لطيفيات

شاھہ جو رسالو (ڪلياڻ آڏواڻي)

شاھہ جو رسالو (ڪلياڻ آڏواڻي) اوهان اڳيان پيش ڪري رهيا آهيون. هي رسالو معنيٰ ۽ تشريح سان گڏ ٽيڪسٽ فارميٽ ۾ پهريون دفعو آنلائين ڪري رهيا آهيون.
سڀ کان اڳ هن رسالي جا مڪمل بيت ڀرڳڙي ويب سائيٽ تي اپلوڊ ڪري آنلائين ڪيا ويا هئا. پياري راشد شر پاران سنڌيڪا اڪيڊمي پاران ڇپايل تشريح ۽ معنيٰ واري ايڊيشن کي نئين سر ڪمپوز ڪري آنلائين ڪرڻ لاءِ موڪليو آهي. سنڌ سلامت سٿ راشد جي محنتن تي کيس سلام پيش ڪري ٿو.
Title Cover of book شاھہ جو رسالو (ڪلياڻ آڏواڻي)

سُرُ ڪاپائتي

داستان پهريون

1
توڻي تُون ڪاتارِ، جِمَ هيڪِلِي ڀيرِئين؛
ڏِٺِي ڪا ڏُئارِ، صَرافَ اِنَهِين سُٽَ ۾.

جيتوڻيڪ تون کڻي ڪتڻ ۾ ماهر هجين، ته به متان اڪيلي ائٽ هلائين. صراف انهيءَ سٽ ۾ ڪا اوڻائي ڏٺي آهي. (روحاني راھ ۾ ڪنهن مرشد جو سهارو وٺ، نه ته ڌڻيءَ جي نظر ۾ خام رهجي ويندين.)

2
جان ڪَتِين تان ڪِتُ، هِيءَ هَڏِ وِهاڻِي؛
ڪاپائِتِي سَڀَڪا، ڪِتي سيباڻِي؛
ڄاتو جِن ڄاتِي، تِنِ هَٿان پَهِي نه ڇَڏِي.

جيسين ڪتي سگھين، تيسين ڪت، هيءَ ويل ماڳهين ويئي. هر ڪا ڪتيندڙ پنهنجي ڪتيل سٽ موجب ٿي وڻي. جن انهيءَ ڳالھ کي چڱيءَ پر پروڙيو، تن ڪڏهن به ڪپھ جو پهو هٿان نه ڇڏيو.

3
هيءَ هَڏِ وِهاڻي، جان ڪَتين تان ڪِتُ؛
ڪو پنَهِنجي عِيدَ کي، ڀيري ڪَجِ ڀَرَتُ؛
مَتان روئِين رَتُ، صُباحَ وِچَ سَرتِيين.

هيءَ ويل هميشہ لاءِ ويئي، جيسين ڪتي سگھين تيسين ڪت. پنهنجي عيد لاءِ (اُتي جي سرخرو لاءِ) ائٽ هلائي، ڪو ڀرت ڀرج. متان سڀاڻي (حساب جي ڏينهن) پاڻ جيڏين جي وچ ۾ رت روئڻو پويئي.

4
ڪَتَڻَ جي ڪانه ڪَرِين، سُتي ساهيِن هَڏُ؛
صُباحَ ايندَءِ اوچِتو، عيدَ اُگھاڙَنِ گَڏُ؛
جِتِ سَرتِيون ڪَندَءِ سَڏَ، اُتِ سِڪَندِينءَ سينگارَ کي.

تون ڪتڻ جي نه ٿي ڪرين. سمهيو پيئي جيءَ کي آرام ڏين. سڀاڻ جڏهن اوچتي عيد ايندي (قيامت ڏينهن ايندو) ته اگھاڙن (گنهگارن) سان گڏ اٿندينءَ. جتي سهيليون سڏينديئي، تتي سينگار لاءِ پيئي سڪندينءَ.

