سُرُ بروو سنڌي
1
ڇا کي وَڃيو ڇو، ٻيلِي ٿِئين ٻِـيَنِ جو؟
وَٺُ ڪَنجَڪَ ڪَرِيمَ جِي، جَڳَ جو والِي جو؛
سَؤکو ھُوندو سو، جنھن جو عِشۡقُ اَللهَ سين.
تون ڇا لاءِ وڃي ٿو ٻين جو ٻانهو ٿين؟ ڌڻي ٻاجھاري جي چاڪري ڪر، جو جھان جو مالڪ آهي، سکيو اُهو هوندو، جنهن جو نينهن ڌڻيءَ سان هوندو.
2
جِئَن ڪا ڪانِي ڪانھَن، لُسَندي لاتِيون ڪَري؛
اَچِي پَئي اوچتِي، دَرِدَ پِريان جِي دانھَن؛
ويڄَ! ڏَنڀِئين ڪُہُ ٻانهَن؟ سُورَهِنئين کي سامُهان.
جئن ڪا گاھ جي ڪاني، ڪپجڻ وقت، سوز ڀريون صدائون (پڪارون) ڪندي آهي، تئن مون کان به اوچتو محبوب جي وڇوڙي جي درد ڪري، دانهن نڪريو وڃي. اي طبيب! تون ڇو ٿو منهنجي ٻانهن کي ڏنڀ ڏين؟ (اڳي بيمار کي ويڄ ڏنڀ ڏيندو هو.) منهنجي هنئين کي سامهون ڏک (پرينءَ جي ڦوڙائي جا) بيٺا آهن.
3
ڌَرَتِي دُونہَ جِئَن، سِرَ ڀَرِ سُپيرِيُنِ ڏي؛
لَڳو آهِ، لَطِيفُ چئي، تَنُ پِريان ڏي تِئَن؛
حاصُلُ ٿِئي هِئَن، قَرِينو قَرِيبَ جو.
جئن هاٿيءَ جي سونڊ، ڌرتيءَ تي نمندي آهي، تئن اسين به مٿي ڀر محبوب ڏانهن رڙهندڙ آهيون. اهڙي طرح اسان جو وجود سپرينءَ سان جڙيو پيو آهي. انهيءَ ريت ئي محبوب جو قرب هٿ ڪري ٿو سگھجي.
4
لَڳِيءَ جو، لَطِيفُ چَئي، نڪو قال نه قِيلُ؛
لِکـئي لامُون کوڙِيُون، نيڻين وَھي نِيرُ؛
ھِنئَڙا! ٿِيُ سُڌِيرُ، ڪالهه قَرِيبَنِ لَڏِيو.
دل لڳيءَ جو ڪو ذڪر ٿي نه ٿو سگھي. تقدير اچي پنهنجون ٽاريون کوڙيون (پنهنجو اثر ڏيکاريو) اکين مان جر (پاڻي) جاري آهي. اي هنئان! صبر وارو ٿيءُ (صبر اختيار ڪر). ڪالھ محبوبن لاڏاڻو ڪيو.
5
ڪي اوڏائِي ڏُورِ، ڪي ڏُورِ به اوڏا سُپِرِين؛
ڪي سَنڀِرجَن نه ڪَڏھِين، ڪي نه وِسرَنِ مُورِ؛
جِئَن مينهِن ڪُنڍِيءَ پُورِ، تِئَن دوسِتَ وَراڪو دِلِ سين.
ڪي ويجھا به پري، ڪي پرين (پيارا) پري به ويجھا. ڪي ڪڏهن ياد نه ٿا پون، ڪي هرگز نه ٿا وسرن. جئن وريل سڱن واري مينهن جي سڱن جو پيچ، تئن دلبر جي محبت جو پيچ، منهنجي دل کي پيل آهي.
6
ڪوٺي ڪُٺائُون، اَڄُ پڻ اَکَڙِيُن سين؛
ماسُ وِراھي ھَلِيا، ڪَرنگَلُ ڇَڏِيائُون؛
”وَتَوَاصَوۡ ابِالۡحَقِّ وَتَوَاصَوۡابِالصَّبۡرِ“ اِئين اُتائُون؛
مُئِي مارِيائُون، کِـلِي گھائِيو سَڄَڻين.
اڄ پڻ محبوبن مون کي سڏائي پنهنجن نيڻن سان ڪٺو. منهنجو ماس وڍي وراهي هليا ويا ۽ پٺيان سکڻو هڏن جو پڃرو ڇڏيائون. ”هڪٻئي کي حق ۽ صبر جي نصيحت ڪيائون.“ ائين فرمايائون. هن مئيءَ کي ماري فنا ڪيائون. محبوبن مرڪي، مون کي گهائي ڇڏيو.
