سُرُ سسئي آبري
1
جي سِجهائي سِڪَ، ته پڻ سِڪي سَسُئي،
پِيتائين پُنهونءَ کي، هَڏِ نه ڀَڳِيَسِ هِڪَ،
اِنَ تَڙَ منجهان تِڪَ، ڏِني پاڻَ اُڃَ ٿئي.
جي سسئي سڪ ۾ سيڪجي ڪباب ٿئي ته به هوءَ جيڪر سِڪڻ کي نه ڇڏي. هن پنهونءَ جي صحبت ۾ محبت جو جام پيتو آهي، جنهن ڪري هرگز پياس نه ٿي ٻجهيس. اِنهيءَ چشمي منجهان جنهن ڳيت ڏني، تنهن جي اندر ۾ پاڻ اُڃ اچيو اُسري.
2
پسي جهاجھَه جَمالَ جي، جنيِن پِيتي پِڪَ،
اَپَرِ اُڳانجهو ٿيو، سُورُ اُنيِن کي سِڪَ،
هَڏِ نه ڀَڳِيَنِ هِڪَ، سَدا سائرَ سِيرَ ۾.
جن پرينءَ جي حسن جو اٿاهه ساگر ڏسي، اُن مان سِرڪي پيتي، تن کي بيحد سوز ۽ سڪ اَچي ورتو. اُهي هميشه ساگر جي سير ۾ آهن، ته به هرگز اُساٽ نه ٿي لهين.
3
مُحَبَتَ جن جي مَنَ ۾، تن تِشَنگي تارِ،
پِي پِيالو اُڃَ جو، اُڃَ سي اُڃَ اُٿِيارِ،
پنهون! پاڻَ پِيارِ، ته اُڃَ سين اُڃَ اُجهائيان.
عشق جن جي اندر ۾ آهي، تن کي اٿاهه اُڃَ آهي. تون اُڃ (سڪ) جو پيالو پي، اُن سان اُڃ (سڪ) کي جاڳاءِ (وڌاءِ). اي پنهون! تون پاڻ مون کي اُڃ (سڪ) جو جام پيار ته اُڃ سان اُڃ کي ٻجهايان.
4
مُحَبَتَ سَندو مَنَ ۾ پَر پيالو جن،
پِيَڻَ پَرَچاءُ ناهِ ڪو، ڪنهن جنهن ڏاهِ ڏَڀَن،
تنهن نِهايَتَ ناهِ ڪا، جنهن سُڃا سُڃَ وَڃَنِ،
تيلان اُڃَ مَرَنِ، سَدا سائرَ سِيرَ ۾.
جن جي اندر ۾ محبت جو تار پيالو آهي (جن جي سڪ تار آهي), سي اهڙي ڪنهن مچ ۾ پيا جلن، جو سندن جيءَ کي فرحت ئي ڪانهي. جنهن سڃ (ويرانيءَ) مان هي سچا (عاشق) پنڌ پيا ڪن، تنهن جي ڪا پڄاڻي ئي نه آهي. هو سدائين ساگر جي سير ۾ آهن، تنهن هوندي به اُڃ پيا مرن.
5
سَدَا سائرَ سِيرَ ۾، اَندرِ لَهي نه اُڃَ،
پَسڻَ جو پِرِينءَ جو، سا سَڀائي سُڃَ،
تيلان مَرَنِ اُڃَ، سَدا سائر سِيرَ ۾.
هو سدائين ساگر جي سير ۾ آهن، ته به سندن اُڃ نه ٿي لهي. پرينءَ کي پسڻ آهي سمورو سڃ جو سفر ڪرڻ. هو (عاشق) سدائين ساگر جي سير ۾ آهن، تنهن هوندي به اُڃ پيا سجهن.
6
ساجَنَ ڪارَڻِ سُڃَ، مَرُ قَبُولي سَسُئي،
اَندرِ جنيِن اُڃَ، پاڻي اُڃيو اُنِ کي.
پرينءَ لاءِ سڪ جو سفر ڀل ته سسئيءَ جهڙي عاشقياڻي قبولي. جن جي اندر ۾ اڃ آهي، تن لاءِ خود پاڻيءَ کي به اڃ آهي. (سڪ وارن لاءِ خود ساجن به سڪي ٿو.)
7
پاڻيءَ مَٿي جهُوپڙا، مُورَکَ اُڃَ مَرَنِ،
ساهان اوڏو سُپِرِين، لوچي تان نه لَهَنِ،
دَمُ نه سُڃاڻَنِ، دانهُون ڪَنِ مُٺَنِ جئن.
پاڻيءَ جي ويجهو جهوپڙا اڏي به مورک اُڃ پيا مرن. محبوب ساهه کان به ويجهو آهي، پر هو هن کي ڳولي نه ٿا لهن. هنن کي پنهنجي پساهه يا جان جي پروڙ نه آهي، رڳو وتن مٺلن جيان دانهون ڪندا.
8
سَسُئيءَ ڪينَ سَمجهيو، اوري آريءَ ساڻُ،
ڪري پيکُ پُنهونءَ سين، پاڌارِيائين پاڻُ،
ڄَٽِ وِڃايو ڄاڻُ، ٻانڀڻِ ٻَروچَن سين.
سسئي پنهونءَ کي ويجهو ٿي، عشق جو راز نه پروڙيو. پنهونءَ سان ڏيٺ رکي، پاڻ پڌرو ڪيائين. (پنهنجي هستي پرينءَ ۾ گم نه ڪيائين.) هن اڻ ڄاڻ ٻانڀڻ نيٺ ٻروچن ۾ پنهنجي خودي گم ڪئي. (وصال ۾ هئي ته خودي هيس، فراق ۾ اها گم ڪيائين.)
9
لَڳي ڪوسو واءُ، لوڪُ مِڙوئي لَهسِيو،
اُڀَنِ مَنجهان آيو، ”هَيءِ! هَيءِ!“ جو هُڳاءُ،
طُيُورَنِ تَنوارِيو، پُنهونءَ پُڄاڻاءُ،
رَسيو سُور شَبان کي، وَحُوشنِ وَٽاءُ،
مرُوئنِ موتُ قَبُوليو، اپر اَفسوساءِ،
بَرَ پڻ ڪَنِ بُڪاءُ، اُڪَنڊيا آريءَ لئي گهڻو.
(پنهونءَ جي فراق ۾سسئيءَ ماتم ڪيو، تنهن جو اثر ساري جهان تي ٿيو.) اهڙي ڪوسي لوهه لڳي، جو ساري جهان کي لهس رسي. آسمان مان ”هاءِ! هاءِ!“ جو پڙلاءُ ٻڌڻ ۾ آيو. پنهونءَ جي وڃڻ کان پوءِ پکين به ورلاپ ڪيا. ريڍار کي به پنهنجي چوپائي مال کي لهسيل ڏسي درد رسيو. مِرُن بيحد افسوس وچان مرڻ قبول ڪيو. برپٽ به پنهونءَ لاءِ گهڻو سڪندي روڄ راڙو پيا ڪن. (هتي ”مجاز عقلي“ يعني pathetic fallacy ڪم آيل آهي.)
10
مَهندِ مُحتاجي ڪَرِي، پُٺيءَ پِيرُ کَڻيجِ،
ڪُٻيلياڻي! ڪيچِ ڏي، حُج مَ هَلائِيج،
پاڻان ڌارَ پِرِيتَڻو، سَسُئي! ساڻو کَڻيج،
اوڏي عزازِيل کي، ويجهي تان مَ وَڃيجِ،
نااُميدي نيجِ، ته اوڏي ٿِئين اُميد کي.
عاجزي يا نيزاريءَ کي اڳيان ڪري، اُن جي پٺيان هلج. اي ڪُسنگڻ! ڪيچ ڏانهن ويندي ڪا حجت نه لهائج. اي سسئي! پاڻ سان خوديءَ بنا محبت کڻج. شيطان کي اوڏو نه وڃج. پاڻ سان نااُميدي کڻج ته اُميد کي ويجهو ٿئين. (هتي شيطان کان ڪنارو ڪرڻ ۽ لا طمع ٿيڻ جي هدايت آهي.)
11
ويھُ مَ مُنڌَ! ڀَنڀورَ ۾، هاڙهي هَڏِ م هَلُ،
ڪوُڙي ڪَجِ مَ ڪَڏهِين، سَچي ڳالھه مَ سَلُ،
جانِبَ لَءِ مَ جَلُ، سُورُ وِسارِ مَ سَسُئي!
اي عورت! تون ڀنڀور ۾ ويهي نه رهه، نڪي هاڙهي جبل ڏانهن هل. ڪڏهن به ڪوڙي ڳالهه نه ڪج، نڪي سچي ڳالهه سلج. اي سسئي! نڪي پرينءَ لاءِ پچ، نڪي درد کي وسار.
