1911ع جو انقلاب ۽ محرڪ
[/b]سامراجيت ۽ چيني جاگيرداري جي سازش جي طور تي چين جي هڪ نوآبادي ۽ نيم نوآبادي ۾ تبديل ٿيڻ جي تاريخ، چيني عوام جي سامراجيت ۽ ان جي حامين خلاف جدوجهد جي تاريخ به آهي. آفيم جي جنگ، تائيپنگ جي کوٽائي، بادشاهت جي تحريڪ، چيني فرانسيسي- جنگ، چيني جاپاني جنگ، 1898ع جي تحريڪ اصلاح، زي هوتوان تحريڪ، 1911ع جو انقلاب، 4 مئي جي تحريڪ، 30 مئي جي تحريڪ، اترين مهم، زرعي انقلابي جنگ ۽ جاپان خلاف هارين جي مزاحمت جي جنگ، اهي سڀئي جنگيون سامراجين ۽ انهن جي حوارين خلاف جنگ ۾ تيار هجڻ جي سلسلي ۾ چيني عوام جي لازوال جذبي جي ترجماني ڪن ٿيون.
اها چيني عوام جي گذريل سؤ سالن ۾ اڻٿڪ جدوجهد هئي جو سامراجيت چين کي فتح نه ڪري سگهي ۽ نه ئي ڪري سگهندي. بهادر چيني عوام وڙهندو رهندو. جيتوڻيڪ جاپاني سامراج هينئر پنهنجي پوري طاقت سان وڏو حملو ڪري رهيو آهي ۽ وانگ چنگ دي جهڙا ڪيترائي جاگيردار ۽ وچولي طبقي جا ڪجهه ماڻهو پهريان ئي دشمن سان ملي ويا آهن يا ايئن ڪرڻ جي تيارين ۾ آهن. جيستائين چيني عوام جاپاني سامراج کي ملڪ مان ٻاهر ڪڍي ملڪ کي مڪمل طور آزاد نه ڪرائي وٺندو تيستائين جدوجهد ختم نه ڪندو.
چيني عوام جي قومي انقلابي جدوجهد جي تاريخ پورن سؤ سالن جي آهي. جيڪا 1840ع ۾ آفيم جي جنگ کان شروع ٿئي ٿي جيڪا 30 سالن تائين جاري رهي. ان کان پوءِ 1911ع جو انقلاب اڀريو، ان نه ته هن محل تائين پنهنجي ڀرپور شڪل اختيار ڪئي آهي ۽ نه ئي اڃا تائين ڪا ڪاميابي حاصل ڪري پنهنجو ڪو ڪم پورو ڪيو آهي. جڏهن ته چيني عوام خاص طور تي ڪميونسٽ پارٽي مضبوط ارادي سان جنگ جاري رکڻ جي ذميداري پوري ڪندي اچي.
انقلاب جا هدف ڪهڙا آهن؟ ان جو ڪم ڪهڙو آهي؟ ان جو محرڪ قوتون ڪهڙيون آهن؟ ان جو ڪردار ڪهڙو آهي؟ ۽ ان جا ڪهڙا تناظر آهن؟ هاڻ اسان انهن سوالن تي بحث ڪنداسين.
[b](2) انقلاب جا هدف
[/b]پهرين باب جي ٽئين سيڪشن ۾ پنهنجي تجزئي سان اسان اهو سمجهي ويا آهيون ته چين جو اڄوڪو معاشرو هڪ نوآبادياتي، نيم نوآبادياتي ۽ نيم جاگيرداراڻو معاشرو آهي. چيني معاشري جي نوعيت کي سمجهڻ کان پوءِ ئي اسان چيني انقلاب جا هدف، ڪم، وڏيون قوتون، ڪردار، تناظر ۽ ان جي آئنده شڪل صورت واضح طورتي سمجهي سگهون ٿا. تنهن ڪري چيني معاشري يعني چين جي حالتن کي واضح طور سمجهڻ ئي چيني انقلاب جي مسئلن کي سمجهڻ جي شروعات آهي.
جيئن ته اڄ جي چين جي نوعيت نوآبادياتي، نيم نوآبادياتي ۽ نيم جاگيرداراڻي آهي. تنهن ڪري موجوده مرحلي ۾ اسان جا وڏا هدف ۽ دشمن ڪهڙا آهن؟
اسان جا هدف يا دشمن سامراجيت ۽ جاگيرداري، سامراجي ملڪن جا سرمائيدار ۽ اسان جي ملڪ جو جاگيردار طبقو آهي. اهي ئي سڀ کان وڏا ظالم ۽ موجوده مرحلي ۾ چيني معاشري جي ترقي جي راهه ۾ سڀ کان وڏي رڪاوٽ آهن. اهي ٻئي ملڪ ۽ چيني عوام کي دٻائين ٿا. سامراجيت چيني عوام جو سڀ کان خطرناڪ دشمن آهي ۽ قومي تشدد ۽ حبس ۾ ان جو نمايان حصو آهي.
چين تي جاپان جي هٿياربند حملي وقت جاپاني سامراج ۽ ان سان سرعام يا لڪ ڇپ ۾ معاهدو ڪرڻ وارا چيني غدار ۽ رجعت پسند انقلاب جا سڀ کان وڏا دشمن آهن.
چيني بورجوايت جيڪا پاڻ به سامراجي تشدد جو شڪار آهي. ڪنهن وقت انقلابي جدوجهد ۾ اهم ڪردار ادا ڪري چڪي آهي. مثال طور 1911ع جي انقلاب ۽ انقلابي جدوجهد ۾ شريڪ هئي، مثال طور اترين مهم ۽ جاپان خلاف جنگ ۾ مزاحمت ڪئي، پر 1927ع کان 1938ع جي ڊگهي عرصي تائين هن جو مٿيون گروهه يعني رجعت پسند ماڻهن جو گروهه سامراجيت سان ملي ويو. هن جاگيردار طبقي سان رجعتي اتحاد قائم ڪري ورتو ۽ انهن دوستن، ڪميونسٽ پارٽي، پرولتاريت، هاري طبقي ۽ ننڍن ننڍن سرمائيدارن سان غداري ڪئي جن هن جي مدد ڪئي هئي ۽ اهڙي طرح چيني انقلاب کي ناڪام بڻائي ڇڏيو. تنهن ڪري ان زماني ۾ انقلابي عوام ۽ انقلابي سياسي پارٽي (ڪميونسٽ پارٽي) انهن سرمائيدار عنصرن کي پنهنجو سڀ کان وڏو نشانو بڻايو. مزاحمت جي جنگ دوران وانگ چنگ زي جي قيادت ۾ وڏي بورجوايت ۽ وڏي جاگيرداري جو هڪ حصو غداري ڪري دشمن سان وڃي مليو جنهن جو نتيجو اهو نڪتو جو جاپان مخالف عوام قومي مفادن سان غداري ڪندڙ انهن وڏن سرمائيدارن ۽ جاگيرداراڻن عنصرن کي انقلاب جو هدف ۽ پنهنجو دشمن سمجهڻ لڳو.
ان مان ظاهر آهي ته چيني انقلاب جا دشمن وڏا طاقتور آهن. انهن ۾ طاقتور سامراجي ۽ جاگيرداري قوتون ئي شامل ناهن پر اهي رجعت پسند سرمائيدار به شامل آهن جن سامراجي ۽ جاگيرداري قوتن سان ملي ڪري عوام جي مخالفت ڪئي هئي. تنهن ڪري انقلابي چيني عوام جي دشمنن جي قوت کي گهٽ سمجهڻ غلط آهي. انهن دشمنن جي موجودگي ۾ چيني انقلاب کي پرتشدد بڻائڻ ۽ ڊگهي عرصي تائين جاري رکڻ کان سواءِ ٻيو ڪو چارو ناهي. انهن طاقتور دشمنن جي هوندي، انقلابي طاقتن کي ڊگهي عرصي ۾ ئي ان قابل بڻائي سگهجي ٿو باقي چيني انقلابي جدوجهد هڪ رات ۾ ڪامياب ٿي سگهي، غلط آهي.
