آهي ته) مان سٽون پائيندي، پنهونءَ جي پيرن جا نشان پائيندي وڃان. منهنجي انگ ۾ ائين لکيل هو. نه ته بر پٽن جا پنڌ جيڪر ڪير ڪري؟.
3
اَڱڻَ مَٿي اوپِرا، جڏهن ڏاگها ڏِٺَءِ ڏِينهَن،
وَٺِي سَڙَڪَ سَسُئي!، ويههُ وِهاڻيءَ سِيئن،
چوٽيءَ سين چانگنِ کي، جَڙِ زَنجيرُنِ جيئن،
ته هوتُ تُنهنجو هِيئن، هوندِ پُنهون نيائوُن نه پاڻَ سين.
اي سسئي! جنهن ڏينهن پنهنجي پڌر ۾ ڌاريا اُٺ ڏٺئي، تڏهن جيڪر واٽ وٺي، اسر تائين سندن دڳ جهلي بيهين ها. پنهنجي چوٽيءَ سان اُٺن کي زنجيرن جيان جڪڙي ڇڏين ها ته تنهنجو پرين هيئن پاڻ سان کڻي نه وڃن ها.
4
اَڱڻَ مَٿي اوپِرا، جڏهن ڏاگها ڏِينهَن ڏِٺاءِ،
ڪُنجُون جي قُفِلَنِ جون، تان ڪَنهن لَلِ لِڪاءِ،
ته سُڀاڻي سَندِياءِ، ٿِئي سارُوڻي سَسُئي!.
جڏهن ڏينهن ڏٺي، پنهنجي پڌر ۾ ڌاريا اُٺ ڏٺئي، تڏنهن ڪنهن پر ڪلفن جون ڪنجون ڇپائي ڇڏين ها ته، اي سسئي! ٻئي ڏينهن تي تنهنجي ڪا سنڀار لڌي وڃي ها.
5
اَڳي اُٺَ رَڙَنِ، مُون ڀيري ماٺِ ٿِئي،
پَلاڻِيندَي پاڻَ ۾، ڪُڇِيو ڪِينَ ڪُٺَنِ،
ڪا جا مامَ مُٺَنِ، هن پڻ هُئي هُنِ سين.
اڳي (هونئن) اُٺن روڙيو پئي، پر مون ڀيري بنهه سن ۾ رهيا. ڪُٺلن، هتان اُسهندي، پاڻ ۾ ڪنهن به ڪونه ٻوليو. هنن مٺن (اُٺن) جي هنن (جتن يعني سسئيءَ جي ڏيرن) سان ڪا ڳجهي سٽ (سازش) هئي.
6
ڇا جي ڏِنگا ڏيرَ، مُنهنجو ڏِينهَن ڏِنگو مَ ٿِئي،
اُٺَنِ ۽ اوٺِيئڙَنِ جي، ڇا وَهِيڻو ويرَ،
هِيَ ڪَمِيڻي ڪيرَ، جا اَمُرَ کي آڏو ڦِري.
جي ڏير ڏنگا ٿيا ته ڇا ٿيو؟. شل منهنجو ڀاڳ ڏنگو نه ٿئي. وقت ۽ ويل، اُٺن ۽ جتن جي وس ڇا ٿيندا. هيءَ خسيس (سسئي) ڪير آهي، جا تقدير جي حڪم (لکئي) کي آڏو پوي.
7
ديسي سيڻَ ڪَجَنِ، پَرَديسي ڪَهڙا پِرِين؟
لَڏِيو لاڏُوڻا ڪَيو، پَنهنجي ديسِ وَڃَنِ،
پُڄاڻا پِرِيَنِ، ڪَجي بَسِ ڀَنڀورَ کان.
نينهن، ڏيهي دلبرن سان ڳنڍجي، پرديسي ڪهڙا سپرين ٿيندا؟. هو ثمر ٻڌيو، پنهنجي ساڻيهه ڏانهن لڏيو وڃن. پرينءَ جي وڃڻ کان پوءِ، ڀنڀور کي هميشه لاءِ الوداع ڪجي. (ڀنڀور کان هميشه لاءِ موڪلائجي.)
8
اُٺَ مَ اوري آڻِ، ڏاگَهنِ ڏَڌي آهِيان،
هَڻي هَٿُ هَيَنِ کي، پَري نيئي پَلاڻِ،
هوتُ مُنهنجو هاڻِ، پُنهون نِيائوُن پاڻَ سين.
اُٺن کي منهنجي ويجهو نه آڻ، ڇو ته مان انهن چانگن جي ستايل (ماريل) آهيان. انهن مصيبت پين کي چهو هڻي، پري پلاڻي وڃ. اهي ئي اڃا هاڻ منهنجو پنهون پاڻ تي کڻي ويا آهن.
9
جَتَ هَڏهِين هُتِ، مُون هِتِ هِينئڙي ۾ حَلُ ٿِيا،
چَنگلَ جنِين چوڦڙا، راحَتَ تن جي رُتِ،
گنگَنِ جي گُپُتِ، ڇيڙي وِڌِييس ڇَپَرين.
جت ماڳهين هُت يعني پنهنجي ماڳ تي وڃي پهتا، پر هت منهنجي هينئن ۾ سمايا پيا آهن. جن اُٺن جا پير چئن ڦرن (نوڪن) وارا آهن، تن جي لاڏ مون لاءِ راحت آهي. انهن گنگن جي ماٺ مون کي ڇپري، جبلن ۾ ڇلايو آهي.
10
گَہَ سِرِ ٿِئي مَ گَسُ، پَڻي پوءِ مَ پِرِينءَ تي،
جنهن سِرِ ساڄَنُ سُپِرين، تنهن اُٺَ مَ لَڳي اُسَ،
پُنهون پاڪَ پُرِسَ!، هوتُ نه ڪَجَن هيڏِيون.
