ڪھاڻيون

وجود جي ڳولا

فرزانه شاهين سنڌي ٻوليءَ جي سڄاڻ ڪهاڻيڪارہ آهي، جنهن پنهنجي تخليقي سفر جي شروعات نوي واري ڏهاڪي کان ڪئي ۽ زندگيءَ ۽ سماج جي مختلف موضوعن تي ڪيتريون ئي ڪهاڻيون لکي ڪهاڻي کيتر ۾ نمايان سڃاڻپ حاصل ڪئي. سماجي رشتا ناتا، طبقاتي استحصال، وڇوڙا ۽ جُدايون سندس ڪهاڻين جا مک موضوع آهن. هُوءَ هڪ دردمند دل رکندڙ حساس ليکڪا آهي ۽ اِهي سڀئي احساسَ سندس ڪهاڻين ۾ اوتجي وڃن ٿا.
Title Cover of book وجود جي ڳولا

پردي پويان

هُن جو جوڀن هُن جو اڙٻنگ ڦوهه جواني هُن جي ٻهڪندڙ سونهن ڪنهن گلاب جيان ٽاريءَ ۾ سجيل هئي هُن جا ريشم جهڙا سنهري وار جڏهن هوائن جي لهرن تي رقص ڪندا هيا ته سڄي ڪائنات مست قلندر جي ڌمال تي جهومڻ لڳندي هئي هوءَ پنهنجي سکين سان گڏ جڏهن پينگهي ۾ لڏندي هئي ته ڪنهن پرستان جي شهزادي جو خواب لڳندي هئي سندس دلفريب ٽهڪ سريليءَ موسيقيءَ جيان جڏهن دل جي تارن کي ڇهندا هئا ته دل جي اداس وادي مسڪرائڻ لڳندي هئي. هن جا خماريل نيڻ جن ۾ صدين جا اوجاگا سمايل هيا نيڻن جي ڊگهي جهالر تي ڪيئي سپنا، ڪيئي سندر روپ صدين کان ڪنهن جي انتظار ۾ جاڳي رهيا هيا. ڪڏهن ڪڏهن هن کي لڳندو هو هُن جو هي جوڀن، هُن جي هي جواني واري جي ڍير جيان تيز واچوڙي ۾ وکري ويندي ۽ هن جي من ۾ پلجندڙ جوان امنگون، خواهشون، اوسيئڙي جي آڳ ۾ جلي ڀسم تي وينديون ۽ هن جو پوڙهو روح حويليءَ جي ڊگهين ديوارن ۾ دفن ٿي ويندو..........
هوءَ اڪثر پنهنجي خالي بستري تي پاسا ورائي بي جان ويهاڻي کي ڇاتي سان لائي سڏڪي پوندي هئي ۽ سندس سوچ پڙاڏو بڻجي هن جي وڍيل روح کي ڇيهان ڇيهان ڪري ڇڏيندي هئي تڏهن ڪاري رات هن کي وڌيڪ ڀواتي لڳندي هئي. خاموشيءَ جا ڏنگ هن جي جسم ۾ ڪتڪايون ڪرڻ لڳندا هئا تڏهن هن جي سمورن لڙڪن جي ڳنڍ کلي پوندي هئي ۽ درد ڪنهن ڀنور جيان هن جي دکيل من جي چوڌاري ڦيرا ڏيڻ لڳندا هئا..............
هوءَ پنهجن ڊگهن سنهري وارن ۾ آڱريون ڦيري سوچيندي هئي ڇا ڪو به اهڙو مسافر ڪونهي جيڪو پل پلڪ لاءِ ئي سهي هن جي وارن جي ڇانو هيٺان پنهنجي سموري وجود جو ٿڪ لاهي هنن وارن کي پنهنجي چهري تي ڦهلائي ڇڏي ڇا ڪو به اهڙو شخص ڪونهي جيڪو هن جي جوان خواهشن جي پڪل وجود تي پيار جو ريج ڏئي سگهي....... ڇا ڪوبه اهڙو شخص ڪونهي جيڪو هن جي انگ انگ تي ڪيئي روپ تخليق ڪري اهڙا روپ جيڪي ڪنهن مصور جي شاهڪار کان به وڌيڪ سندر هوندا آهن...... اهو سوچي هن جو جوڀن ڪنهن مڇيءَ جيان تڙپڻ لڳندو هو ۽ هن جي چچريل وجود مان سرد آهه نڪري ويندي هئي آڌيءَ رات تائين پنهنجو پاڻ سان جنگ ڪرڻ کان پوءِ هن جو تڙپندڙ جسم ساڻو ٿي گمنام وادين ۾ گم ٿي ويندو هو....