12
سُکين ٿِيُ مَ سَنَري، پَسي ڏُکَ مَ ڏَرُ،
پَٽي ڪَر مَ پانهنجو، گهورِي! اَڏِ مَ گهَرُ،
مارِي! هَڏِ مَ مَرُ، مَڇُڻِ جِيُ جِيارِئين.
سکن ۾ سرهي نه ٿيءُ ، نڪي ڏک ڏسي ڊج. اي فدا ٿيل! نڪي پنهنجو گهر ناس ڪر، نڪي اُن کي اَڏِ. اي مٺي! هرگز نه مرج، متان وري ڪي پنهنجي جيءَ کي جيئرو رکين.
داستان ٻيو
1
پَسي ڏُونگَرَ ڏاهَ!، جِمَ هَلَڻَ ۾ هِيڻي وَهين،
لانچي لَڪَ لَطِيفُ چئي، پُٺيءَ ڪيچِين ڪاه،
پُڇي پُورج سَسئي!، بَلوچاڻي باه،
اِن وَڙائتي وَرَ جي، آسَرِ هَڏِ مَ لاه،
جو اَکِنَئُون اوڏو آه، سو پِرين پَرانهُون مَ چئو.
اي ٻانهي! تون جبل ڏسي، متان پنڌ ۾ پوئتي پوين. لڪ ڏوري ڪيچين پٺيان ڪاهيندي وڃ. اي سسئي! پنهونءَ جي عشق جي آگ مان واقف ٿي، اڳتي هلج. انهيءَ گڻائتي ڀتار جو آسرو هرگز نه لاهج. جو پرين اکين کان به اوري آهي، تنهن کي پري نه چئو.
2
هِتان کَڻي هُتِ، جن رکيو سي رَسِيُون،
ساجَنُ سُونهَن سُرتِ، وِکان ئي ويجهو گهڻو.
جن پنهنجو چِتُ هتان (هن دنيا تان) کڻي، هُت (حقيقي پرينءَ يا آخرت ڏانهن) ڪيو، سي وڃي ترت منزل تي رسيون. ساجن (ڌڻي)، جو سراسر سونهن (حسن ڪمال) ۽ سڄو سرت (عقل ڪل) آهي، سو وک کان به ويجهو آهي.
3
جيڪُسِ يادِ ڪَياسِ، وَرَ وڃي وَڻڪارَ ۾،
جَلِدُ جَرِيدي پَنڌَ ۾، اَديُون! اَڄُ ٿِياسِ،
وَڃي ڪيچِ پُنيِاس، ٻاروچاڻي ٻاجَھه سين.
شايد مون کي ڀتار وڃي وڻڪار ۾ ياد ڪيو آهي. اي سرتيون! اِنهيءَ ڪري اَڄ اڪيلي پنڌ ۾ تڪڙي ٿي آهيان. ٻروچ (پنهونءَ) جي مهر سان وڃي ڪيچ پهتيس.
4
واقفُ نه وَڻِڪارَ جي، پاڻي کَنيمِ نه پاءُ،
جَبَلُ جَلِدايُون ڪري، تِکَ ڏيکارري تاءُ،
لَڳي لُڪَ لطيفُ چئي، معذُورِنِ مٿاءُ،
اُتي اوڏو آءُ، جِتِ هوتَ هيڪِلي آهيان.
مان وڻڪار جي ڄاڻو نه آهيان ۽ پاڻ سان پاڻيءَ جي پاءُ به نه کنيو اٿم. جبل تپڻ ۾ تکايون پيو ڪري ۽ تيز تاب ٿو ڏيکاري. ويچارن اَٻلائن (عاجزن) مٿان لڪ پيئي وسي. اي پرين! جتي اڪيلي آهيان، تتي تون مون کي ويجهو اچي رس.
5
وَڏا وَڻَ وَڻِڪارَ جا، جِتِ نانگَ سُڄَنِ نيلا،
اُتي عَبدُالَلطِيفُ چئي، ڪَيا هيڪِلِينِ حيلا،
جِتِ ڪُڙِم نه قبِيلا، اُتِ رَسجِ رَهِبَرَ! راهَ ۾.
وڻڪار جا وڻ اوچا آهن ۽ اُت نيلا نانگ پيا سجهن. اُتي ويچارن اڪيلن ڏاڍا وس هلايا. جتي نه ڪٽنب آهن، نه قبيلا، تتي اي سونهان! اچي رستي ۾ رسج.
6
ويچاريءَ وَڻِڪارُ، اَڳُ نه ڏٺو ڪڏهِين،
مَهِرَ نه هُئي ماڙُهين، هو سَڀُ هِندُوڪارُ،
جَتُ ڪيائِين يارُ، سُورَنِ ڪارَڻِ سَرَتِيُون!.
ويچاريءَ سسئيءَ اڳ ۾ وڻڪار اکين سان نه ڏٺو هو. ماڻهن جي دلين ۾ ڪا ٻاجهه نه هئي. اُتي مِڙيوئي انڌڪار لڳو پيو هو. اي سرتيون! جت (پنهونءَ) کي پنهنجو پريتم، سورن پرائڻ لاءِ ڪيائين.
وائي
هوءِ جي هَليا هوتَ سُونهارا،
مُون نه وَهِيڻا، پنهونءَ سَڱِيڻا.
سَسُئي پُڇي ساٿَ جا، اوطاقُون اوتارا،
آن ڪي ويندا گڏيا؟، آرِياڻي اِهَ پارا،
ٽَلِيُون ٽوئنر هَلَوِيُون، مَيَنِ سِرِ موچارا،
مُون کي نِيندا پاڻَ سين، ڪامِل ڪُرَ اُجارا،
اَديُون! عَبدُاللطِيفُ چئي، دوسَ آيا دِلدارا.
هُو سهڻا سپرين هليا ويا. پنهونءَ جا مٽ منهنجي وس ۾ نه هئا. سسئي پنهونءَ جي ساٿين جا گهر ۽ مڪان پيئي پڇي. اوهان کي ڪي آرياڻي اِنهيءَ پار ويندا گڏيا؟. سندن توڏن کي سهڻا گهنگهڻا، ڦندڻ ۽ زيور ٻڌل هئا. مون کي اُهي اوچي نسل وارا (اصيل) ڪامل پاڻ سان وٺي ويندا. اي سرتيون! منهنجا دل گهريا دوست اچي سهڙيا آهن.
داستان ٽيون
1
پُنهونءَ ڇڏيو پوءِ، جانِبُ جبل ڳولئين،
تيلانهِين تَنگُون ڪَرِئين، جيلانهِين تون جوءِ،
ساڄَنُ سُڃَ نهارِئين، ڏُکي! ڏوهُ ڪيوءِ،
هاڙهي هوتُ نه هوءِ، وري پُڇُ ويٺيُنِ کي.
پُنهونءِ کي پٺتي ڇڏي، تون جانيءَ کي وڃيو جبل ۾ ڳولين. جنهن صورت ۾ تو پنهونءَ سان لائون لڌيون آهن، تنهن صورت ۾ ئي تون سڃ ۾ سٽون ٿي ڏين. اي ڏکي! تون جو ساجن کي رُڃن ۾ ٿي ڳولين، سو وڏو قصور ٿي ڪرين. محبوب هاڙهي جبل ۾ نه آهي، تون موٽي وڃي سندس سماءُ اُنهن کان وٺ، جي هڪ هنڌ ويٺا آهن.
2
وَري پُڇُ ويٺيُنِ کي، سَندا پُنهونءَ پارَ،
ساڄَنُ سَڀُ ڄَمارَ، ڏکي! ڏورِجِ ڏِيلَ ۾.
تون پنهونءَ جا پار انهن کان پڇ جي هڪ هنڌ ويٺا آهن. اي ڏکي! تون ساري عمر دلبر کي پنهنجي وجود ۾ ڳولج.
3
ڪونهي اُت ڪوهِيارُ، جِتِ تو ڀوري! ڀانئيو،
پَنڌُ مَ ڪَرِ پَهاڙَ ڏي، وُجُودُ ئي وَڻِڪارُ،
ڌارِيا ڀانئجِ ڌارَ، پُڇُ پِريان ڪَرَ پاڻُ تون.
اي ڀورڙي! اُنهيءَ هنڌ پنهون نه آهي، جتي تو سمجهيو. جبل ڏانهن پنڌ نه ڪر، ڇو ته وڻڪار تنهنجي وجود ۾ ئي آهي. ڌارين کي تون الڳ سمجهه، پرينءَ جو سماءُ تون پاڻ کان پڇ.
4
سَڀيئي ساري سَسُئي!، گَهرَ ڪُنڊُون تون گهورِ،
وَڃي ڏُورِ مَ ڏورِ، دَرا مَنجِھه دوسِتُ ٿيو.