5
اَڄُ پڻ اُجَھڻَ کي مَرِين، نَڪِي ڪِتُءِ ڪالَ؛
ڀوري! توسين ڀالَ، ڪانڌُ ڪَرِيندو ڪيترا؟

اڄ پڻ ڪر موڙي آرام لاءِ پيئي آجھرين ۽ نڪي وري ڪالھ ئي ڪتيئي. اي نادان! توسان ڀتار ڪيتريون ڀلايون ڪري ڪيتريون ڪندو؟

6
اَڄُ پڻ اُجَھڻَ کي مَرِين، نَڪِي ڪِتُءِ ڪالَ؛
مونا اُٺجِي اُکَڙِيا، اَرٽَ ڍَرڪِي مالَ؛
هَيءِ! تنِين جي حالَ، جن ڪاپي منجھان ڪِينَ ڪَيو.

اڄ پڻ آرام لاءِ پيئي ڪر موڙين ۽ نڪي وري ڪالھ ئي ڪتيئي. ائٽ جون ڪاٺيون الڙي ٻاهر آيون آهن ۽ ڏور به ڍلي ٿي ويئي اٿس. افسوس آهي اُنهن جي حال تي، جن ڪتڻ جي پورهيي مان ڪي ڪين پرايو. (انسان جي جوانيءَ واري غفلت ۽ پيريءَ جي بيوسيءَ ڏانهن اشارو.)

7
سي تو ويهي وِڃائِيا، جي ڪَتَڻَ سندا ڏينهَن؛
اَرِٽَ اوڏِي نه ٿِئين، ڀورِي! ڀوري سِيئَن؛
ڪَنڌُ کَـڻندِينءَ ڪِيئَن، اَڱڻِ عجِيبَنِ جي؟

جي ڪتڻ جا ڏينهن هئا، سي تو ويٺي وڃايا. نادان! ائٽ جي ويجھو هڪ گھڙي به نه ٿي ويهين! پرين جي اڱڻ ۾ تون ڪئن منهن مٿي کڻي سگھندينءَ؟

8
سونَ سارِيڪا هَٿَڙا، ڪوهُ نه ڪَتِين رَڏِ؟
ويهِي ڪُنڊَ، ڪاپو ڪَرِ، گُھتُون گوهِيُون ڇَڏِ؛
ته صَرافاڻي سَڏِ، مَرَڪِيو هُوندَ مَٽائِيين.

توکي سون جھڙا هٿ آهن، پوءِ به تون هوڏڻ! ڪتين ڇو نه ٿي؟ تو ڪنڊ ۾ ويهي سٽ ڪت ۽ گوٿناٿيون ڇڏي ڏي ته صراف جي سڏ تي مرڪي، اُهو ناڻي تي مٽائين.

9
ڀَڳو ئِي ڀيرِ، جانسين رَتو راسِ ٿِئي؛
بُرِيءَ بيڪارِيءَ سين، هارِي! پاڻُ مَ هيرِ؛
ڪِتُ ڪَتِينديُون ڪيرِ، نَئين سين نه ڄاڻِجي؟

ڀڳل ائٽ ئي ڦير، جيسين نئون ٺهي راس ٿئي. اي مورک! بڇڙي نکمڻائيءَ تي پاڻ کي نه هير. ڪل ناهي ته نئين ائٽ تي سٽ ڪير ڪتينديون؟

10
ڀيرِئين ۽ ڀانـئِيين، اِئَن وِڏُوڻو ڪانڌُ؛
ويٺِي اورِ اَرَٽَ سين، ڳِچيءَ پايو پاندُ؛
ته تُنهِنجو ئي وِڻواندُ، ڪِتو وِتو نه ٿِئي.

تون گمراھ ٿيو، خودي ٿي ڪرين، ائين ڀتار ڏمرجي پوندءِ. ڳچيءَ ۾ پاند وجھي، ويهي ائٽ سان رهاڻ ڪر ته تنهنجو ڪتيل عيبدار سٽ به اجايو نه وڃي.