شل پيچري تان دز نه اُٿي ۽ منهنجي پرينءَ کي لٽ نه لڳي. جنهن اُٺ تي منهنجو سپرين سوار آهي، تنهن کي شل اُس نه لڳي. اي پنهون پاڪ مرد! منهنجا جانب! توکي هيڏيون جاڙون ڪرڻ نه جڳائن،
11
لَڏِيندي لِباسُ، جَتَنِ جيڏوئي ڪَيو،
اَچي آريءَ ڄامَ جو، وَڻَ وَڻَ مَنجهان واسُ،
مَرُون کِيَنِمِ ماسُ، هَڏَ هَلندا هوتَ ڏي.
ڀنڀور مان لڏيندي، جتن وڏو ئي دولاب ڪيو. مون کي وڻ وڻ منجهان پنهون ڄام جي سرهاڻ پيئي اچي. منهنجو ماس جانور کائي کپائي ڇڏين ته به منهنجا ڪرنگهر (هڏا) پرينءَ ڏانهن پنڌ ڪندا هلندا.
12
اُٺَ وِيري، اوٺارَ ويري، ويري ٿِيَڙَمِ ڏيرَ،
چوٿون وِيري واءُ ٿِيو، جنهن لَٽِيا پُنهونءَ پيرَ،
پَنجون وِيري سِڄُ ٿِيو، جنهن اُلَهي ڪي اَويرَ،
ڇَهون وِيري ڇَپرُ ٿِيو، جنهن سَنوان ڪَيا نه سيرَ،
سَتون وِيري چَنڊُ ٿِيو، کڙِيو نه وڏيءَ ويرَ،
واهيري جي ويرَ، ڇُلوُن ڪَرِيان ڇَپَرين.
منهنجا ويري هڪڙا اُٺ، ٻيا جت ۽ ٽيان ڏير ٿيا. چوٿون ويري واچوڙو ٿيو، جنهن پنهون جا پير دز سان لٽيا. پنجون ويري سج ٿيو، جنهن لهڻ ۾ دير ڪئي. ڇهون ويري پهاڙ ٿيو، جنهن پنهنجا لنگهه ۽ پيچرا سنوان (سڌا) نه بيهاريا. ستون ويري چنڊ ٿيو، جو ساجهر ئي نه اڀريو. سنجها جو (پکين جي آکيري ڏانهن ورڻ ويل) جبل مان ڇُوه مان سٽون ڏيندي ٿي وڃان.
داستان ٻيو
1
مِڙي مُنڌَ ڏي آئيُون، ساهيڙِيُون سَهجان،
اَلسُفَرُ قِطعہُ مَن اَلنارِ، هاري! موٽُ هِتان،
سَڱهَ صِراطَ اَلمُستَقِيمَ جو، اَٿيئي تان اَڳيان،
سي ڪيچي نيندءِ ڪِيان؟ تُنهنجو نِينهُن نِفاقَ سين.
سهيليون هجت (لاڌ) وچان هن عورت (سسئيءَ) وٽ ميڙ ڪري آيون. چي: اي وسوڙل! سفر، دوزخ جي باه جو ٽڪر آهي، تون هتان واپس ور. اڃا اڳيان ته صراط جي پل جو وهنوار اٿيئي. اُهي ڪيچي توکي ساڻ ڪيئن نيندا، جو تنهنجي محبت، دوئيءَ (ٻيائيءَ) سان ڀريل آهي.
2
جَڏان ڪُن فَيَڪُون چَئي، نِيو آرِياڻيءَ اَرِواحُ،
اَنگُ اڳِهِين لِکِيو، مُنهنجو مِيثاقاءَ،
مَن طَلَبَ شَيئاَ وَجَدَ وَجَدَ، اُتو عَليءَ شاهَ،
اَڃا اِن حَدِيثَ جو، مُون آسِرو آهِ،
پُنهونءَ جي پيغامَ تان، مُنهنجو موتُ مُباحُ،
سَرَتِيُون! دُعا ڪَجاهُ، ته ميڙائو مُون ٿِئي.
جڏهن چيائين ”ٿيءُ ۽ ائين ٿي پيو“، (تڏهن) پنهونءَ (ڌڻيءَ) منهنجو ارواح پاڻ ڏانهن ڇڪيو، تڏهن ازل کان ئي منهنجو ڀاڳ اُتي لکيو ويو. شاه عليءَ فرمايو آهي ته، ”جو ڪنهن شيءِ جي طلب ٿو ڪري ۽ اُن لاءِ جفا ٿو ڪڍي، سو ضرور ان کي حاصل ٿو ڪري.“ اها حديث اڃا منهنجي لاءِ آڌار آهي. پنهونءَ جي پيغام مٿان منهنجو مرڻ روا آهي. اي سرتيون! دعا ڪجو ته پنهونءَ سان منهنجو مکا ميلو ٿئي.
3
سَبَہَ سِياهي، آهي آريءَ ڄامَ ري،
ڪڏهن پَسي ڪانه ڪا، رِءَ لالَنَ لا لائي،
دُودُ دِلِ تان دُورِ ڪَري، ڪَرِ ساجَنَ! صَفائي
مَن لاَ شَيخُ لَہ فَشَيخُہُ الشَيطانُ، اِنَ رِءَ اونداهي،
هوءَ جا هَلي هيڪلي، سا گِيرَبَ گَمائي،
بلا شَيخ من يمشِي في اَلطرِيقِ، اِهڙي اَوائي،
تنهن رِءَ تَوائي، ڪوڙين ٿِيَنِ ڪيتريُون.
پنهون ڄام کان سواءِ مون لاءِ سموري اونداهي آهي. پنهنجي پرينءَ ڌاران ڪٿي به ڪنهن کي لا لاڻ (روشنيءَ جي چمڪ) ڏسڻ ۾ نه آئي. (مرشد بنا طالب لاءِ اونداهه آهي.) اي سپرين! منهنجي دل تان ڪارنهن لاهي، اُنکي اڇو اجرو ڪر. ”جنهن کي ڪو شيخ (مرشد) ناهي، تنهن جو مرشد شيطان آهي.“ اُنهيءَ بنا (مرشد کان سواءِ) اونداهي آهي. اُها، جنهن اڪيلي سر پنڌ ڪيو، تنهن کي خوديءَ گمراه ڪيو. جو مرشد بنا طريقت تي هلي ٿو. (سو بنا ٻيڙيءَ سمنڊ تي هلي ٿو). اها اهڙي بري وائي اٿيئي. تنهن (مرشد) کان سواءِ، ڪروڙين گهمراه ٿيو وڃن.