7
ماڙھُو گُھرِنِ مالُ، آئُون سَڀ ڏِينهَن گُھران سُپِرِين؛
دُنيا تَنهن دوسِتَ تان، فِدا ڪَرِيان فِي الحالُ؛
ڪَيَسِ نامَ نهالُ، پَسَڻُ تان پَري ٿِيو.
ماڻهو دنيوي خزانو طلبين، مان مڙيئي ڏينهن محبوب طلبيان. اُنهيءَ دلبر تان مان ساري دنيا کي في الحال گھوري ڇڏيان. مون کي سندس نالي ئي خوش ڪري ڇڏيو آهي. (سندس نالي ڳنهندي ئي مان خوشيءَ سان تار ٿي ويو آهيان.) کيس ڏسڻ ته اڃا پري رهيو!
8
ڪَڏَهِن طاقِيُون ڏِينِ، ڪَڏَهِن کُلَنِ دَرَ دوسِتَنِ جا؛
ڪَڏَهِن اَچان، اَچَڻُ نه لَهان، ڪَڏَهِن ڪوٺِيو نِينِ؛
ڪَڏَهِن سِڪان سَڏَ کي، ڪَڏَهِن ڳُجھاندَرَ ڳَـرَهِين؛
اَهڙائِي آهينِ، صاحِبَ مُنهنجا سُپِرِين.
محبوب ڪڏهن درن کي طاقيون ڏيو بند ڪيو ڇڏين، ڪڏهن سندن در کلن ٿا. ڪڏهن (سندن در تي) اچان ته اچڻ جي اجازت نه مليم. ڪڏهن پاڻ مون کي سڏيو ساڻ وٺيو وڃن. ڪڏهن سندن سڏ لاءِ سڪان پيو، ڪڏهن هو مون سان ڳجھا راز اچيو سلين. منهنجا صاحب سپرين اهڙي رنگ جا ئي آهن.
9
صُورَتَ گھڻو سُهِڻا، ٽاڻا سَندَنِ ٽُوهَ؛
ريلو ڏِئي رُوحَ، جو کائي، سو کامِي مَري.
هو صورت جا سهڻا آهن، پر سندن لڇڻ ٽوهن جھڙا آهن (ڪي شخص شڪل جا سهڻا ۽ موهيندڙ هوندا آهن، پر سندن لڇڻ اهڙا اگرا آهن، جهڙو ٽوھ جو ذائقو.) جنهن جو روح ڏانهن ڇڪجي وڃي ۽ جو سندن صحبت جو ساءُ وٺي، سو جلي خاڪ ٿئي.
داستان ٻيو
1
جانِبَ! تُون جيڏو، آهِين شانَ شَعُورَ سين؛
مُون تي ڪَرِ، مُنهنجا پِرِين! توهُ تُسِي تيڏو؛
اِيُ ڪامِلَ! ڪَمُ ڪيڏو؟ جِئَن نَوازِينِم نِگاهَ سين.
اي دلبر! تون جيڏو پاڻ شان ۽ فضيلت وارو آهين، تيڏيائي، تون راضي ٿي. مون تي مهر ڪر. اي ڪامل! تنهنجي لاءِ اهو ڪو ڪم آهي ڇا، جو پنهنجي نظر سان مون کي نوازين؟
2
جانِبَ مُنهنجي جِيءَ ۾، تُنهنجِي طَمَعَ پوءِ؛
وَٺُ ڪاتِي، وَڍِ اَنگُڙا، اَدَبُ ڪَرِ مَ ڪوءِ؛
ڀانيان ڀالُ سَندوءِ، جي ساڄَنَ! سَنئون نِهارِئين.
اي محب! منهنجي جيءَ ۾، تنهنجي ئي تمنا آهي. تون مون کان ڪاتي وٺ. منهنجا انگ (عضوا) وڍ ۽ ڪوبه لحاظ نه ڪر. اي سپرين! مان تنهنجو ٿورو مڃيندس، جي مون ڏانهن سنئون منهن ڪري نهاريندين.
3
جانِبَ! اِيئَن نه جُڳاءِ، جِيئَن مارِيو، موٽِيو نه پُڇِين؛
رَتِيءَ رَتُ نه سِنجُري، سِڪَ تُنهنجي ساءِ؛
اَسان تو ئِي لاءِ، پَرِ ۾ پُوڄائُون ڪَيُون.
