سُرُ يمن ڪلياڻ
[/b]
1
تون حبيبُ، تون طبيبُ، تون دَردَ جي دَوا،
جانِبَ! منهنجي جِيءَ ۾، آزَار جا اَنوا،
صاحبَ! ڏي شفا، ميان! مريضَنِ کي.
تون ئي پرين، تون ئي ويڄ ۽ تون ئي مرض جو علاج آهين. اي جاني! منهنجي جيءَ ۾ انيڪ قسمن جا عذاب ۽ پيڙائون آهن. اي صاحب! تو ن ئي اگهن کي اگهائيءَ کان ڇوٽڪارو بخش.
2
تون حبيبُ، تون طبيبُ، تون دارُون کي دَرِدَنِ،
تون ڏئين، تون لاهِئين، ڏاتَر! کي ڏُکندَنِ،
تڏهين ڦَڪِيون فَرَقُ ڪن، جڏهين اَمُر ڪريو اُنِ کي.
تون ئي پرين، تون ئي ويڄ ۽ تون ئي مرض جي دوا آهين، اي ڏاتار! تون ئي پيڙائون ڏيندڙ آهين ۽ تون ئي اُهي لاهيندڙ آهين. دوائون ۽ ستيون به اگهائيءَ ۾ تڏهن ٿيون ڦيرو آڻين، جڏهن انهن کي تنهنجو حڪم ٿو ٿئي.
3
هڻَ حبيبَ! هَٿُ کڻِي، ٻَنگان لَهي ٻاڻُ،
ماڳهيِن مون منهن ٿئي، جهوليءَ وِجهان پاڻُ،
اِن پَرِ ساجَن ساڻُ، مان مُقابلو مون ٿِئي.
اي پرين، هٿ کڻي، پورو پيچ وٺي، مون کي ڪان هڻ، جئن مون کي مورڳو بهانو ملي، جو پاڻ کي اچي تنهنجي جهوليءَ ۾ اڇلايان. (ماري شڪار ٿيل پکي کي پنهنجي جهول ۾ وجهندو آهي) من انهيءَ ريت سڄڻ سان منهنجو ميلاپ ٿئي.
4
جِت حبيبَ هَڻنِ، نائڪَ ڀي نِينهن جي،
تِتي طبيبن، وِڄا وڃي وِسري.
جتي پرين، پرت جو تير ڀري ٿو هڻي، تتي ويڄن کي پنهنجي وديا (طبابت) وسريو وڃي.
5
هَڻِين جي حبيبَ! محبتي مَيا ڪري،
پُڇان ڪين طبيب، هون گهائنِ سين ٿي گهارِيان.
اي پرين! جي مهر ڪري مون کي ٻاڻ (تير) هڻين ته جيڪر مان ويڄن کان پڇان به ڪين، پر هميشہ گهائن سان گڏ گذاريان (خوشيءَ سان زخم سهان).
6
ڪانارِيا ڪُڻِڪَنِ، جنِين لوهُ لَڱنِ ۾،
محبتُ جي ميدانَ ۾، پيا لالَ لُڇنِ،
پاڻهِين ٻَڌن پَٽِيُون، پاڻَهِين چِڪِيا ڪَنِ،
وَٽان واڍوڙِينِ، رهي اَچجي راتڙي.
ڪان جا ڪٺل، جن کي جسم ۾ رڪ جي نؤڪ لڳل آهي، سي ڪرڪن ۽ ڪنجهن پيا. عشق ۾ رڱيل، نينهن جي ميدان ۾ لڇن ۽ ڦتڪن پيا. هو پاڻ ئي پنهنجن ڦٽن جي ملم پٽي پياڪن ۽ پاڻ ئي پنهنجو علاج پيا ڪن. عشق جي وڍيلن وٽ جيڪر هڪ رات گهاري اچجي.
7
رَهي اَچجي راتڙي، تن واڍوڙِينِ وَٽاءَ،
جن کي سورُ سريرَ ۾، گَهٽَ مَنجهاران گهاءَ،
لِڪائي لوڪاءَ، پاڻهين ٻَڌنِ پَٽِيُون.
انهن وڍيلن وٽ هڪ رات گهاري اچجي، جن جي (جسم) ۾ سور ۽ گهٽن ۾ (اندر ۾) گهاءُ آهي. هو ماڻهن کان پاڻ لڪائي، پاڻ ئي پاڻ کي پٽيون پيا ٻڌن.
8
اَڄُ پڻ ڪَنجهو ڪَنجھه، واڍوڙَڪيءَ مَنَهينءَ،
جُه پڻ پِييَنِ سَنجھَه، هوُ پِنِيُون هُو پَٽِيُون.
اڄ پڻ وڍيلن جي جهوپڙيءَ مان دانهن تي دانهن پيئي ٻڌجي. مٿان سنجها اچي پيئي اٿن ته به پاڻ کي اهي ئي لپريون پيا هڻن، ۽ اهي ئي پٽيون پيا ٻڌن.
9
سَگَهنِ سُڌِ نه سُورَ جِي، گهايَلَ ڪيئن گهارِينِ،
پِيَلَ پاسو پَٽَ تان، واڍوڙَ نه وارِينِ،
پرِ ۾ پَچَنِ پرينءَ لَئي، هَئي! هَنجُون هاريِنِ،
سَڄَڻُ جي سارِنِ، تن رويو وِهامي راتڙي.
چڱن ڀلن جي درد جي ڄاڻ نه آهي ۽ نه وري انهيءَ ڳالهه جي ته گهايل ڪهڙي حال پيا گذارين. پٽ تي پيل وڍيل عاشق پاسو به نٿا ورائين. هاءِ! هاءِ! هو ڳجهو ئي ڳجهو پرينءَ لاءِ پچي ڪباب پيا ٿين ۽ ڳوڙها پيا ڳاڙين. جن کي پرينءَ جي سار آهي، تن کي رات روئندي ٿي گذري.
10
سَگَهنِ سُڌِ نه سُورَ جي، ٿا رُنڪَن رَنجُوُري،
پِيا آهن پَٽَ ۾، مَٿنِ مامُوري،
لڳِيَنِ لَنوءَ، لطيف چَئي، سَدا جي سُوريِ،
پِرتِ جِن پُوري، تن رويو وِهامي راتڙي.
چڱن ڀلن کي درد جي ڄاڻ نه آهي، ۽ رنج ۾ ورتل ڪرڪن ۽ ڪنجهن پيا. هو پٽ تي پيا آهن ۽ مٿن ڳري بيماري چڙهيل آهي. هنن کي لنوءَ لڳل آهي ۽ هو هميشہ واريءَ (دائمي) سوريءَ تي سوار آهن. جن جي پريت يا محبت مڪمل آهي، تن جي رات روئندي ٿي گذري.
11
آيَلِ! اُنِ نه وِسَهان، هَنجون جي هارِينِ،
آڻيو آبُ اَکين ۾، ڏيہَ کي ڏيکارِينِ،
سَڄَڻُ جي سارِينِ، سي نَڪي روئن، نه چون ڪي.
اي جيجل! مان انهن تي ويساهه نٿو ڪريان، جي پڌري پٽ ڳوڙها ٿا ڳاڙين، ۽ جي اکين ۾ پاڻي آڻي، دنيا کي ٿا ڏيکارين. جي پرينءَ کي ياد ٿا ڪن، سي نڪي روئن، نڪي زبان سان ڪي چون.
[b]وائي[/b]
وَرسِيا ويڄَ ويچارا!
دِل ۾ دَردُ پِرِيُنِ جو.
اُٿِيو ويڄا! م وِهو، وڃو ڊَبَ کڻي.
ٻُڪِي ڏيندا ٻاجھه جي، آيا سُورَ ڌڻي.
آيا جيءَ جيارا، دل ۾ دَردُ پرين جو.
ويچارا طبيب ورچي (عجب ۾ پئجي) هليا ٿا وڃن. اسان کي دل ۾ پرينءَ جي محبت جو درد آهي. اي ويڄو! اوهين ستيون کڻي هليا وڃو، هتي وهو نه. سور جا سائين (ڏيندڙ ۽ لاهيندڙ)، جيءُ جياريندڙ اچي ويا آهن. اسان کي پرينءَ جي محبت جو درد آهي.
[b]داستان ٻيو
[/b]
1
تَنَ طبيبُ نه تُون، سُڌ نه لهين سُور جي،
سانڍ پنهنجا ڊَبَڙا، کَڏَ کڻي ۾ ڀُون،
ڪانَ گُهرجي مُون، حياتي هُوتَنِ ري.
جيڪي منهنجي تن سان لڳل آهي، تنهن جو تون علاج ڪندڙ نه آهين ۽ تون منهنجي درد جي پروڙ نه ٿو لهين. کڏ کڻي، تون پنهنجون دوائون ستيون زمين ۾ پوري ڇڏ، مون کي پرينءَ کان سواءِ هيءَ حياتي نه گهرجي.
2
ويڄنِ سين وائيءَ پِيا، ڪِري نه ڪيائون،
جي پَندِ پاريائُون، ته سِگهائي سَگها ٿِيا.
ويڄن سان وات پيا ۽ پرهيز نه ڪيائون. جي سندن صلاح مڃن ها ته ترت ئي نوبنا ٿين ها.
3
آهي گَهڻو آگَهنِ جو، تَرسُ طبيبنّ،
ڪيو وَسُ ويڄنِّ، تان ڪِريءَ ري ڪينَ ٿئي.
ويڄن کي بيمارن لاءِ گهڻو ئي قياس آهي. ويڄن گهڻي ئي حيلا هلايا، پر پرهيز کانسواءِ ڪجهه به نٿو ٿئي. (ماڻهو روحاني رهبرن جي هدايت تي نه ٿا هلن.)
4
پاڙي ويڄَ هئام، تان مون مُور نه پُڇيا،
تيلاهيِن پِيام، موريسَرَ اَکين ۾.