انهن دشمنن جي هوندي چيني انقلاب جي جدوجهد هٿياربند هجڻ گهرجي، نه ڪي پرامن. اسان جي دشمنن چيني عوام لاءِ پرامن زندگي ناممڪن بڻائي ڇڏي آهي ۽ انهن کي سياسي آزادي ۽ جمهوري حقن کان محروم رکيو آهي. اسٽالن چوي ٿو ”چين ۾ هٿياربند انقلاب هٿياربند انقلاب جي مخالفن سان جنگ ۾ مصروف آهي. اها چيني انقلاب جي خاص ڳالهين مان هڪ ڳالهه آهي.“ اها ڳالهه درست آهي تنهن ڪري هٿياربند جدوجهد، انقلابي جنگ، ڇاپا مار جنگ ۽ فوجي ڪم جي اهميت گهٽ ڪرڻ غلط آهي.
انھن دشمنن جي هوندي بنيادي انقلابي علائقن جو مسئلو پيدا ٿئي ٿو. ڇاڪاڻ ته چين جي وڏن وڏن شهرن تي ڊگهي عرصي کان طاقتور سامراجن ۽ انهن جي رجعت پسند چيني اتحادين جو قبضو آهي. تنهن ڪري انقلابي صفن جي پوئتي پيل ڳوٺن کي ترقي وٺرائڻ، بنيادي علائقن کي انقلاب جي مضبوط عسڪري سياسي، اقتصادي ۽ ثقافتي مرڪزن ۾ تبديل ڪرڻ ضروري آهي ته جيئن اتان کان دشمنن جو مقابلو ڪري سگهجي. جيڪي ٻهراڙي وارن علائقن تي حملي لاءِ شهرن کي استعمال ڪري رهيا آهن. اهڙي طرح ڊگهي ويڙهه ذريعي انقلاب مڪمل فتح حاصل ڪري سگهي ٿو. جيڪڏهن اهي سامراج ۽ ان جي اتحادين سان مفاهمت بدران جنگ جاري رکڻ جو پڪو پهه ڪري چڪا آهن، جيڪڏهن اهي پنهنجن فوجن کي مستحڪم ۽ منظم ڪرڻ چاهين ٿا ۽ پنهنجي طاقت گهٽ هجڻ ڪري في الحال طاقتور دشمن سان فيصلائتي جنگ کان پاسو ڪن ٿا ته پوءِ انهن لاءِ ايئن ڪرڻ لازمي آهي. اهڙي صورتحال سان ئي چيني انقلاب چين جي ٻهراڙي وارن علائقن ۾ فتح حاصل ڪري سگهي ٿو. اهو ان ڪري ممڪن آهي جو چين جي اقتصادي ترقي غيرهموار آهي. (چيني معيشت مضبوط سرمائيدار معيشت نه هجڻ ڪري) ڇاڪاڻ جو ان جو علائقو تمام وسيع آهي. انقلاب مخالف ڪيمپ غيرمتحد ۽ تڪرارن جي ورچڙهيل آهي. ڇاڪاڻ ته هارين جي جدوجهد جيڪا انقلاب جي وڏي طاقت آهي ان جي قيادت ڪميونسٽ پارٽي يعني پرولتاڙيت پارٽي ڪري ٿي پر ٻئي طرف اهي سموريون حالتون انقلاب کي غيرهموار ۽ مڪمل فتح کي مشڪل ۽ ڊگهو بڻائي ٿيون ڇڏين. ان مان واضح آهي ته انقلابي بنيادي علائقن ۾ ڊگهي انقلابي جدوجهد گهڻو تڻو هاري گوريلا جنگ تي ٻڌل آهي ۽ ان جنگ لاءِ انقلابي بنيادي علائقا استعمال ڪرڻ جي ضرورت، هارين منجهه اڻٿڪ محنت ۽ جوش سان ڪم ڪرڻ جي ضرورت ۽ گوريلا جنگ جي ضرورت کي نظرانداز ڪرڻ غلط آهي.
هٿياربند جدوجهد تي زور ڏيڻ جو اهو مطلب ناهي ته جدوجهد جا ٻيا طريقا ڇڏي ڏجن، ان جي ابتڙ هٿياربند جدوجهد ان وقت تائين ڪامياب نه ٿي ٿي سگهي جيستائين ان کي جدوجهد جي طريقن سان نه ڳنڍيو وڃي. ڳوٺاڻن بنيادي علائقن ۾ ڪم ڪرڻ تي زور ڏيڻ جو مطلب اهو ناهي ته شهرن ۽ ٻين انهن وڏن ٻهراڙي وارن علائقن ۾ ڪم نه ڪيو وڃي جيڪي اڃا تائين دشمن جي قبضي هيٺ آهن. ان جي ابتڙ شهرن ۽ ٻين ٻهراڙي وارن علائقن ۾ ڪم نه ڪرڻ ڪري اسان جا پنهنجا بنيادي علائقا ڪٽجي ويندا ۽ انقلاب کي شڪست ملندي. ان کان علاوه انقلاب جو مقصد شهرن ۽ دشمن جي اڏن تي قابض ٿيڻ آهي ۽ اهو مقصد شهرن ۾ مناسب ڪم ڪرڻ کان سواءِ پورو نه ٿو ٿي سگهي.
هاڻي اهو واضح آهي ته عوام خلاف دشمن جي سڀ کان وڏي هٿيار يعني ان جي فوج کي تباهه ڪرڻ کان سواءِ نه ته شهرن ۾ ۽ نه ئي ڳوٺن ۾ انقلاب ڪامياب ٿي ٿو سگهي. ان ڪري جنگ جي ميدان ۾ دشمن جي فوج جي ڀڃ ڊاهه ڪرڻ کان سواءِ ان کي ڇڙوڇڙ ڪرڻ به ضروري آهي.
اهو پڻ واضح آهي ته ڪميونسٽ پارٽي کي انهن ٻهراڙي وارن ۽ شهري علائقن ۾ پروپيگنڊه ۽ تنظيمي ڪم ڪرڻ جي سلسلي ۾ جلدباز ۽ مهم باز نه هجڻ گهرجي. جن تي دشمن ۽ ظلم جون رجعتي طاقتون هڪ عرصي کان قابض آهن پر اتي سٺا ڪارڪن ڳجهي نموني ڪم ڪن، طاقت گڏ ڪن ۽ مناسب وقت جو انتظار ڪن. دشمن خلاف عوام جي جدوجهد جي قيادت ڪرڻ ۾ پارٽي سان آهستي آهستي قدم سان قدم اڳتي وڌائڻ جي پاليسي اختيار ڪرڻ گهرجي ۽ سرعام سرگرمين جا اهڙا طريقا اپنائڻ گهرجن، جن جي قانون، معاشرتي رسمون ۽ رواج اجازت ڏين ٿا، رڳو گوڙ ۽ انڌاڌنڌ عمل اسان کي ڪاميابي نٿو ڏياري سگهي.
[b](3) چيني انقلاب جا نالا
[/b]موجوده مرحلي ۾ سامراجيت ۽ جاگيردار طبقو چيني انقلاب جا سڀ کان وڏا دشمن هجڻ ڪري انقلاب کي هن وقت ڇا ڪرڻ گهرجي؟
انهن ٻنهي دشمنن کي چوٽ رسائڻ، قومي انقلاب ذريعي پرڏيهي سامراج جي تشدد جو تختو اونڌو ڪرڻ ۽ جمهوري انقلاب ذريعي جاگيردار طبقي جو تشدد ختم ڪرڻ بلاشڪ وڏا ڪم آهن پر قومي انقلاب ذريعي سامراجيت جو تختو اونڌو ڪرڻ پهريون ۽ سڀ کان اهم ڪم آهي.