اي جاني! توکي ائين نه جڳائي، جو مون کي ماري، وري منهنجي پڇا ئي نه ٿو ڪرين. تنهنجي عشق جي سوز ۾ مون ۾ رتي جيتري رت به موجود ناهي (رڳن ۾ جاري ناهي) اسان تنهنجي لاءِ ڳجھ ئي ڳجھ پوڄائون ڪيون.
4
جَڏهِن پَوي يادِ، صُحۡبَتَ سُپيرِيُنِ جي؛
فَرِيادُون فَرِيادِ، ناگَہَ وَڃَنِ نِڱِيو.
جڏهن محبوب جي صحبت جي يادگيري ٿي پويم، تڏهن اوچتو اندر مان دانهن تي دانهون نڪريو ٿيون وڃن.
5
ڪَڙو مَنجِھ ڪَڙي، جِيئَن لُهارَ لَپيٽِيو؛
مُنھِنجو جِيُ جَڙي، سُپيرِيان سوگھو ڪَيو.
جئن لهار، زنجير جو هڪ ڪڙو، ٻئي سان جڪڙيندو آهي، تئن جانب منهنجو جيءُ پاڻ سان جڪڙي سوگھو ڪيو آهي.
6
نازَ مَنجھاران نِڪرِي، جَڏھِن پِرِين ڪَري ٿو پَنڌُ؛
ڀُون پڻ ”بِسِمِ اَلله“ چئِي، راهَ چُمي ٿِي رَندُ؛
اُڀِيُون گَھڻي اَدَبَ سين، حُورُون حَيۡرَتَ ھَنڌُ؛
سائِينءَ جو سَوگَندُ، ساڄَنُ سَڀَنِئان سُھڻو.
جڏهن منهنجو سپرين، ناز منجھان نڪري پنڌ ٿو ڪري، تڏهن زمين پڻ ”بسم الله“ چئي، سندس گس ٿي چمي، ۽ حورون، حيرت جي مڪان ۾ ادب وچان اڀيون ٿي ٿيون بيهن. سائينءَ جو قسم ته جانب مڙني شين کان سهڻو آهي. (ڪائنات جي سڀني شين کان وڌيڪ حسين آهي.)
7
فانِي نِي فانِي، دُنيا دَمُ نه ھيڪِڙو؛
لَٽي لوڙهُ لَتُنِ سين، جوڙِيندَءِ، جانِي!
ڪوڏَرِ ۽ ڪانِي، آھي سِرِ سَڀَڪَنهِين.
دنيا فاني آهي ڙي! فاني! اُن ۾ جيئڻ هڪ پل مثل آهي. اي سڄڻ! ماڻهو تنهنجي لاش مٿان لتن سان مٽي ڏٽي قبر جوڙيندا. سڀ ڪنهن جي سر مٿان ڪوڏر ۽ ڪانو آهي. (ڪوڏر قبر کوٽڻ لاءِ، ڪانو مئت جي ماپ وٺڻ لاءِ: اهي ٻه شيون، مئي کان پوءِ هر ڪنهن جي نصيب ۾ آهن.)
8
اَڄُ پِڻُ اَنگِـيَمِ اَنگَ، ھٿان حَبِيبَنِ جي؛
جا پَرِ سَوۡنٽِيءَ سَنگَ، سا پَرِ سُورَنِ سان ٿِـئِي.
اڄ پڻ منهنجا انگ (عضوا)، محبوبن هٿان، چيرون چيرون ٿيا آهن. جا ڪار، سؤنٽي سنگ سان ڪندي آهي، سا ڪار سورن سان ٿي. (سورن کي داڻا داڻا ڪيو.)
9
اَڄُ پِڻُ جُڙِيَمِ جوڙَ، دوسِتُ پيهِي دَرِ آئِيو؛
سُکَنِ اَچِي ڏُکَنِ کي، مُحۡڪَمُ ڏِنِي موڙَ؛
جا پَرِ کَٽِيءَ کوڙَ، سا پَرِ سُورَنِ سان ٿِـئِي.
اڄ پڻ ڀاڳ سڻائو ٿيم، جو دلبر در اندر پيهي آيو. سکن اچي ڏکن کي پختو مروٽو ڏنو (ڏک ڦري سک ٿيا). جا ڪار ڌوٻي، ڪپڙن جي کيپ سان ڪندو آهي، سا ڪار سورن سان ٿي. (سورن جي صفائي ٿي ويئي.)