4
ڀنيءَ ٿا ڀَرِينِ، ساٿِيُنَ سَنڊَ هَٿَنِ ۾،
ليڙنِ جو، لَطِيفُ چئي، مون کي مَنجههُ نه ڏيِنِ،
هوتُ پُنهون ٿا نِيِن، اَسُونهينءَ جو آجِڪو!
ساٿي، اسر جو پاڻي ٿا ڀرين! هٿن ۾ ساندار اٿن. مون کي اُٺن جو ڪو انت به نه ٿا ڏين. هن موڙهل جو آسرو هوت پنهون، پاڻ سان وٺيو ٿا وڃن.
5
پڻ ٿا پَلاڻِينِ، اوٺِي اَڄُ اُٻاکَرا،
پَہَ، پارِيسِيون پاڻَ ۾، ڏيرَ ڏِهاڻي ڏيِنِ،
هوتُ پُنهون ٿا نِينِ، ٻاروچي ٻولي ڪَيو!
جت اڄ وڃڻ جي ٿا ڪن اُڀيپيرا بيٺا (اُڀا کڙا) آهن. ڏير هو روز پاڻ ۾ پارسيءَ (ڳجهيءَ ٻوليءَ) ۾ مصلحتون پيا ڪن. پاڻ ۾ ٻروچڪي (بلوچي) ٻولي ڳالهائي، هوت پنهون پاڻ سان وٺيو وڃن.
6
دوڪَ دَهِليا جِتِ، گئورا هَلَنِ نه گَسَ ۾،
چَئو سالَ ئي نه چَلِڻا، ٿي تَنگ نِهاري تِتِ،
سُوڌي اُنِينِ، سَيَدُ چَئي، پوءِ پانچارِيَنِ پِرِتِ،
اِنَ اَڙانگي پنڌَ جي، ڪا نيشَنِ پوءِ نِرِتِ،
سَسُئي وَڏي سَتِ، جا اَهڙيءَ پَرِ پَنڌُ ڪري.
جنهن گس تي دوڪ (پنجن ڇهن سالن جا اُٺ) به دهلجيو وڃن ۽ هلي نه سگهن، جتي چئو سال به نه چلي سگهن، تتي هوءَ (سسئي) لڪ پيئي تڪي. اُن جي پوري ٻوجهه پنج سالن اُٺن کي به مس پوي، اِنهيءَ ڏکئي پنڌ جي پروڙ ڪا نيشن (پوريءَ طرح جوان اُٺن) کي پوي ته پوي، سسئيءَ کي وڏي سيتا چئبي، جو اهڙيءَ پاسي پنڌ ٿي ڪري.
7
”هَيءَ! هَيءَ!“ ڪَيو ”هاءِ!“، ٿي پاڻ هڻي سِرُپا هِڻين،
لَڌائِين، لَطِيفُ چئي، جُوءِ جَتَنِ جي جاءِ،
شُڪرَ، بارِ! سَنداءِ، سُٿاني ساٿِ مڙي،
”هاءِ! هاءِ!“ ڪيو، سسئي پهڻن سان سر (مٿو) پيئي هڻي. نيٺ، جتن جي منزل وڃي ڏوري لڌائين. اي ڌڻي تعاليٰ! شڪرانا تنهنجا، جو هوءَ سٺي ٽاڻي ياموچاري ماڳ تي وڃي ساٿ سان ملي.
داستان ٽيون
1
اَلله ڪارَڻِ، اوٺِيا! ليڙا نِيو مَ لُرَ،
نِيو نِماڻي پاڻَ سين، ٻانِهيءَ جَهلي ٻُرَ،
مُون کي ماري مَنجَهه ٿي، سَندي هوتَنِ هُرَ،
ڪَچو لايان ڪُرَ، ڪيچان اوري جي وَران.
اي جتو! الله جي واسطي، اٺن کي تڪڙ ۾ ڪاهي نه وڃو. هن نماڻي ٻانهيءَ کي چڳن کان گهلي پاڻ سان وٺي هلو. مون کي اندر جو اندر ۾ سپرينءَ جي سار ٿي ماري. ڪيچ جي اوريان جي واپس وران ته پنهنجي ڪل تي ٽڪو لائينديس.
2
ڪيچان اوري ڪِيترِيُون، مَعذُورِيُون مُيُون،
واٽُون وِيہَ ٿِيُون، ڪُہُ ڄاڻان ڪيهي ويا؟
ڪيچ جي اوريان ڪيتريون ئي ويچاريون مري فنا ٿي ويئون. ڪيچ ڏانهن ويهه واٽون آهن، مون کي ڪهڙي ڪل ته ڪهڙي واٽ وٺي ويا.
3
ڪيچان آيو قافِلو، جُنگُ سُونهاريءَ جوڙَ،
تَليارا توڏَنِ کي، ڳِچيءَ سُونهَنِ موڙَ،
دؤلَتَ چايان دوڙَ، جِي مُون نِيو پاڻَ سين.
ڪيچ کان سهڻي رونق سان هڪ شاهي قافلو آيو. اٺن جي ڳچيءَ ۾ موڙ ۽ جهاٻا سونهن لايو بيٺا هئا. مان پاڻ کي ”دولت“ نالي سان خسيس ٻانهي چوايان، جي مون کي پاڻ سان وٺي هلو. (اڳي ٻانهن تي سهڻا نالا مثلاَ چنبيلي، گلبوءِ ۽ دولت وغيره رکندا هئا.)
4
جهوڙا جن جُهلُن ۾، هِيري لَکَ هَزارَ،
لَڳا واٽَ وَڻنِ جا، پُنهونءَ کي پالارَ،
آن ڪي ويندا گَڏِيا، اَهڙيءَ سِٽَ سُوارَ؟
لَنگِهي ڪالَهه قَطارَ، تُون، آئي! اَڄُ نِهارئين!