اهي ٻئي عظيم ڪم هڪ ٻئي سان لاڳاپيل آهن. سامراجي قبضو ختم ڪرڻ کان سواءِ جاگيردار طبقي جو قبضو ختم نٿو ڪري سگهجي. ڇاڪاڻ ته سامراجيت ان جو سڀ کان وڏو سهارو آهي. ٻين لفظن ۾ جيستائين جاگيردار طبقي کي ختم ڪرڻ لاءِ هارين جي جدوجهد جي مدد نه ڪئي ويندي تيستائين سامراجي تشدد جو تختو اونڌو ڪرڻ لاٰءِ مضبوط انقلابي دستن جي تياري ناممڪن آهي. ڇو جو چين ۾ جاگيردار طبقو سامراجي تشدد جو وڏو معاشرتي بنياد آهي ۽ هاري طبقو چيني انقلاب جي وڏي طاقت آهي تنهن ڪري اهي بنيادي ڪم يعني قومي انقلاب ۽ جمهوري انقلاب هڪ ٻئي کان ڌار هجڻ باوجود هڪ ٻئي سان لاڳاپيل آهن.
اصل ۾ اهي انقلابي ڪم جي ڪري ئي هڪ ٻئي سان ڳنڍيل آهن. قومي انقلاب جو پهريون ڪم جاپاني سامراجي حملو ڪندڙن کي روڪڻ آهي ۽ جنگ کٽڻ لاءِ جمهوري انقلاب جي پڄاڻي تمام ضروري آهي. قومي ۽ جمهوري انقلاب کي پوري انقلاب جا 2 مختلف مرحلا سمجهڻ غلط آهي.
[b](4) چيني انقلاب جون محرڪ طاقتون
[/b]چيني معاشري جي بناوٽ ۽ نوعيت تي تجزيا ڪيا، چيني انقلاب جا دشمن ۽ ڪم کان پوءِ هاڻي اسان کي ڏسڻو آهي ته چيني انقلاب جون محرڪ طاقتون ڪهڙيون آهن.
جيتوڻيڪ چيني معاشرو نوآبادياتي، نيم نوآبادياتي ۽ نيم جاگيرداراڻو آهي. چيني انقلاب جا دشمن گهڻو ڪري پرڏيهي سامراجي تسلط ۽ ملڪي جاگيرداري آهن ۽ جيتوڻيڪ چيني انقلاب جو وڏو ڪم انهن ٻنهي ظالمن جو تختو اونڌو ڪرڻ آهي، تنهن ڪري هاڻي اسان کي اهو معلوم ڪرڻو آهي ته چيني معاشري اندر اهي ڪهڙا طبقا ۽ جماعتون آهن، جيڪي انهن ظالمن خلاف وڙهڻ جيتري طاقت رکن ٿا؟ اهو مسئلو موجوده مرحلي ۾ چيني انقلاب جون محرڪ قوتون دريافت ڪرڻ جو مسئلو آهي. چيني انقلاب جي بنيادي پاليسي جي مسئلي جو صحيح حل ڪڍڻ لاءِ ان مسئلي کي واضح طورتي سمجهڻ تمام ضروري آهي.
موجوده چيني معاشري ۾ ڪهڙا ڪهڙا طبقا آهن؟ جاگيردار طبقو ۽ بورجوا طبقو، جاگيردار ۽ سرمائيدارن جو مٿيون حڪمران طبقو، پرولتاري طبقو، ننڍن ننڍن سرمائيدارن جو طبقو ۽ ٻيا مزدور وغيره جيڪي چين جي وڏي ايراضي واري علائقي ۾ ظلم جو شڪار آهن.
چيني انقلاب طرفان انهن سمورن طبقن جي روين جو تعين معاشري ۾ سندن اقتصادي حيثيت سان ٿئي ٿو. اهڙي طرح انقلاب جي محرڪ قوتن سان گڏوگڏ ان جي دشمنن ۽ معاملن جو تعين چيني معاشرتي ۽ اقتصادي نظام جي نوعيت سان ٿيڻو آهي.
اچو! ته هينئر اسان چيني معاشري جي مختلف طبقن جو تعين ڪيون.
[b]جاگيردار طبقو
[/b]جاگيردار طبقو چين ۾ سامراجي تسلط جو معاشرتي بنياد آهي. هي اهو طبقو آهي، جيڪو هارين جو استحصال ڪرڻ، انهن کي دٻائڻ، چين جي سياسي، اقتصادي ۽ ثقافتي ترقي کي روڪڻ لاءِ جاگيرداراڻي نظام کان ڪم وٺي ٿو ۽ ڪنهن به قسم جو ترقي پسند ڪردار ادا نٿو ڪري.
تنهن ڪري جاگيردار طبقو انقلاب جو دشمن آهي، ايستائين جو انقلاب جي محرڪ قوت، موجوده مزاحمت واري جنگ ۾ جاگيردارن جي هڪ جماعت سرمائيدارن (ڦرندڙ گهرندڙ سرمائيدارن) سان گڏجي جاپاني حملي آورن آڏو هٿيار ڦٽا ڪري ڇڏيا آهن ۽ اهي غدار ٿي ويا آهن. جڏهن ته وڏن جاگيردارن جي هڪ جماعت وڏي بورجوايت (محنتي سرمائيدار) جي هڪ ٻئي جماعت سان گڏ جاپان جي مخالف ڪئمپ ۾ هجڻ باوجود ٻڏتر جو شڪار آهي، جڏهن ته روشن خيال ماڻهن جي هڪ وڏي جماعت، جيڪا وچولن ۽ ننڍن جاگيردارن تي ٻڌل آهي، سرمائيداري جي رنگ ۾ رنڱيل هجڻ باوجود جنگ لاءِ جوش ۽ جذبي جو اظهار ڪيو آهي. اسان کي جاپان خلاف گڏيل جنگ ۾ انهن سان متحد ٿيڻ گهرجي.
[b]بورجوايت
[/b]منافعي خور وڏي بورجوايت ۽ قومي بورجوايت ۾ فرق آهي. منافعي خور وڏي بورجوايت هڪ اهڙو طبقو آهي، جيڪو سامراجي ملڪن جي سرمائيدارن جي مفادن جو خيال رکي ٿو ۽ انهن جي اثر هيٺ وڌي ويجهي ٿو، بي شمار رشتن ان طبقي کي چين جي ٻهراڙي واري علائقن ۾ جاگيرداراڻين قوتن سان ڳنڍي رکيو آهي. اهو طبقو به چيني انقلاب جو دشمن آهي، ڇاڪاڻ ته اهو انقلاب جي پوري تاريخ ۾ ڪڏهن به محرڪ قوت ناهي رهيو.
پر منافعي خور وڏي بورجوايت جون مختلف جماعتون مختلف سامراجي قوتن جون وفادار هونديون آهن ۽ جڏهن وچ ۾ اختلاف ڇڪتاڻ واري صورتحال اختيار ڪري ويندا آهن ۽ انقلاب ڪنهن خاص سامراجي طاقت ڏانهن رخ ڪري وٺندو آهي ته ٻين سامراجي طاقتن جي مفادن جو خيال رکندڙ منافعي خور بورجوا طبقن لاءِ هڪ خاص حد ۽ هڪ خاص وقت لاءِ اينٽي سامراجي محاذ ۾ شرڪت ڪرڻ ممڪن ٿي ويندو آهي پر جيئن ئي سندن آقا انقلاب کان منهن موڙيندا آهن، اهي به منهن موڙي وٺندا آهن.
موجوده جنگ ۾ جاپان جي حامي وڏي بورجوايت (ڦرندڙ گهرندڙ بورجوايت) يا ته هٿيار ڦٽا ڪري چڪي آهي يا ايئن ڪرڻ جي تياري ڪري رهي آهي. يورپ جي حامي ۽ آمريڪا جي حامي وڏي بورجوا جماعت (محنتي بورجوايت) اينٽي جاپاني ڪئمپ ۾ هجڻ باوجود تمام گهڻو ٻڏتر جو شڪار آهي، اها هڪ ئي وقت جاپان سان مزاحمت ڪرڻ ۽ ڪميونسٽ پارٽي جي مخالفت ڪرڻ جو ٻٽو ڪردار ادا ڪري رهي آهي. اهڙي بدلجندڙ بورجوايت لاءِ اسان جي پاليسي اها آهي ته ان کي پنهنجو دشمن سمجهيو وڃي ۽ ان کي پختي ارادي سان ڌڪ رسايو وڃي. محنتي بورجوايت لاءِ اسان کي ٻي انقلابي پاليسي استعمال ڪرڻ گهرجي. هڪ طرف ته اسان کي انهن سان ملي وڃڻ گهرجي، ڇو جو اهي اڃا جاپان جا مخالف آهن ۽ جاپاني سامراج سان سندن تڪرار مان فائدو وٺڻ گهرجي پر ٻئي طرف اسان کي ان خلاف سختي سان جدوجهد ڪرڻ گهرجي، ڇاڪاڻ ته هڪ هٽي تي ٻڌل اينٽي ڪميونسٽ ۽ رجعت پسنداڻي پاليسي اختيار ڪري ٿي، اهڙي پاليسي جيڪا مزاحمت ۽ اتحاد ٻنهي لاءِ نقصانڪار آهي.
