سُرُ ڪارايل
1
”وَحۡدَهٗ“ وائِي، چَڙَهندي چَيائِين؛
سو لُڙُ لَنگِھيائِين، جِتي پارَکَ پَکِيان.
هنج (ڪامل درويش) اُڏامندي، هيءَ تنوار ڪئي: ”هو (ڌڻي) هڪ آهي.“ هو اُهو ڪارونڀار اُڪري ويو (هن دنيا مان سوڀارو ويو)، جتي پکين (انسانن) جي آزمائش آهي.
2
ٻَگَھنِ سين ٻاڻُ هَڻِي، اُڏاڻو آڪاسِ؛
جِتي پِرِين سَنداسِ، سو سُر مَڻي هَنجَڙو.
ٻگھن جي صحبت ترڪ ڪري، هو (هنس) عرش ڏانهن اُڏاڻو. جنهن چشمي ۾ سندس سپرين آهي، تنهن ڏانهن هنج اُڏاڻو. (ڪامل وڃيو رب جي حضوري ماڻين.)
3
اکڙيُون اوڙاهَ ۾، اُڀو تَڪي تارِ؛
پِٿُون جي پاتارِ، هَنجُ تنِين جو هيرَئُون.
هنج تون اکيون اونهي عميق (روحاني سمنڊ) ۾ آهن ۽ هو بيٺو تار پاڻيءَ کي جاچي. هنج اُنهن موتين تي هريل آهي (اُنهن موتين جو تاڪائو آهي)، جي سمنڊ جي تري ۾ آهن.
4
وَڃِين نه پيهِي، پِٿُنِ لَءِ پاتارَ ۾؟
ڪنڌِيءَ ۾ ڪيهِي، هاجَ تُنهِنجِي هَنجَڙا.
موتين ڪاڻ تون سمنڊ جي تري ۾ نه ٿو پيهي وڃين؟ اي هنج! ڪنڌيءَ سان تنهنجو ڪهڙو ڪم يا تعلق آهي؟
5
ٿِيو حُضُورِي هاڻِ، سوجھا پِيَسِ سَرَ جي؛
کَنڊي لَڌِي کاڻِ، پَکِـيَڙي پاتارَ ۾.
هنج هاڻ اچي عميق جي حضور ۾ حاضر ٿيو ۽ کيس ساگر جي سڌ پيئي (هن روحاني راز پروڙيو). هن سونجھي پکيءَ (ڪامل فقير) پاتال ۾ وڃي خزانو ڳولي هٿ ڪيو.
6
اڇو پاڻِي لُڙُ ٿِيو، ڪالُورِيو ڪَنگَنِ؛
اِيندي لَڄَ مَرَنِ، تَنهِن سَرَ مٿي هَنجَڙا.
صاف پاڻي ميرو ٿيو، ڇو ته ان کي ڪنگن اچي خراب ڪيو (جئن ڪوڙن اچي روحاني مجلسن تي پنهنجو سڪو ڄمايو آهي.) اُنهيءَ چشمي تي ويچارا هنج ايندر ئي پنهنجي شرم ۾ پيا مرن.
7
هَنجَنِ سين هيڪارَ، جي ڳَڻَ ڪري نِهارِئين؛
ٻَگَھنِ ساڻ ٻِيهارَ، ٻيلَھ نه ٻَڌِين ڪَڏهِين.
جي تن (اي انسان!) هڪ واريءَ تڪي توري، هنجن (سچن فقيرن) سان نهاري هلين (سندن صحبت ۾ رهين) ته وري ڪڏهن به ٻگھن (دولابين) جي سنگت اختيار نه ڪرين.
8
آءُ اُڏامِي هَنجَڙا! سَرَ ۾ سارِينَئِي؛
مَتان مارِينَئِي، پاڙِهيري پَھُ ڪَري.
اي هنج! (سچا انان!) تون اُڏامي هليو اچ، ڇو ته توکي (روحاني ولايت) ۾ ياد پيا ڪن. (روحاني سردار توکي سارين پيا.) متان شڪاري ڪو منصوبو رچي، يا حرفت هلائي، توکي ماري (هتي شڪار معنيٰ دنيوي حرص).