جن جي بالا پوشن (غاشن) ۾ ٽؤنر لکن هزارن جا هيرا لڳل هئا. پنهونءَ جي بت کي واٽ جي وڻن جي پنن ۽ ٽارين پئي چهيو. اهڙي ڊول جا سوار اوهان کي ڪي ويندي گڏيا؟“ ”اي منڌ! اُها اٺن جي قطار ته هتان ڪالهه لنگهي ويئي، تون اَڃان اڄ ٿي اُنهن لاءِ واٽون نهارين!“
5
مِزِ مانَنِ مَهِري، آڻي جهوڪِيا جَهوڪ ۾،
چاٽي چَنبنِ ۾ ويا، جئن بازُ سَٽي بَحري،
ڪوهِيارو قَهِري، وِيو نِهوڙي نِنڊَ ۾!
مزمانن (جتن)، مهري اُٺ آڻي وٿاڻ ۾ جهڪايا. هو بحري باز (شاهينن) وانگر پنهونءَ کي جهپو هڻي کڻي ويا. بيدرد ڪوهيارو (پنهون) مون کي ننڊ ۾ ماري فنا ڪري ويو.
6
مُون ڀانيو مُون وٽِ، هميشھ هوندا پِرِين،
ويڙهو ڏيئي ويڪِرو، پَهري ويا پَٽِ،
ساهُ جنِين جي سَٽِ، وِڪيُمِ ٿي وَڻِڪارِ ۾.
مون ڀانيو ته منهنجا سپرين سدائين مون سان گڏ هوندا. هُو ته وڏي گوهي ڏيئي، برپٽ ۾، غائب ٿي ويا، جن جي سودي ۾ وڻڪار منجهه پنهنجي جان به ٿي سهسايم.
7
مُون ڀانيو مِزِمان، هميشہ هُوندا پِرِين،
ڪُهي ڪَمِيڻي هَليا، ڪَهِلَ ڪَيائوُن ڪانَ،
ڏيئي ويا ڏاهِ کي، سُورَنِ جا سامانَ،
جورو راتِ جُوانَ، جيڏِيُون! جَتَ ڪَري وِيا!
مون ڀانيو ته منهنجا پرين مون وٽ هميشہ مزمان هوندا. هُو ڪميڻيءَ کي ڪهي هليا ويا ۽ ڪابه ڪهل نه ڪيائون. هن ٻانهيءَ کي هو دردن جا انبار ڏيئي ويا. اي سرتيون! رات جو، جوان جت مون سان نسورو قهر ڪري ويا.
8
بِرِهَ مَڻايُسِ بَرُ، ناتَ سُکي ڪيرَ سَڌُون ڪري؟
گهڻو ڏورِيائين ڏُکَ سين، ڏيرنِ لَءِ ڏُونگَرُ،
وَري آيُسِ وَرُ، سَفَرَ مُئيءِ جا سابَ پِيا.
عشق رڻ (وڻ جو پنڌ) ڏيکاريس، نه ته سکي ڪير اهڙيون خواهشون ڪري؟ ڏاڍي جفا سان ڏيرن لاءِ جبلن ۾ تلاشون وڌائين. وري ڀتار موٽي آيس ۽ مئيءَ جا سفر سجايا ٿيا. (مئي کانپوءِ پنهون مليس.)
9
وَرَ ۾ ڪونهي وَرُ، ڏيرَنِ وَرُ وَڏو ڪَيو،
نهاريندِيَسِ نِڪري، بوتَنِ ڪارَڻِ بر،
آڏو ٽَڪرَ ٽَرُ، مَتان روهَ رَتيُون ٿِئين!
ڀتار ۾ ڪو ڏنگ (ڦيرو) ڪونهي، پر ڏيرن وڏي ڏنگائي ڪئي. مان برپٽ ۾ نڪري، اٺن کي ڏورينديس. اي ٽڪر! منهنجي اڳيان هٽي پاسو ڪر، متان اي پهاڙ! تون ڀڄي، ڪڻا ڪڻا ٿي پوين!
10
وَر وَراڪا وِچَ ۾، لَکين آڏا لَڪَ،
هُو جي آڏا حَقَ، سي ڪَندا ڪوهُ ڪَنديُنِ کي؟
وچ ۾ (منهنجي ۽ ڪيچ جي وچ ۾) لکين آڏا اُبتا ۽ ورن وڪڙن وارا لڪ آهن. اُهي لڪ (جفائون) جي ڌڻي يا ڀتار آڏو آهن، سي جفا ڪارن (ڪشالا ڪڍندڙن) کي ڇا ڪندا؟
داستان چوٿون
1
وارو! وَرُ وَٺي وِيا، آرِيچا اَظلامَ،
آندائوُن آريءَ جا، پُنهونءَ ڏي پَيغامَ،
پَہُ ڪَيائوُن پاڻَ ۾، مُنجهان مَخفي مامَ،
سَنڀُورا ساٿ کَڻي، ويساهي وَرِيامَ،
ڪاڪِيُون! رات قِيامَ، جيڏِيُون! جَتَ ڪَري وِيا!
هاءِ! ظالم آريچا منهنجو ڀتار پاڻ سان وٺي ويا. آري سردار (پنهونءَ جي پيءُ) جا سنيها پنهونءَ لاءِ آندا هئائون. مونکان لڪائي پاڻ ۾ ڳجهي مصلحت ۽ ٺاهه ڪيائون. جنگ جت مون کي ويساهه ۾ رکي، ساٿ سنڀرائي هليا ويا. اي جيڏيون ۽ سرتيون! جت مون سان رات نسوري قيامت ڪري ويا.
2
وارو! وَرُ وَٺي وِيا، ڪَري ڏيرَ ڏَمَرُ،
هاڻي ٿِيو حَشَرُ، پُنا قولَ قِيامَ جا!
افسوس! منهنجا ڏير جوش ۾ اچي منهنجو ڀتار ساڻ وٺي ويا. هاڻي قيامت ٿي ويئي ۽ اُن جا سڀ نشان هينئر پوريءَ طرح پڌرا ٿي چڪا آهن.