11
چائُتِ پائي چِتَ ۾، سَنهو ڪَتيو جَنِ؛
تِنِ جو صَرافَنِ، دُڪو داخِلِ نه ڪَيو.

من ۾ غير رکي، جن سنهو (نفيس ۽ سهڻو) سٽ ڪتيو، تن جو هڪ تولو به صرافن نه اگھايو.

12
مُحَبَتَ پائي مَنَ ۾، رَنڍا روڙِيا جَنِ؛
تِنِ جو صَرافَنِ، اَڻَ تورِيو ئِي اَگھائِيو.

جن من ۾ محبت رکي، سادو سٽ ڪتيو، تن جو صرافن تورڻ بنا ئي تسليم (قبول) ڪيو.

13
ڪو جو وَهُ ڪاپائِتِيَنِ، ڪنبَن ۽ ڪَتَنِ؛
ڪارَڻِ سُودَ سَوارِيُون، آتَڻَ مَنجھ اَچَنِ؛
اُنِ جِيءَ سُونهَنَ، سَيَّدُ چئي، صَراف ئي سِڪَنِ؛
اَگِھيا سُٽَ سَندَنِ، پائي ترازِيءَ نه تورِيا.

ڪتڻ وارين کي اهڙي ڪا لنئو لڳل آهي، جو ڪتين به پيئون ۽ ڪنبن به پيئون. اُهي نفعي ڪاڻ اسر جو اچيو آتڻ ۾ وهن. اُنهن جي سٽ جي سهڻائيءَ لاءِ صراف به سڪن ٿا. اُنهن جا سٽ ڪڏهن به تارازيءَ ۾ نه تريا، پر ائين ئي اگھامي ويا.

14
سُٽُ اُنيِن جو سَڦرو، جي پَرِ ۾ پِڃائِينِ؛
آوازُ اَرَٽَ جو، ساهَ نه سُڻائِينِ؛
لِڪايو، لَطِيفُ چئي، ڪَنبِيو ڪَتائِينِ؛
جي ماڻِڪَ موٽائِينِ، توءِ مُلُھ مَهانگو اُنِ جو.

سٽ انهن جو ملهائتو، جي ڳجھو ئي ڳجھو ڪتين. اُهي پنهنجي ائٽ جو آواز پنهنجي ساھ کي به نه ٿيون سڻائين ۽ ڪنبيو ۽ لڪايو سٽ ٿيون ڪتين. جي اُهي پنهنجو سٽ، ماڻڪن جي مٽ ۾ نه ڏين ته به سونهي، ڇو ته ان جو ملھ تهان ئي مٿي آهي.

15
ڪي اوبِينِ عَرَبَ ۾، ڪي ڪابُلَ مَنجِھ ڪِتَنِ؛
سُٽُ اُنِ جو سَڦَرو، مَٽِيو ماڻِڪَنِ؛
قادرَ ڪِيمَ ڪَڍَنِ، ٿيلهي ٿُلهي وارِيُون.

ڪي عربستان ۾ سٽ اوبين، ڪي ڪابل ۾ سٽ ڪتين، اُنهن جو سٽ ملهائتو آهي ۽ ماڻڪن جي مٽ ۾ وڪاڻو، ناڻي وارا صراف، ٿلهي سٽ وارين کي ڌڪي واپس نه ٿا ڪن.

16
ڀيرِئين، ۽ ڀانـئِيـين، ڀانـئِڻُ ڀَڃي ڇَڏِ؛
ڪِتو وِتو پورِهيو، هوڏَ وِجَھنديَءِ هَڏِ؛
هِتي ڏيڍو مَٽِجِ ڏَڏِ! جتي ڏَڪَنِ ڏَهَسئي وارِيُون.