قومي بورجوايت ٻٽي ڪردار جي مالڪ آهي. هڪ طرف سامراجيت ۽ جاگيرداري ان کي دٻائي رکيو آهي تنهن ڪري اها انهن ٻنهي جو ضد آهي، ان لحاظ سان هڪ انقلابي طاقت آهي. چيني انقلاب دوران هن سامراجيت، افسر شاهي ۽ ويڙهاڪن خلاف جنگ ۾ ڪنهن حدتائين جوش ۽ جذبي جو اظهار ڪيو آهي پر ٻئي طرف اها سامراجيت ۽ جاگيرداري جي مڪمل ۽ سرعام مخالفت ڪرڻ جي جرئت کان محروم آهي ڇو جو اها اقتصادي ۽ سياسي طورتي تمام سست آهي ۽ هن جا اڃا تائين سامراجن ۽ جاگيردارن سان واسطا آهن. جڏهن عوامي انقلابي قوتون طاقتور ٿي وينديون آهن ته هي به سرعام سامهون اچي وينديون آهي.
قومي بورجوايت جي ٻٽي ڪردار مان خبر پوي ٿي ته اها ڪنهن حدتائين ۽ هڪ خاص وقت ۾ سامراجيت، افسر شاهي ۽ ويڙهاڪن خلاف انقلاب ۾ حصو وٺي سگهي ٿي ۽ انقلابي طاقت بڻجي سگهي ٿي پر اهو به خطرو آهي ته هيءَ ٻين وقتن ۾ منافعي خور وڏن سرمائيدارن جي پيروڪارن ۽ انقلاب مخالف عنصرن جي ساٿي به بڻجي سگهي ٿي.
چين ۾ قومي بورجوايت جيڪا گهڻو ڪري وچولي بورجوايت تي ٻڌل آهي، ڪڏهن به اقتدار ۾ ناهي آئي بلڪ وڏي جاگيردار طبقي ۽ وڏي بورجوايت هن کي پاڻ کان پري رکيو آهي. جيتوڻيڪ هن 31-1927ع جي انقلابي عرصي ۾ سيپٽمبر جي واقعي کان پهريان انقلاب مخالفن جي پيروي به ڪئي هئي. موجوده جنگ ۾ اها ڦرندڙ گهرندڙ وڏي جاگيردار طبقي ۽ وڏي بورجوايت سان ئي اختلاف نه ٿي رکي پر محنتي وڏي بورجوايت سان به اختلاف رکي ٿي ۽ هن مهل تائين اسان جي بهترين اتحادي ثابت ٿي آهي. تنهن ڪري قومي بورجوايت ڏانهن اسان جي پاليسي جو مفاهمتي هجڻ لازمي آهي.
[b]ننڍي بورجوايت جا مختلف حصا
[/b]هاري طبقي کان سواءِ ننڍي بورجوايت دانشورن جي وڏي انگ، ننڍن واپارين، ڪاريگرن ۽ ان قسم جي ٻين هنرمندن ۽ ڪم وارن ماڻهن تي ٻڌل آهي، انهن جي حيثيت ڪنهن حدتائين وچولي طبقي جي هارين جهڙي آهي. اهي سڀ سامراجيت، جاگيرداري ۽ وڏي بورجوايت جي ظلم جو شڪار آهن ۽ انهن کي آهستي آهستي تباهي ۽ بربادي جي ويجهو آندو پيو وڃي.
تنهن ڪري ننڍي بورجوايت جا اهي حصا انقلاب جي محرڪ قوتن منجهان هڪ آهن ۽ پرولتاريت جا اعتبار جوڳا اتحادي آهن، اهي صرف پرولتاريت جي قيادت ۾ ئي آزادي حاصل ڪري سگهن ٿا.
اچو ته هاڻ اسان هاري طبقي کان سواءِ ننڍي بورجوايت جي مختلف حصن جو تجزيو ڪريون.
[b]پهريون[/b]: دانشور ۽ شاگرد، هي ڪو الڳ طبقو يا گروهه ناهي، موجوده چين ۾ سندن بڻ بنياد، معيار ۽ سياسي نطقه نظر مان اندازو لڳائي انهن کي ننڍي بورجوايت جي زمري ۾ رکي سگهجي ٿو. گذريل ڪجهه سالن ۾ انهن جي انگ ۾ گهڻو اضافو ٿيو آهي. دانشورن جي ان حصي کي ڇڏي جنهن پاڻ کي سامراجيت ۽ بورجوايت سان ڳنڍي رکيو آهي ۽ عوام جي مفادن جي خلاف ڪم پيو ڪري، باقي تمام دانشورن ۽ شاگردن کي سامراجيت، جاگيرداري ۽ وڏي بورجوايت دٻائي رکيو آهي ۽ اهي مسلسل بيروزگاري يا تعليم جو تسلسل ٽٽڻ واري خوف ۾ مبتلا رهن ٿا. تنهن ڪري اهي خاص انقلابي آهن، اهي گهٽ يا وڌ بورجوائي فني علم سان ليس آهن. اهي سياست جي ورن وڪڙن کي جلدي سمجهي ٿا وٺن ۽ انقلاب جي موجوده مرحلي ۾ عوام سان تعلق رکن ٿا.
1911ع جو انقلاب، 1919ع جي 4 مئي جي تحريڪ، 1925ع جي 30 مئي تحريڪ ۽ 1935ع جي 4 ڊسمبر جي تحريڪ کان پهريان پرڏيهه ۾ رهندڙ چيني شاگردن جي تحريڪ ان جو ثبوت آهي. خاص طور تي بدحالي جو شڪار دانشورن جو وڏو انگ انقلاب جي حمايت ڪرڻ يا ان ۾ شرڪت ڪرڻ لاءِ مزدورن ۽ هارين سان ملي سگهي ٿي. چين اندر دانشور ۽ شاگرد ئي هئا جن سڀ کان پهريان مارڪسي، لينني نظريي کي وڏي پيماني تي قبول ڪيو. انقلابي دانشورن جي چرپر کان سواءِ انقلابي طاقتن کي نه ته ڪاميابي سان منظم ڪري سگهجي ٿو ۽ نه ئي انقلابي ڪم ڪاميابي سان هلائي سگهجن ٿا پر دانشور ۽ ان وقت تائين داخليت پرست پنهنجي سوچ ۾ عمل کان سواءِ ۽ پنهنجي عمل ۾ غيرمستقل مزاج هوندا آهن جيستائين اهي پاڻ کي دل ۽ جان سان عوامي ۽ انقلابي جدوجهد ۾ شامل نه ڪري وٺن ۽ عوام سان متحد ٿي انهن جي مفادن کي اڳتي وڌائڻ جو پڪوپهه نه ڪري وٺن پر اهو تڏهن ٿيندو جڏهن انقلابي دانشورن جي اڪثريت اميدن موجب ڪردار ادا ڪندي ۽ عوام سان رشتو قائم رکندي، پر اهي سڀ جا سڀ آخري منزل تائين انقلابي نه رهندا. ڪجهه انقلاب جي ڏکئي موڙ تي انقلابي صفن مان ٻاهر ٿي ويندا ۽ مايوس ٿي ويندا ۽ ڪجهه انقلاب دشمن بڻجي ويندا. دانشور ڊگهي عرصي تائين عوامي جدوجهد ۾ شرڪت ڪرڻ سان ئي پنهنجون خاميون ختم ڪري سگهن ٿا.
[b]ٻيون[/b]: ننڍا واپاري، هي عام طور تي ننڍا وڏا دڪان هلائيندا آهن هڪ ٻه ملازم به رکي وٺندا آهن، اهي ماڻهو سامراجيت ۽ وڏي بورجوايت ۽ منافعي خورن جي استحصال سبب اڪثر تباهي جي خطري جو شڪار رهندا آهن.