9
ڪَؤنرَ پاڙُون پاتارَ ۾، ڀَؤنر ڀِري آڪاسِ؛
ٻِنين سَندي ڳالِھڙي، رازِقَ آندِي راسِ؛
تَنهِن عِشقَ کي شاباسِ، جَنهِن مُحبَتي ميڙِيا.
ڪنول گل جو پاڙون پاتال (ڌرتيءَ) ۾ آهن. ۽ ڀؤنر (اُن جو عاشق) آسمان ۾ پرواز ڪندڙ آهي. ٻنهي جي سڪ، مالڪ پوري ڪئي. اُنهيءَ عشق کي آفرين هجي، جنهن نينهن وارن کي هڪ ٻئي سان ملايو. (جئن ڪنول ۽ ڀؤنر هڪ ٿيو وڃن.)
10
ڪَؤنر پاڙُون پاتارَ ۾، ڀَؤنرُ ڀِري ۾ سُڃَ؛
ٻِنِين سَندِي ڳالھڙِي، عِشق اِيُّ اُهڃَ؛
توءِ نه لَهينِ اُڃَ، جي پِيو پِيَنِ پاڻَ ۾.
ڪنول جون پاڙون پاتال ۾ آهن ۽ ڀؤنر سڃ ۾ (آسمان ۾ جتي ڪا وسندي ناهي) ٿو گھمي. ٻنهي جو ميلاپ نينهن جي نشاني آهي. هو پاڻ ۾ محبت جون سرڪيون پيئو پيا پيئن، ته به سندن اُڃ نه ٿي اُجھامي.
11
جيهَرَ لوڪُ جَھپَ ڪري، اوهيرَ اُڏامَنِ؛
پِٿُون جي پاتارَ جا، چيتارِيو چُڻَنِ؛
ڪوهُ ڪَندا کي تَنِ، پاڙِهيڙِي پَہُ ڪَري؟
جنهن وقت ماڻهو ننڊ ڪن، تنهن وقت هنج (سچا سالڪ) پرواز ڪن. ماڻڪ، جي پاتال ۾ (عميق جي تري ۾) آهن، سي هو چتائي يا جاچي ٿا چڻن. شڪاري حرفت هلائي، هنن کي ڇا ڪندا؟ (دنيوي حرص مٿن ڪهڙو اثر ڪندا؟)
12
وِيا مورَ مَرِي، هَنجُ نه رَهِيو هيڪِڙو؛
وَطَنُ ٿِيو وَرِي، ڪُوڙَنِ ڪانِيَرَنِ جو.
مڙيئي مور (سچا انسان) مري ويا ۽ هڪڙو به هنج (ڪامل درويش) هينئر نه رهيو آهي. هي ساڻيھ (جھان) وري ڪوڙن ڪانيرن (دولابي ۽ ڪميڻن انسانن) جو ٿي پيو آهي.
داستان ٻيو
1
سو پَکِي سو پِڃِرو، سو سَرُ سوئِي هَنجُ؛
پيهِي جان پَرُوڙِيو، مون پانهِنجو مَنجُھ؛
ڏِيلَ جَنهِن جو ڏَنجُھ، سو مارِي ٿو مَنجِھ ڦِري.
پکي، پڃرو، چشمو ۽ هنج سڀ هڪ ئي آهن. مون اندر ۾ جھاتي پاتي، جان ئي پنهنجو راز پروڙيو، تان ئي معلوم ٿيم ته سرير کي جنهن شڪاريءَ جو ڏر يا جوکو آهي، سو به اندر ئي ڦرندو وتي. (هنج=روح، پڃرو=سرير، چشمو=روحانيت جو سمنڊ، شڪاري=نفس يا موت.)
2
سَنها ڀانءِ مَ سَپَ، وياءَ واسِينگَنِ جا؛
جَنِين جي جَھڙَپَ، هاٿِي هَنڌان ئِي نه چُري.
واسينگن جي ٻچن کي سنها نانگ نه ڪري سمجھ، جن جي ڏنگ لڳي، هاٿي به جيڪر پنهنجي جاءِ تان چري نه سگھي.
3
آسَڻَ جن اَريجَ ۾، اُوءِ ڪَڇَرَ وِهَ کَري؛
تِن جا مُنهَن مَلَڪَنِ جَهِڙا، ٽِڪو نان نه ٽَري؛
جي اُنهِين ساڻُ اَڙي، ته ڪانهي جاءِ جَرِيءَ جي.