3
وارو! وَرُ وَٺي وِيا، ڏاڙِهيءَ ڀَنڀا ڏيرَ،
ڏِيندِيَسِ ڏاڍين ڏُونگَرين، اُنِين لَءِ اُليرَ،
ڪيچ پهچي ڪيرَ؟ وڃَڻ سين وَسُ ڪَرِيان.
هيءِ هيءَ! سهڻين سونهارين (وڏن وڏيل ڏاڙهين) وارا ڏير منهنجو ڀتار ساڻ وٺي ويا. اُنهن لاءِ ڏکين پهاڙن ۾ ولاڙون وجهنديس. ڪيچ ۾ پنڌ ڪير پهچي سگهندي؟ مان پنڌ ڪرڻ ۾ وسان ڪين گهڻائينديس.
4
جَڏيءَ وَٽِ جالي، مانَ اَلله ڪارَڻِ لِکَ سِيئن،
آهي آريءَ ڄام جي، هِتِ هُتِ حوالي،
عَيبَ مُون اَڳَرا، مانَ نِرِمَلُ نِڪالي!
پَرِٽياڻي پالي، ڪامِلُ نِيندو ڪيچَ ڏي!
من الله لڳ مون عيل سان ڪا ٿوري ساعت گذاري، هيءَ جڏي هتي توڙي هُتي آريءَ ڄام (پنهون) وهيڻي آهي، من هو پاڪ منهنجون پڌريون اوڻايون مون مان تڙي ڪڍي. شل هُو ڪامل هن ڌوٻڻ کي پنهنجي پناهه ۾ آڻي، ڪيچ وٺي ويندو. (مرشد ڪامل پاڻ سپرد ڪرڻ جي هدايت.)
5
پَرِٽَنِ جي پاڙي، جاڙَ گُذارِيُمِ، جيڏِيُون!
جنِين مُون کي مارِيو، سُورَنِ سين ساڙي،
اِرادي آڻي، سانگِيُنِ سين سَڱُ ڪَيو.
اي سرتيون! مون ڌوٻين جي ويڙهي ۾ ناحق گذاريو، جن مون کي سور ڏيئي جلائي ماريو. ڀاڳ اچي منهنجو پيچ ساسنگي سان آيلن يا سفر ڪندڙن (جتن) سان اڙايو.
6
اَسين پاڻ پَرِٽَ، پورهِيَتَ پُنهونءَ ڄامَ جا،
هوتُ کَٿُوريءَ هيرَئوُن، مُون ۾ صابُڻَ ڇَٽَ،
آتڻُ مَنجهه اُگَهٽَ، ڪانڌُ ڪنهين جي مَ ڪري!
اسين پاڻ ڌوٻي ۽ پنهونءَ ڄام جا پورهيت آهيون. پنهون پاڻ مشڪ ۽ عطر تي هريل آهي، پر مون ۾ صابڻ جي ڇٽ آهي. (مون ڌوٻڻ جو واهپو صابڻ سان آهي.) شل ڀتار آتڻ ۾ ڪنهن عورت جي پڌر نه ڪري.
7
آئون تان اهڙياءِ، جا ٻانهيءَ کي ٻائي چوان،
مون ڪميڻيءَ لاءِ، پنهون ٿي پرٽ ٿيو.
آءُ ته اهڙي آهيان، جو ٻانهيءَ کي سائڻ سڏيان. مون ڪميڻيءَ جي ڪري، پنهون ڌوٻي ٿي ٿيو.
8
گَڏِيو ڌوٻِيُنِ ڌوءِ، پُنهونءَ پار چو هَٿَ ۾،
اُتي آريءَ ڄام جو، قاصِدُ آيُسِ ڪوءِ،
اِيُ ڪامِلُ! ڪَمُ نه سندوءِ، جئن پَهس پَڇاڙئين پوتئين.
پنهونءَ ٻين ڌوٻين سان گڏ ڪپڙو هٿن ۾ جهلي پئي ڌوتو ته اُتي وٽس آريءَ سردار وٽان ڪو پانڌي هي نياپو کڻي آيو، ”اي ڪامل! (سردار!) اهو ڪم تنهنجو ناهي، جو ٻانهون هڻي ڇوهه مان ڪپڙا وتين سٽيندو.“
9
نَڪو ڪيچُ ڀَنڀورُ، نَڪو مائٽُ مُنڌَ جو،
هُور مڙوئي هِنَ کي، هوتَنِ ڪونهي هورُ،
زاريءَ ڌاران زورُ، هَلي ڪونَ حَبيبَ سين.
هن ناريءَ (سسئيءَ) لاءِ ته نه ڀنڀور ٿيو نه ڪيچ ٿيو ۽ نڪو سندس ڪو سڱدار (عزيز) رهيو. سموري جهوري هن (سسئيءَ) کي آهي. محبن (پنهونءَ) کي فڪرات ناهي. جانب سان، سواءِ نيزاريءَ جي، ٻيو ڪو وس نه ٿو هلي.
داستان پنجون
1
جئن سو هَرَڻُ هُماءُ، سَرگَردان سَنسارَ ۾،
هِيُ پَڳُ نه کوڙي پَٽِئين، هُو ڌَڙَ سِرِ ڌَري نه ساهُ،
جيڪَسِ تن مُلاءُ، سَسُئيءَ سُورَ پِرائيا.
جئن ختن ملڪ جو هرڻ پنهنجي ناف (دُن) مان ايندڙ سرهاڻ تي حيران ٿي، چوطرف پيو رلندو آهي ۽ هُما پکي هميشہ پرواز ۾ هوندو آهي، ۽ جئن هي (هُما) پٽ تي پير ئي نه کوڙيندو آهي ۽ هو (هرڻ) کي پنهنجي وجود جي سمڪ نه رهندي آهي، تئن سسئي به شايد اُنهن کان سور سِکي، رڻ ۾ سٽون ڏيندي پيئي وڃي.
2
راتِ ڏِٺائين روجَهه، ڀانءِ ڪِ اوٺي آئيا،
پِرِيتَڻي پِرِيُنِ جي، سِڪَڻَ ڪي سَٻوجَهه،
هُئي گَهڻو اَٻوجَهه، سُورَنِ سُنهائي سَسُئي.