اي سسئي! تون پنهنجي گهر جون سڀ ڪنڊون پاسا جاچي ڏس. پرينءَ کي پري نه وڃي ڳول، ڇو ته محبوب تنهنجي من ۾ ئي موجود آهي.
5
سوئي کَڻيو ساڻو، سوئي ڏورِئين سَسُئي!،
ڪَڏهنِ ڪَنهِين نه ڪيو، ڄُلَڻَ مَنجهان ڄاڻُ،
پُڇُ پِرِيان ڪَرَ پاڻُ، ته تون تِئائِينِ لَهِين.
اي سسئي! اُهو ئي پاڻ سان کنيون ٿي گهمين ۽ وري اُهو ئي پيئي ڳولين. ڪڏهن به ڪنهن کي رلڻ مان پروڙ نه پيئي آهي. تون پرينءَ جو سماءُ پاڻ کان ئي پڇ ته تون هن کي اُتان ئي هٿ ڪرين.
6
جو تون ڏورِئين ڏُورِ، سو سَدا آهي ساڻُ تو،
لالَن لَءِ لَطِيفُ چئي، مَنجهي ٿِي مَعذُورِ!،
منجهان پَنئن پَرُوڙِ، تو مَنجهِه آهِسِ تَڪِيو.
جنهن کي تون ڳولين ٿي، سو هميشہ تو سان گڏ آهي. اي هيڻي! تون پرينءَ لاءِ پنهنجي اندر ۾ ئي جهاتي پاءِ. پاڻ منجهان ئي سندس سماءُ لهه. هن جو ديرو تو ۾ ئي آهي.
7
وَڃِين ڇو وَڻِڪارِ، هِتِ نه ڳولئين هوتَ کي،
لِڪو ڪينَ لَطِيفُ چئي، ٻاروچن ٻئي پارِ،
ٿِيُ سَتي ٻَڌُ سَندِرو، پِرِتِ پُنهونءَ سين پارِ،
نائي نيڻَ نِهارِ، تو ۾ ديرو دوستَ جو.
تون وڻڪار ڏانهن ڇو ٿي وڃين؟ هت ئي نه ٿي پنهنجي دلبر کي ڳولين. ٻاروچل (پنهون) ڪنهن ٻئي طرف لڪل نه آهي. تون ست تي قائم رهي، سندرو ٻڌ ۽ پنهونءَ سان پريت نباهه. تون نظر نوائي اندر ۾ جهاتي پاءِ، تنهنجي پريتم جو آستان تو منجهه ئي آهي.
8
هَلُ هِنئين سِين هوتَ ڏي، پيرين ڪَرِ مَ پَنڌُ،
رائي پُڇُ مَ رَندُ، رِڙِههُ رُوحاني سَسُئي!.
تون دلبر ڏانهن پنهنجي دل سان هل، پيرن سان پنڌ نه ڪر. اي سسئي! جبل جي واريءَ مان پرينءَ جو پيچرو نه ڳول، ، پر روحاني طرح سان هن ڏانهن هل.
9
ڪجي پَنڌُ پُڇان تو، ڪيچِيُنِ ڪارَڻَ ڪيئن؟
بيخود هَلِجِ بَرَ ۾، آئون ٿو چوان اِيئن،
سِڪَڻُ سَاڄَنَ سِيئن، مَتان مُٺي! ڇَڏِئين.
آئون توکان پڇان ٿو ته ڪيچين لاءِ پنڌ ڪيئن ڪجي؟ آئون توکي ائين چوان ته برپٽ مان پاڻ وساري هلندي هل. اي مٺي! محبوب کي ملڻ تائين متان سڪ کي هٿان ڇڏين.
10
مَتان مُٺي! ڇَڏِئين، پِريتَڻو پاڻان،
ڄاپَنِ جئن ڄاڻا، تو پڻ هوئجِ تن جئن.
اي مٺي! متان محبت کي پاڻ کان پري ڪري ڇڏين. جئن جاڙا ٻار گڏ ڄمن، تئن تون به پريت سان گڏ هجج.
11
مَتان مُٺي! ڇَڏِئين، پاڻان پِريتَڻو،
کَٿُورِيءَ ڪَڻو، مَڙهي مَڙهجِ مُنهن ۾.
اي مٺي! متان محبت کي پاڻ کان الڳ ڪري ڇڏين. اِهو مشڪ جو ذرو، پنهنجي منهن تي مهٽي لڳائج. (عشق ۽ مشڪ کي هڪ ٻئي سان ڀيٽيو وينديو آهي.)
داستان چوٿون
1
هيجُ نه هوندو جَنِ، سي ڪيئن وِندِر وينديُون؟
وِهو وِچ رَهَنِ، سَهسين سَڌَنِ واريُون.
جن جي اندر ۾ اُڪير نه آهي، اهي ڪيئن وندر ڏانهن پنڌ ڪنديون؟. انيڪ ڪوڙي سڌ ڪندڙ وچ ۾ ئي ورچيو وهيو رهن.
2
سَڌائتي سَڀَڪا، بُکَ نه باسي ڪا،
جيهيءَ تيهيءَ ذاتِ جي، جُنبَشِ ڪانهي جا،
مون سين هَلي سا، جا جِيُ مِٺُو نه ڪَري.
سڌ ڪندڙ هر ڪا آهي، پر بک (طلب) ڪابه نه ٿي قبولي. جهڙي تهڙي طالب کي هن پنڌ ۾ هلڻ جي مجال نه آهي. مون (سسئيءَ) سان گڏ اُها هلي، جا پنهنجي جان پياري نه سمجهي.
3
وَريتِيُون! وَرو، آئُون نه وَرَندي وَرَ ري،
جاڏي هِنَ جَبَلَ جو، تانگهينديَسِ تَرو،
جَتَنِ ساڻُ ذَرو، نِينهن نِبيرڻُ نه ٿئي.
اي سهاڳڻيون! (ورن واريون) اوهين پٺ تي موٽو. مان پنهنجي ور بنا پٺ تي نه ورنديس. هن اڙانگهي جبل جو مان ترو به ڳولينديس. جتن سان تر جيترو به نينهن ڇنڻ مون کان نه ٿو ٿئي.
4
وڃو سڀ وَري، اَئِين جي وَرَنِ وارِيُون،
ڦوڙائي فِراقَ جي، سُڄي ڳالههِ ڳَري،
ٻُنڀان جن ٻَري، ڏُونگَر سي ڏُورِينديُون.
اوهين جي ورن واريون آهيو، سي پٺتي موٽو. جدائي ۽ فراق جي ڳالهه نهايت ملهائتي يا اَڙانگهي پيئي ٻڌجي. جن جي گهر ٻنڀي (گهر جي لنگهه) آگ ٿي ٻري، سي ئي جبل جهاڳينديون. (جن جي بچڻ جي واهه ئي بند آهي سي ئي جبل جهاڳينديون.)
5
اَڄ ملينديَسِ ماءِ!، ڌاڄا ڪَنديَسِ ڪَپڙا،
جِيجان! جوڳِياڻي ٿِيان، مون جهَلَ مَ پاءِ،
هوتَ ٻَروچي لاءِ، ڪَنين ڪُنَرَ پائيان.
اي امڙ! اڄ مان پنهنجا ڪپڙا صاف ڪري گيڙوءَ رتا ڪنديس. اي جيجل! مان جوڳياڻي ٿينديس، تون مون تي روڪ نه وجهه. مان دلبر بلوچ لاءِ ڪنن ۾ سنياسن وارا ڪنڍل پائينديس.
6
مُون کي ڀانئي ڀاڄَ، ڏَير ڏُوراڻا هَليا،
اڳيان اُٿي اُنَ جي، خُوبُ نه پَڪَمِ کاڄَ،
ميڙي آپ سَرَتِيون، نَڪي ڳايَمِ ڳاچَ،
سا مُون هَٿان نه ٿي، جيڪا رَسَمَ راڄَ،
آيَلَ! آئوُن اَڪاڄَ، ٻولُ ٻَروچي وِتَرو.
مون کي ڪا سريت سمجهي، منهنجا ڏير ڏُور هليا ويا. مون اُنهن جي اڳيان اُٿي سٺا طعام تيار نه ڪيا، نڪي پنهنجيون ساهيڙيون ميڙي، ڪي گيت ڳايم. افسوس جو منهنجي هٿان اها رسم ادا نه ٿي، جا اسان جي راڄ جي آهي. اي جيجل! مان ناڪاري چئبيس، ٻاروچي (پنهونءَ) جو ڪيل قول وڏي ملهه وارو آهي.
7
پهرِينِ تُون پاريجِ، پارَڻُ پوءِ پُنهونءَ تي،
ٻولُ مَ وِساريجِ، هُو جو ڪَيءِ هوتَ سين.