[b]ٽيون ڪاريگر[/b]: هي تعداد ۾ تمام گهڻا آهن، هنن جا پنهنجا پيداوار جا ذريعا آهن، هي ڪو پگهاردار ملازم نه ٿا رکي سگهن. هنن وٽ هڪ يا ٻه ڪم سکندڙ يا مددگار هوندا آهن. هنن جي پوزيشن وچولي طبقي جي هارين جهڙي آهي.
[b]چوٿون[/b]: فني ڌنڌي ڌاڙي وارا ماڻهو، هي ڊاڪٽرن ۽ ٻين ڪمن ڪارين وارن ماڻهن تي ٻڌل آهن. هي ٻين جو استحصال نه ڪندا آهن ۽ جي ڪندا آهن ته تمام گهٽ، هنن جي پوزيشن ڪاريگرن جهڙي آهي.
ننڍي بورجوايت جا اهي حصه ڳچ آبادي تي مشتمل آهن. اسان کي انهن کي پاڻ سان ملائڻو پوندو ۽ سندن مفادن جو خيال رکڻو پوندو، اهي انقلاب جا حامي آهن ۽ انقلاب ۾ شرڪت ڪن ٿا. اهي بهترين اتحادي آهن. هنن جي ڪمزوري اها آهي ته اهي سگهو ئي بورجوايت جي اثر ۾ اچي ويندا آهن. تنهن ڪري اسان کي هنن جي وچ ۾ انقلابي پروپيگنڊه ۽ تنظيمي ڪم جاري رکڻو پوندو.
[b]هاري طبقو:
[/b]هاري طبقو چين جي پوري آبادي جو تقريباً 80 سيڪڙو آهي ۽ اڄ چين جي قومي معيشت جي وڏي طاقت.
هاري طبقي اندر وڏي تيزي سان ننڍ وڏائي جو شعور پيدا ٿي رهيو آهي.
[b]پهريون[/b]: امير هاري، هي ٻهراڙي جي آبادي جو تقريباً 5 سيڪڙو يا جاگيردارن سان ملي ڪري 10 سيڪڙو آهي ۽ ڳوٺاڻي بورجوايت جوڙين ٿا. چين اندر گهڻو ڪري امير هاري، ڪردار جي لحاظ سان نيم جاگيردار آهن ۽ پنهنجون زمينون ڪرائي تي ڏئي منافعو ڪمائيندا آهن ۽ مزدورن ۽ ڪڙمين جو استحصال ڪندا آهن. اهي پاڻ به ٻني ٻارو ڪندا آهن ۽ ان لحاظ سان هاري طبقي جو هڪ حصو آهن. امير هارين جو وجود هڪ خاص عرصي تائين ڪارائتو ثابت ٿيندو. ٿي سگهي ٿو ته اهي هارين جي سامراجيت خلاف جدوجهد ۾ تعميري ڪردار ادا ڪن ۽ جاگيردارن خلاف زرعي انقلاب جي جدوجهد ۾ غيرجانبدار رهن. ان ڪري اسان کي امير هارين کي جاگيردار طبقي جو حصو تصور نه ڪرڻ گهرجي ۽ انهن کي ختم ڪرڻ جي ناپائيدار پاليسي اختيار نه ڪرڻ گهرجي.
[b]ٻيو[/b]: وچولا هاري، اهي چيني ٻهراڙي جي آبادي جو تقريباً 20 سيڪڙو آهن. اهي اقتصادي طورتي مڇي ماني وارا آهن. (فصل سٺو ٿيڻ جي صورت ۾ اهي ڪجهه بچائي به رکندا آهن، ڪڏهن ڪڏهن مزدور به ڪرائي تي رکي وٺندا آهن يا ٿوري گهڻي رقم وياج تي به ڏئي ڇڏيندا آهن.) اهي عام طورتي ٻين جو استحصال نه ڪندا آهن پر سامراجيت، جاگيردار طبقو ۽ بورجوايت سندن استحصال ڪندي آهي. کين ڪنهن به قسم جا سياسي حق حاصل ناهن. انهن مان ڪجهه وٽ پنهنجي ضرورت موجب زمين به ناهي هوندي ۽ انهن مان فقط هڪ گروهه (مڇي ماني وارا وچولا هاري) وٽ فالتو زمين هوندي آهي. وچولا هاري اينٽي سامراجيت انقلاب ۽ زرعي انقلاب ۾ رڳو شامل ئي نه ٿا ٿي سگهن پر سوشلزم کي قبول به ڪري سگهن ٿا تنهن ڪري وچولو هاري طبقو پرولتاريت جو اعتماد جوڳو اتحادي بڻجي سگهي ٿو ۽ انقلاب جي هڪ اهم محرڪ طاقت آهي. وچولي هاري طبقي جو مثبت يا منفي رويو هڪ اهڙو عنصر آهي جيڪو انقلاب جي فتح يا شڪست جو تعين ڪري ٿو. زرعي انقلاب کانپوءِ اها ڳالهه صحيح ثابت ٿيندي. جڏهن ته اهي ٻهراڙي جي آبادي جي اڪثريت هوندا.
[b]ٽيون[/b]: غريب هاري طبقو، چين ۾ غريب هاري ۽ ڪڙمي ملي ڪري ٻهراڙي جي آبادي جو تقريباً 70 سيڪڙو حصو آهن. اهي وڏي انگ ۾ هاري جن جي پنهنجي زمين ناهي يا تمام گهٽ آهي، جيڪا ٻهراڙي جي نيم پرولتاريت آهي اهائي چيني انقلاب جي سڀ کان وڏي محرڪ قوت آهي ۽ اهي پرولتاريت جا فطري ۽ وڌيڪ اعتماد جوڳا اتحادي آهن ۽ چيني انقلابي قوتن جو هر اول دستو آهن. صرف پرولتاريت جي قيادت ۾ ئي غريب ۽ وچولي طبقي جا هاري آزادي حاصل ڪري سگهن ٿا ۽ پرولتاريت انهن سان مضبوط ۽ پڪي ارادي وارو اتحاد قائم ڪري انقلاب کي فتح ڏياري سگهي ٿي، نه ته ٻنهي مان هڪ به ممڪن ناهي ”هاري طبقي“ مان مراد غريب ۽ وچولو هاري آهي.
[b]پرولتاريت[/b]
چيني پرولتاريت ۾ جديد صنعتي مزدورن جو تعداد اڍائي لکن کان 3 ڪروڙن تائين آهي. ننڍين صنعتن، هٿ جي هنر ۽ شهرن اندر دڪانن ۾ مددگار طور ڪم ڪندڙ مزدورن جو تعداد تقريباً 12 ڪروڙ آهي. ان کان سواءِ ٻهراڙي جي پرولتارين (ڪڙمين) ۽ ڳوٺن ۽ شهرن ۾ ملڪيت کان محروم ماڻهن جو هڪ وڏو انگ آهي.
دنيا جي هر جاءِ تي پرولتاريت جي بنيادي خوبين کان سواءِ چيني پرولتاريت جو ترقي يافته معيشت سان تعلق، ان اندر تنظيم ۽ ڊسيپلين جو شديد احساس ۽ نجي پيداوار جي کوٽ منجهس ڪيتريون ۽ نيون خوبيون پيدا ڪيون آهن، اهي ڪهڙيون خوبيون آهن؟
[b]پهريون[/b]: ڪنهن ٻئي طبقي جي مقابلي ۾ پرولتاريت انقلابي جدوجهد ۾ وڌيڪ مستقل مزاج ۽ تيز آهي. ڇاڪاڻ ته اها ٽن قسمن جي تشدد جو شڪار آهي. (سامراجيت، بورجوايت ۽ جاگيرداري) انهن ٽنهي جو پنهنجو پنهنجو تشدد ايترو ته ڀيانڪ آهي جو ٻين ملڪن ۾ ان جو شايد ئي مثال ملندو هجي. ڇاڪاڻ ته يورپ جي برعڪس نوآبادياتي ۽ نيم نوآبادياتي چين ۾ معاشي سڌارن لاءِ ڪوبه اقتصادي بنياد نه آهي، تنهن ڪري پوري جي پوري پرولتاريت سواءِ ڪجهه گروهن جي تمام گهڻي انقلابي آهي.