صبح جو اُٿي هوءَ مسلي تي ويهي خدا جي اڳيان توبهه تائب ٿيندي هئي ڏوهه ۽ ثواب جي وچ ۾ هن جي جنگ اڪثر جاري رهندي هئي هوءَ اڪثر خدا کان سوال ڪندي هئي ته............
مان ته پاڪ بيبي آهيان منهنجي مَن ۾ ڪنهن غير محرم جا خيال ڇوٿا اچن.... ڪنهن غير محرم لاءِ منهنجي دل ۾ تڙپ ڇو ٿي پيدا ٿئي........
هن کي هاڻي شدت سان احساس ٿي رهوي هو ته هوءَ ڏوهن جي دلدل ۾ گهرندي پئي وڃي هر وقت ڏوهه جي عذاب هن کي اڌ مئو ڪري ڇڏيو هو........
هوءَ پنهنجن پوڙيهن پڦين ماسين کي ڏسندي هئي جيڪي هاڻي جوانيءَ جي سرحد عبور ڪري جهور ٿي چڪيون هيون. هو غير محرم جي نالي ۽ پاڇي کان ائين ڊڄنديون هيون جيئن ڪو جن ۽ ڀوت کان ڊڄندو آهي..... هوءَ هنن کي ڏسي سوچيندي هئي هي به ته مون وانگر ڪڏهن جوان ۽ خوبصورت هونديون، هنن جي دلين ۾ به جوان خواهشن ۽ ڀاونائن جنم ورتو هوندو هنن جي من ۾ به ته ڪنهن غير محرم جو تصور اڀريو هوندو...... هنن به ته مون وانگر ڪيئي ڏوهه ڪيا هوندا پوءِ زبردستيءَ هنن جي مٿا پاڪائيءَ جو ليبل ڇو لڳايو ويو آهي.....
هوءَ جڏهن به هار سينگار ڪندي هئي ته سندس اهي پوڙهيون پڦيون ماسيون ساڙ ۾ ڏند ڪرٽي هن جي مٿا طنز جا تير وسائي ڇڏينديون هيون...... ”ڪنهن لاءِ ٿي هار سينگار ڪرين هتي ڪير به نه ايندو جيڪو تنهنجي سونهن ۽ جوانيءَ جي تعريف ڪري سگهي تون به اسان وانگر پوڙهي ٿي ويندينءَ ۽ اسان وانگر بدروح بڻجي ويندينءَ تو کي خبر ناهي ته هويليءَ اندر ڪير به غير محرم نه ايندو آ........ پوءِ ڪنهن لاءِ هي هار سينگار..... طنز ۾ ٻڏل ٽهڪ......“ ٺٺولين ۾ ڀريل لفظ هن جي هنياءَ ۾ ڪنڊا بڻجي چڀي ويندا هيا ۽ هن جي جسم مان سيسراٽيون نڪري وينديون هيون...... هن جي وجود ۾ جڏهن جوانيءَ ڪر کنيو ته هن جو وجود ڄڻ ڪنهن خواهشن جي تتل کوري ۾ پچڻ لڳو......صبح کان شام تائين ساڳيو ئي ڦهليل منظر صرف فرق هوته صبح جو سج نڪرندو هو ۽ رات جو تارا ٽمڪندا هئا..... نه ته ساڳي بدصورت زندگيءَ جا اهڃاڻ هر طرف پکڙيل هئا....... صبح شام ساڳيو ڪِرت نه ڪم نه ڪار نه لکڻ نه پڙهڻ نه ڪيڏانهن اچڻ نه وڃڻ..... ڪرڻ لاءِ ڪجھ به ته نه هو سواءِ بي لگام سوچن هٿان پنهنجو پاڻ کي چٿڻ چيڀاٽڻ ۽ رت ڇاڻ ڪرڻ حويلي هن لاءِ وحشتن جو سمنڊ بڻجي وئي هئي اهي وحشتون هن جي نس نَس ۾ زهر بڻجي هن جي جوانيءَ جو رت چوسي رهيون هيون..
هڪ ڏينهن صبح جو جيئن ئي نيڻ مهٽي خوابن کي ڪوري ڪڍڻ لڳي ته سامهون ڌنڌلو منظر هن جي اکين آڏو چٽو ٿيندو ويو هن جو وجود هڪ دفعو ٻيهر ڪنهن ڪُن ۾ ڦيراٽيون کائڻ لڳو....