پهرين ته تون پنهنجو قول پاڙج، پوءِ پنهونءَ تي آهي ته هوءَ پنهنجو قول پاري. جيڪو اقرار پرينءَ سان ڪيو هوءِ، سو تون نه وسارج.
8
تو سين ٻولَ ٻَهُون، سَهسِين ساجَنُ جي ڪري،
ڪَنديِنءَ ڪهُون، جي نالو ڳِيَڙُءِ نِينهَن جو.
تو سان سپرين کڻي سهسين قول ڪري، ته به جي تو نينهن جو نالو ڳڌو آهي ته سفر ۾ڪاهون ڪرڻيون پونديءِ.
9
سُڻي ٻولَ سَندانِ، جِمَ سُمهين سَسُئي!،
ڪَندِينءَ ڪوهُ ڪيڻانِ، جُه سي اُنِ اورانگهِيا.
سسئي! هنن جا قول ٻڌي، تون ويسري ٿي سمهي نه پئج. تون هنن کي ڇا ڪندينءَ، جي هنن پنهنجا اقرار اورانگهي ڇڏيا (نه پاڙيا).
10
سِڄُ اُلَٿي سَسُئي، رَتَ وَرَنو روءِ،
پَهي نه پانڌي ڪو، جنهن ڪَرَ پُڇِي لاءِ،
مُوڙهي وڃي توءِ، موٽَڻَ جي ڪانَ ڪري.
سج لٿي مهل، سسئي رت جا ڳوڙها پيئي ڳاڙي. نه ڪو قاصد آهي نه ڪو واٽهڙو، جنهن کان پنهونءَ جي ديس جو ڏس پُڇي. هوءَ منجهيل آهي، تنهن هوندي به پٺتي موٽڻ جي نه ٿي ڪري.
11
ڇُلان مَنجههمِ نه ڇاڪَ، پُران پَونَم پُرِ ڪَڻا،
مَتان ڪا مُنڌَ ڪري، موٽَڻَ جي مَزاڪَ،
چِتُ سَندو مُون چاڪَ، هاڙهي هَڏِ هڻي ڪيو.
ڇوهه مان مون ۾ سگهه ڪانهي، جي هلان ٿي ته پير ڦلڪڻا ٿي ٿا پونم. متان ڪا عورت مون سان موٽي هلڻ جي مذاق ڪري. هاڙهي جبل هڻي، منهنجي دل کي چاڪ ڪري ڇڏيو آهي.
12
موٽَڻَ جا مَذڪُورَ، جان ڪي چَيَسِ جيڏِئين،
پرِيٽِ پهرئين پُورَ، نيئي پَهُچائي پنهونءَ کي.
سرتين گهڻيون ئي موٽڻ جون صلاحون ڏنيس، پر ڌوٻياڻيءَ (سسئيءَ) کي پهرين سٽ ئي وڃي پنهونءَ وٽ پهچايو.
13
موٽي مَران مَ ماءِ!، موٽَڻَ کان اَڳي مَران،
لُڇي لالَنَ لاءِ، شالَ پَوندِيَسِ پير تي.
اي امڙ! مان شل پٺتي موٽي پوءِ نه مران، پر موٽڻ کان اڳي ئي شل فنا ٿيان. پرينءَ لاءِ لڇندي لڇندي شل سندس پيرن جي نشانن تي ڪري جان ڏيان.
وائي
مَعلُومُ حالُ حَبِيبَ!
مُون کي دَرِدُ قَدِيمي، وو! دَرِدُ جَدِيدي حُبَ حَبِيبي.
آلُودي آزارَ کان، تولَءِ ٿيس طَبِيبَ!
شادي ڏِئين صِحَتَ جي، غَمي لاهِ غَرِيبَ!
اهِئان ٿي آهُون ڪَريان، نَعرو مَنجهه نَصِيبَ!
ڪاهِلِ آهيان ڪُوڙي، رَسي لاهِ رَقِيبَ!
حاذِقُ آهِئين هِنَ جو، اَچين شالَ عَجِيبَ!
دَوا آهِئين دِلِ جي، پڇُ پُڇ رَهِيَس طَبِيبَ،
اَلا! عَبدُالَلطيفُ کي، ڪوڙي لاءِ، قريبَ!
اي جانب! توکي منهنجي اِنهيءَ حال جي ڄاڻ آهي ته مونکي هڪ جهونو درد لڳل آهي. پرينءَ لاءِ سڪ هميشه هڪ نئون سور به آهي. اي منهنجا ويڄ! (اي پرين!) تنهنجي ڪري ئي هن مرض ۾ مبتلا آهيان. اي عجيب! مون کي چڱڀلائيءَ جي خوشي ڏي ۽ مون تان ڏک لاهه. اوهان جي لاءِ ئي آهون ٿي ڪريان ۽ اوهان جي ڪري ئي ڀاڳ ۾ دانهن ئي دانهن لکيل اٿم. مان سست ۽ ڪلڇڻي آهيان. اي پريتم! تون اچي مون تان ٻنڌن لاهه. اي پرين! شال اچين، تون هن جو هوشيار طبيب آهين. مان ويڄ پڇي پڇي ٿڪي آهيان. تون ئي منهنجي دل جي دوا آهين. اي سپرين! تون اچي عبدالطيف کي پنهنجي سيني سان لڳاءِ.
داستان پنجون
1
ڀَڄي جان ڀَنڀورَ کان، ڏُونگَرُ ڏُورِيو مُون،
ڪاهي رَسِيَس ڪيچَ کي، جِتي پاڻَ پُنهون،
سَڀَتِ آهِئين تُون، قَضا ڪَندين ڪِنِ سين.
جان مون ڀنڀور کان ڀڄي جبل ڦوليو، تان سٽون ڏيئي ڪيچ پهتيس، جتي پنهون آهي. اي ڌڻي! سڀني شين ۾ تون موجود آهين، پوءِ ڪهڙن جي خلاف (منصور جيان) موت جي فتويٰ ڏيندين؟.
2
پيهي جان پاڻَ ۾، ڪَيَمِ رُوحَ رِهاڻِ،
ته نَڪو ڏُونگَرُ ڏيھَ ۾، نَڪا ڪيچِيُنِ ڪاڻِ،
پُنهون ٿِيَسِ پاڻِ، سَسُئي تان سُورَ هُئا.
جان ئي مون پنهنجي اندر ۾ جهاتي پائي، پنهنجي روح سان رهاڻ ڪئي، تان ئي ڏسڻ ۾ آيم ته نه جهان ۾ ڪو جبل آهي نه ئي وري مون کي ڪا ڪيچين جي غرض آهي. جيسين سسئي هيس (جيسين پاڻ کي الڳ هستي ڀانيم) تيسين وڇوڙي جو درد هو، پر جڏهن پنهنجو وجود وڃايم، تڏهن پاڻ ئي پنهون، ٿي پيس.
3
پُنهون ٿِيَسِ پاڻهِين، ويو سَسُئيءَ جو شَرَمُ،
هيڪِليُون هَلَنِ جي، ڀَڄي تن ڀَرَمُ،
جو وِندُر ۾ وَرَمُ، سو سودو سَرِيُسِ هِتَهِين.
مان پاڻ ئي پنهون ٿيس ۽ سسئيءَ وارو حجاب (پردو) پري ٿي ويو. جي اڪيليون ئي پرينءَ لاءَ پنڌ ٿيون ڪن، تن جو پردو هٽيو وڃيو. جو وندر ۾ سودو ڪرڻو هيس، سو هت ئي حاصل ٿيس.
4
پُنهون ٿِيَس پاڻهِين، ويئي سَسُئيءَ جي سُونهن،
خَلَقَ آدَمَ عَليٰ صُورَتِھُ، اِئن وَڻَنِ مَنجهِه وِرُونھَ،
چَريءَ منجهان چُونھَ، کَڻي هوتُ هَنجِ ڪيو.
مان پاڻ ئي پنهون ٿيس ۽ سسئيءَ وارو حسن گم ٿي ويم. (اِنسان جيڪو حقيقي سونهن جي ساگر جو جزو آهي، سو پاڻ سڃاڻڻ کان پوءِ، ان سان هڪ ٿيو وڃي.) ”ڌڻيءَ آدم (انسان) کي پنهنجي صورت موجب خلقيو آهي“، اِها ئي وڻن مان تنوار پيئي ٻڌجي. هن ديوانيءَ پنهنجي چوڻ (اندر) يا چاهه مان ئي پرينءَ کي هٿ ڪري، هن کي پنهنجي هنج ۾ وهاريو.
5
ويئي سُونهَن سَسُئيءَ جي، پُنهون ٿِيَس پاڻَ،
سڀنِ جي سَيَدُ چئي، آهي اُتِ اماڻَ،
ڀَنڀورَ جا ڀاڻَ، آڏا عَجِيبَنِ کي.