منهنجي پاڙي ۾ ئي ويڄ موجود هئا، پر مون هرگز انهن جي پڇا نه ڪئي. انهيءَ ڪري ئي منهنجين اکين ۾ موتيو لهي پيو.
5
هارِيا! تو هِري، ڪُپَڇُ ڪايا سين ڪيو،
ڪَرِئين جي ڪِري، ته تون توانو ٿئين.
اي مورک! تون پاڻ ۾ بري هير وجهي، پنهنجي جسم سان پاڻيهي ويڌن ڪئي. جي تون پرهيز ڪرين ته تندرست ٿي پوين.
6
جي ڀائيِن پرينءَ مِڙان ته سِکُ چوران ڪي ڌات،
جاڳَڻُ جَشَنُ جن کي، سُکُ نه ساري راتِ،
اُجهي ٻُجهي آئيا، وائي ڪَنِ نه واتِ،
سَلي سُوريءَ چاڙِهيا، بَيان ڪَنِ نه باتِ،
توڻي ڪُسَنِ ڪاتِ، ته به ساڳي سَلنِ ڪين ڪِي.
جي چاهين ته پرينءَ سان ملان ته چورن جي رَوَشِ سک. هنن لاءِ ساري رات جاڳڻ، جشن آهي ۽ ذرو به آرام نه اٿن. هو ڄاڻي ٻجهي ٻاهر نڪريو پون ۽ زبان سان حرف به نٿا ڪڇن. هو هڪٻئي سان سلهاڙجي، وڃيو سوريءَ تي چڙهن، پر وات مان ٻڙڪ به نٿا ٻولين. هو ڪات سان ڪسجيو وڃن، ته به سچي ڳالهه نٿا سلين. (عارف به ائين آهن ۽ منجهن ساڳيون وصفون آهن.)
7
تڙي طبيبنّ، گهايَلُ گَهران ڪَڍيو،
چِڪِيا چاڪَ چيِهون ڪري، ڪَڙيون مور نه ڪَنّ،
دوستَ جي درسن سين، پَئي ٺارُ ٺَپَنّ،
وِرِچِيو ويڄَ وَڃنّ، آءُ ته پِريم اُبَهان.
طبيبن، گهايل کي گهران تڙي ڪڍي ڇڏيو. هنن جي زخمن جون چيرون ڪڙهن پيئون ۽ مٿن ڪڙيون مور نه ٿيون چڙهن. پرينءَ جي درشن سان ئي سندن ڦٽن تي ٺار ٿو پوي. ويڄ ورچيو هليا ٿا وڃن. اي پرين! تون پيهي اچ ته نوبنو ٿي اٿان.
8
وَڍي جِنِ وِڌياسِ، وَري ويڄَ ئي سي ٿيا،
تُرتُ ٻَڌائُون پَٽِيُون، روزِ ڪيائُون راسِ،
هينئڙا! تِنيِن پاسِ، گهارِ ته گهايَلُ نه ٿِئين.
جن وڍي وڌو هو، سي ئي وري طبيب بڻيا. ترت ئي ملم پٽي ڪيائون ۽ هڪ ڏينهن ۾ ئي ڇٽائي چاڪ ڪيائون. اي دل! انهن وٽ گهار ته وري ڪو گهاءُ نه رسئي. (هتي روحاني طبيبن ڏانهن اشارو آهي).
9
ويڄَ م ٻڪي ڏي! اَلا چَڱي مَ ٿِيان!
سَڄَڻُ مانَ اَچي، ڪَرَلاهُو ٿي ڪَڏهيِن.
اي طبيب! مون کي ڪا به دوا ستي نه ڏي. شل مان چڱي ڀلي نه ٿيان. من ائين ڪنهن ڏينهن پرين سار لهڻ لاءِ، مون وٽ پيهي اچي.
10
هُئين ته ويڄنِ وَٽِ، تون ڪئِن جِيءَ جَڏو ٿئِين؟
سِرُ ڏيئي ۾ سَٽِ، ڪُہ نه ڪَيءِ ڊَبَڙا؟
تون هئينءَ به طبيبن جي نظر هيٺ، پوءِ ڪئن جسم ۾ جڏي ٿئين؟ پنهنجو سر عيوض ۾ ڏيئي، ڇو نه ٿي دوا سُتي ڪيءِ؟
11
ڪُٺيِس ڪُويڄنِ، تَنَ طبيب نه گڏيا،
ڏيئي ڏَنڀَ ڏَڏَنّ، پاڻا ڏيِل ڏکوئيو.
نيم طبيبن منهنجي جسم ۾ وڍ وڌا ۽ منهنجي تن کي طبيب نه مليا. انهن اڻ ڄاڻن مون کي مورڳو ڏنڀ ڏيئي، منهنجو جسم جهوريو.
12
تَرسُ طبيبنِ جو، جَڏَنِ ڪيو نه جاتِ،
جو ويڄنِ جي واتِ، دارونُئان تنهن دورُ ٿِيا.
بيمارن خود ويڄن جو چيو نه ڪيو. جا دوا طبيبن وات سان ڏسي، تنهن کان هو پري هٽي ويا.
13
دارُون ۽ ڪارُون، جان ڪي ڪيا ويڄَ مون!
ٻُڪي ڏيندا ٻاجَھه جي، نِهاري نارُون،
جن جون سيڻَ لَهنِ سارُون، تن تان ڏکندو ڏُور ٿئي.
ويڄ مون تي ڪيئي ستيون آزمايون ۽ وس هلايا. هو (پرين) منهنجي نبض جاچي مونکي مهر جي دوا ڏيندا. جن جي پرين سنڀارون ٿا لهن، تن جي پيڙا لهيو وڃي.
14
اَگهن مِڙي اَڄُ، ڪيو سَڏُ صِحَتَ کي،
ڏورُ ڏکندا ڀَڄُ، مِهريءَ مُنهن ڏيکاريو.
اڄ ناچڱن گڏجي چڱڀلائيءَ کي سنڀاريو. اي اگهائي! هينئر تون پري ڀڄ، ڇو ته مهر ڀري پرينءَ منهن ڏيکاريو آهي.
[b]وائي[/b]
اچي سارَ لَهيج، ساجَن!
سُورَ تُماري آئون ماري!
سُور تُماري جي مَران، تان مُون ڏوهُ مَ ويج،
ڊَبَن ڀَري هَٿڙا، دارُون دوست! ڪَريج.
اي سڄڻ! تون اچي سار لهج. مان تنهنجي درد جي ماريل آهيان. جي مان تنهنجي درد وگهي مران ته مون کي ڪو ڏوهه نه ڏج. اي پريتم! پنهنجا هٿ ڊڀن سان ڀري، منهنجو علاج ڪج.
[b]داستان ٽيون
[/b]
1
هَيءِ! هَيءِ! وهي هاءِ، من ۾ محبوبنِ جي،
جيرا جوشَ جلائيا، بُڪين ٻَري باهِ،
پَسو مَچَ مَٿاءِ، جي ويساهَ نه وِسَهو!
هيءِ هيءِ! اندر ۾ پرينءَ لاءِ ”هاءِ! هاءِ“ جي ڪوڪار پيئي پوي. محبت جي تاب، جيرا جلائي ڇڏيا آهن ۽ بڪين ۾ باهه پيئي ٻري. جي ويساهه نه اچيو ته منهنجي مٿان اچي مچ ٻرندي ڏسو.
2
ڪانڊين، ٽانڊن، ٻاٻُرين، پَچان مَرُ پيئي!
جيرا، جِگرَ، بُڪيُون، سيخُنِ ۾ ٽيئي!
ويڄَنِئون ويئي، ٿي وهيڻي سَڄَڻين.
ڀل ته ڪنڊيءَ ۽ ٻٻر جي ٽانڊين تي پيئي ڪباب ٿيان ۽ جيرا، جگر ۽ بڪيون ٽيئي سيخن ۾ هجنم. هاڻ ويڄن جي وس کان ڳالهه نڪري ويئي آهي ۽ وڃي سڄڻ جي هٿ وس ٿي آهي.
3
سَرُ جو سَڃِيو سَڄَڻين، ٻيهَر ٻاڻُ ڀَري،
ڇِمڪيو سو ڇوه مان، ڪَڙ ڪَڙ ڪانُ ڪَري،
جيرا، جگرَ، بُڪيُون، لنگهي پِيو پَري،
لڳو جيءَ جَڙي، تاڻِيان، تيرُ نه نڪري!
سڄڻ جو ٻيهر ڪان ڪشي هنيو، سو ڪڙ ڪڙ ڪندو ۽ ڇوهه مان ڇم ڇم ڪندو ويو. اهو تير جيرا، جگر ۽ بڪيون ڪپي هليو ويو ۽ جان ۾ اهڙو کپي ويم، جو ڇڪيان ٿو ته به ٻاهر نه ٿو نڪري.
4
پُڇُ پَتنگنِ کي، سندِيُون کامَڻَ خَبَرُون،
آڻِيو وجهنِ آڳِ ۾، جِيءُ پَنهنجو جي،
جيري جنيِن جي، لڳا نيزا نيِنهن جا!
جلڻ جي سڌ پتنگن کان پڇ، جي پنهنجو جسم اچيو آگ ۾ وجهن ۽ جن جي جيري ۾ عشق جون نائڪون لڳل آهن.
5
پَتنگُ چائيِن پاڻَ کي، ته اچي آڳِ اُجهاءِ!
پَچَڻَ گهڻا پَچائيا، تون پَچَڻَ کي پَچاءِ!
واقُف ٿي وِساءِ، آڳِ نه ڏجِي عامَ کي.
جي پاڻ کي پتنگ ٿو ڪوٺائين، ته اچي آگ کي وساءِ. پچڻ (آتش) گهڻن کي جلايو آهي، پر تو ن خود پچڻ کي پچائي ڇڏ (آگ کي پاڻ ۾ جذب ڪري ڇڏ). هوشيار ٿي، آگ کي جهپي وٺ، ان جو انت ماڻهن کي ڏيڻ نه گهرجي.