[b]ٻيو[/b]: انقلابي منظر تي ظاهر ٿيندي ئي چيني پرولتاريت پنهنجي ئي انقلابي پارٽي يعني ڪميونسٽ پارٽي جي قيادت هيٺ اچي وئي ۽ چيني معاشري ۾ سياسي طور گهڻي باشعور ٿي وئي.
[b]ٽيون[/b]: جيئن ته چيني پرولتاريت بنيادي طورتي غريب هارين تي مشتمل آهي تنهن ڪري هارين سان فطري تعلق رکي ٿي.
تنهن ڪري ڪجهه ڪمزورين باوجود، مثال طور هن جي اقليت (هاري طبقي جي مقابلي ۾)، هن جو عروج (سرمائيدار ملڪن جي پرولتاريت جي مقابلي ۾) ۽ هن جي گهٽ تعليمي سطح (بورجوايت جي مقابلي ۾) چيني پرولتاريت چيني انقلاب جي بنيادي محرڪ قوت آهي. پرولتاريت جي قيادت کان سواءِ چيني انقلاب جي ڪاميابي ممڪن ناهي. ان سلسلي ۾ اسان ماضي مان هڪ مثال وٺون ٿا. 1911ع جو انقلاب ان ڪري ناڪام ٿيو جو پرولتاريت شعوري طورتي ان ۾ شرڪت نه ڪئي ۽ نه ئي ڪميونسٽ پارٽي وجود ۾ آئي هئي. ٿورو عرصو پهريان 27-1924ع جي انقلاب هڪ خاص عرصي ۾ وڏي ڪاميابي حاصل ڪئي هئي. ڇاڪاڻ ته وڏي بورجوايت پرولتاريت سان اتحاد ۾ غداري ڪئي ۽ گڏيل انقلابي پروگرام تان هٿ کڻي ڇڏيو ان کان سواءِ چيني پرولتاريت ۽ ان جي سماجي پارٽي کي اڃا مناسب تجربو به حاصل نه هو، پر هن وقت موجوده اينٽي جاپاني قومي متحده محاذ جي قيادت ڪري رهيون آهن، تنهن ڪري پوري قوم متحد ٿي مستقل مزاجي سان عظيم مزاحمتي جنگ وڙهي رهي آهي. چيني پرولتاريت کي سمجهڻ گهرجي ۽ انتهائي باشعور سياسي طبقو ۽ تنظيمي پختگي جي باوجود اها فقط پنهنجي طاقت جي ٻل تي فتح حاصل نه ٿي ڪري سگهي. ڪاميابي حاصل ڪرڻ لاءِ کيس مختلف حالتن موجب انقلاب ۾ شرڪت جي اهل سمورن طبقن ۽ گروهن سان متحد ٿيڻو پوندو ۽ هڪ متحده انقلابي محاذ منظم ڪرڻو پوندو. چيني معاشري جي سمورن طبقن ۾ هاري طبقو مزدور طبقي جو ثابت قدم اتحادي آهي، ٽين ننڍي بورجوايت اعتماد جوڳي اتحادي آهي ۽ قومي بورجوايت هڪ خاص وقت ۽ هڪ خاص حد تائين اتحادي آهي. جديد چيني انقلابي تاريخ جي ثابت ڪيل بنيادي قانونن مان اهو هڪ آهي.
[b]بي گهر ماڻهو:
[/b]چين جي نوآبادياتي ۽ نيم نوآبادياتي حيثيت شهرين ۽ ڳوٺاڻن جي وڏي اڪثريت کي بيروزگار ڪري ڇڏيو آهي. روزگار جي سٺن ذريعن کان محروم هجڻ ڪري انهن ماڻهن جي اڪثريت گذر سفر لاءِ ناجائز طريقا استعمال ڪندي آهي ۽ چور، ڌاڙيل، فقير ۽ طوائف بڻجي ويندا آهن. اهو معاشرتي گروهه غيرمتوازن آهي. انهن مان ڪجهه ته رجعتي طاقتن وٽ کپي ويندا آهن ته وري ڪجهه انقلاب ۾ شامل ٿي ويندا آهن، انهن ۾ تعميري صلاحيتن جي کوٽ هوندي آهي ۽ اهي تعمير بدران تخريب طرف گهڻو مائل هوندا آهن. انقلاب ۾ شامل ٿيڻ کان پوءِ اهي انقلابي صفن ۾ بغاوت ۽ ڏڦيڙ پيدا ڪندا رهندا آهن، تنهن ڪري اسان کي انهن کي سڌارڻ جو طريقو ۽ سندن تخريب جو تدارڪ ڪرڻ اچڻ گهرجي. اهو هو چيني انقلاب جو محرڪ قوتن جو تجزيو.
[b](5 ) انقلاب جو ڪردار
[/b]هينئر اسان چيني معاشري يعني چين جي خاص حالتن جي ڄاڻ حاصل ڪري چڪا آهيون. چين جي سمورن انقلابي مسئلن جي حل لاءِ ان جي اڳواٽ ڄاڻ هجڻ ضروري آهي. اسان چيني انقلاب جي دشمنن، ڪمن ۽ محرڪ قوتن کان واقف ٿي چڪا آهيون. اهي انقلاب جي موجوده مرحلي تي بنيادي ڳالهيون آهن ۽ چيني معاشري يعني چين جي خاص حالتن مان پيدا ٿين ٿيون. انهن کي سمجهڻ کان پوءِ هينئر اسان اهو سمجهڻ جي ڪوشش ڪنداسين ته موجوده مرحلي ۾ انقلاب جو هڪ ٻيو مسئلو يعني چيني انقلاب جو ڪردار ڇا آهي؟ ڇا بورجوائي، جمهوري يا پرولتاري سوشلسٽ انقلاب آهي؟ ظاهر آهي ته اهو پهريان ذڪر ڪيل آهي آخر ۾ نه.
جيئن ته چيني معاشرو نوآبادياتي، نيم نوآبادياتي ۽ نيم جاگيرداراڻو آهي ۽ جيئن ته چيني انقلاب جو ڪم قومي جمهوري انقلاب ذريعي آهي، جنهن ۾ ڪڏهن ڪڏهن بورجوايت به حصو وٺندي آهي، انهن ٻنهي دشمنن جو تختو اونڌو ڪرڻو آهي، ۽ جيئن ته انقلاب جي تلوار سرمائيداري ۽ نجي سرمائيدار ملڪيتن (ڀل وڏي بورجوايت انقلاب کي دوکو ڏئي ان جي دشمن ڇو نه بڻجي وڃي) بدران سامراجيت ۽ جاگيرداري طرف آهي، تنهن ڪري موجوده مرحلي ۾ چيني انقلاب جو ڪردار پرولتاري، سوشلسٽ نه پر بورجوائي ۽ جمهوري آهي.
بهرحال موجوده چين ۾ بورجوائي ۽ جمهوري انقلاب هينئر پراڻي قسم جو نه پر نئين خاص قسم جو آهي، اسان ان قسم کي نئون جمهوري انقلاب چئون ٿا ۽ اهو چين کان سواءِ به ٻين سمورن نوآبادياتي ۽ نيم نوآبادياتي ملڪن ۾ زور وٺي رهيو آهي. نئون جمهوري انقلاب عالمي پرولتاري ۽ سوشلسٽ انقلاب جو هڪ حصو آهي، ڇو ته اهو مستقل مزاجي سان سامراجيت يعني بين الاقوامي سرمائيداري جي مخالفت ڪري ٿو. سياسي طورتي هي سامراجن، غدارن ۽ رجعت پسندن تي انقلابي قوتن جي گڏيل آمريت لاءِ ڪوشان آهي ۽ چيني معاشري جي بورجوائي آمريت تحت معاشرو تبديل ڪرڻ جي مخالفت ڪري ٿو. اقتصادي طورتي هن جو مقصد سامراجن، غدارن ۽ رجعت پسندن جي سموري ڪاروبار ۽ سرمائي کي قومي بڻائڻ ۽ جاگيردارن جي زمين هارين ۾ ورهائڻ آهي پر ان سان گڏ هو نجي سرمائيداراڻي ڪاروبار ۽ امير زمينداراڻي معيشت جو تحفظ به ڪري ٿو.
