سفرناما

انڊونيشيا جو عشق

ھونئن تہ سفر ناما يادگيرين جو عڪس ھوندا آھن. پر صحبت ھن سفرنامي ۾ انڊونيشيا جي تاريخ، جاگرافيائي حالتون، سماجي مسئلا، معاشي پيش رفت، سياحت جي لاءِ موقعا، سھولتون ۽ ٻين ڪيترن ئي معاملن جو ذڪر ڪيو آھي. ان سان گڏوگڏ اسان جي سفر جا دُک، تجسس، ٽھڪ ھڪ ھڪ لمحي کي من موهيندڙ انداز سان پرويو آھي.

Title Cover of book Indonesia jo Ishq (Love of Indonesia)

گرڙ پکيءَ جا بيدا چورائيندي

ان گوتم جي مجسمي جو درشن ڪري، پوئين پاسي کان ٿيندا، ڏاڪڻ کان هيٺ لھي آياسين. اسان جتان آيا هئاسين، هي اهو پاسو نہ هيو، بلڪ ٻيو الڳ ۽ خوبصورت رستو هيو. هتي کليل ميدان ۽ سائي ڇٻر جي گهيري ۾ هن پاسي گرڙ پکي جو تمام وڏي سائيز ۾ مجسمو ٺھيل هيو. جيڪو ائين لڳي پيو تہ غصي ۾ آهي. ڇو تہ هن جا انڊا ڪنھن چورايا هئا ۽ ڪجهہ ٽوڙي ڇڏيا هئا. هن اجگر پکي جو وات پٽيل هيو. هر طرف ساوڪ جو ماحول هو. پريان کان وري هن گرڙ پکي جا انڊيا بہ ٺاهيا ويا ها. هي انڊا سيمينٽ سان ٺھيل هئا ۽ هنن کي سفيد رنگ ڏيئي انڊن جي شڪل جو روپ ڏنو ويو هو.
ان سان ڪمال جي ڪاريگري اها بہ رکي ويئي تہ هڪ ٻہ انڊا ٽٽل بہ ڏيکاريا ويا ها. جنھن مان واقعي ئي اهو تاثر جڙي پيو تہ ڀڳل انڊا آهن ۽ گرڙ پکي کي ان ڳالھہ تي ڪاوڙ چڙهيل آهي. مون سوچيو تہ اڄ مان بہ چور ٿي چوري ڪري ڏسان ٿو. مون ڪوشش ڪئي تہ گرڙ پکيءَ جا انڊا چورايان، پر مون ڏٺو تہ گرڙ پکي مون ڏي خونخوار نگاهن سان نھاري رهيو آهي. ان ڪري مون انڊن کان هٿ ڪڍيا.
چور جا ٻہ قسم هوندا آهن. هڪڙو عام چور ۽ ٻيو سياسي چور. عام چور توهان جو مال جنھن ۾ بٽون، پئسا، واچ، مينھن، ٻڪري، ڍور ڍڳو ۽ موبائيل فون وغيرہ چورائيندو آهي. پر سياسي چور انتھائي خطرناڪ هوندو آهي، جيڪو توهان جو مستقبل، توهان جا خواب، توهان جي تعليم، توهان جي صحت ۽ توهان جون مرڪون چوري ڪري کسي وٺندو آهي. پر انھن ٻنھي چورن ۾ بنيادي فرق آهي. اهو هي آهي تہ عام چور جي ترجيح توهان خود هوندا آهيو، جڏهن تہ سياسي چور جي چونڊ توهان پاڻ ڪندا آهيو.
اصل ۾ پرتاب ٻڌايو تہ ڳرڙ پکي جي حوالي اسان وٽ ”گرڙ پُراڻ“ هڪڙو قديمي تاريخي نسخو آهي، جنھن لاءِ اهو چيو ٿو وڃي تہ ماڻھن جي مري وڃڻ کان پوءِ، انھن جي ميتن مٿان هي ڪتاب پڙهيو ويندو آهي. ان پڙهڻ جو مقصد اهو هوندو آهي تہ هي ڪتاب موت کانپوءِ ان ميت جي سموري روحاني سفر جي باري ۾ ٻڌائيندو آهي. ان گرڙ پکي سان بہ نينھن جا ناتا جوڙي تصويرون ڪڍرايوسين. اهي سڀ تصويرون هن ڪتاب جو حصو آهن. پاڻ اتان ٿي اڳتي وڌياسين تہ اسان کي هيٺ ڏاڪڻيون (جيئن قائد اعظم جي مزار جون مٿين آخري چاڙهي ۾ هونديون آهن) لھڻيون هيون، اهي لھي هيٺ آياسين تہ پاڻ هڪڙي وڏي (ڪرڪيٽ جيڏي) ميدان ۾ داخل ٿياسين. جتي رنگ برنگي ۽ سونهري رنگ جو جهنڊيون لڳل هيون. بھترين ڪٽائي ٿيل سائي ڇٻر اکين کي رونق بخشي رهي هئي. هي انتھائي خوبصورت پارڪ هيو. پريان سيڪيورٽي وارا ويٺا هئا ۽ اتي ڪولڊ ڊرنگ ۽ پاڻي جو اسٽال بہ هيو.
سيڪيورٽي وارن ٻڌايو تہ ٻاهر نڪرڻ جو رستو پريان کان آهي. اسان اتان واپس ٿي وري بہ وچ ميدان ۾ اچي بيٺاسين. جتي ائين لڳي پيو تہ جبل کي ڪٽي هي وچ وارو ميدان ٺاهيو ويو آهي. جبل جي پاسن کان ڪاراڻ جا نشان هئا. اتان نڪري سوڙهي گهٽي مان ٿيندا اڳتي نڪرڻ لڳاسين تہ ٻہ جهونا زال مڙس بہ اسان جي پويان پئي آيا. هنن جهونن کي ڏسي مون دل ئي دل ۾ هنن جي همت کي سلام ۽ داد ڏنو سگهجي ٿو. هي جهونا پنھنجي اولاد لاءِ حقيقي هيرا هئا پر جيڪڏهن ڪو سمجهي تہ. مون هنن کي سلام ڪري، دعا ڪندي هنن جي همت افزائي ڪئي. شيخ اياز ياد اچي ويو تہ؛
هيرا تہ ڏسو، ڪنڪر نہ هڻو، ايندو نہ وري هي وڻجارو،
ڪجهہ ڏات ڏسو!، پوءِ بات ڪيو، هي شور اجايو آ پيارا.
اهڙي ريت اسان ساڳي رستي کان ٿيندا، ساڳي اسٽور جي اندران نڪري ٻي پاسي آياسين.
اسان کان ريفريشمينٽ ئي وسري ويئي هئي، جيڪو اسان جي ٽڪيٽن سان پيڪيج ۾ شامل هيو. ڇو تہ هن تاريخي ماڳ جي رونق ئي ڪجهہ اهڙي هئي جو اسان ان پھاڙن جي سونھن ۾ سڀ ڪجهہ وساري، پاڻ کي گم ڪري ڇڏيو هو. هاڻي پاڻ ساڳي رستي کان واپس ٿي، اچي اسٽاپ تي بيٺاسين. ٿوري دير ۾ ساڳي قسم جي شٽل ۾ چڙهي اچي اسٽاپ تي پيٽر کي ڳولھڻ لڳاسين پر پيٽر نہ مليو.
بلو برڊ ٽيڪسي وارو ڊرائيور نظر اچي ويو. ان کان پيٽر جو پڇيوسين، هن ٻڌايو،” تہ بلو برڊ ٽيڪسي وارا سڀ مٿي هوٽل تي ويھندا آهن، پيٽر بہ اتي ئي هوندو، اتي ڏسوس.“ جيئن ئي مٿي چڙهياسين تہ ان اسٽاپ تي هڪڙو هوٽل نظر آيو هيو. پيٽر ان ۾ لنچ ڪري رهيو هو. هن اسان کي لنچ جي صلاح ڪئي. پاڻ بہ ان ئي هوٽل ۾ ريفريشمينٽ ڪري، اچي ڪار ۾ ويھي رهياسين.

