سفرناما

سفر واشنگٽن جو

گورڌن ولاسائيءَ جو ھي سفر واشنگٽن ۾ ٿيندڙ ھڪ بين الاقوامي ڪانفرنس ۾ مقالي پڙھڻ لاءِ ٿيو ھو. سندس ھي سفرنامو آمريڪا ويندڙن لاءِ ھڪ گائيڊ آھي.
سڀني جو اهو زور هو ته سنڌي ٻولي ۾ جيڪي سفرناما هيستائين ڇپيا ويا آهن اهي تقريبن پروفيشنل مسافرن جا لکيل آهن، ڀلو ٿئي ته جي ڪو شاگرد پنهنجو ٻاهر ملڪ جي سفر ۽‌ لاڳاپيل حالتون بيان ڪري. ليکڪ جي ڄاڻ موجب هي پهريون ڀيرو ڪنهن شاگرد جي تخليق آهي. ان قسم جي مشاهدي تي ٻڌل ڄاڻ جي اسان جي شاگردن کي تمام گهڻي ضرورت آهي ته جيئن هن قسم جي تجربي مان لاڀ پرائيندي ڪجهه سکي به وٺن ته ٻين ملڪن ۾ وڃڻ دوران ڀانت ڀانت جي ماڻهن سان ميل جول ڪيئن رکن ۽ انهي مُلڪ کي ڪهڙي طريقي سان گهٽ ۾ گهٽ خرچ ۾ سُٺي نموني سان گهُمي سگهجي. ساڳي ريت ڪافي لکيل سفرنامن ۾ هروڀرو جي ادبي لفظن جي استعمال سان اهي ڪنهن حد تائين فِڪشن به لڳن ٿا
Title Cover of book سفر واشنگٽن جو

انڊيا جو ڪنچن ۽ ڪوريا جو نام گي! 

ڪافي ڏينهن گهمياسين، ڦرياسين، رُلياسين. واشنگٽن ڊي سي کي الوداع ڪرڻ جو وقت اچي ويو. آخري ڏينهن (20 جون 2016) تي صبح سويل 9 بجي تيار ٿي نڪتس ته پهريان وڃي نائين بجي ڪنهن گفٽ شاپ تان ٻه ٽي چاٻين جا ڇلا وٺي (راڄن کي گفٽ ڪرڻ لاءِ) پوءِ ويندس هولوڪاسٽ ميوزم، جتي مون کي پهرين هڪ دفعو وڃڻ تي رش وڌي وڃڻ سبب ٽڪيٽ ئي نه ملي سگهي هُئي. اها ٻي ڳالهه آهي ته اها ٽڪيٽ به مفت جي ئي هُئي. سو ٽارگيٽ اهو ڪيم ته ساڍا نوَ بجي ڪيئن به ڪري قطار ۾ پهچي ويندس، واپسي تي وري واشنگٽن مونيومينٽ تان ٿيندو، رستي ۾ وري چينين کان ڪا شئي کائڻ پيئڻ جي وٺي واپس هڪ بجي هاسٽل تي اچي ويندس. سو هولوڪاسٽ ميوزيم ۾ رکيل ڪافي يادگار شين، مختلف فلمن، فوٽو، رڪارڊز وغيره ڏسي ڪري واپس اچي ويس هاسٽل تي. هاسٽل واري ملازمه کي چيم ته 3 بجي آئون ويندس هليو، مون کي چيڪ آئوٽ ڪرڻ لاءِ ڇا ڪرڻو پوندو. چيائين ته بس رڳو چادر، وهاڻي جي ڇُهه ۽ گاديلي جي ڇُهه مٿي دٻڪي ۾ اُڇلائي ڇڏجان، اهو چيڪ آئوٽ آهي. گڏوگڏ سامان هتي لابي ۾ رکي ويهڻو آهي يا وڃي ٻاهران چڪر ڏي. مٿي ڪچن وئين يا ڪمپيوٽر استعمال ڪيئي ته 10 ڊالر چارجز آهن، 5 بجي کان پوءِ وئين ته به 10 ڊالر چارجز ويهڻ جا لڳندا. منهنجي فلائيٽ 10 لڳي پنج منٽن تي نڪرڻي هُئي ان حساب سان مون کي 5 بجي نڪري، سوا يا ساڍا پنج بجي ميٽرو اسٽيشن تي، 15 منٽ بعد لان فانٽ پلازا اسٽيشن تان بس تي نڪرڻو هو ايئرپورٽ ۽ اُتان ايئرپورٽ تقريبن 45 منٽن جو پنڌ هو. سو اندازي موجب 7 بجي آئون پهچي ويندس. انهن خيالن ۾ مون پنهنجو سمورو سامان ٿيلهي ۾ بند ڪري ڇڏيو. وهنجي ڪري، تيار ٿي، سفر لاءِ ٽي شرٽ ۽ شارٽ پاتا، ڇو جو ڊگهو سفر هو ۽ شلوار قميض ميرا ٿي چُڪا هُئا، هميشه وانگر اهو ئي مسئلو ته ڌُلائي ڪير ڪري؟ انهي دوران منهنجي ڳالهه ٻولهه ٿي رهي هُئي هڪ انڊين نالي ڪنچن ڪين ۽ ڪورين نام گي سان. ڪنچن اڄ ئي لٿو هو انڊيا مان، کيس جارج ٽائون يونيورسٽيءَ ۾ ڪمپيوٽر سائنس ۾ پوسٽ ڊاڪٽريٽ فيلو شپ ملي وئي هُئي.
فيسبوڪ نه ٿي هلائڻ آيس، اهو به کيس سيکاريم، واشنگٽن ۾ رستا، گوگل ۽ هيئر ميپس جو بهتر استعمال، جي پي ايس، گهيڙ گهٽيون، ميٽرو ٽرين ۽ بسون وغيره ۽ ٻيو ٿورو گهڻو هتان هُتان جو احوال ڏنم. ڪورين به چيو ته پليز انگريزي ۾ ڳالهايو ته آئون به سمجهان ۽ سکان. مون اردو ۾ پئي ڳالهايو جيڪا ٻڌڻ ۾ ڪنچن لاءِ هندي هُئي ۽ نام گي لاءِ ٺڪر ڀتر. سو ڪورين ويچارو ڏاڍو خوش ٿيو مفت ۾ معلومات ملندي، ڀوڳ چرچا ڪندي. وري به چوان ٿو ته ڏاڍو خوش ٿيو، ڪنچن ويچارو ڏاڍو گهٻرايل هو مون چيو، پُٽ هي ڪولڪته ٿورو ئي آهي، بي فڪر ٿي رُل پِن. نام گي چيو ڪاش ڪجهه ڏينهن هِتي هُجين ها ته گڏجي آيووا رياست (Iowa State) هلون ها اُتي منهنجي آنٽ (چاچي، ماسي يا مامي، خبر ناهي....) رهي ٿي، گڏجي هلي گهمون ها، آنٽ وٽ رهون ها. ويچارو ٿورو غمگين ٿي ويو.....