رات رڻ ۾ روجهه (اڇن پيرن وارو هرڻ) ڏٺائين ۽ سمجهائين ته جت آيا آهن. پرينءَ جي محبت ۽ سڪ ٺپي سياڻو ڪري ڇڏيو. هونئن گهڻو ئي اياڻي هئي، پر سورن کيس سياڻو ڪري ڇڏيو.
3
سَمُر جنين نه ساڻُ، هوتُ حِماتي تن جو،
ڪري ڇيڄ ڇپرَ ۾، پُنهون ايندو پاڻَ،
ٿِيندي رِيجَهه رِهاڻِ، لَحظي مَنجَهه، لَطِيفُ چئي.
جن کي ڪو اسباب ساڻ ناهي، تن جو سڄڻ واهرو آهي. پنهون (رب) پاڻ جهنڊ هڻي، اچي جبلن ۾ وارد ٿيندو. پوءِ هڪ ساعت ۾ ورونهن ٿي ويندي.
4
سَسُئي لَنگِهيو سو، مَردَ جنهن ماتُ ڪَيا،
جَبَلُ وَڏو جو، نوُڻِ مِڙوئي نِينهَن کي.
سسئيءَ اُهو پهاڙ پار ڪيو، جو جنگ مڙسن کي به نهوڙيو ڇڏي. اُتاهون جبل به نينهن وارن لاءِ هڪ لسو پٽ آهي.
5
ڇَپَرُ ڇَمَرُ ڀانيان، ڪانڀو ۽ ڪارو،
پَٻُ وِجَهندِيَسِ پَٺِ تي، صُبُحَ سَوارو،
وَڃَڻَ مُون وارو، ڪِينَ وِهَندِيَسِ وِچَ ۾.
”ڪانڀو“ ۽ ”ڪارو“ پهاڙن کي ڪارو ڪڪر ڪري ٿي سمجهان. (اُنهن مان آسانيءَ سان هلي ٿي وڃان.) صبوح جو سويل ”پٻ“ جبل کي پوئتي ڇڏينديس. مون کي اڳتي هلڻ جي اون آهي، وچ ۾ ساهي نه پٽينديس.
6
ڇَپَرَ ۽ ڇَمَرَ، ٿا لَڳَہَ لَڳَنِ پاڻ ۾،
ڏاڍا ڏُونگَرَ ڪَر ڪَرا، ويڌَ، وِنگايُون وَرَ،
آئوُن پِيادي پَٽئين، نِماڻي نِڌَرَ،
سُورِيُون جِتِ، سَڳَرَ، اُتِ ٻاتاڙيءَ ٻيلي ٿِئين!
پهاڙ ۽ ڪارا ڪڪر هڪ ٻئي سان پيا لڳن (جبل ايڏا اُتاهان آهن، جو اُنهن جي چوٽين سان ڪڪر پيا لڳن). جبل نهايت سخت آهن ۽ منجهن ڏاڍيون جٺيون، ڏنگايون ۽ وڪڙ آهن. آءُ نماڻي ۽ بي وسيلي پٽن مان پنڌ پيئي وڃان. جت سورين جهڙا پيچرا آهن (جتي چوٽيون پيچرا آهن)، تتي شل تون هن موڙهل جو اچي مددگار ٿين.
داستان ڇهون
1
آڏِتِر ڇا، اهُڙا، ڏُونگَرَ کي ڏاڪا،
ڪَيَمِ آهَ عَجِيبَ کي، سِڪَ مَنجهان سا ڪا،
پيئي هٿِيڪي هوتَ کي، ڪُوڪَ وَڃي ڪَنِ ڪا،
مُنهنجو وَسُ واڪا، ٻُڌَڻُ ڪَمُ ٻَروچَ جو.
جبل تي چڙهڻ جو واٽون ڏنگيون ۽ ڏکيون آهن. مان پنهنجي پرينءَ لاءِ سڪ وچان آهون پيئي ڪريان. منهنجي پڪار محب جي ڪن تي پڪيءَ ريت پيئ. منهنجو ڪم آهي فرياد ڪرڻ، سڻڻ ڪم پنهونءَ جي آهي.
2
آڏَتر اڇا، آهُڙ، ڏُونگَرَ کي ڏاڪا،
وَٺِي وَرُ واٽَ ٿِيا، بَرِ چَڙهي باڪا،
ڦٽِيا پيرَ فَقِيرِ جا، چَڙَهندي چَڙهاڪا،
هُيَنِ جيءَ اندَر جا ڪا، وِيا پُڄائي پانهِنجي.
جبل تي چڙهڻ جون واٽون ڏنگيون ۽ ڏکيون آهن. هو بانڪا (پهلوان) منهنجو ڀتار ساڻ ڪري رڻ اُڪاري هليا. هن فقير جا پير، چاڙهيڪا چڙهندي، ڦٽجي پيا آهن. هنن اندر ۾ سٽ سٽي هئي، سا هو پنهنجي پوري ڪري ويا.
3
ڪَرڙا ڏونگَرَ ڪَہَ گَهڻي، جِتِ بَرَپَٽَ، سُڄنَ بَيرانُ،
ڏاهَنِ ڏاهَپَ وِسِري، ٿِيا حَرِيفَ ئي حَيرانُ،
سَسُئيءَ لَنگهِيو، سَيَدُ چئي، مُحَبّتَ سين مَيدانُ،
جنهنجو آرِياڻي اَڳواڻُ، تَنهن کي ڪانهي باڪَ بَهِيرَ ۾.
جبل ڏکيا ۽ سفر وڏو، جت رڃون ۽ سڃون ٿيون سجهن، اُتي سياڻن کي پنهنجي سياڻپ وسريو وڃي ۽ ماهر به منجهيو پون. سسئي، سڪ وچان سارو ميدان جهاڳي ويئي. جنهنجو رهبر پنهون پاڻ آهي، تنهن کي ساٿ ۾ ڪو به سنڪو (ڊپ) ناهي.