سسئيءَ جو جمال فنا ٿي ويو ۽ مان پاڻ ئي پنهون ٿيس. سيد شاهه عبدالطيف ٿو فرمائي ته سڀني جو آخرين ماڳ اهوئي آهي (سڀ شيون پنهنجي اصل ڏانهن موٽنديون.) ڀنڀور يعني دنيا جا لاڳاپا اسان لاءِ محبوب جي اوريان رنڊڪون آهن.
6
وَهمَ وِرساياسِ، ناتَ پُنهون آئوُن پاڻَ هُئي،
پاڻُ وِڃايُم پانهنجو، پَئي پِرِيان جي پاسِ،
رَتي عِلَمِ نه راسِ، ڌاران پَسَڻَ پِرينءَ جي.
وهم (بي خبري) ئي ڀُلايم، نه ته پنهون مان پاڻ هيس. پرينءَ جي ڀرم ۾ پئي، پنهنجي خودي وڃايم. پرينءَ کي پسڻ بنا علم جو ذرو به بحال نه آهي.
7
هيڪَرَ هُئڻُ ڇَڏِ، ته اوڏي ٿِئين عَجِيبَ کي،
مارَاَيتُ شَيئاَ اِلا وَرَاُيتُ اَللهَ، نيئي اَجها اوڏانهِين اَڏِ.
ته هوتُ تَوهِين کان هَڏِ، پِرِين پاسي نه ٿئي.
هڪ واريءَ خودي ترڪ ڪر ته معشوق کي ويجهي ٿئين. ”اهڙي ڪا شيءَ نه ڏٺيم، جنهن ۾ سائينءَ جي سونهن ڏسڻ ۾ نه آيم“. تون وڃي پرينءَ جي ويجهو پکڙا اڏ ته پرين توکان هرگز جدا يا پري نه ٿئي،
8
هوتُ تُنهنجي هَنجَ ۾، پُڇِين ڪوهُ پَهي؟،
وَفي اَنفُسَڪُم، اَفَلاتُبصِرُونَ، سُوجهي ڪَرِ سَهي،
ڪڏهِن ڪانه وَهي، هوتُ ڳولَڻَ هَٽَ تي.
پريتم تنهنجي هنج (اندر) ۾ ئي آهي، تون ڇاجي لاءِ پيئي قاصد پڇين؟. ”هُن جون نشانيون اوهان جي اندر ۾ ئي آهين، پوءِ ڇو نه ٿا جاچي نظر ڪريو“. اِها حقيقت پروڙي هن کي سڃاڻ. ڪو به طالب محبوب کي ڪنهن دوڪان تي ڳولڻ ڪونه ويو.
9
هوتُ تُنهنجي هَنجَ ۾، پُڇين ڪوهُ پَرِياڻُ؟،
وَنَحنُ اَقرَبُ اِلَيھِ مَن حَبلِ الوَرِيدِ، تُنهنجو توهِين ساڻُ،
پنهنجو آهي پاڻُ، آڏو عَجيبَنِ کي.
پريتم تنهنجي هنج (اندر) ۾ ئي آهي، تون ڇو ٿو پرينءَ لاءِ سڪين؟. تنهنجو سپرين تو ساڻ ئي آهي، جئن فرمايل آهي: ”اسين هن کي (انسان کي) سندس ڳچيءَ جي رڳن کان ئي ويجهو آهيون“. اسان جي خودي ئي اسان ۽ محبوب جي وچ ۾ پردو يا اٽڪ آهي.
10
ووِڙَيمِ سَڀ وَٿاڻَ، يارَ ڪارَڻِ جَتَ جي،
اَللهُ بِڪُلّ شَيءِ مُحِيطُ، اي آرِياڻيءَ اُهڃاڻَ،
سَڀَ ۾ پُنهون پاڻَ، ڪِينهي ٻيو ٻَروچَ ري.
محبوب جت (پنهونءَ يعني ڌڻي) لاءِ سڀ مڪان جاچيم. ”الله سڀني شين جي چوگرد آهي.“ اِهو محبوب جو نشان آهي. پنهون پاڻ ئي (حقيقي محبوب) سڀ ۾ سمايل آهي. کانئس سواءِ ٻيو ڪي به ڪينهي.
وائي
اَهکيءَ آڳُھ آهي، وو!،
مون کي تان نه ڇڏيندو تِکَ ۾.
پڇي پوءِ پِيَنِ کي، لَڪَنِ ۾ لَڏَ لاهي،
آري اُگهاڙَنِ کي، پُنهون ڄامُ پَراهي.
هو اوکيءَ ۾ منهنجو وسيلو آهي، اِنهيءَ ڪري هو مون کي هن دنيا جي ساگر جي تيز وهڪ ۾ ڇڏ نه ڏيندو. هو پٺتي پيلن جا لڪن ۾ بار لاهي، سندس واهر ٿو ڪري. پنهون پاڻ ننگن کي اوڇڻ ٿو پهرائي. (ڌڻي بي وسيلن ۽ محتاجن جو اچيو پردو رکي.)
داستان ڇهون
1
جُدائي جو جامُ، ڏِنائوُن ڏکيءَ کي،
مَنگَلُ مُنهنجي مَنَ ۾، ٻارِيو هوتَ حَمامُ،
آرکِ ٿيو آرامُ، ڪاڪُلُ پَسي ڪانڌَ جو.
محبوب هن درد جي ماري کي پيڙا جو پيالو پياريو آهي. پرينءَ منهنجي من ۾ آتش جو کُورو ٻاريو آهي. ڪانڌ جي وارن ڏٺي، مونکان آرام ئي ڇڏائجي ويو آهي.
2
دَرِدُ نه لَهي دارُوئين، زُلِفَ زورُ ڏِنومِ،
ڪاڪُلُ ڪالَ ڏِٺومِ، رُخساري تي رُوپَ سين.
زلفن مون تي آزار جو زور رکيو آهي. هاڻ منهنجو عذاب ڪنهن به علاج سان نه لهندو. مون ڪالهه پرينءَ جي ڳلن تي زيبائتي نموني ۾ لڙيل زلف (وار) ڏٺا آهن.
3
ڪاڪُلَ ڪُٺي جا، ڪَفَنُ تنهن ڪِين ٿئي،
مَنجهه شَهادتَ سا، لُڏي ۽ لاڏَ ڪري.
جا وارن (زلفن) جي ڪٺل آهي، تنهن کي ڪفن نه ٿو ملي. هوءَ شهادت جي سهڻي جامي سان اڳيئي سينگاريل آهي.
4
ڏَکا ڏُونگَر ڄامَ!، مَ ڪَرِ مَعذُورِنِ تي،
توتي لَڄَ لَطِيفُ چئي، آهي سَندي عامَ،
مارِ مَ چَئي مَعذُورِ کي، وِنهِيا ڪانڌَ! ڪَلامَ،
پَرِچِج پِيادِنِ سين، اَللهَ لڳِ عَلامَ!
جا نَوازي آهِنجي نامَ، سا هوتَ! مَ ڇَڏجِ هيڪِلي.
اي ڏونگر جا سردار! تون جڏين کي پنهنجيون دهشتون نه ڏيکار. تون مڙني جي لڄ آهين. اي خوشبخت ڀتار! ڪي به سخن چئي، هن جڏيءَ کي فنا نه ڪج. اي حال محرم! تون ڌڻيءَ جي واسطي اچي پيادين (عشق جي راهه ۾ سفر ڪندڙن) سان پرچي ملج، جا اوهان جي نالي سان نوازيل آهي، تنهن کي پرين! اڪيلو نه ڇڏج.
5
پيرَ پَٽانئي ڪُنئرا، ڏُونگرَ مَٿي ڏي،
ڦَٽِيا ڦَڻَ فَقِيرِ جا، سيرُون ٿِيڙا سي،
جهڙي تهڙي حالَ سين، پُري پُنهونءَ ڏي،
وَڃي مانَ وَري، ٻانهيءَ ٻنڌَڻُ جنهن سين.
سسئي، ريشم کان ئي وڌيڪ نفيس ۽ نازڪ پيرن سان جبلن جا سفر پيئي ڪري. سندس پيرن جون تريون ڦٽجي رتورت ٿي پيئون آهن. هوءِ اِنهيءَ عاجزي جي حال ۾ به پنهونءَ ڏانهن پنڌ ڪندي پيئي هلي ۽ ائين پيئي چوي ته ”شال هو واپس وري، جنهن سان هن ٻانهيءَ جو ناتو (پيوند) آهي“.
داستان ستون
1
وِندرِ جي وَڃَنِ، سي مَرُ ٻَڌَنِ سَندِرا،
ٻيُون ڪوهُ ٻَڌَنِ، ڇوڙي جي ڇَڏِينديُون.