6
پَتنگُ چائينِ پاڻَ کي، پَسي مچُ مَ موٽُ،
سَهائيءَ سُپيرين جي، گِهڙ ته ٿِئين گهوٽ!
اڃان تون اَروٽُ! کُوري خبرَ نه لهيِن.
جي پاڻ کي پتنگ ٿو چوائين ته مچ پسي پٺتي نه ور. محبوب جي شعاع ۾ ٽپي پئه ته لال ٿئين. تون اڃان اڻ پڪل آهين ۽ کوري جي سڌ سماءُ لهڻ جهڙو نه آهين.
7
پَتنگن پَہ ڪيو، مِڙيا مَٿي مَچ،
پسي لَهس نه لِچيا، سَڙيا مَٿي سچ،
سندا ڳِچين ڳَچ، ويچارن وڃائيِا.
پتنگن پاڻ ۾ پهه ڪيو ۽ اچي مچ جي مٿان مڙيا. هو تاب ڏسي ڪين لڏيا، پر آڳ روپي سچ مٿان جلي جان ڏنائون. ويچارن ڪيئي سسيون قربان ڪري ڇڏيون.
8
جي تَتو تَنُ تنُور جئن، ته ڇنڊي ساڻُ ڇَماءِ،
آڻي آڳِ اَدب جِي، ٻاري جانِ جَلاءِ،
بُرقعان اَندر بازيون، پنهنجون سڀ پچاءِ،
لُڇَڻُ لنوءَ، لطيف چئي، پَڌرِ هَڏِ م پاءِ،
متان لوڪ لَکاءِ، وصالا وچ پئي!
جي تنهنجو تن کوري جيان تپي ته ان تي صبر جي ڇنڊي سان ٺارُ وِجهه. ادب جي آڳ ٻاري، پنهنجي جان جلاءِ. پردي اندر (ڳجهه ڳوهه ۾) پنهنجيون روحاني منزلون پوريون ڪر. لڇڻ پڇڻ کي هرگز پڌرو نه ڪر، متان ماڻهن کي سڌ پوڻ سان، تنهنجي ميلاپ ۾ ويڇو پئجي وڃي. (هتي ”ادب“ لفظ ضابطي جي معنيٰ ۾ آيو آهي.)
9
اڃان تَنُوران، ڪالھه ڪڍياسون سڄڻين،
پڻ تايائون تڪڙو، وحدت جي وَڌان،
محبتين مٿان، مُچ مُورائينِ نه لهي!
اڃان مونکي ڪالهه سڄڻن تنور (کوري) مان ٻاهر ڪڍيو آهي. پوءِ مورڳو هيڪڙائيءَ جي منزل (وحدت) تي تڪڙو پهچائڻ لاءِ توکي تيز پيا ڪن. نينهن وارن جي مٿان مچ هرگز نه ٿو لهي.
10
پَچائي پَهاڻ، رَساڻيو رُڪَ کي،
تنين سندو ڄاڻُ، آهي آڳَڙيُنِ کي.
جن ڪچي لوهه کي پچائي، رڪ جي صورت ۾ آندو آهي، تن جي پروڙ لهارن کي آهي. (جن طالبن پاڻ پچايو آهي. تن جي ڄاڻ ڪاملن کي آهي).
11
ڌنءُ ڌنءُ ڌَمڻَ وارَ، اَڄ پڻ آڳڙين جي،
ٻاري مچ مَجاز جو، اوتيائون اَڱار،
ڌُو ڌا! ٿِي م ڌارَ، جِم ڪَچو رُڪُ ڪَڻيُون ٿئي.
اڄ پڻ لهارن جي ڌمن جي ڌنءُ ڌنءُ پيئي پوي. محبت جو مچ ٻاري، ان ۾ اڱر وڌا اٿن. اي ڌمڻ وارا! تون تَوَ کان پري نه ٿيءُ متان ڪچو لوهه رتيون ٿي پوي.
12
ڌُڌا! تون نه ڌَئيِن! آڳِ اوڏو نه وڃين!
اُلا جي عشق جا، سي تان تون نه سَهيِن!
اُڀو اِئن چَئيِن، ته آئون آڳڙيو آهيان!
اي ڌمڻ وارا! تون ڌمڻ کي ڌئين نه ٿو ۽ آڳ کي ويجهو نه ٿو وڃين، جي عشق جا الا آهن، سي تون سهين نه ٿو. ائين بيٺو چوين ته ”مان لهار آهيان“ (تون اڃان ڪچو آهين، پر پاڻ کي ڪامل ٿو ڪوٺين!)
13
سِرُ سانداڻ ڪري، پُڇج گَهرُ لُهارَ جو!
ڌَڪن هيٺ ڌَري، مانَ گڏينئي رُڪَ سين!
پهريائين پنهنجي سر کي سانداڻ ڪري، پوءِ لهار جو در پڇ. من توکي ڌڪن هيٺ ڌري، تکي رڪ سان هڪ ڪن.
14
سَهي جئن سانداڻ، ڌَڪن مٿي ڌَڪڙا!
وَهِ وِڃائي پاڻ، ڏي ڏَٻائون ڏُڱرين.
تون سانداڻ (سنداڻ) جيان ڌڪن مٿان ڌڪ سَههُ. عشق جي تک ۾ پاڻ فنا ڪري، تون اٽلو مترڪن کي مهميزون ڏي.
15
اڄ آڳَڙيا آئيا، سُوڌا سِراڻي،
پياري پاڻي، تيغُون ڪندا تِکيون.
اڄ ماهر سراڻ هلائيندڙ آيا آهن. هو رڪ کي پاڻي کڻائي (تپائي پاڻي ڏيئي)، ترارين کي تيز ڪندا.
16
اڄ آڳِڙيا آئيا، سائُو ڪي سُڃاڻَ،
لاهيِندا مورياڻَ، رُڪُ ڪَرِيندا پڌرو.
اڄ ڀلا ۽ ڄاڻو لهار اچي ويا آهن. هو ڪٽ لاهي، رڪ کي ظاهر ڪندا. (ڪامل، دل جي ڪٽ لاهي، ان کي اوجل ڪندا.)
17
سَرها ڏٺم سي، جِن ساڃاءَ سِراڻِ سين،
تيغَ تنيِن جي کي، ڪَٽُ نه لڳي ڪڏهين.
اُهي خوش ڏٺم، جن جي ڏيٺ، سراڻ سان آهي. انهن جي ترار کي ڪڏهن به زنگ يا ڪٽ نه ٿي چڙهي. (سچن طالبن جي قلبن تي ڪا ڪس نه ٿي چڙهي.)
[b]وائي[/b]
جيءُ جياريو، جيءُ جياريو، ڪين منهنجڙو هاريو،
پِرينِ جي پَچار، سيڻن جيءَ سنڀارَ، جَڏڙو جيءُ جياريو،
اُڃيو تن عَميقَ مان، پِرين، پُوڄَ پياريو،
مرضُ مريضن تان، اِشاري ساڻ اُتاريو،
ڪَرَمَ ڪريمن جي مون کي، اَهُکيءَ مان اُڪاريو،
سنئون مُنهن ڪري، سپرين! اَئيِن نرمل نور نهاريو،
سائلن جئن سڏ ڪري، اَئيِن طالحَن کي تاريو.
منهنجي جيءَ ۾ جان وجهي، اُنکي جياريو. منهنجي من کي نراس نه ڪيو. مونکي پرينءَ جي تات ۽ سڄڻن جي سار آهي. اي سپرين! منهنجي اڃايل ۽ اساٽيل جسم کي (فيض جي) اونهي درياهه مان ججهو پاڻي پياريو. اشاري سان اگهن تان اگهائي لاهيو. مهر وارن جي مهر مون کي اچي اوکيءَ مان ڪڍيو. اي پرين! اوهين پنهنجي پاڪ نظر سان مون ڏانهن سنئون منهن ڪري نهاريو. جئن سوالين کي سڏبو آهي، تئن اوهين اڀاڳن کي سڏي، انهن کي تاريو.
[b]داستان چوٿون
[/b]
1
ايڪ پيالو! ٻه ڄڻا عشق نه ڪري اِيئن!
ليکيا جي لِکڻ ۾، سي قرب رسندا ڪِيئن؟
هُئڻَ ڪيا هِيئن، وانجيا، پَسُ! وِصال کان.
پيالو هڪ ۽ ڄڻا ٻه هجن، محبت ائين ڪرڻ نٿي ڏئي. جي حساب ۾ (ٻه) ڳڻجن ٿا، سي ڪئن پرينءَ جي ويجهو رسندا؟ ڏس ته الڳ هستيءَ انهن کي ميلاپ کان وانجهي (محروم يا نراس ڪري) ڇڏيو آهي.
2
ايڪ پيالو! ٻه ڄڻا! عشق نه اِئن ڪري!
آٽِي سي ايڪ ٿيا، جي گَتا نينهن ڳري،
دوئي ڌار ڌري، جُه خُلَت خنجر آئيو.
پيالو هڪ ۽ ڄڻا ٻه هجن، محبت ائين ڪرڻ نٿي ڏئي. (نينهن ۾ اهو روا نه آهي ته پرين ۽ محبتي ٻه الڳ هستيون هجن). جي محبت جي چنبي ۾ اڙيا، سي رجي هڪ ٿي ويا. جڏهن سچي محبت جو خنجر ٿو هلي، تڏهن اهو ٻيائيءَ کي ڪپيو ڇڏي.
3
ايڪ پيالو! ٻه ڄڻا! عشق نه ڪري اَڌَ!
اِي تان، ساعر! سَڌَ، ڪَيَءَ جا قَوالَ سين.