تنهن ڪري نئين قسم جو جمهوري انقلاب هڪ طرف ته سرمائيداري لاءِ رستو صاف ڪري ٿو ته ٻئي طرف سوشلزم لاءِ ضروري شيون مهيا ڪري ٿو. چيني انقلاب جو موجوده مرحلو نوآبادياتي، نيم نوآبادياتي ۽ نيم جاگيرداراڻي معاشري جي ڀڃ ڊاهه ۽ سوشلسٽ معاشري جي قيام جي وچ وارو بحراني مرحلو آهي. يعني اهو نئين جمهوري انقلاب جو عمل آهي، اهو عمل جيڪو پهرين مهاڀاري جنگ ۽ روس جي آڪٽوبر انقلاب سان شروع ٿيو، چين ۾ 1919ع جي 4 مئي جي تحريڪ سان شروع ٿئي ٿو. نئون جمهوري انقلاب پرولتاريت جي قيادت هيٺ عوام جو سامراجيت ۽ جاگيرداري خلاف انقلاب آهي. چيني معاشرو فقط اهڙي انقلاب ذريعي ئي سوشلزم طرف قدم وڌائي سگهي ٿو، ٻيو ڪو رستو ناهي.
نئون جمهوري انقلاب يورپ ۽ آمريڪا جي جمهوري انقلابن کان تمام گهڻو مختلف آهي. ڇاڪاڻ ته ان جو نتيجو بورجوايت جي آمريت نه پر پرولتاريت جي قيادت هيٺ سمورن انقلابي طبقن جي متحده محاذ جي آمريت آهي. موجوده مزاحمت ۾ ڪميونسٽ پارٽي جي قيادت ۾ بنيادي علائقن ۾ قائم ٿيل اينٽي جاپاني جمهوري سياسي طاقت ئي اينٽي جاپاني قومي متحده محاذ جي سياسي طاقت آهي، اها نه ته بورجوائي ۽ نه ئي پرولتاريت جي هڪ طبقي واري آمريت آهي پر پرولتاريت جي قيادت هيٺ انقلابي طبقن جي گڏيل آمريت آهي. جمهوريت ۽ جاپان خلاف مزاحمت جا سمورا حامي پنهنجي پنهنجي وفاداري سان ان سياسي طاقت ۾ شرڪت جا حقدار آهن.
نئون جمهوري انقلاب سوشلسٽ انقلاب کان مختلف آهي، ڇاڪاڻ ته هي چين ۾ سامراجن، غدارن ۽ رجعت پسندن جي اقتدار جو تختو اونڌو ڪرڻ جي حق ۾ ته آهي پر صنعتي سرمائي جو ڪو اهڙو حصو تباهه ڪرڻ لاءِ تيار نه آهي جيڪو اينٽي سامراجي ۽ اينٽي جاگيرداري جدوجهد ۾ مثبت ڪردار ادا ڪرڻ جو اهل هجي.
نئون بنيادي انقلاب بنيادي طورتي ”ڊاڪٽر سن يات سن جي ٽن عوامي اصولن“ ۾ ٻڌايل انقلاب سان هڪ جهڙائي رکي ٿو. 1934ع ۾ ڪومن تانگ جي پهرين قومي ڪانگريس جي جاري ٿيل ميني فيسٽو ۾ ڊاڪٽر سن يات سن لکيو هو.
”جديد ملڪن ۾ هٿ ٺوڪيو جمهوري نظام بورجوايت جي ڏاڍ ۽ عوام کي دٻائڻ جو هٿيار آهي پر ڪومن تانگ جو جمهوريت جو اصول هڪ اهڙو جمهوري نظام آهي جيڪو ڪجهه ماڻهن جي ملڪيت بدران عوام جو پنهنجو نظام هوندو .“
محترم ڊاڪٽر وڌيڪ لکيو آهي:
”بينڪ، ريلوي، ايئر لائينز جهڙن ڪمرشل ادارن، ڀلي اهي چيني ملڪيت هجن يا غير ملڪي ملڪيت، جيڪي پنهنجي ڪردار ۾ يا ته قابض نه هجن يا وري نجي ڪاروهنوار لاءِ انهن کي هلائڻ مشڪل هجي، کي حڪومت پنهنجي تحويل ۾ وٺي پاڻ انهن جو ڪاروهنوار هلائيندي. تاريخي نجي سرمايو ماڻهن جي روزگار تي اثرانداز نه ٿئي، سرمائي کي باقاعده طور هلائڻ جو اهو بهترين طريقو آهي.“
اڳتي هلي ڊاڪٽر سن پنهنجي ان ميني فيسٽو ۾ ملڪي ۽ غيرملڪي پاليسين جو ذڪر هنن لفظن ۾ ڪيو آهي.
”اسان کي عوام کي بيدار ڪرڻو پوندو ۽ گڏيل جدوجهد ۾ دنيا جي انهن قومن سان متحد ٿيڻ گهرجي، جيڪي اسان سان برابري وارو سلوڪ ڪن ٿيون.“ پراڻي جمهوريت جا 3 عوامي اصول جيڪي پراڻي بين الاقوامي ۽ ملڪي حالتن موجب اختيار ڪيا ويا هئا، انهن کي ٻيهر بين الاقوامي ۽ ملڪي حالتن موجب نئين جمهوريت جي 3 عوامي اصولن ۾ ڏنو ويو. جڏهن چيني ڪميونسٽ پارٽي پنهنجي 22 سيپٽمبر 1937ع جي ميني فيسٽو ۾ اهو اعلان ڪيو ته اڄ چين کي ٽن عوامي اصولن جي ئي ضرورت آهي ۽ اسان انهن کي حاصل ڪرڻ لاءِ وڙهڻ لاءِ تيار آهيون ته هن ڄاڻايل عوامي اصولن جو ذڪر ڪيو هو. ڊاڪٽر سن يات جا اهي 3 اصول 3 عظيم پاليسين جا حامي آهن. يعني روس سان اتحاد، ڪميونسٽ پارٽي سان تعاون ۽ مزدورن، هارين جي مدد. نيئن ملڪي ۽ بين الاقوامي حالتن ۾ جيڪڏهن 3 عوامي اصولن مان هڪ به 3 عظيم پاليسين کان هٽي ٿو وڃي ته اهو انقلابي نه ٿو رهي. هتي اسان ان حقيقت تي بحث ڪنداسين ته جيتوڻيڪ ڪميونزم ۽ ” 3 عوامي اصول“ جمهوري انقلاب لاءِ سياسي پروگرام ۾ هڪ ٻئي سان متفق آهن پر اهي ٻين سمورين ڳالهين ۾ هڪ ٻئي جا مخالف آهن.
تنهن ڪري بورجوائي جمهوري انقلاب ۾ پرولتاريت، هاري طبقي ۽ ننڍي بورجوايت جي ٻين حصن جي ڪردار کي جيتوڻيڪ جدوجهد ڪندڙ قوتن جي صف بندي (يعني متحده محاذ ۾) يا ملڪي طاقت جي تنظيم ۾ نظرانداز نه ٿو ڪري سگهجي، جيڪو به انهن طبقن کان نظر بچائي گذرڻ جي ڪوشش ڪندو اهو چيني قوم جي تقدير جو مسئلو يا چين جا ٻيا مسئلا حل ڪرڻ جي اهل نه هوندو. چيني انقلاب کي موجوده مرحلي ۾ عوامي جمهوريه تخليق ڪرڻ جي ڪوشش ڪرڻ گهرجي. جنهن ۾ مزدور، هاري ۽ ننڍي بورجوايت جي ٻين گروهن جي ڪا واضح حيثيت هجي ۽ اهي ڪو واضح ڪردار ادا ڪن. ٻين لفظن ۾ مزدورن، هارين، شهري ننڍي بورجوايت ۽ سامراجيت ۽ جاگيرداري خلاف ٻين سمورن ماڻهن جي اتحاد تي ٻڌل عوامي جمهوريه هجڻ گهرجي، صرف پرولتاريت جي قيادت هيٺ اهڙي جمهوريه جي مڪمل تشڪيل ممڪن آهي.