تون گھمراھ ٿي، هٺ ۾ پيئي ڇڄين، اها خودي پرزا ڪري ڇڏ. تنهنجي اها وڏائي تنهنجي ڪتڻ جي پورهيي کي بيسود بنائيندي. اي ڄٽ! جت ڏهن سون تندن وارو ڪپڙو اُڻيندڙ يا ڏھ سئو پوڻيون ڪتيندڙ به ڪنبن ٿيون، تت تون ڏيڍو سٽ وِهاءِ. (هڪ جي بدلي ۾ ڏيڍوڻ به ڏج).

17
اولياڻِيانِ اَرَٽَ، ڪيڏانهن ڪَتَڻَ واريون؟
پَهيُون مٿي پَٽَ، لُڙِجَنِ لاکِيڙَنِ جُون.

ڪتڻ واريون ڪيڏانهن گم ٿي ويئون؟ سندن ائٽ هينئر خالي پيا آهن. لاکيڻن ڪتيندڙن جون پوڻيون پٽ تي لٽجن پيئون.

18
ڪَتي ڪَتي ڪالَھ، اَڄُ نه آتَڻِ آئِيُون؛
اَرَٽُ اُکلي مالَھ، پُوري ويئِيون نِجُھرا.

هُو ڪالھ ڪتي ڪتي هليون ويئون. اڄ آتڻ ۾ منجھانئن ڪا به نه ٿي اچي. اُنهن جي ائٽ جي ڏور ئي اُکلي پيئي آهي ۽ هو پنهنجي ڀونگائي بند ڪري ويئون. (سالڪ اڄ پنهنجن ماڳن تي ناهن.)

19
نه سي وَؤڻَ وَڻَنِ ۾، نه سي ڪاتارِيُون؛
پَسِيو بازارِيُون، هِنئَڙو مون لُوڻُ ٿِئي.

نه وڻن ۾ اُهي وونئڻ آهن، نه اُهي ڪتڻ واريون ئي موجود آهن. اُنهن ريءَ بازاريون سکڻيون ڏسي، منهنجو هنئون ڏک کان ڳريو وڃي.

20
تاڃِي توريائُون، عَيبَ نِڪتا اَڳِيان؛
ڪوٺي ڪاپائِتِيُنِ کي، پَرِ ۾ پُڇِيائُون؛
اَگَلَڙي آءٌ، مُون کان ڀِڙا ڀَڳا نه ٿِيا.

تاڃي جون تنديون پر کيائون ته اُن مان اڳتي هلي نقص نڪتا. صرافن، ڪتڻ وارين کي ڪوٺي، ڳجھ ڳوھ ۾ کانئن حساب ڇڪيو، مان مندي ۽ ميري، مون کان ڳنڍيون ڳوڙها سلجھي نه سگھيا.

وائي
ڪا هِنئين سين لاءِ ڀوري! ڪا هِنئين سين لاءِ.
تُنبائي تاڪِيدَ سين، جِنِ پِڃايو پاءُ؛
لَسي تَندُ، لَطِيفُ چئي، هَلي تِنِ هَٿاءُ؛
پَهيُون تُنهِنجُون جِھرِڪَنِ جھورِيُون، ٻِيُون اُڏايُون واءَ؛
اَرَٽَ پاسي اوجِھرِين، توکي سُمَهَڻَ آيو ساءُ؛
آڌيءَ، عَبۡدُاللَّطِيفُ چئي، رِوئِي رِيجھائِجِ راءُ.

اي اَڃاڻ! ڪا هنئي سان هنڊاءِ، جن خبرداريءَ سان ڪپھ صاف ڪرائي، اُن جو هڪ پاءُ ئي پڃايو، تن جي هٿان لسي تند ڪتجي نڪتي. تنهنجون پوڻيون ڪي جھرڪين ڦٽايون، ڪي واچ اُڏايون. تون ائٽ جي ڀر ۾ پيئي ننڊ ۾ آجھري، توکي ننڊ مان سواد اچي ويو آهي. تون اڌ رات جو اُٿي هنجون هاري، راجا (رب) کي ريجھائج.