پيالو هڪ ۽ ڄڻا ٻه هجن، محبت ائين اڌو اڌ (شراب کي) نه ٿي ڪري. اي شاعر! اها سڌ يا آرزو تو قوال (راڳيندڙ) سان ڪري ڏٺي آهي. (شاعر ۽ راڳيندڙ پاڻ ۾ پيالو ونڊيندا هئا)
4
قاتلَ ڪمائي ڪري، وِهُ ماکي جي ڪنِ،
وتانِ ويهي تن، پِيج ڪي پياليون.
اُهي قاتل (نفس کي قتل ڪندڙ)، جي ڪمائي ڪري (ڪشالا ڪڍي)، زهر کي ماکي ڪيو ڇڏين، تن وٽ ويهي، وٽانئن ڪي (روحاني شراب جون) وٽيون پيئج.
5
هوندو هَڏِ مَ سَنڌ، لاءِ پياڪَن پانهنجو،
پوڄَ پيارج پَنهيِڙا، ويندا وَٺيو ڪَنڌ،
ته هَٽَ تنهنجي هَنڌِ، موکي! ڪو مانُ لهي.
جيڪو شراب موجود اٿيئي، سو پيئندڙن کان لڪائي، سانڍي نه رک. واٽهڙو، جي ڪنارو وٺيو پيا وڃن، تن کي (سڏي) جام سرڪيون پيارج ته اي ڪلال! تنهنجي هٽ (آستان) تي (شراب جو) ڪو ملهه مان ٿئي.
6
هوندو هَڏِ مَ رَکُ، لاءِ پِياڪَن پانهنجو،
وٽي واٽاڙئن کي، تان پياري پَرَکُ،
سالِکَ لهي ٿِي لَکُ، جا تو ايندي اُنِ سين.
جيڪو شراب موجود اٿيئي، سو پياڪن کان لڪائي نه رک. تون پانڌيئڙن کي ان مان وٽي پياري ڏس، ۽ جا ذري شراب جي تنهنجي هٿان هنن کي رسندي، تنهن جو ملهه لکن ۾ ٿيندو.
7
ڳهَٽَنِ ۾ گُهٽِڪَنِ، وَٽَيوُن پِيَنِ وِهَ گاڏيون،
بر خِيز بده ساقي! پيار کي پِريِن،
پِڪين نه پَرچِنِ، مَٽَ تڪيائُون مَنجهيان.
پياڪن کي گهٽن (تڙين) ۾ گهٽڪا پيا اچن. ڇو ته هو زهر گاڏڙ شراب جون پيالون پيا پين. اي ساقي! اُٿ! اُٿي دوستن کي پيار. هو سرڪين تي راضي نه ٿا ٿين، پر اندران ئي اندران مٽن کي پيا تڪين.
8
آڻي اُتر واءَ، موکيءَ مٽ اُپٽِيا،
مَتارا تنهن ساءَ، سِرَ سنباهِيو.
اُتر جي هوا تي ڪلال مٽ کوليا آهن. پياڪ ان جي سواد وٺڻ لاءِ پنهنجا سر تيار ڪيو پيا اچن.
9
وجهج واٽاڙُئن تي، ميخاني جِي ماڪ،
ٿيندي سڌ سڀڪنهن، هنڌ هنڌ پوندي هاڪَ،
پرهَ جا پياڪَ، جُه سي اڱڻ آئيا.
اي ڪلال! پانڌيئڙن تي شراب خاني جي شبنم جي ورکا ڪج. پوءِ هر ڪنهن کي ان جي سڌ پوندي ۽ جابجا تنهنجي هاڪ ڳائبي، جڏهن پرڀات جو پيئندڙ تنهنجي پڌر ۾ اچي پير پائيندا.
10
جه سي اَڱڻ آئيا، ته سَرو ڪندا سُڃ،
سائي ٿينديَنِ اُڃ، هي پِيتو! هُو آڻ ڪي!
جڏهن هو اڱڻ ۾ اچي ڪٺا ٿيندا، تڏهن سارو شراب پي صفائي ڪندا. هنن کي تڏهن به اهڙي اڃ رهندي، جو اڃا هڪ پي پوروئي نه ڪندا ته مٿان چوندا ته ”ٻيو ڪي آڻ“.
11
موکي چوکي نه ٿئي، اصل اوڇي ذات،
وَٽيون ڏيئي واتِ، مَتارا تنهن ماريا.
موکي ڪڏهن به چڱي نه چئبي، هو اصل کان ذات جي ڪلال آهي. هو پياڪن کي وات ۾ پيالن پٺيان پيالون ڏيئي، فنا ڪيو ڇڏي.
12
مَتارا مري ويا، موکي! تون نه مريِن،
ڪيهيءَ پَر پريِن، ڏُکي ڏاتارن ري؟
اي ڪلال! پياڪ پي فنا ٿي ويا، پر تون شل حيات هجين! اي ڏکي! تون سخين (شراب ڏيندڙن) کانسواءِ ڪهڙيءَ ريت گذاريندينءَ؟
13
مَتارا مري ويا، موکي! تون ڀي مَرُ،
تنهنجو ڏوس ڏَمرُ، ڪونَ سهندو اُنِ ري!
جي پياڪ مري ويا ته اي ڪلال! تون به مر. تنهنجو تاب ۽ عتابُ اُنهن کانسواءِ ڪير سهندو؟ (مرشد جو ڏمر طالب ري ڪير سهندو.)
14
سَري ڪيِنَ ڪيونِ، ويڻَ موکيءَ جي ماريا!
ڪوجو سخن ڪلالَ جو، پِتي تي پِيون!
تِهان پوءِ ٿِيون، مَرَڻُ مَتارنِ کي!
هنن (پياڪن) کي شراب فنا ڪين ڪيو، پر ڪلال جي مهڻي کين ماري وڌو. ساقيءَ جو ڪو سخن سندن قلب ۾ ڇپي ويو. (هتي روحاني رهبرن جي ڪرڙيءَ نظر ڏانهن اشارو آهي. کين ريجهائڻ ڪو آسان ڪم نه آهي.) انهيءَ کان پوءِ پياڪ مري فنا ٿيا.
15
ڪَنڌ ڪَٽارو، مُنهن وَٽِي، عادت سَندِيَن اَيَ،
تِنيِن تِڪُون ڏِٺِيون، جنبي منجهان جي،
سَرو تنِ سبي، جنِ حاصل ڪيو حالَ کي.
ڪنڌ تي ڪٽار ۽ وات ۾ پيالي: اهو سندس (پياڪن جو) دستور آهي. اُهي دل جي جولان سان (شراب مان) ڳيتون ٿا ڏين. جي بيخوديءِ جي حالت کي رسيا آهن، تن لاءِ شراب مئو آهي. (سچن طالبن لاءِ فيض هميشه موجود آهي.)
16
موکيءَ مَٺو نه گُهريا، وِهَ نه وِهاٽيا،
سُرڪيءَ ڪاڻِ، سيد چئي، اُتي ٿي آٽيا،
جي ڳالهين ڳنڱاٽِيا، تنِ بَٺَنِ پاسي بٺيون.
ڪلال ڪو انهن کي (پياڪن کي) مٺو نه ٿي گهريو، نڪي زهر جهڙي شراب کين وهاٽي ڇڏيو. هو چڪي خاطر ئي اچي اتي ڳاهٽ ٿيا، جن کي ڳالهين (روحاني رحاڻين) ٺاري ڳڱ (فنا) ڪري ڇڏيو، تن جون قبرون بٺين جي ڀر ۾ آهن.
17
سِرُ ڏيئي سَٽِ جوڙ، ڪنهن پَرِ ڪلالن سين!
ڪاتِي ڪَرٽُ ڪَپَار ۾، خَنجَرُ آڻي کوڙ!
مَرڻان مُنهن م موڙ، وَٽي ٿي وَڌِ لَهي!
پنهنجو سر ڏيئي، ڪنهن ريت ڪلالن سان سودو راس ڪر. پنهنجي سر ۾ ڪاتي، ڪارائي ۽ خنجر آڻي کپاءِ. مرڻ کان منهن نه موڙ، ڇو ته پياليءَ جو ملهه ان کان (سر کان) سرس آهي. (سر ڏني جي فيض يا اتم خزانو ملي ته سستو آهي.)
18
وَٽَ وَٽَ وٽيءَ ۾، مَٽَ مَٽَ مَنُڌ ٻيو،
قدر ڪيفَ ڪلال جو، پِيا ڪَن پِيو،
اَچن دُرس دڪان تي، ڪَنڌَ قبول ڪيو،
سُرها سِرُ ڏيو، چَکَن سُرڪَ سَيد چئي.
پياليءَ پياليءَ ۾ نئين نئين جنس آهي ۽ مٽ مٽ ۾ ٻيو شراب آهي. پيئندڙن کي ئي ڪلال جي اٿاريل خمار جو قدر آهي. هو سر ڏيڻ قبول ڪري، برابر اچيو سندس دڪانن وٽ وارد ٿين. اهي خوشي مان سر ڏيئي، سرڪي ٿا پيئن.
19
ڪلالنَئون ڪاءِ، مَتِ نه سِکيِن مون هِنئان!
روئندي رات وهاءِ، چِڪائيندي بٺيون!
اي منهنجي دل! تون ڪلالن کان ڪا نصيحت نه ٿي پرائين. بٺيون چڪائيندي ۽ روئيندي سندس رات ٿي وهامي. (تون نه هنن وانگر جاڳ ۽ نيڻن مان جر وهاءِ.)
[b]وائي[/b]
دوسُ پيهي در آئيو،
ٿيو ملڻ جو ساعيو.
ڏِينهين پُڄاڻئون آڻي اسان کي، موليٰ مُحبُ ملايو.
ويو وڇوڙو، ٿيو ميلاپو، واحد واءُ ورايو،
هو جَنهين جو ڏَس ڏوراڏو، اوڏو اَڄ سو آيو،
عبداللطِيف چئي، اَچي عَجِيبن پاڻ فَضَلُ فرمايو.