4
ڪَرڙا ڏُونگَرَ ڪَہَ گَهڻي، جِتِ جَبَلَ گوُنا گُونِ،
ليڙَنِ جُون، لَطِيفُ چئي، تَنگِ تَنوارُون پُونِ،
جن ڏِٺو پيرُ پُنهونءَ جو، سي ڪي رُون، نه چُونِ،
هُوندَنِ مَٿي هُون، لاڳاپا هِنَ لوڪَ جا.
جبل ڏکيا ۽ سفر اَٿاهه، جت طرحين طرحين (اڻ کٽ) جا پهاڙ آهن اُٺن جون سوڙهن لڪن ۾ ٻاڪاورن پيئون پون. جن پرينءَ جي پيرن جو نشان لڌو آهي، سي نه ڳوڙهو ٿيون ڳاڙين، نه چپ ٿيون چورين. جيئرن (هستي يا خوديءَ وارن) لاءِ ئي هن جهان جا لڳ لاڳاپا آهن.
5
ڪَرڙا ڏُونگَرَ ڪَہَ گَهڻي، جِتِ وِيا روڏا رِنگائي،
ساڱاپي سيڻَنِ جي، ٿي وِندُرِ واجهائي،
رَهيَسِ، رَسُ، لَطِيفُ چئي، تنهن ڪَميڻيءَ ڪاهي،
آرِياڻي آهي، مَنَهِن مَعذُورِنِ جي.
جبل ڏکيا ۽ سفر اجهاڳ، جت اُٺ (جابلو) به رڙندا ويا. سسئي، پرينءَ جي سڱ سانگي، وتي وندر جبل ۾ واجهه وجهندي. مان پوئتي رهجي ويئي آهيان، تون ڪاهي اچي هن ڪميڻيءَ وٽ پهچج. آري ڄام ئي هيڻين جي پناهه يا پردو آهي.
6
ڪَرِڙا ڏُونگرَ، ڪَہَ گَهڻي، جِتِ مِينهَن وَسَنِ ماڪُون،
سُڄَنِ ٿِيُون، سَيَدُ چئي، هاڙهي جُون هاڪُون،
جِتِ اَنڌيُون اوطاقُون، تِتِ ڪاهي رَسِج، ڪارَڻي!
جبل اڙانگا، پنڌ وڏو، جتي مينهن وسڪارا ڪيو پيا وسن. جتي هاڙهي جبل جي جبراين جا ڏاڍا هل پيا ٻڌجن. اي واهرو! جت اونداها ماڳ آهن، تتي تون ڪاهي، اچي مون وٽ پهچج.
7
ماڻِڪَ مِٽُ سَندومِ، اُونداهيءَ ۾ سوجهِرو،
حَشَرَ ويل حِسابَ ۾، ڇَڏي نه ويندومِ،
سارِيو سَڏُ ڪَندومِ، ڪوهِيارو ڪيچَ ڌَڻي.
ماڻڪ جهڙي پنهونءَ سان منهنجو سڱ آهي: جو اوندهه ۾ روشني ڪيو ڇڏي. قيامت ڏينهن حساب جي وقت، هو مون کي ڇڏي نه ڏيندو. ڪيچ جو سائين مون کي اُتي سنڀاري سڏيندو. (هتي پيغمبر صاحب ڏانهن اشارو آهي، جو قيامت جي ڏينهن شفاعت ڪندو.)
داستان ستون
1
پُنهونءَ سين پِرِيتِ جو، ڪو جو پيچُ پِيومِ،
ڀَنڀي هِن ڀَنڀورَ ۾، وهڻ وِهُ ٿِيومِ،
مَتِيُون موٽَڻَ سَندِيون، ڪاڪِيون! ڪيم ڏِيومِ،
سَرَتِيُون! ساهُ سَندومِ، ٿِيو حَوالي هوتَ جي.
پنهونءَ سان محب جو اهڙو ڪو پيوند اٿم، جو هن بد زيبي ڀنڀور ۾ وهڻ ئي زهر ٿي پيو اٿم. اي اديون! مون کي واپس ورڻ جون نصيحتون نه ڏيو. اي سرتيون! منهنجي جان هينئر پرينءَ کي پرتل آهي.
2
ڏانجهَنِ تي ڏانجها، ڏِنائُون ڏُکيءَ کي،
لَڳِيَسِ نائڪَ نِينهَن جي، ڪُڙِه اَندَرِ ڪاجا،
ٿَرَنِ ۾ ٿاجا، ڪَري مُنڌُ مِرُنِ سين.
هن ڏکيءَ کي عذابن تي عذاب ڏنائون. هن کي سيني ۾ برهه جو اهڙو ڪو ڪان لڳو آهي، جو هوءَ وتي برن ۾ مرن سان رهاڻيون ۽ محفلون ڪندي.
3
ڪو مُنهِن ڪُٺَلِ آئيو، وَسِ نه ويچاري،
هوتَ! تُنهنجي هَٿَ ري، پَهُچي نه پاري،
اَچِين جي، آري! ته پاند پُڄي، لَڪُ لَنگهِيان.
هن وڍيل جي منهن ۾ اُهو ڪي آيو (کيس اهڙي ڪنهن مصيبت کي منهن ڏيڻو پيو). جو هوءَ ويچاري پنهنجي وس ناهي. اي جانب! هيءَ ٻانهي، تنهنجي واهر ڌاران ڪيچ نه پهچي سگهندي. اي آري ڄام! جي تون هت اچي سهڙين ته مان تنهنجو پاند پڪڙي، لڪ لنگهي وڃان.
4
ڪَڏِهن تان ٻاجَهه پَئي، ساڄَنَ! مُنجُ سَلامُ،
سِڪَ تُنهنجيءَ، سُپِرِين! ڪَيوتَنُ تَمامُ،
هَٿين هاجَ وَهُ ٿي، نيڻين نَنڊَ حَرامُ،
دوسَ! نه سَهان دامُ، تُون وِندُرِ ٿو ويلا ڪَرينِ!
اي پرين! من ڪا مهر پويئي جو مون کي پنهنجي طرفان ڪو سلام منجين. اي سپرين! تنهنجي سڪ منهنجي سرير کي سڪائي سوڙهو ڪيو آهي. هٿن سان ڪرت ڪرڻ زهر پئي لڳي ۽ منهنجي نيڻن ۾ ننڊ مور ناهي. اي دوست! مان هڪ ساعت به تنهنجو وڇوڙو سهي نه ٿي سگهان ۽ تون وتين وندر ۽ ديرون لائيندو!