جي وندر ڏانهن سفر ڪرڻ لاءِ تيار هجن، سي ڀل سندرا ٻڌن. ٻيون سندرا ڇوٿيون ٻڌن، جي پوءِ اُهي ڇوڙي لاهي ڇڏينديون.
2
ڏيہُ ڏيهان ئي ڏُورِ، پَر ڏيهان پَري ٿِيا،
سيڻنِ ڪارَڻِ سَسُئي، پيئي پَرانهين پُورِ،
تُون وَڃِين هوت! حُضورِ، مُنهنجو جَئڻُ جيلانهِين ٿِئي.
پنهونءَ جو ديس منهنجي ديس کان ته ڏور آهي. پر پنهون خود پرديس کان به پري آهي (محبوب حقيقي اُتي آهي، جتي ڪا نهايت نه آهي.). سسئي پرينءَ ڪاڻ ڪنهن پرئين سفر لاءِ سنڀري آهي. اي پرين! تون، جنهن ڪاڻ آئون جيان ٿي سو هليو ٿو وڃين آريءَ جي درٻار ۾.
3
هيڪانديءَ هوئي، اُٿي راتِ رَوان ٿيا،
ساهُ سَڳي ۾ سُورَ جي، پُنهون وِيو پوئي،
رَهُ قَضا! دَمُ ڪوئي، ته هيڪَرَ هيڪاندي ٿِيان.
مون سان وصال ۾ رهي، پوءِ راتو واهه روانا ٿيا. پنهون منهنجو ساهه درد جي ڌاڳي ۾ پوئي ويو. اي تقدير! ڪجهه وقت ترس (مون کي جيئڻ جي مهلت ڏي) ته هڪواريءَ پنهنجي جانب سان گڏجان.
4
هَڏِ نه ساه سُڌِيرَ، دِلِ درماندي دوسَ ري،
پائي وِيَڙا پِرتِ جو، زوراوَرَ زَنجِيرُ،
جِيُ جُسو جاڳِيرُ، هاڻي مِلڪَ هوت جي.
منهنجي جان هرگز صبر ۾ نه آهي، منهنجي دل دوست بنا بيقرار آهي. پرين زور آور مون کي محبت جي زنجير سان جڪڙي ويا آهن. هاڻ منهنجو جسم، جان ۽ سمورو مال اسباب جانيءَ جي ملڪيت آهي.
5
عُمِرِ سَڀِ عِشقَ سين، پُنهون جي پُڇَنِ،
رِيس ريذاليُون تن سين، ڪُڄاڙي کي ڪَنِ؟
مارڳِ جي مَرَنِ، وڏو طالعُ تن جو.
جي ساري ڄمار عشق ۾ وتن پنهونءَ جا پار پڇنديون، تن سان هلڪڙيون عورتون ڇا جي لاءِ ٿيون ريس ڪن؟. جي روحاني واٽ ۾ ٿيون مرن، تن جو بخت وڏو چئبو.
6
ويٺي وَرِ نه پوَنِ، سُتي مِلَنِ نه سُپِرين،
جي مَٿي رَندَنِ رُئنِ، ساڄَنُ مِلي تن کي.
سپرين ويٺي حاصل نه ٿا ٿين، نڪي ستي ٿا ملن. جانب اُنهن کي ٿو ملي، جي واٽن تي رئندا ٿا رهن.
7
رائي ڪي رَنجُورَ، ٽَڪَرَ توءِ ٽاڪِيو چَڙهي،
لانچي لَڪ لَطِيفُ چئي، هَلي ڏانهن حُضورَ،
رَهِيا سَڀَ رُڃُنِ ۾، سَسُئيءَ جا سالُورَ،
ساڄَنُ ميڙُيسِ سُورَ، سُکَ نه ميڙُيسِ سُپِرين.
سسئيءَ کي پهاڙن جي پنڌ ڦٽي ڇڏيو آهي، تنهن هوندي به هوءَ ٽڪر ٽاڪيندي، لڪ چڙهندي پيئي وڃي. هوءَ لڪ لتاڙي، پنهونءَ جي حضور ۾ پهچڻ لاءِ ڪشيندي پيئي وڇي. رُڃن ۾ سسئيءَ جي هار سينگار هليو ويو آهي. ڏک ئي کيس سپرين ملايو، نه سُک.
8
مَنجهان پَنءُ پَرُوڙِ، سَڀَ مَ پُڇِجِ سَسُئي!،
ويهي وَڏي ڍِڳَ مان، ڌَڻي وِجِهجِ ڌُوڙِ،
ته تون ماڻِئين مُوڙِ، جي پَند اِهائي پارِئين.
اي سسئي! تون پاڻ منجهان ئي پروڙج ۽ هر ڪنهن شيءِ ۾ پنهونءَ کي ڳولج. هن سموري خاڪ جي انبار کي ڇاڻي (هر هنڌ جستجو ڪري) منهن کي ڌوڙ سان ملج (پرينءَ جي پاڪ خاڪ هٿ ڪج.) جي اِها صلاح مڃيندينءَ ته خزانو ماڻيندينءَ.
9
ٻَريائي ته ٻارِ، ڦُوڪِ ته لَڳي اَنَبَرين،
هِتي جي هُئڻَ جُون، وَٿُون سَڀَ وِسارِ،
سُموُري سَرِڪارِ، نيئي رکِج ناهِ ۾.
جي آتش لڳي اٿيئي ته اُن کي ٻاريندي ره. مچ کي ڀڙڪاءِ ته عرش سان وڃي لڳي. هتي جي (دنيا جي) هستيءَ جون سموريون شيون وساري ڇڏ. هيءُ ساري ڪاروهنوار کڻي نيستيءَ جي طاق تي رک.
10
قَدُ ٻَڌي تُون ڪِين، پَهُچندِينءَ پُنهونءَ سين،
جئن سِينو ساهِئين سَسئي! ٿِئين تَهِوارُون تِين،
مُٺي! ٿِئي مِسِڪِين، هِمَتَ هوتُ وِڃائِيو.
تون سينو ساهي، ڪين پنهونءَ کي رسندينءَ. جئن سينو ساهينديءَ، تئن پرزا پرزا ٿيندنيءَ. مُٺي! نماڻي ٿيءُ. خودي، جانب هٿان وڃايو ڇڏي.
11
ٻِلَرِ لَڳو ٻاڻُ، پَسو! جوءِ جَرا ٿِئي،
سا مُنڌَ مَري نه جِئي، پيئي پَڇاڙي پاڻُ،
سَسُئي سُورَنِ ساڻُ، سَنڀوڙي سَيَدُ چئي.
هن عاجزا کي ڪانُ لڳو آهي، ڏسو ته هوءَ ڪيئن نه رتيون ٿي پيئي آهي. هيءَ ويچاري نار (عورت) نه مري ٿي، نه جيئي ٿي، رڳو پاڻ پيئي پڇاڙي. سسئي هميشه سُورن لاءِ تيار ٿي بيٺي آهي.
داستان اٺون
1
اَڌرِ، نِڌَرِ، اَڀَري، اَسُونهِين آهِيان،
لُڙِڪَ لَعلَ لَطِيفُ چئي، وَرَ لَءِ وَهايان،
هيجان هَنجُون حَبَ ۾، هوتَن لَءِ هاريان،
جانِبَ ضعِيفيءَ سين، پُنهون پَهايان،
پيهان، پَچايان، جي مان نِيو پاڻَ سين.
مان ري آڌار، بي وسيلي، هيڻي ۽ بي رهبر آهيان. پنهنجي ڪانڌ لاءِ رت جا ڳوڙها پيئي ڳاڙيان. جانب لاءِ حب ندي ۾ نينهن وچان پيئي ڳوڙها ڳاڙيان. مان جاني پنهونءَ کي نماڻائيءَ سان ريجهائڻ جي ٿي ڪريان. اي محبوب! جي اوهين مون کي پاڻ سان وٺي هلو نه مان اوهان لاءِ جيڪر جنڊ پيهان ۽ کاڄ پچايان.
2
اَڌرِ، نِڌَرِ، اَڀَري، آهِيان اَسُونهِين،
پَرڏيهي پِرِين ڪيا، مَرَڻَ لَءِ مُونهِين،
سَسُئي کي سَيَدُ چئي، تنگنِ ۾ تُونهِين،
هاري ڪِئن هُونهِين، رِءَ سَمَرَ سَڌُون ڪَرِين.
مان ري آڌار، بي وسيلي ۽ بي رهبر آهيان. مون موت پرائڻ لاءِ ئي پرديسي پرين ڪيا. سسئي لاءِ مشڪلاتن ۾ تون ئي ڀروسو آهين. اهي موڙهل! تون بنا سمر جي ڪئن ٿي مفت محبوبن سان ملڻ جون سڌون ڪرين؟.