سپرين گهر ۾ پيهي آيو. گڏجاڻيءَ جو سانباهو ٿيو آهي. ڌڻيءَ اسان کي ڪيترن ڏينهن کانپوءِ آڻي محبوب ملايو آهي. جدائي ويئي، ميلاپ ٿيو. سائينءَ وصل جي هير ورائي آهي. جنهن جو پتو ڏورانهون هو، سو اڄ ويجهو آيو آهي. سهڻي دلبر پاڻ اچي پنهنجي مهر ڪئي آهي.
[b]داستان پنجون
[/b]
1
صوفي سالِم سي ويا، جي اَڪثر سين اَڏيارَ،
بازي بازِندنِ کي، آهي اَويسارَ،
پِريان سين پَهڪارَ، رِنديءَ رَساڻي ڪيا.
اُهي صوفي سلامتي سان لنگهي ويا، جن ڪثرت کان ڪنارو ڪيو. انهن راند ڪندڙن (روحاني رمز وارن) کي عشق جي راند اڻ وسرندڙ آهي. روحاني مستي کين نيئي پرينءَ سان صلاحي ڪيو. (صوفي سموري ڪثرت ۾ وحدت ٿو پسي ۽ هميشه بيخوديءَ ۾ ٿو گهاري.)
2
صوفيءَ سَيرُ سَڀن ۾، جئن رڳُن ۾ ساه،
سانه ڪري ڳالهڙي، جئن پويون پروڙي پساه،
آهِس اِيُ گناه، جي ڪا ڪَري پَڌري.
صوفي سڀني وستن ۾ سير ڪندڙ (وياپڪ) آهي، جئن ساهه مڙني رڳن ۾. هو جو ذڪر (منتر) ٿو ڪمائي، تنهن جي ڪنهن سان به ڳالهه نه ٿو ڪري. جي ڪجهه ظاهر ڪري وڌائين ته اهو هن لاءِ گناهه آهي.
3
ڏِني ڏُکويا، اَڻ ڏِني راضي ٿيا،
صوفي تي ٿيا، جئن ڪيِن کنيائوُن پاڻ سين.
ڏيڻ سان رنج ٿا ٿين ۽ نه ڏيڻ سان خوش. هو صوفي انهيءَ ڪري ٿيا آهن، جو پاڻ سان ”ڪين“ کنئي اٿن.
4
صوفي لا ڪوفِي، ڪونَ ڀانئيس ڪيرَ،
منجهيان ئي مَنجھهِ وڙهي، پَڌر ناهِس پِيرُ،
جنيِن ساڻُس ويرُ، ٿئي تنيِن جو واهَرُو.
صوفي لا مذهب (ڌرم يا مذهب جي ٻنڌڻن کان آجو) آهي. کيس ڪو به ڪونه ٿو پروڙي. هو اندران ئي اندران نفس (من) سان جنگ پيو ڪري ۽ ذرو به ظاهر نه ٿو ڪري. جن جو ساڻس وير آهي، تن جو هو حامي ۽ مددگار آهي.
5
صوفِيءَ صاف ڪيو، ڌوئي ورق وُجوُد جو،
تِهان پوءِ ٿيو، جيئري پسڻ پرينءَ جو.
صوفيءِ پنهنجي اندر جو پنو اجاري صاف ڪيو ۽ تنهن کان پوءِ جيئري ئي پرينءَ جو ديدار ڪيائين.
6
صافي چائيِن، سَڌَ ڪرين! صُوفين اِي نه صلاحَ،
ڪاٽي رک ڪُلاهَ، وِجھُه اُڇلي آڳ ۾.
پاڻ کي صوفي سڏائي، تمنا ٿو رکين! صوفين جو اِهو مرڪ ناهي. اِها ڊگهي ٽوپي لاهي باهه ۾ اڇلي ڇڏ.
7
جي ڪُلاهَ رکيِن ڪَنڌَ تي، ته صوفي صالم ٿيءُ،
وِهَ وٽي هَٿِ ڪري، پُرِ پيالو پيءُ،
هَنڌُ تنيين جو هيءُ، جن حاصل ڪيو حال کي.
جي سر تي صوفياڻي ٽوپي ٿو رکين ته صحيح معني ۾ صوفي ٿيءُ. هٿ ۾ زهر جي پيالي جهلي، سمورو جام چاڙهه. هيءَ جاءِ انهن جي آهي، جن روحاني مستي حاصل ڪئي آهي. (صوفي اُهو آهي، جو روحاني رنگ ۾ رتو ٿو رهي.)
8
جُسي ۾ جَبَار جو، خَفِي خِيمو کوڙ،
جَلي تون زبان سين، چارئي پهر چور،
فِڪر سين فُرقان ۾، اِسم اعظم ڏور،
ٻيا در وڃي مَوڙ، اِيُ اَمُلُ اِئائين سَپَجي.
پنهنجي وجود ۾ ڌڻيءَ جو ڳجهو تنبو کوڙ. (ڌڻيءَ کي اندر ۾ ڳجهو ياد ڪر) (هتي ”خفي) يعنيٰ ڳجهي ذڪر يا اسم ڏانهن اشارو آهي) چارئي پهر زبان سان ظاهري ذڪر جاري رک. ڌيان سان قرآن شريف ۾ ”اسم اعظم“ (ڌڻيءَ جو اعليٰ نالو) ڳول (اُنهيءَ نالي جي عام پروڙ نه آهي.) ٻيا آستان نه وڃي ڳول. اهو بي بها موتي اتان ئي حاصل ٿو ٿئي.
9
عالَم آئون ساڻُ، ڀَريو ٿو ڀِيرَ ڪري،
پاڻ نه آهي ڄاڻُ، مانڊيءَ مَنُڊ پکيڙيو.
سارو جهان خوديءَ يا اهنڪار ۾ خماريو، گهوماٽيون پيو کائي. اسان کي اِها ڄاڻ نه آهي ته هي طلسم يا مايا اُنهيءَ جادوگر (ڌڻيءَ) رچي آهي.
10
طالِبُ ڪَثَرَ، سونهن سَرُ، اِيَ روميءَ جي رُوءِ،
جنيِن ڏٺي جُوءِ، تنيِن ڪُڇيو ڪين ڪِي.
ساري ڪثرت (سموري ڪائنات) سندس ڳولائو آهي ۽ ان جو سر (اصل) سندس حسن آهي. اِهو روميءَ جو متو آهي. (هر ڪا چيز اُنهيءَ حقيقي سونهن جي ڳولا ۾ آهي) جن اها منزل ڏٺي آهي، تن زبان سان ڪجهه به نه ڪڇيو.
11
طالِبُ ڪَثَرَ، سونهن سَرُ، اِي روميءَ جي راءِ،
ماڙهُو اِتِ ڪِياءِ، منڊُ نه پَسيِن مَنڊيو!
ساري ڪائنات سندس ڳولائو آهي ۽ اُن جو سر سندس سونهن آهي اِهو روميءَ جو رايو آهي. ماڻهو هتي ڪٿان آيا! هي سمورو جادو پکيڙيل نه ٿو ڏسين! (هتي منڊ =مايا)
12
طالِبُ ڪَثَرَ، سونهن سَرُ، روميءَ چيو آهي،
تاڙي جي لاهي، ته مَنجهيِن مُشاهدو ٿئي.
ساري ڪائنات سندس ڳولائو آهي ۽ ان جو سر سندس سونهن آهي. اِئين روميءَ فرمايو آهي. جي دل تان پردو لاهجي ته اندر ۾ ئي ديدار حاصل ٿئي.
13
ظاهر ۾ زاني، فِڪَر منجھه فنا ٿيا،
تنيِن کي تعليم جي، ڪُڙِه اَندر ڪاني،
حرفُ حَقانِي، دَورُ ڪيائون دل ۾.
هو ظاهر ۾ بدڪار ٿا ڏسجن، پر حقيقت ۾ روحاني خيال ۾ ئي محو آهن. اُنهن کي اندر ۾ سچي ڄاڻ جو گز لڳل آهي. هو دل ۾ ڌڻيءَ جي ئي سچي نالي جو دور پيا ڪن.
14
جن کي دَورُ دَردَ جو، سبق سور پڙهنِّ،
فِڪر فَرَهي هٿ ۾، ماٺ مُطالع ڪنِّ،
پَنو سو پڙهنِّ، جنهن ۾ پَسن پِرينءَ کي.
جيڪي اندر ۾ درد جي درس جو دور ٿا ڪن، سي سور جو ئي سبق پيا پڙهن. اُنهن جي هٿ ۾ خيال جي پٽي آهي ۽ هو ماٺ جو اڀياس پيا ڪن. هو اهو ئي ورق پيا پڙهن، جنهن ۾ پرينءَ کي ٿا ڏسن.
15
ساسِٽَ ساريائُون، اَلف جنهن جي اَڳَ ۾،
ناحَقُ نِهارِينِ، پَنا ٻيا پِرينءَ لئي.
هُو (ودوان يا عالم) اها سٽ نه ٿا ياد ڪن، جنهن جو پهريون اکر ”الف“ آهي. پرينءَ کي پسڻ لاءِ اجايو ٻين ورقن ۾ جهاتيون پيا پائين.
16
ساسٽَ ساريائوُن، اَلف جنهن جي اَڳ ۾،
”َلا مَقصودَ في الدَارَينِ“ اِن پَرِ اُتائُون،
سَڳَرُ سوٺائُون، ٿيا رَسيِلا رحمان سين.
اها سٽ ياد ڪيائون (عاشقن)، جنهن جي منڍ ۾ الف آهي. ”ٻنهي جهانن ۾ سواءِ ڌڻيءَ جي سندن ڪو مقصد ناهي“، انهيءَ طرح سخن چيائون. هنن سوڙهو پيچرو ڏوري لڌو ۽ وڃي مهربان مالڪ سان پرچي هڪ ٿيا.
17
اکرَ پڙهي اَڀاڳِيا! قاضي ٿِئين ڪِياءِ؟
ڀيرِئين ۽ ڀانِئئين، ايڏا اِئن نه آءُ!