جي نانگن جا آستان، برپٽ ۾ آهن، سي قاتل زهر وارا آهن. اُنهن جون صورتون فرشتن جھڙيون آهن. (ڏسڻ ۾نهايت سهڻا آهن)، پر سندن ڏنگ، مارڻ کان نه ٿو گسي. جي اُنهن سان پلاند اڙي، ته پوءِ رتيءَ جو به ساڻن پڄڻ ڪونهي.
4
آسَڻَ جن اَريجَ ۾، تن جي وِهُ جو وَرَنُ ٻِيو؛
تن جو ڪَنڊو ئِي ڪَمُ ڪَري، جي مَٿِسِ پيرُ پِيو؛
پُرِيَنِئان آهي پَڌِرو، تن نانگَنِ جو نِهو؛
ڪِلي ويلَ ڪِهو، جو سامُهون ٿِئي سَپَنِ کي؟
جن نانگن جا ڏيرا رڻ ۾ آهن، تن جي زهر جو رنگ ئي ٻيو آهي. اُنهن جو ڪنڊو ئي (جنهن ڪنڊي تي سندن زهر هاريل هجي، سو) فنا ڪيو ڇڏي. جي ڪنهن جو پير اُتس اچي وڃي. اُنهن نانگن جو نسل، ڏيهان ڏيھ مشهور آهي. ويڙھ جي وقت ڪير آهي، جو نانگن سان مقابلو ڪري؟
5
ڪَنهِن ڪَنهِن ڪاريءَ ذاتِ کي، مورَ به مَٽائِينِ؛
جي چَتُرا چَکِيا ڪَري، ته وَڳَ وَرائي ڏِينِ؛
ساٿَ سَمُورا نِينِ، جي مَٺين ڀانئي موٽِيا.
دمگن جي ڪنهن ڪنهن بڇڙي ذات کان مور به پاسو ڪيو وڃن (هوءِ مور، نانگن کي وچان کنيو، وٺيون ڪنهن اوچائيءَ تان هيٺ سٽي، ۽ ائين کيس فنا ڪيو ڇڏي.) جي اُها بڇڙي ذات، چٿرائيءَ يا چاڪا ڪيءَ سان ڪکي وجھي ، ته هو (مور) پنهنجا سمورا ساٿ موٽائي هليا وڃن. جو مور نانگن جي اُنهيءَ ذات کي نحس سمجھي موٽيا ته پوءِ پنهنجا سمورا وڳ اُنهيءَ ماڳ تان لڏايو وڃن.
6
پَهرِين ڪاري نانگَ جِي، ڪو ڇِرڪِيَلُ ڇيڙَ ڪَري؛
هي هَڻي ڏَنگَ ڏَسائِيو، ته ويجھو تان نه وَري؛
جيڪي ٽَپِ مَري، جيڪي سِڪي صِحَتَ کي.
پهرين ڪو کٽيءَ کنيو، ڪاريهر (واسينگ) سان چرچ ڪندو. جي هو چتائي ڏنگ هڻي، ته ڪکيل ويجھو ئي (پنهنجي ماڳ تي) وري نه موٽي. يا ته انهيءَ دم مري، يا ته سار ڄمار وتي صحت لاءِ سڪندو (هو وري سنئين لڱين نه ٿيندو.
7
کَـپُرَ! گاروڙِيُنِ سين، وڏو وِڌُءِ ويرُ؛
نانگَ! نه ويندين نِڪِرِي، تو ڏَرِ مَٿي پيرُ؛
هِيُّ تنِين جو ڊيرُ، جن جُهوناڳَڙُھ جَلائِيو.
اي ڪاري! تون منڊ منڊيندڙ جوڳين سان دشمي رکي آهي. اي نانگ! تون وٽائن پاڻ بچائي واپس نه ويندين. تو وڏي خطري مٿان پنهنجو پير رکيو آهي. هي اُنهن جو ديرو آهي (اُنهن جوڳين جو آستان آهي) جن ساري جھوناڳڙھ جي جھنگ کي يوگ ٻل سان جلائي خاڪ ڪري ڇڏيو.