3
اَڌَرِ، نِڌَرِ، اَڀَري، ۽ سَڌَرِ ٿِيُ سَچي،
سُپَڪِ ٿِيُ سَيَدُ چئي، پَهِڻَن مَنجهِه پَچي،
معذُورِ تي مارو ڪيو، اولا ڪَنِ اَچي،
منجهان راهَ رَچي، ٿِيڙي لالُ لَطِيفُ چئي.
اي ري آڌار، هيڻي ۽ بي رهبر! تون سڪ ۾ رچي، سچي سگهاري ٿيءُ. جبلن ۾ جلي، تون پوريءَ ريت پچي راس ٿيءُ. هن ضعيف تي ڳڻتين ۽ فڪرن اچي وار ڪيو آهي. هوءِ سفر جي ڏاکڙن ۾ رچي لال ٿي.
4
اَچي عِزرائِيلَ، سُتي جاڳائي سَسُئي،
ٿي دَوڙائي دَلِيلَ، ته پُنهونءَ ماڙهُو موڪليو.
عزرائيل اچي ستل سسئيءَ کي سجاڳ ڪيو ته به هوءَ اِهي ئي خيال پيئي ڊوڙائي ته مون کي پنهونءَ ڪو پانڌي موڪليو آهي.
5
مُنڪِرَ ۽ نَڪِيرَ کي جڏهن ڏِٺائِين،
اڳيان اُٿي اُنِ کي، پُنهون پُڇيائِين،
اَدا اِتائين، ڪو ويو ساٿُ سَڄَڻ جو.
سسئيءَ جڏهن قبر ۾ حساب پڇندڙ فرشتن منڪر ۽ نڪير کي ڏٺو، تڏهن اُٿي انهن کان پنهونءَ جو احوال پڇيائين. چي: ادا! هتان ڪو پرينءَ جو قافلو لنگهيو؟.
6
ڀاياڻي ٿي ڀورِ، پُٺيءَ ڪيچِيُنِ ڪَڪِرا،
رائو مِڙيوئي رَتَ سين، ڪارَڻِ ڪانڌَ ڪَڪورِ،
لانچي لَڪَ لطيفُ چئي، اُٿي ڏُونگر ڏورِ،
جتُ وَڃي ٿو زورِ، اُپُڙُ تان اوڏي ٿئين.
اي سسئي! ڪيچين (پنهونءَ) جي پٺيان سندس پوري ساٿڻ ٿي، پٿرن کي رتيون رتيون ڪر ۽ پنهنجي ڪانڌ ڪاڻ مڙيوئي پهاڙ رت سان رڱي لال ڪر. تون اُٿي لڪن ۾ سندس ڳولا ڪر ۽ جبلن ۾ ڦولهه وجهه. جت (پنهون) ڇوه مان هلندو پيو وڃيئي، تون تکي وِکَ وڌاءِ ته وڃي کيس ويجهي پوين.
7
جُهٽَ پِٽَي پِہُ جَهنگ، هاڙهي پُڇ مَ هوت کي،
سُور سُٻيلي سَسُئي!، لَڪَ تَنهِين سين لَنگهِه،
ته سُپيرِيان جي سَنگِ، مُنڌَ! ميڙائو تو ٿِئي.
تون ڪشالا ڪڍي جهنگ ۾ ڪاهي پئه ۽ پرينءَ کي هاڙهي جبل ۾ نه ڳول. اي سسئي! درد، سهڻو ساٿي اٿيئي، تون ان جي واهر سان اُٿي لڪ لتاڙ ته اي منڌ! پرينءَ جي ساٿ سان تنهنجو ملڻ ٿئي.
8
ڪَرِ ڪو واڪو وَسُ، وِهُ مَ مُنڌَ ڀَنڀورَ ۾،
چَڙهي ڏاڍين ڏُونگرين، پيرُ پُنهونءَ جو پَسُ،
ڏورَڻَ مَنجهان ڏَسُ، پَوَندُءِ هوتَ پُنهونءَ جو.
اي منڌ! اُٿي ڪو واڪو ڪر ۽ وس هلاءِ، ائين ڀنڀور ۾ ويهي نه ره. ڏکين جبلن تي چڙهي، پنهونءَ جي پيرن جو نشان لهه. توکي ڳولڻ مان ئي محبوب پنهونءَ جو سماءُ پوندو.
داستان نائون
1
ويہُ مَ وِساري، پُڇا ڪَرِ مَ پَنڌَ جي،
نِرِمَلَ نِهاري، هَلَندِنِ تان هَٿِ.
پرينءَ کي وساري نه ويهه، نڪي سندس پنڌ جي ڪنهن کان پڇا ڪر. هلندڙن، پوتر (پاڪ) نظر ڌاري، پنهنجو محبوب هٿ ڪيو.
2
اَوَجَهڙِ اَسُونَهنِ، ڏيہُ گهڻو ئي ڏوريو،
سَڳرَ رءَ سُونهَنِ، پهتي ڪانه پَنڌُ ڪَري.
ري رهبر، طالبن گهڻو ئي سڃ واري ولايت ۾ ڳولا ڪئي، پر بنا سونهي جي ڪو به درست منزل تي پنڌ ڪري نه پهتو.
3
واءَ! وڃاءِ مَ سو، پُٺيءَ جنهن پَنڌُ ڪريان،
ڇَٽا! ڇَپَرِ پِرينءَ جو، پيرُ پَرِنيان تو،
بَرِ بورائو جو، سو لَڳي مَتان لَٽِئِين!.
اي واءَ! جن پيرن جي نشانن تي لڳي سفر پيئي ڪريان، سي ڊاهي گم نه ڪج. اي طوفان! ڏونگرن ۾ پرينءَ جي پيرن جو نشان توکي پرتو ٿي ڪريان. جو رڻ ۾ منهنجو سونهون آهي، سو لڳي، لٽي نه ڇڏج.
4
ڏُورِ مَ تون ڏوريجِ، صَبُر ڪَرِ مَ سَسُئي!،
پُرَڻُ ڇَڏِ پَيرنِ سين، وِهَڻُ وِساريجِ،
سُکَنِ جا، سَيَدُ چئي، لاڳاپا لاهيجِ،
هِنئين ساڻُ هَليجِ، ته پَنڌُ پاسي ڀَرِ نِبرِي.
اي سسئي! (اي طالب) پرينءَ کي پري نه ڳولج، نڪي صبر ۾ ويهج. پيرن سان هلڻ ڇڏي ڏي ۽ ساڳئي وقت وهڪ کي به وساري ڇڏج. سکن سان به پنهنجو ناتو ٽوڙي ڇڏج. پنهنجي دل سان پنڌ ڪج ته سفر ترت پورو ٿي وڃي.
5
کُهي جا کَنيائين، وِکَ تَنهِين ويجِهي ڪئي،
ڇِڪيءَ ڇِنائين، پَنڌُ مِڙوئي پَٻُ جو.
ٿڪجي جا وک کنيائين، تنهن کيس پرينءَ جي ويجهو ڪيو. پٻ جبل جو مڙيوئي سفر هڪ ئي سٽ سان نبيريائين.
6
سَئو ڪوهَ ڪري سَڀَڪا، تُون کُهي! کَڻجِ وِکَ،
تاڻِجِ مَنجهان تِکَ، ته پَنڌُ پاسي ڀَرِ نِبرِي.
اي ٿڪل! سئو ڪوهن جو پنڌ ته هرڪو ڪيو وڃي، پر تون هڪ ئي وک کڻج. ڇوهه منجهان ڪاهه ته سفر ساعت ۾ پورو ٿي وڃي.
7
هيڪِليائي هيلَ، پورِيندِيَسِ پُنهونءَ ڏي،
آڏا ڏُونگر لَڪِيون، سُورِيُون سُڃَنِ سيلَ،
ته ڪَر ٻِيلي آهِنِ ٻيلَ، جي سُورَ پِريان جا ساڻُ مُون.
هينئر اڪيلي پنهونءَ ڏانهن سفر ڪنديس. جبل ۽ لنگهه اڙانگا آهن ۽ اوچن پهاڙن جون چوٽيون به هاڪاريون آهن، پر جي پرينءَ جا سور مون سان گڏ آهن ته ڄڻ اُهي منهنجا همراهه آهن.
8
دوسِتُ ڏِٺائِين دِلِ سين، وِرچي تان نه وِهي،
لانچي لَڪَ لَطِيفُ چئي، پَهِڻَنِ مَنجهه پِهي،
سَندي نِيهن نِهي، ڪِي سَرفرازُ سَسُئي.
سسئيءَ پنهنجو سپرين، دل جي اکين سان ڏٺو ۽ ڪڏهن به ورچي ڪنهن به پنڌ کان ويهي نه رهي. لڪ ڦولهي، پهاڙن ۾ پيهي ويئي. نينهن جي دولت، سسئيءَ کي بلند درجي تي رسايو.