اِن سَرڪيءَ سندو ساءُ، پڇج عَزازِيل کي.
اي اڀاڳا!علم پڙهي قاضي ڪٿان ٿئين؟ تون دليل پيو ڊوڙائين ۽ خوديءَ ۾ گهوماٽيون پيو کائين: اهڙي نموني هيڏانهن (روحاني پنڌ ۾) نه اچ! اِنهيءَ سرڪي جي لذت جو سماءُ شيطان کان پڇج.
18
عاشق عَزازِيل، ٻيا مڙيئي سَڌڙِيا،
منجهان سِڪَ سَبِيلَ، لعنتي لال ٿيو.
عاشق ته ابليس چئجي، ٻيا مڙيئي ڪوڙي سڌ ڪندڙ آهن. هن جهڙو لال (سچي عاشق ۾ رڱيل) اپار (حد کان وڌيل) محبت جي ڪري ئي لعنت يا ڦٽڪار جو لائق ٿيو.
19
جو مون پڙهيو پاڻ لَئي، سبقُ سابِقَ جو،
پهريِن سُڃاتم پانهنجي، نَفسَ جو نِهو،
جِتِ عَرفانُ اَصلَ ۾، ٿي رُوحَن روز ڪَيو،
وري وَرَقُ پيو، گَڏيُم وَڍُ وصال جو.
جڏهن مون پنهنجي سر، اصلوڪو سبق (الست بربکم) پڙهيو، تڏهن روح جو اصلوڪو خزانو يا آستان (عرش) سڃاتم، جتي روحن اصل ۾ (سموري جوڙ کان اڳي) خدائي علم جي رهاڻ پئي ڪئي. پوءِ اهڙو ورق وريو، جو جدائي جو زخم يا ويڇو ميٽجي ويو.
20
پَرهيو ٿا پڙهنّ، ڪَڙهن ڪين قُلُوبَ ۾،
پاڻان ڏوهَ چڙهنّ، جئن وَرَقَ وَرائيِن وِتَزا.
عالم ورقن جا ورق پيا پڙهن، پر دل سان ذرو به نٿا هنڊائين. هو اٽلو پاڻ تي گناهه پيا چاڙهين، جئن جئن گهڻا پنا ٿا اُٿلائين.
21
اَکر پَڙهُ اَلف جو، وَرَقَ سڀ وِسارِ،
اَندر تُون اُجارِ، پَنا پڙهندين ڪيترا،
تون هڪ الف جو ئي اکر پڙهه، ٻيا سڀ پنا دل تان ميساري ڇڏ. تون پنهنجو اندر ڌوئي صاف ڪر. گهڻا ورق پڙهي گهڻا پڙهندين؟
22
جئن جئن وَرَقَ وَرائِين، تئن تئن ڏٺو ڏوهُ،
تنهن ڪَهڻيءَ ڪبو ڪوهُ؟ جي رهڻيءَ رهيو نه سُپرين.
جئن جئن تون پنا پيو ورائيندين، تيئن تيئن نئون نئون گناهه پيو اکين آڏو ايندءِ. جي ڪو سڄڻ سٺي رهڻي نه رهيو ته سندس ڪهڻيءَ (سخنن) کي ڇا ڪبو؟
23
ڪاتِبَ! لِکيِن جِئن، لايو لامَ اَلف سين،
اَسان سڄڻُ تِئن، رهيو آهي روح ۾.
اي لکندڙ! جئن تون الف سان لام لائي (لا) ٿو لکين (الف ۽ لام ٻئي هڪ ٻئي سان جڙيل آهن ۽ هڪ جهڙا پيا لڳن) تئن اسان جي اندر ۾ به سپرين اسان سان ائين رليو پيو آهي.
24
تَهڙا چاليِها نه چالِيهَ، جهڙو پَسَڻُ پِرينءَ جو،
ڪهڙي ڪاتِبَ! ڪَرِئين، مَٿَي پَنَنِ پِيہ،
جي وَرَقَ واريِن ويِہ، ته اَکر اُهو ئي هيڪڙو.
چاليهه چاليها (چاليهن ڏينهن جا روزا) اهڙا نه آهن (اُنهن کي اهڙو شرف يا ثواب ناهي). جهڙو پرينءَ جو ديدار. اي لکندڙ! تون پنن جي مٿان ڪهڙي جلهه ٿو لائين! جي ويهه پنا اٿلائين ته به اکر اُهو ئي هڪ اٿئي.
25
تَنُ کَڏِي، مَنُ حُجرو، ڪَيم چاليها رَکُ،
ڪوهُ نه پُوڄيو پوُڄئين، اَٺئي پهر اَلَکُ؟
تان تون پاڻُ پَرَکُ! سَڀر ڪَنهن ڏانهن سامهون.
جسم ئي مسجد ۽ من ئي ايڪانت (خلوت) جو ڪمرو آهي. چاليهه نه رک. اٺ ئي پهر ڇونه ٿو رب کي پوڄين؟ تون پاڻ کي سڃاڻ ته صاحب کي هر ڪنهن جي سنمک پسين. (رب کي هر هڪ روپ ۾ ڏسين).
26
سَڀڪَنهن ڏانهن سامهون، ڪو هنڌ خالي ناهِ،
اَحَدا جي اَرَکَ ٿيا، سي ڪانئرَ ڪبا ڪانه؟
مُحبَ منجهيِن مَنَ مانہِ، مون اَڄاڻنديءَ اُجهيو.
صاحب سڀڪنهن جي سامهون آهي، ڪو به مڪان سندس نور کان خالي ناهي. جي هڪ رب کان منهن موڙيندڙ ٿيا، سي ڪانئر ڪيڏانهن ڪبا؟ پرين اصل کان من ۾ اندر ئي آهي، مون اٻوجهه هاڻ اهو پروڙيو آهي.
[b]وائي[/b]
وسارج مَ ويڻ،
جوڀَن ٻه ٽي ڏينهڙا.
لوٺيُون سَهَنِ لوڪ جا، وِهاڻيءَ ٿيون ويڻَ،
اَصلُ اُسارِينِ جا، سُتي وِيَڙا سيڻَ،
جيڏيون! جي مان وِسَهو، ننڊ مَ هيريو نيڻَ،
راتڙيوُن جاڳن جي، سي آئون ڪندڙي سيڻَ،
آڌيءَ رات اُٿي ڪري، جهل تون نِنڊان نيڻ.
اِهي سخن نه وسارج ته جواني ٻن ٽن ڏينهن لاءِ ئي آهي. نرلڄيون اسر جي ماڻهن جون ملامتون ٿيون سهن. اصل ويسلين جا پريتم سندن ئي ستي هليا ويا. اي سرتيون! مون تي جي ويساهه ڪريو ته پنهنجا نيڻ ننڊ تي نه هيريو. مان انهن کي پنهنجا پرين ڪنديس، جي راتيون جاڳن. اڌ رات جو اٿي، تون پنهنجن نيڻن کي ننڊ کان روڪ. (جي راتيون جاڳي، رب کي ياد نه ٿا ڪن، سي عاشقن جي نظر ۾ بي حيا ۽ ويسرا اهن، اُنهن تي هميشه واري ملامت آهي.)
[b]داستان ڇهون
[/b]
1
دائودي ديوُن ڪري، رَنڪَنِ ڪونهي رنگ،
گهوڙيءَ هيٺ اَيَنگُ، ڪاهيو پاکَرئين هڻي.
هوڏانهن هو دائود جهڙو شاهه (معشوق) جلوا پيو ڏيکاري، هيڏانهن هن مسڪين (عاشق) ۾ ڪو رنگ نه رهيو آهي. هو بي پروا بادشاهه پنهنجن پاکرين (زرهه کڻندڙن) کي سٽيو گهوڙيءَ هيٺان ٿو هڻي.
2
دائودي دَيُون ڪري، رَنڪَنِ ڪونهي چيتُ،
گهوڙيءَ هيٺ سُچيتُ، ڪاهيو پاکَرئين هڻي.
هوڏانهن دائود جهڙو شاهه جلوا پيو ڏيکاري. هيڏانهن فقيرن ۾ ڪا سرت يا هوش نه لڀي. هو هوشيار پاکرين کي گهليو گهوڙيءَ هيٺان لتاڙي.
3
او قابِيلَ! اَکين ۾، توکي باري بانَ،
اُڀو اَڳرايوُن ڪرين، ماڳِ هڻيو مَستانَ،
جانبَ! تون زيانَ، اَکين سين ايڏا ڪرين!
او قابيل! (قابيل جهڙا قاتل) توکي اکين ۾ ڳرا تير آهن. تون مستانن مٿان سندس ماڳ تي ئي وڃيو ڏاڍايون ڪرين. اي جاني! تون نيڻن سان هيڏا هاڃا ٿو ڪرين!
4
جي هو پائيِن ڪان ڪَمانَ ۾، ته سينو سِپر رک،
منهن ۾ معشوقن جا، چاڪَ چَٽڪا چَکُ،
سوري ڀانءِ مَ شڪُ، عاشقُ ٿِيُ ته اُبهِين.
جي هو (پرين) ڪمان تي تير رکن ته تون پنهنجو سينو ئي ڍال ڪري بيهج. منهن ۾ محبوبن جا وڍ ۽ عذاب سهج، سوريءَ (شهادت) ۾ ڪو گمان نه آڻ. سچو عاشق ٿيءُ ته سوڀارو ۽ سرخرو ٿئين.
5
جي هو پائيِن ڪانُ ڪَمانَ ۾، ته سِپرَ ڏيج،
منهن ۾ معشوقن جا، جهالُو ٿي جهليج،
پاهان پڳَ مَ ڏيجِ، عاشقُ ٿيُ ته اُبهيِن.
جي هو (معشوق) تير ڪمان تي رکن ته پنهنجو سينو ڍال ڪري، ان کي اڳيان ڏج. پختو ٿي، محبوبن جا نشان منهن ۾ جهلج. پٺتي پير ڪري نه ورج. عاشق ٿيءُ ته سرخرو ٿين.