5
بَرُ مِڙوئي بُوءِ، ڇَپَرَ ڇاٽُون مُڪِيُون،
ٻَہِ ٻَہِ ٿي ڀَنڀورَ ۾، هَنڌَ مِڙيئي هُوءِ،
راڻِيُنِ وَري رُوءِ، گُوندَرَ لَٿا گولِئين.
رڻ مڙوئي خوشبوءِ سان واسجي ويو ۽ پهاڙن مان سڳنديون آيون. ڀنڀور ۾ رونق لڳي ويئي ۽ مڙيئي ماڳ سرها ٿي ويا. راڻين جا منهن سرها ٿيا ۽ ٻانهين جا غم ميسارجي ويا.
6
جَتَنِ سان جانڪُون، سَرَتيُون! مُون سَڱُ ٿِيو،
ڪَري ڪوهِيارو وِيو، تَنُ ڇِني تانڪُون،
آئُون پڻ تَڏانڪُون، اَڌَ ڏُکوئي آهيان.
اي سرتيون! جڏهن کان مون جتن سان سڱ ڳنڍيو، تڏهن کان پنهون منهنجو تن تهبارون ڪري ويو آهي. اُنهيءَ وقت کان وٺي مان اڌ ڪٺل آهيان. (وڇوڙي جي وڍ کان سير ڏنل پکيءَ جيان پيئي ڦتڪان۔)
7
مَتان ڪا ٻَڙي! ٻُولَ ٻاروچي وِسَهي،
هُوندَ نه سُتيِسِ، سَرَتِيُون! ويهي رَهِيَس وَڙي،
جَتَ پَنهنجي جُوءِ ۾، گهارِين مان گهڙي!
ڪيچِيُنِ آئُون نه ڪَڙي، ڪنهن ڏُکيءَ ڏاوَڻُ ڏائيو.
ٻڙي! متان ڪا منڌ ٻاروچي جي سخن تي ويسهه ڪري. اي سرتيون! مان جيڪر اگهور ننڊ سمهي نه پوان ها، پر پاڻ کي پنهونءَ سان واڳي يا مڙهي ڇڏيان ها. شل جت پنهنجي ماڳ تي ڪا ساعت گذارين. ڪيچن کي مان ڪوڙي نه آهيان، پر منهنجي وهانو ۾ ڪنهن اڀاڳيءَ ڏاوڻ ڏانيو هو.
8
اَدِيُون! آئُون نه تِيئن، جِيئن پِرِيتَڻو پِرِيُنِ سين،
ٻَڌي سُتِيَسِ نه سِگهو، ڇَلوَرُ ڇاتيءَ سيئن،
ڪيچي ڪاهي ڪَرَها، مُونهان وَڃَنِ ڪِيئن؟
ڏوهُ مُنهنجي ڏِينهَن، پُنهونءَ کي ڪامَ چَئي.
اديون! مون ائين نه ڪيو، جيئن پرينءَ جي پرت ۾ ڪرڻ جڳائي. مان پيچدار وارن واري پنهونءَ جا وار پنهنجي سيني سان جڙي نه ستيس، نه ته ڪيچي مون وٽان اُٺ ڪاهي ڪئن فرار ٿي وڃن ها؟ سمورو ڏوهه منهنجي تقدير جو آهي، پنهونءَ جي باري ۾ اوهان مان ڪا ڪجهه نه چوي.
9
وَرَ! م وساريج، آهيان تُنهنجي آسِري،
ڏاڍو ڏُونگَرَ جو سُڄي، سو لَطِفَؤن لَنگهائيج،
اُسِري اُتهِين، وِيرَ! تُون، آري ڄام اَچيج،
نِماڻيءَ کي نُورَ سين، لالَنَ! لَڏائيج،
ظُلَمِتَ جا زمين جي، سا نِرِمَلَ! نُورُ ڪَريج،
ڪَامِلَ! ڪَنِ ڪَريج، فَريادُون فقِيرِ جُون.
اي ڀتار! مون کي نه وسارج، مان تنهنجي آڌار تي پيئي تڳان. جو جبل اڙانگو پيو ٻڌجي، سو پنهنجي مهر سان مون کي پار اُڪارج. اي جنگ آري سردار! تون اُتي، اچي سهڙج، اي پرين! هن نماڻيءَ جو پنهنجي سوجهري سان پنڌ پڄائج. هيءَ جو هن زمين (بيپٽ) جو انڌارو آهي، تنهن کي اي پاڪ انسان! مٽائي روشن ڪج. اي ڪامل! هن فقيرياڻيءَ جون ڪارون ڪنين سڻج.
.
وائي
ڇوري ڇَڏِ م ڇَپرين، ٻاروچل! ٻانهي،
جَانِبَ جَهڙو جَڳَ ۾، ناهي ڪو ثاني،
پُنهَلَ! نِيو پاڻَ سان، پورهيت پَرِٽِياڻي،
پورِهيو ڪَندسِ پِرين جو، ڀَرِيندِيَس پاڻي،
هوتَ! م ڇَڏيو هيڪِلي، هيءَ جا وِندُر وڪاڻي.
اَديُون! عَبدُالطيفُ چئي، اِيندُمِ، آرِياڻي.
اي ٻاروچل! هن بي وس ٻانهيءَ کي ڏونگرن ۾ ڇڏي نه ڏج. جهان ۾ منهنجي جانيءَ جو ڪو مٽ ناهي. اي پنهون! هن پورهيت ڌوٻياڻيءَ کي پاڻ سان وٺي وڃ. مان پنهنجي پرينءَ وٽ پورهيو ڪنديس ۽ سندس پاڻي ڀرينديس. اي جانب! هيءَ، جنهن وندر تان پاڻ گهوريو آهي، تنهن کي اڪيلي نه ڇڏجو. اي اديون! مون وٽ شل آري ڄام اچي سهڙندو.