داستان ڏهون
1
آءُ اوراهُون سُپِرِين!، پَري وَڃُ ۾ پِي!،
موٽُ مَرَندِيَسِ ڇَپَرين، تُون جِيارو جِي،
هوت! مَ ڇَڏج هِي، پُنهون! پِيادي پَنڌَ ۾.
اي سپرين! تون ويجهو اچ. محبوب! تون مون کان پري نڪري نه وڃ. تون موٽ، نه ته جبلن ۾ ئي فنا ٿي وينديس، ڇو ته منهنجي جيءَ کي جياريندڙ آهين. اي هوت پنهون! هن پيادي کي سفر ۾ ڇڏي نه ڏج.
2
آءُ اوراهُون، سُپِرِين! ڏُکيءَ ڏيج مَ ڏاگههُ،
وَٽِ ڇَڏي مُون واگُهه، آري! وِئين عِشقَ جو.
اي پرين! تون ويجهو اچ. هن ڏکيءَ کي جدائيءَ جو داغ نه ڏي. اي آري ڄام! تون مون وٽ عشق جي واگهه (چيتو) ڇڏي هليو ويو آهين.
3
هَٿان هَڏِ نه ڇَڏِيان، صَبرُ شُڪرانو،
ذوقَ زَمانو مُون، وَرَ! وِيو وِسِري.
مان صبر ۽ شڪراني کي هرگز هٿان نه ڇڏينديس. اي ڪانڌ! مون کان شوق وارو زمانو بنهه وسري ويو آهي.
4
ناهِ جَمِعيتَ جان کي، هوتَ پُڄاڻا هاڻِ،
اَللهَ! سيئي آڻِ، جن ساءُ چَکايُمِ سِڪَ جو.
پرينءَ پڄاڻا، منهنجي جان کي ڪو آرام نه آهي. اي رب! تون اُنهن کي واپس آڻ، جن مون کي سڪ جو سواد چکايو آهي.
5
ناه جَمِعيتَ جانِ کي، هوتَ پُڄاڻا هِتِ،
پُنهونءَ جي پِرِتِ، ساءُ چَکايُمِ سِڪَ جو.
پرينءَ پڄاڻان، منهنجي جان کي هت ڪو به آرام نه آهي. پنهونءَ جي نينهن مون کي سڪ جو سواد چکايو آهي.
داستان يارهون
1
ڪَنُ ٿُي، ڪيچِيُنِ ڪُڇِيو، ڪُڇُ مَ، ٿا ڪُڇَنِ،
اِشار تُون اُنِ جون، سُڪوُ تان سُڄَنِ،
وَٽان ويهي تَنِ، سُڻُ ته سوزُ پِرائيين.
تون پنهنجي ساري جسم کي ڪن ڪر، ڇو ته ڪيچي ڳالهائين ٿا. تون ڪجهه به نه ڪڇ، ڇو ته ڪيچي ٿا ڪڇن. اُنهن جا اشارا سندس ماٺ ئي پروڙجن. اُنهن وٽان ڪجهه ويهي ٻڌ ته سوز حاصل ڪرين.
2
سُڻُ ته سوزُ پِرائيين، ”آءُ“ چِيائُون اَڄُ،
ٻولِي ٻي نه سِکيا، ”پاڻا“ چوندءِ ڀَڄُ،
واڄي وَٽِ مَ وَڄُ، ٻُڌُ ته ٻِيائي لهي.
اُنهن (ڪيچين) اڄ ”آءُ“ چيو آهي. تون کين ٻڌ ته سوز حاصل ڪرين. هو ٻي ڪابه وائي نه سکيا آهن، رڳو ايترو ٿا چون ته ”خوديءَ کان پري ڀڄ“، واڄي مثل نه وڄ (دانهون صدائون نه ڪر) رڳو چتائي سندن ٻولي ٻڌ ته تنهنجي ٻيائي ڪافور ٿي وڃي.
3
ڪَٽارو ۽ ڪوسُ، اَڱڻِ آريءَ ڄامَ جي،
دِيَتَ آهي دوسُ، مارَڳَ ۾ مُينِ جي.
آريءَ ڄام (پنهونءَ) جي اڱڻ ۾ رڳو ڪٽارو (ڪات) ۽ ڪوس پيو هلي. دوست پاڻ ئي محبت جي مارڳ ۾ فنا ٿيلن لاءِ خون بها آهي.
4
اَکيُون آرِيءَ ڄامَ جون، اَنڌيءَ سين آهِينِ،
هُو جي وَڻَ وِندُرَ جا، سي مُون سُونهائِينِ،
ڏسيو ڏيکارِينِ، پيشاني پُنهونءَ جي.
هن انڌيءَ (سسئيءَ) سان آريءَ ڄام (پنهونءَ) جون اکيون ساڻُ آهن. اُهي ئي وندر جي وڻن ڏانهن منهنجي رهبري پيئون ڪن. اُهي ئي پنهونءَ جي پيشاني پسي، وري مونکي ٿيون ڏيکارين.
5
سَڏَ مَ ڪَرِ سَڏنِ ري، هَلَڻَ رِءَ مَ هَلُ،
جَلَڻُ رِءَ مَ جَلُ، رُئڻَ رءَ مَتان رُئينِ.
سچن سڏن کان سواءِ (محبوب کي سڏڻ کان سواءِ) ٻيا ڪي به سڏ نه ڪر. پرينءَ ڏانهن هلڻ کان سواءِ، ٻيو ڪيڏانهن به نه هل. محبت جي مچ ۾ جلڻ کان سواءِ نه جل ۽ پرينءَ جي فراق ۾ روئڻ کان سواءِ نه روءُ.
ابيات متفرقه
1
اُٿِيو ۽ اُٿِياڪُ، ڪالهوڪو ڪاڏي گَيو،
وِيو جاڳائي جيڏيون، بِرهُ هِيُ بيباڪُ،
چُر قُر ڪاري چاڪُ، سُورُ سُمهاري ڪِينَ ڪي.
ڪالهه وارو اُٿيل ۽ اٿاريندڙ عشق ڪاڏي ويو؟. اي سرتيون! هي بي پرواهه نينهن مون کي جاڳائي ويو آهي. ان جو ڦٽ لوڇ ٿي مچائي ۽ اُنجو سُور سمهڻ نه ٿو ڏئي.
2
جان ساماڻِئين سَسُئي!، تان ويسُ وِڙَنِ جو ڪَرِ،
لاهي لَڄَ لَطِيفُ چئي، ٿِيُ بيگارياڻي بَرِ،
ته ويندي پَوَئي ورِ، اَڳيان هوتَ حُضور ۾.
اي سسئي! تون جڏهين سامائي آهين ته لا حجابيءَ (لڄ بنا) جو لباس ڪر. تون حيا لاهي، رڻ ۾ دربدر ٿيءُ ته اڳيان محبوب حضور ۾ اچي حاصل ٿيئي (دنيوي حجاب ترڪ ڪر ته محبوب مليئي).
3
مُنڌَ نه مَنجهان تَنِ، پَسي لَڪ لُڏَنِ جي،
جا پَرِ کاهوڙيَنِ، سا پَرِ سِکي سَسُئي.
هيءَ منڌ (سسئي) اُنهن منجهان نه آهي، جي لڪ ڏسي ڏهڪجي وڃن. جا ريت، کاهوڙين (ڏونگرن ۾ ڏٿ ڏوريندڙن) جي آهي، سائي سسئيءَ پرائي آهي.
4
مُنڌَ مَ مَنَهِن ويہُ، اُڀي اوسِرُ اُس ۾،
تو سيئي سيڻَ ڪيا، ڏُورِ جنيِن جو ڏيہُ،
پاڙي پاڙي پيہُ، وَتُ پُڇندي پِرِينءَ کي.
اي منڌ! تون ڇانوَ ۾ نه ويهه، پر اُٿي اُس ۾ اڳتي هل. تون اُنهن کي پرين ڪيو آهي، جن جو ديس پري آهي. تون جابجا رُل ۽ پرينءَ جي ڳولا ڪندي وت.
5
اولاڪَنِ اَچي، مَعذُورِ تي مارو ڪيو،
مَتان ورَ وِسارِئين، مَنجهان ڪُر ڪَچي!
لاهي لاڳاپا لَنگهِه تون، سيڻَنِ ڏانهن سَچي!
مَنجهان راهَ رَچي، ٿِينديِنءَ لَعلُ، لَطِيفُ چئي.
غمن اچي هن هيڻيءَ تي حملو ڪيو آهي. اي ڪانڌ! تون متان هن خسيس کي اندر ۾ وساري ڇڏين. اي سچي! تون سڀ لاڳاپا لاهي، پرينءَ ڏانهن وڃ. تون پنڌ ۾ رچي لال ٿيندينءَ.