6
پائي ڪانُ ڪَمانَ ۾، ميان مار مَ مون،
مون ۾ آهين تون، متان تنهنجو ئي توکي لڳي.
اي سائين! ڪمان ۾ ڪان وجهي، مون کي فنا نه ڪر. مون ۾تون ئي موجود آهين. متان تنهنجو تير توکي ئي لڳي. (هتي شاهه صاحب جي نازڪ خيالي بينظير آهي.)
7
ڪيو ڇڏين ڪانُ، هَڏِ نه هڻائين ٿا،
ٿيا جي نِشانُ، ته پهرئين سان پورا هئا.
ڪوڙا عاشق تير گسايو ڇڏين ۽ هرگز پاڻ تي نه ٿا وسائين. جن پاڻ کي نشان بنايو، سي پهرئين ئي ٻاڻ سان فنا ٿي ويا.
8
لاري جِت لڳوم، اُتِ اُڀو ئي آهيان،
سورهُ پرين سِندوم، مانَ ٻاجهائي ٻيو هَڻي!
جتي تير لڳو اٿم، تتي ئي بيٺو آهيان. من منهنجو سورهه سپرين مهر ڪري مونکي ٻيو ٻاڻ هڻي.
9
محبَت جي ميدان ۾، ڪر پَڙاڏو پَٽُ،
سِرُ سوريءَ، ڌَڙُ ڪُنگرين، متان ڪُڇيِن ڪَٽُ!
عشق نانگ نِپَٽُ، خبر کاڌن کي پوي.
عشق جي پڙ ۾ اهڙو نعرو هڻ، جو خود پٽ مان پڙاڏو نڪري. (ڪي صاحب چون ٿا ته اِنهيءَ جو مطلب آهي ته پڙاڏي کي ئي نابود ڪري ڇڏ. نه عاشق ٻڙڪ ڪڍي ۽ نه اُن جو پڙاڏو ٿئي.) تنهنجو سر سوريءَ تي هجي ۽ ڌڙ برجن تي، ته به متان ڪي پٽيءَ ڪڇيو اَٿيئي. عشق نسورو نانگ آهي. اها سڌ اُنهن کي ٿي پوي، جن کي ان کاڌو آهي.
10
محبَت جي ميدان ۾، سِرَ جو ڪر مَ سانگُ،
سوريءَ سُپرين جي، چَڙهُ ته ٿئين چانگُ،
عشق آهي نانگ، زبر کاڌنِ کي پوي.
عشق جي پڙ ۾ سر جو سانگو نه ڪر. محبوب جي سوريءَ تي چڙهه ته سچي صحت مليئي. عشق ڪاريهر آهي. اُن جي سڌ انهن کي ٿي پوي، جن کي ان ڪکيو آهي.
11
عشق نه آهي راند، ته ڪي ڪَنس ڳِڀرُو،
جِيَ جُسي ۽ جانِ جي، ڀَڃي جو هيڪاندِ،
سِسي نيزي پاندِ، اُڇل ته اَڌ ٿئي.
عشق، جو جيءَ، جسم ۽ جان جو پاڻ ۾ ناتو ئي ٽوڙيو ڇڏي، سو ڪا معمولي راند نه آهي، جا ڪي نوجوان ڪندا وتن. پنهنجي سسي نيزي جي نوڪ تي اُڇل ته وڍجي ٻه اڌ ٿئي.
[b]وائي[/b]
عشقِ تمام، پره تمام وو!
مئن لُوٺي يارَ لوڪو!
سيجَ سُتي نُون جَهپَ نه آوي، نيڻين ننڊ حَرامُ،
راتيان جاڳڻُ، صاحبُ سنڀالڻُ، اي فقيراندا ڪامُ،
مَتِ عقلَ دي مُنجھه گَئي، آيا عشق اِمامُ.
اي لوڪو، منهنجو عشق عروج (چوٽ) تي رسيل آهي ۽ مان پرينءَ جي لُٽيل آهيان. سيج تي ستل کي ننڊ نه ٿي اچي، نيڻن ۾ ننڊ حرام آهي. راتيون جاڳڻ ۽ سائينءَ کي ياد ڪرڻ، اهو فقيرن جو ڪم آهي. عشق رهبر ٿي آيو ته عقل جون متيون ئي منجهي ويئون. (هيءَ وائي سرائڪيءَ ۾ آهي.)
[b]داستان ستون
[/b]
1
عاشقن الله، ويروتار نه وسري،
آهَ ڪَرِيندي ساهُ، ڪڏهن ويندو نڪري.
عاشقن کان ڪڏهن به الله نه ٿو وسري. (اُنهن کي هميشه الله ياد آهي.) ڪڏهن عشق جي آهه ڪندي، سندن پساهه پورو ٿي ويندو.
2
عاشِقَ اِئن نه هُونِ، جئن تون سَڄي اَڱڙين،
وڃي دَر دوستن جي، رَتُ ڏِهاڻي رُون،
ٻي پَرِ ڪنهيِن نه پُونِ، ماڪُرِ محبوبنِ سين.
جئن تون سڄن لڱن سان (تازو توانو) آهين، تئن عاشق ڪڏهن به نه ٿا ٿين. هو هر روز محبوب جي در تي وڃي رت ٿا روئن. ٻئي ڪنهن به دستور هو پرين وٽ قبول نه ٿا پون.
3
جان عاشقَ رَتُ، تان دعويٰ ڪري مَ نيِنهن جي،
سائو مُنهن، سوُنهن گَئي، سِڪَڻَ اَي شرطُ،
نَڪي گوڏِ گَرَتُ، مٿا سَرَ سئودا ڪري.
جيسين عاشق جي جسم ۾ رت آهي، تيسين محبت جو دم نه هڻي. زرد چهرو ۽ سموري سونهن چٽ ٿيل، اهو آهي سڪڻ يا عشق جو شرط، چيلهه ۾ ناڻو ٻڌل ڪونهيس: هو سر جو سئودو ٿو ڪري.
4
اَڃا تو منجهان، ڪَکَ ڇُتي رَتُ نِڪري!
مُنهن ۾ محبوبن جا، ڪِئن جَهليندين گهاءَ؟
سو تون ڪُڇاڙِيا، سِڪَڻَ جون سڌُون ڪرين؟
اڃا تنهنجي بت مان ڪک جي ڇهاءَ سان رت پيو نڪري! تون منهن ۾ معشوقن جو ڪيل گهاءُ ڪئن سهي سگهندين؟ انهيءَ ڪري تون ڇاجي لاءِ ٿو نينهن جون پچارون ڪرين؟
5
سِڪڻُ ۽ سوري، ٻئي اَکرِ هيڪڙي،
وِهڻُ واٽَڙُينِ تي، ڪارَڻُ ضروري،
ٻِنهي جي پُوري، جِيءَ ڏني رِيَ نه جُڙي.
”سڪڻ“ ۽ ”سوري“ ٻئي هڪ ئي اکر يعني ”س“ سان شروع ٿا ٿين. پرينءَ خاطر واٽن تي وهڻ، عاشقن لاءِ لازم آهي. جان ڏيڻ کان سواءِ انهن جي پورائي ٿيڻي نه آهي. (شاهه جي نظر ۾ ”سڪڻ“ ۽ ”سوري“ ٻئي هڪ ئي معنيٰ وارا لفظ آهن، ڇو ته ٻنهي جي پورائي، شهادت کان سواءِ ٿيڻ جي نه آهي.)
6
جيڪي سِڪَڻُ سِکُ، ناتَ پَسُ سِڪندئين،
پاسي تِنيِن مَ لِڪُ، نِينهنُ نه سُڃاڻن جي.
يا ته سڪڻ سک يا ته هلي سڪندڙن کي ڏس: اُنهن جي ڀر ۾ نه لڪ، جي پريم يا عشق مان واقف نه آهن.
7
عاشِقَ! معشوقن جي، وٺي ويھُه ڳَري،
جِمَ ورچي ڇَڏِئن، سندي دوستَ دَري!
ڏِيندا ٻُڪي ٻاجھه جي، ويندءِ ٺَپ ٺَري،
اَسان تان نه سَري، تو ڪئن سَري سپرين؟
اي عاشق! تون وڃي معشوقن جي گهٽي وٺي ويهه. متان بيزار ٿي، محبوب جي ڳر کي ڇڏين. هو مهر جي ستي ڏيندءِ، پوءِ مڙيئي ڦٽ ميٽجي ويندءِ. اي پرين! اسان کي ته تو بنا نه سري، پر توکي الائي اسان بنا ڪئن سري!
8
عاشق! معشوقن جو، وٺي ويھُه دُڪاڻُ،
پَئج پيش پِريُنِ جي، پَٽيءَ وجهي پاڻُ،
ته تون تِنين ساڻُ، سدا رهيين سُرخُرو.
اي عاشق! تون محبوبن جو هٿ وٺيو، ويٺو هج. پرينءَ اڳيان ڳچيءَ ۾ پلاند پائي، سر جهڪائج ته وٽن هميشه مانائتو رهين. (عاشقن کي هميشه نياز جڳائي.)
9
عاشِقَ! معشوقن جو، وٺي ويهج گَهٽُ،
جِم وِرِچي ڇَڏئين، موکيءَ سندو مَٽُ،
ڪري سِر جي سَٽُ، پيِچ ڪي پياليون.
اي عاشق! معشوقن جي گهٽيءَ جو منهن جهلي وڃي بيهج. متان بر ٿي، ڪلال جي مٽ جي پچر ڇڏين. سر جو سودو ڪري، (سر نذراني ۾ رکي) شراب جون ڪي پيالون پيئج.
[b]وائي[/b]
سُپيريان جي سونهن جي، ڳالهه ڪيِنَ وڃي،
وڃي در دوستن جي، سُوريءَ سِرُ هَڄي،
عاشقَ اَنگُن چڙهيا، ٻيو سَڀڪو ڀَڄي،
پڇِجِ پوءِ پِريتڻون، پهريِن سِرُ سَڄي،
واقِلَ ئي اوڇون ٿيا، ڀورو ڪيِنَ ڀڄي.