[b](6) چيني انقلاب جا تناظر
[/b]هينئر جيئن ته بنيادي ڳالهين، يعني چيني معاشري جي نوعيت ۽ موجوده مرحلي ۾ چيني انقلاب جا دشمن، ڪم، محرڪ قوتون ۽ ڪردار واضح ٿي چڪا آهن. هاڻ ان جا تناظر يعني بورجوائي جمهوري ۽ پرولتاري سوشلسٽ انقلاب وچ ۾ تعلق يا چيني انقلاب جي موجوده ۽ آئنده مرحلن جي وچ ۾ تعلق کي ڏسڻو ۽ سمجهڻو آهي.
ان ۾ ڪو به شڪ ناهي ته چيني انقلاب جو قطعي تناظر سرمائيداري نه پر سوشلزم ۽ ڪميونزم آهي ڇاڪاڻ ته موجوده مرحلي ۾ چين جو بورجوائي جمهوري انقلاب پراڻي طرز جو نه پر هڪ خاص طرز جو جمهوري انقلاب آهي. يعني هڪ نئون جمهوري انقلاب ۽ اهو انقلاب 20هين صدي جي ٽئين ۽ ننڍي ڏهاڪي ۾ ٻي عالمي جنگ جي زماني ۾ نين بين الاقوامي حالتن ۾ ظاهر ٿي رهيو آهي. ٽيون ۽ چوٿون ڏهاڪو جنهن ۾ سرمائيداري زوال پذير ۽ سوشلزم ترقي پذير آهي.
بهرحال اها ڳالهه حيرت جو سبب نه پر پوري طرح متوقع آهي ته چيني انقلاب جي فتح کان پوءِ به چيني معاشري اندر ڪنهن حدتائين سرمائيداراڻي معيشت ترقي ڪندي. ڇاڪاڻ ته موجوده مرحلي ۾ چيني انقلاب جو مقصد معاشري جي موجوده نوآبادياتي، نيم نوآبادياتي ۽ نيم جاگيرداراڻي حالت کي تبديل ڪرڻو آهي يعني نئين جمهوري انقلاب کي مڪمل ڪرڻ جي ڪوشش ڪرڻي آهي. اقتصادي طورتي پوئتي پيل چين ۾ هڪ حد تائين سرمائيداراڻي ترقي جمهوري انقلاب جو نتيجو هوندي، پر اها چين جي پوري تاريخ بدران ان جو فقط هڪ ئي پهلو هوندو، پوري تصوير نه، پوري تصوير سرمائيدار عنصرن سان گڏوگڏ سوشلسٽ عنصرن جي ترقي کي به ظاهر ڪري ٿي. سوشلسٽ عنصر ڪهڙا هوندا؟ ملڪ اندر طاقتن ۾ ڪميونسٽ پارٽي ۽ پرولتاريت جي وڌندڙ اثر، پرولتاريت ۽ ڪميونسٽ پارٽي جي قيادت جنهن کي هاري طبقي، دانشور طبقي ۽ ننڍي بورجوايت پهريان ئي قبول ڪري چڪا آهن يا قبول ڪرڻ وارا آهن. عوامي جمهوريه جي ملڪيت معيشت جو ملڪي حصو ۽ مزدور طبقي جي ملڪيت معيشت جو حصو، اهي سڀ سوشلسٽ عنصر هوندا. ان موجب بين الاقوامي حالتن ۾ اضافي سان اهو امڪان آهي ته چيني بورجوائي، جمهوري انقلاب سرمائيداراڻي مستقبل بدران سوشلسٽ مستقبل جو حامل هوندو.
[b](7) ڪميونسٽ پارٽي ۽ چيني انقلاب جي ٻٽي ذميداري
[/b]ان ڳالهه جي پهرين حصن کي گڏ ڪندي جيڪڏهن اسان چيني انقلاب کي مجموعي طور تي ڏسون ته ان جو ڪم ٻٽو نظر ايندو، يعني هي پنهنجي حصي ۾ بورجوائي جمهوري انقلاب به کنيو پيو هلي. ٻين لفظن ۾ انقلاب جي موجوده ۽ آئنده ٻنهي مرحلن ۾ ان ٻٽي انقلابي ڪم جي ذميداري ڪميونسٽ پارٽي تي لاڳو ٿئي ٿي، يعني پرولتاريت جي پارٽي جنهن جي قيادت کان سواءِ ڪوبه انقلاب ڪامياب ٿي نٿو سگهي.
چين جي بورجوائي جمهوري انقلاب دنيا ۾ جمهوري انقلاب کي مڪمل ڪرڻ ۽ حالتون سازگار ٿيڻ تي ان کي سوشلسٽ انقلاب ۾ تبديل ڪرڻ، چيني ڪميونسٽ پارٽي جي عظيم انقلابي ڪم جو نچوڙ آهي. پارٽي جي هر ميمبر کي ان جي تڪميل لاءِ جدوجهد ڪرڻ گهرجي ۽ ڪنهن به حالت ۾ هن کي اڌ ۾ نه ڇڏيو وڃي. ڪجهه پختي ذهن وارا ڪميونسٽ سوچين ٿا ته سندن ڪم موجوده جمهوري انقلاب تائين محدود آهي ۽ آئنده سوشلسٽ انقلاب کي آڻڻ سندن حدن ۾ نه ٿو اچي، پوءِ وري هو اهو سوچين ٿا ته موجوده انقلاب يا زرعي انقلاب حقيقت ۾ سوشلسٽ انقلاب آهي. کين پرزور لهجي ۾ ٻڌائي ڇڏڻ گهرجي ته اهي ٻئي نظريه غلط آهن.
هر ڪميونسٽ کي معلوم هجڻ گهرجي ته ڪميونسٽ پارٽي جي قيادت هيٺ هلندڙ انقلابي تحريڪ جا مجموعي طور تي ٻه مرحلا آهن. يعني جمهوري انقلاب ۽ سوشلسٽ انقلاب جيڪي بنيادي طورتي ٻه مختلف انقلابي عمل آهن ۽ ٻيو عمل پهرين عمل جي تڪميل کان پوءِ ئي مڪمل ٿئي ٿو. جمهوري انقلاب سوشلسٽ انقلاب جي ضروري تياري جو مرحلو آهي ۽ سوشلسٽ انقلاب جمهوري انقلاب جو نتيجو آهي. اهي قطعي مقصد جنهن لاءِ سمورا ڪميونسٽ ڪوشان آهن. سوشلسٽ ۽ ڪميونسٽ معاشري جو قيام آهي، چيني انقلاب جي صحيح طورتي قيادت ڪرڻ لاءِ جمهوري انقلاب ۽ سوشلسٽ انقلاب وچ ۾ واضح فرق ۽ انهن وچ ۾ گڏيل تعلق کي سمجهڻ جي سخت ضرورت آهي.
ڪميونسٽ پارٽي کان سواءِ ٻي ڪا پارٽي چين جي انهن ٻنهي انقلابن جي قيادت ڪرڻ جي اهليت نه ٿي رکي. ڪميونسٽ پارٽي پنهنجي پيدائش واري ڏينهن کان ئي اهو ٻٽو ڪم پنهنجي مٿان کنيو آهي ۽ ان ۾ ڪاميابي لاءِ 18 سالن کان وڙهندي پئي اچي.
اهو ڏکيو پر شاندار ڪم آهي ۽ اهو ڪم باشواني رنگ ۾ رنڱيل ڪميونسٽ پارٽي کان سواءِ تڪميل تائين نٿو پهچي سگهي، اها پارٽي جيڪا قومي پيماني جي آهي ۽ جنهن جو ڪردار عوامي آهي، هي پارٽي جيڪا نظرياتي، سياسي ۽ تنظيمي طورتي پوري طرح مستحڪم آهي. تنهن ڪري هر ڪميونسٽ جو فرض آهي ته هو اهڙي ڪميونسٽ پارٽي کي مضبوط بڻائڻ لاءِ ڦڙتي سان حصو وٺي.