داستان ٽيون
1
عِشۡقُ اَهڙِي ذات، جو مانجِھي مُنجھائي مَيَنِ کي؛
ڏِينهان ڏورَڻُ ڏونگَرين، روئَڻُ سَڄيائِي راتِ؛
اُٿي ويٺي تاتِ، مِيان! مَحۡـبُوبَنِ جِي.
عشق اهڙي قسم جي ماجرا آهي، جا پهلوانن ۽ سومن کي ئي حيران ۽ پريشان ڪيو ڇڏي. عشق وارن لاءِ ڏينهن جو جبل ڏورڻ (ڪشالا ڪڍڻ) ۽ رات جو ڳوڙها ڳاڙڻ آهي، هنن کي اٿئي ويٺي، ميان! پرينءَ جي پچار لڳي پيئي آهي.
2
يارُ سَڏائي سَڀُڪو، جانِي زِبانِي؛
آهي آسانِي، ڪَمَ پِئي ٿِي ڪَلَ پَوي.
زبان سان هر ڪو پاڻ کي جاني يار (جگري دوست) پيو سڏائي. اها ڳالھ آسان آهي. (يعني زبان سان پاڻ کي دوست سڏائڻ) پر جڏهن ڪم ٿو پوي، تڏهن سڌ ٿي پوي. (دوستيءَ يا نه دوستيءَ جي پروڙ ٿي پوي.)
3
آدِمِيُنِ اِخلاصُ، مَٽائي ماٺو ڪَيو؛
هاڻِ کائي سَڀُڪو، سَندو ماڙُهُوءَ ماسُ؛
دِلبَرَ! هِنَ دُنيا ۾، وَڃِي رَهندو واسُ؛
ٻئي سَڀُ لوڪَ لِباسُ، ڪو هِڪَدِلِ هُوندو هيڪِڙو.
ماڻهن پنهنجي سپت ۽ سچائي، مٽائي جھيڻي ڪري ڇڏي آهي. هينئر هر ڪو ٻئي ماڻهوءَ جو ماس پيو کائي (هرڪو ٻئي جو رت پيو چوسي). اي جانب! هن جھان ۾ هر ڪنهن جي نيڪيءَ جي سرهاڻ وڃي رهندي. ٻين مڙني ماڻهن کي ظاهري ڏيک آهي. (ٻيا مڙيئي ماڻهو دولابي آهن). دل جو سچو ڪو هڪڙو (ڪروڙن ۾ هڪڙو) هوندو.
4
شُڪُرُ گَڏِياسُون، سپِرِين! جِئَري، جانِي يارَ!
ويٺي جن جي وَٽِ ۾، ڪوڙين ٿِيا قَرارَ؛
ڌَڻِـيَم! ڪَرِ مَ ڌار، پاڙو تِن پِرِيُنِ کان.
اي مٺا دلبر! شڪر جو جيئري ئي پاڻ ۾ گڏياسون. جن جي ڀر ۾ ويٺي، ڪروڙين آرام حاصل ڪن. (آنند پائين)، تن جانبن جي پاڙي کان، اي منهنجا ڌڻي! شل مون کي پري نه ڪرين.
5
کوڙي، کَڻُ مَ سُپِرِين! کَنيَئِي تان کوڙِ؛
عادَتَ جا اَکِيُن جِي، سا نيئِي نِباهِجِ توڙِ؛
مُون ۾ عَيبَنِ ڪوڙِ، تُون پاڻُ سُڃاڻِج، سُپِرِين!
اي پرين! هڪ واريءَ نظر کپائي، کڻي نه ڇڏ. جي کنئي اٿيئي، ته وري کپاءِ. (مون تان مهر جي نظر نه کڻ) اکين کي جا عادت آهي، سا پڇاڙيءَ تائين نباهيندو اچج. (اکين جي عادت اها آهي، جو جنهن کي پيار ڪن، تنهن ۾ کتيون رهن) اي محبوب! مون ۾ ڪروڙين اوڻايون آهن. تون پنهنجي لائقيءَ ۾ ڏسج.
6
ڪِئان سِکِـئين سُپِرِين، ڪاسائِڪِي ڪارِ؟
تِکِي ڪاتِي هَٿِ ڪَري، مُنِيءَ سين مَ مارِ؛
چوري چاڪَ نِهارِ؛ سورَنِ سانگھيڙا ڪَيا.
اي جانب! تون ڪاساين واري روش ڪٿان سکئين؟ تون تيز ڪاتي هٿ ڪري، مڏيءَ سان مون کي نه وڍ، تون منهنجي زخمن کي اٿلائي ڏس ته ڪيئن نه سورن مون ۾ سل ڪيا آهن.