چور جي باري ۾ شاھہ جو بيت
جي ڀائين پرينءَ مڙان تہ سک چوران ڪي ذات،
جاڳڻ جشن جن کي، سُک نہ ساري رات،
اُجهي ٻُجهي آئيا، وائي ڪن نہ وات،
سلي سوريءَ چاڙهيا، بيان ڪن نہ بات،
توڻي ڪُسن ڪات، تہ بہ ساڳي سلن ڪين ڪي.
(شاھہ )
(جي چاهين تہ پرينءَ سان ملان تہ چورن جي روش سک. هنن لاءِ ساري رات جاڳڻ جشن آهي ۽ ذرو بہ آرام نہ اٿن. هو ڄاڻي ٻجهي ٻاهر نڪريو پون ۽ زبان سان حرف بہ نہ ٿاڪڇن. هو هڪٻئي سان سلھاڙجي، وڃيو سوريءَ تي چڙهن، پر وات مان ٻڙڪ بہ نہ ٿا ٻولين. پو ڪات سان ڪسجيو وڃن، تہ بہ سچي ڳالھہ نہ ٿا سلين. (عارف بہ ائين آهن ۽ منجهن ساڳيون وصفون آهن).
شاھہ جو رسالو ڪلياڻ آڏواڻي. صفحو66