مون کي به افسوس ٿيڻ لڳو جو کيس منهنجي دوستاڻي طبيعت ايتري گهڻي سُٺي لڳس. سامان ريڊي، هيئر وُئي گو. ٻاهر آياسين هاسٽل لابي ۾، سڀني کي دل سان باءِ باءِ ڪيم، هاسٽل باس جي مهرباني مڃي ته هن هاسٽل کي ڪڏهن به ڪونه وساريندس ۽ جڏهن به آيس ته وري به هتي ئي رهندس. چيائين پنهنجي گڏ سيلفي ورتل آهي، اُها به نه ڪو ڊليٽ ڪجان، نه ڪو وسارجان. ڪورين چيو ته آئون توهان سان گڏ هلان ٿو اسٽيشن تائين ڇڏڻ لاءِ، مون چيو جاني ٻاهر گرمي آهي، تون ويهه هتي، ڪو مسئلو ناهي. چئي نه آئون هلندس، مون چيو ٺيڪ آهي. ٻاهر نڪتاسين ته مون چيو هڪ يادگار سيلفي ٿي وڃي. سيلفي ڪڍي موبائل وڌو کيسي ۾، هاسٽل تي آخري نظر وڌي ته نام گي چيو ته يار، تنهنجو ٿيلهو ڏي ته آئون ٿو گهيلي هلان. مون چيو نه مون کي سڄو سفر گهيلڻو آهي، ان ڪري نه ڏيندس. هڪ ڪلو ميٽر تائين پنڌ ڪندي ويرنون اسڪائر جي ميٽرو اسٽيشن تي پهتاسين ته نام گي ڀاڪر پائي موڪلايو، مون کي ساڻس ڏاڍي همدردي ٿيڻ لڳي..... اسٽيشن ۾ هيٺ لهندي مٿي نگاهه ڪيم ته نامي گي هٿ لوڏي باءِ باءِ ڪري رهيو هو...... ڏاڍو حساس طبيعت لڳو ٿي..... بعد ۾ فيسبوڪ تي ميسيج ڪيائين ته آئي مِس يوئر ڪمپني.....