سپرينءَ جي حسن جو ذڪر هر گز نه ٿو وسري. پرينءَ جي در تي وڃي، سوريءَ تي سر فنا ڪجي (چئجي). عاشق ئي نيزن تي ٿا چڙهن، ٻيو هر ڪو ڏهڪجي ڀڄي ٿو وڃي. پهرين سر سنباهي (سر قرباني لاءِ تيار ڪري)، پوءِ نينهن جي پچار ڪج. سياڻا، منجهي ڇيهون ڇيهون (حيران) ٿيا، پر هيءَ ڳجھارت ڪنهن کان نه ٿي ڀڄي.
(روحاني راهه نهايت ڏکي ۽ منجهائيندڙ آهي.)
[b]داستان اٺون
[/b]
1
هَرَ هَرَ هَرائي، وڃڻ دَرِ دوستن جي،
پاڙا ڏانهن پِريُنِ جي، اُڄُ مَ اَوائي!
اَلَڙُ ٿي آڇِ مَ تون، واٽاڙُن وائي،
لائيِندءِ لطيف چئي، سوُران سَرهائي،
ڳُجهو ڳالهائي، پِرتِ وَٽجي پاڻ ۾.
دوستن جي در تي گهڙيءَ گهڙيءَ وڃڻ هلڪڙائي آهي. اي وسوڙا! محبوبن جي گهٽيءَ ۾ تڪڙو تڪڙو نه وڃ. اڻ آزمودگار ٿي، واٽهڙن سان اِهو ڳجهه نه سل. پرين سورن يا عذابن ذريعي ئي توکي راحت بخشيندا. ڳجهي رهاڻ ڪري، پاڻ ۾ محبت ونڊڻ گهرجي.
2
سُورُ جنِين کي سَريو، سَري تن صحت،
مِٺي مصيبت، آهي عاشقنِ کي.
جن کي درد پڙپيو (سنجريو)، تن کي چڱڀلائي حاصل ٿي. عاشقن کي مصيبت پياري آهي. (سچي صحت سور ۾ ۽ سچي راحت مصيبت ۾ آهي.)
3
جي پياري پاڻَ، ته ڪَرهو ٿي پاڻي پِئين،
اَڳي اِنَ نِياڻ، اَڻَ ڪوٺيو ڪون گِهڙي.
جي پرين توکي پاڻ پاڻي پياري ته هوند اُٺ تي پاڻي پين (ڍاپڻ جي نه ڪري). ڪوبه اڻ ڪوٺايل اڳيئي اِنهيءَ حوض ۾ ڪونه ٿو گهڙي. (فيض اُنهن کي ٿو ملي، جن تي مرشد پاڻ مهر ڪري.)
4
اَڻَ ڪي عَيان نه ٿئي، ڪي پروڙي ڪونَ،
سچي جيهي سونَ، منهن نه پيئي ماڙهوُئين.
اَڻ ڪيل ڳالهه پڌري نه ٿي ٿئي ۽ ڪيل ڳالهه وري ڪو سمجهي نه ٿو. هيءَ سون جهڙي سچي ڳالهه ماڻهن کي آئڙي ئي نٿي.
5
اَڻَ ڪي عَيان نه ٿئي، ڪي پروڙي ڪون،
سا سُونهِين ٿئي سونَ، اَمُرُ عطا جنهن جو.
اڻ ڪيل ڳالهه ظاهر نه ٿي ٿئي ۽ ڪيل ڳالهه وري ڪو ٻجهي نه ٿو. اها سون جهڙي ڳالهه اُنهيءَ جي سونهون ٿيندي، جنهن جي انگ ۾ روحاني فيض لکيل هوندو.
6
ڇِنَنِ توءِ م ڇِن، پاءِ اُميري اُنِ سين،
جي جو اوڳڻ ڪَنِئي، اَسُونهيِن! ته تون ڳُڻان ئي ڳِن،
پاندُ جهليو تون پِن، هِن سُونهاري سَڱ ۾.
جي توسان ناتو ڇني ڇڏين ته به تون اُن کي پنل تند وانگر ڳنڍيندي اچ. جي هو تو ۾ اوگڻ ڏسن ته اي نڌر! تون اُن کي گڻ ڪري وٺ. تون پلاند پوئي، هن سڳوري ناتي لاءِ وڃي وٽن پن ڪر.
7
نَمي کَمي نهار تون، ڏَمَرُ ڏولائو،
ٿيِئيءَ ساڃائو، جي اُڀئين اِنهي پيرَ تي.
نوڙت ۽ نماڻائيءَ سان نهاري هل، ڇو ته ڪاوڙ مان دک ۽ مونجهارو ٿو پلئه پوي. جي تون انهيءَ پير تي پختو رهين ته سچي ساڃهه حاصل ٿيئي.
8
کَمُ! کَمَندنِ کَٽِيو، هارايو هوڙَنِ،
چَکيو نه چوندنِ، هو جو ساءُ صَبر جو.
صبر اختيار ڪر! صبر وارن کٽيو ۽ هوڏ ڪندڙن بازي هارائي. سخن چوندڙن، صبر جو سواد نه ورتو آهي.
9
کَمَندَڙَن گَهر کِين، چَوندڙ چڱا نه ٿيا،
ويڻَنِئون ويڌُ پَئي، هَٿِ نه اَچي ڪيِن.
صبر وارن جي گهر ۾ خير آهي ۽ سخن پٽيندڙن کي ڪابه چڱائي حاصل نه ٿي ٿئي. اجاين سخنن مان ڇيهو ٿو رسي ۽ اُنهن مان ڪي ڪين ٿو هٿ اچي.
10
هُو چَوَنِئي. تون مَ چَؤ، واتان ورائي،
اَڳُ اَڳرائي جو ڪري، خطا سو کائي،
پاندَ ۾ پائي، ويو ڪيِني وارو ڪِين ڪي.
جي اڳلا توکي ڪي به چون ته تون موٽ ۾ کين واتان ڪي ڪين چئو. جيڪو به پهرين اڳرائي ٿو ڪري. سو ئي ڇيهي ۾ ٿو اچي. ساڙي وارو انسان ڪي ڪين ٿو حاصل ڪري. (پلاند ۾ ڪي به وجهي نه ٿو وڃي.)
11
ڪنِيِن ڪِينَ پِرايو، ڪِيني منجهان ڪِين،
جي هوءَ سَٽاڻي سِيڱ، ته زه ڇِني جوکو ٿئي.
ڪن به بغض مان ڪي ڪين حاصل ڪيو. جي ڪمان سخت ڇڪيل هوندي ته ان جي زِه (ڏوهر) ڇڄڻ سان ضرب رسندي.
12
اَڻَ چوندَنِ مَ چئو، چَوندَنِ چيو وسار،
اٺئي پهرَ اَدب سين، پَرِ اهائي پارِ،
پايو مُڻهن مُونن ۾، غُربَت ساڻ گذارِ،
مُفتي منجهه وهارِ، ته قاضيءَ ڪانيارو نه ٿئين.
نه چوندڙن کي ڪجهه نه چئو ۽ چوندڙن جو چيو وساري ڇڏ. اٺ ئي پهر نياز سان اِها روش وٺندي اچ. گوڏن ۾ ڪنڌ وجهي مسڪينيءَ سان گهار. اندر ۾ فتويٰ ڏيندڙن (ضمير يا وويڪ) کي بيدار رک ته پوءِ قاضيءَ جو محتاج نه ٿين.
13
جِنيِن سَنديءَ ٻوڏ ۾، ڀَتون ڀَتين جِيُ،
تَنَ! تِنين سين پِي، اوڏا اَڏي پَکَڙا.
اي منهنجا جسم! جن جي ٻوڏ چوڻ ۾ طرحين طرحين جي جيءُ سمايل آهي، تن جي ويجهو پکا اڏي، وڃي انهن سان گهار. (لفظي: انهن سان گڏ پاڻي پيءُ.)
14
ويٺي جِنيِن وَٽِ، ڏُکَندو ڏاڍو ٿِئي،
سا مَجِلس ئي مَٽِ، جي حاصل هوءِ هَزارَ جو.
جن جي ويجهو ويهڻ سان مورڳو پيڙا وڌي وڃي، تن جي ڪچهريءَ کان ئي پاسو ڪر، پوءِ ڀل ان مان هزار جو فائدو حاصل ٿئي.
15
ويٺي جِنيِن وَٽِ، ڏُکندو ڏورُ ٿِئي،
تن! تِنين سين ڪَٽِ، اوڏا اَڏي پکڙا.
اي منهنجا جسم! جن جي ويجهو ويهڻ سان، پيڙا لهي وڃي تن جي ويجهو پنهنجا پکا اڏي، وڃي انهن سان (وقت) ڪاٽ.
[b]وائي[/b]
تار سڄڻ جي فراقَ، ڙي جيڏيُون! آئون ماري!
دَر دوسنِ جي ڪَئيِن جو هوندا، مُون جيها مُشتاق،
جاٿي ڪاٿي محبوبن جي، آهِ حُسن جي هاڪ،
سُرمو سَهي ڪر اَکين جو، خاص پِريان جي خاڪ،
عبداللطيف چئي، پرين اَسان جو هميشه آحُسناڪُ.
اي سرتيون! مان پرينءَ جي وڇوڙي جي ماريل آهيان. محبوبن جي در تي مون جهڙا ڪيئي عاشق هوندا. جتي ڪٿي پرينءَ جي سونهن جي هاڪ آهي. سپيرين جي پيرن جي پڻيءَ جو ملهه سڃاڻي، ان کي اکين جو خاص سرمو ڄاڻ. شاهه صاحب ٿو فرمائي ته اسان جو جانب هميشه حسن وارو آهي.