ڊائريءَ جا ورق / نثري ٽڪرا

خوابن جي ڊائري

هي ڪتاب محترم فهيم نوناري صاحب جي آمريڪا، يورپ، ايشيا ۽ عرب دنيا جو کليل اکين سان ڏٺل خوابن جو احوال آهي. هو لکي ٿو:”منهنجي لکيل هي ڊائري لنڊن، اسڪاٽ لينڊ، آمريڪا، دبئي (UAE)، سعودي عرب، بيلجم، هالينڊ ۽ سئزرلينڊ ملڪن ۾ مختصر قيام ۽ سالن جا سال پورا چار سال آمريڪا جي گهڻن شهرن ۽ هنڌن تي گهاريل گهڙين دوران جيڪو مانڊاڻ، ماحول، عمارت سازي، سياست جا انداز، شهري خدمتون، سائنس، آرٽ، تعليم، ميوزم، فن، علم وادب، ۽ موسيقي جي دنيا سميت جيڪو ڪجهه ڏٺم ۽ پَسيم، ان کي انهي وقت بغير ڪنهن ٺاهه ٺوهه ۽ چاشني جي اصل صورت ۾ پني تي اُتاري ڇڏيو، گهڻن دوستن بعد ۾ اها صلاح ڏني ته انهي ۾ واڌارو ۽ سڌارو ڪري لِکُ ۽ کاڌن وغيره جا نالا ڪڍي ڇڏ، پر مان سمجهان ٿو ته اهي عام ۽ ننڍڙيون ڳالهيون آمريڪا ۽ انهن ملڪن وڃڻ وارن لاءِ رهبري (Guide - Line) جو ڪم ڏينديون، خاص طرح نوجوانن لاءِ ڪارائتيون ثابت ٿينديون.“
Title Cover of book خوابن جي ڊائري

فهيم نوناري کي واڌايون

سنڌ جي هر پڙهيل لکيل نوجوان جي اها خواهش هوندي آهي ته کيس ڪنهن نه ڪنهن طريقي سان آمريڪا يا يورپ وڃڻ جوموقعو ملي. پر هنن جي ٻاهر وڃڻ جا ارادا ۽ نيتون مختلف هونديون آهن. هڪڙا ته غريب هارين ۽ پورهيتن جي محنت تي حرامخوري ڪندڙ وڏيرا، پير ۽ سياستدان آهن، ٻيا ڪرپٽ ڪامورا آهن جيڪي پنهنجي اولاد کي اعليٰ تعليم حاصل ڪرڻ جي لاءِ آمريڪا، يورپ ۽ آسٽريليا موڪليندا آهن. ڪجهه نوجوان اهڙا آهن جيڪي ڪنهن حيلي وسيلي روزگار خاطر آمريڪا وڃڻ جي ڪوشش ڪندا آهن ۽ کين قسمت سان ويزا ملي وئي ته اتي وڃي ڪي ننڍا ۽ معمولي ڪم ڪري ٻه ٽي ڏوڪڙ ڪمائيندا آهن ڪي وري سرنديءَ وارا اهڙا آهن جن کي گهمڻ ڦرڻ جو شوق هوندو آهي. انهن چئني قسمن جي ماڻهن ۾ فهيم نوناري شامل ڪونهي. پر هو خوش قسمت ضرور آهي جو کيس پنهنجين صلاحيتن ۽ (Merit) ميرٽ جي بنياد تي آمريڪا وڃڻ جو موقعو مليو.
فهيم نوناريءَ آمريڪا، يورپ ۽ ڪجهه ٻين ملڪن ۾ رهندي اتي گذاريل گهڙين جو احوال خوابن جي ڊائري ۾ قلمبند ڪري پنهنجي سفر جي يادگيرين کي محفوظ ڪري ڇڏيو آهي. ساڳئي وقت هن سنڌي پڙهندڙن جي لاءِ معلومات ۽ دلچسپي جو سامان پڻ مهيا ڪيو آهي. هن ڪتاب جي خاص اهميت ان ڪري به آهي ته اهي نوجوان جيڪي آمريڪا ۽ يورپ وڃڻ جا خواهشمند آهن تن جي لاءِ فهيم اتي جي روزمره جي زندگي، طرز معاشرت ۽ تعليمي صورتحال بابت ڄاڻ ۽ معلومات جو ڀنڊار کولي رکيو آهي.
فهيم کي اها به شاباس هجي ته آمريڪا جي رنگين ۽ سهوليتن سان ڀريل ماحول ۾ رهندي به پنهنجي مسڪين ۽ مٺڙي سنڌ ڌرتيءَ کي نه رڳو ياد ڪندو رهي ٿو، پر اهو به چئي ٿو ته “سنڌ هميشه منهنجي جند جان ۽ ذهن جي هر حصي ۾ ساهه سرير جيان ڌڙڪندي رهي آهي...هر گهڙي سنڌ جي باري ۾ سوچيندو رهندو آهيان.”
هو جڏهن آمريڪي زندگيءَ جو عروج ڏسي ٿو ته سنڌ ۽ پاڪستان جي تعليمي سرشتي ۽ سماج بابت سوچي ٿو ته “ڪهڙي ريت سان اها سربلندي اسان جوماڻهو حاصل ڪري سگهندو جيڪا يونان جي ڏاهن هر انسان جو بنيادي حق ڄاڻايو آهي.”
فهيم آمريڪا ۾ سخت پڙهائي جو ذڪر ڪيو آهي ته شاگردن کي ڪلاس ۾ پڙهائڻ کان پوءِ به استاد ايترو هوم ورڪ (Homework) ڏيندا آهن جو هنن کي ٻي ڪنهن ڳالهه جي لاءِ فرصت ئي ڪانه ملندي آهي. فهيم پنهنجي ذهن ۽ دل سان اهو فيصلوڪري ڇڏيو هو ته ڪڏهن به وقت نه وڃائبو، وقت جو قدر ڪبو ۽ محنت جاري رکبي. هو ايتري سخت پڙهائي واري محنت ڪرڻ کان پوءِ به ڪجهه وقت ڪڍي ڊائري لکندو رهيو ته جيئن سندس هم وطن ۽ خاص طور نوجوان هن جي تجربن ۽ مشاهدن مان فيضاب ٿين. فهيم نوناري کي منهنجي پاران لک لک واڌايون ــ ان لاءِ ته هو نه رڳو پنهنجي تعليم ڪاميابي سان مڪمل ڪري آيو، پر ان سان گڏ آمريڪا ۽ ٻين ملڪن جي سفر جو تحفو ڊائري جي صورت ۾ اسان کي ڏنو اٿس.

ــ شوڪت حسين شورو
اڳوڻو ڊائريڪٽر سنڌالاجي
ڄامشورو ــ سنڌ