سامهون دالان ۾ کٽ تي پڻس ويٺو هو ۽ ان سان گوڏي گوڏي ۾ ملائي هن جي ئي عمر جي جوان ڇوڪري ڳهن ڳٽن سان ڀريل نون ڪپڙن ۾ ڄڻ ڪنوار لڳي رهي هئي هن هڪ نظر پيءَ کي ڏٺو جيڪو پنهنجي پٽڪي جو ترو ٺاهي رهيوهو جيئن هن تي نظر پيس رڙ ڪيائين
”زينت هيڏانهن اچ“
هوءَ بت ٻڻي بيٺي رهي
”ٻڌئي ڪونه هيڏانهن اچ“ پڻس ٻيهر رڙ ڪئي هن جو ڄنگهون خوف وچان ٿرٿر ڏڪڻ لڳيون.
”هن سان مل هيءَ تنهنجي نئي ماءَ آهي“
”ماءُ.....؟“
هن کان رڙ نڪري وئي پر منهنجي ماءَ ته اندر ويٺي آهي......“
پر هن جي رڙ نڙيءَ ۾ ئي اٽڪي رهجي وئي..... هن هڪ نظر نئي ماءَ تي وڌي هن جي دل چاهيو ان نئي ماءَ کي لتون مڪون ۽ چماٽون هڻي ڌڪا ڏئي ٻاهر ڦٽو ڪري ۽ پنهنجي پيءَ جي پوڙهي جسم جون ٻوٽيون ٻوٽيون ڪري ڇڏي جنهن ۾ نه ڄاڻ اڃان ڪيترن جوان جسمن کي چوسڻ جو رت سمايل آ.......
هوءَ ڊڪ ڀري اندر ماءَ وٽ وئي ۽ ماءَ جي ڇاتيءَ سان لڳي خوب رني پر هن پنهنجي ماءَ کي ڏٺو جنهن جي اکين ۾ ڪوبه لڙڪ ڪونه هو ڄڻ سندس ماءَ پٿر جي ٺهيل هيئ شايد حويلين اندر رهندڙ عورتون پٿر جون هونديون آهن جن جي اندر ساهه چرندو ئي ڪونهي سندس پيءَ جي هي چوٿين شادي هئي ۽ سڀئي شاديون مختلف ذاتين مان هيس اها ڳالهه ڪا نئين ته ڪانه هئي بلڪه اها رواتي صدين کان ابن ڏاڏن کان هلندي پئي اچي پنهنجون ڌيئر ڀينر ويهاري پوڙهيون ڪري ڇڏين پر غير ذات ۾ نه ڏين ۽ پان ڪهڙي به ذات مان چار چار شاديون ڪري اچن...
سوچي سوچي هُن جي دماغ شل ٿي ويو هوءَ وري ڏوهه ۽ ثواب جي وچ ۾ لٽڪي پئي هن جو بيچينيون ان وقت وڌيڪ وڌي وينديون هيون جڏهن هوءَ پنهنجي پيءَ ۽ نئي ماءَ پڻس کي زور ڏيڻ شروع ڪندي هئي پوءِ دير تائين مالش ڪندي رهندي هئي ۽ پوءِ اڌ رات جو ڪمري جي بتي وسامندي هئي پوءِ هلڪا هلڪا سرٻاٽ..... هلڪا هلڪا ٽهڪڙا.....
کٽ جا چيڪاٽ....... دير تائين سس پس چر پر..... ۽ پوءِ ڊگهي ٿڪ خاموشي..... ۽پوءَ هن جي ذهن ۾ نئي جنگ ڇڙندي هئي ۽ هن جو وجود ٽٽڻ لڳندو هو..... هن جي عمر هاڻي ٽيهن ورهين جي حد اورانگهي چڪي هئي هوءَ جواني جي سرحد عبور ڪري رهي هئي تڏهن اچانڪ ......گهر ۾ شور ٻڌو ته سندس شادي ٿي رهي آهي هن جي ٺوٺ سڪل من ۾ ڪيئي گلاب ٽڙي پيا مرڪن ۽ ٽهڪن جون شرنائيون وڄڻ لڳيون هن جي نيڻن ۾ ڪيئي انڊلٺي رنگ رچي ويا هن جي پلڪن جي جهالر تي سجيل ڪيئي سندر روپ تخليق جو آخري روپ وٺي رهيا هئا هن جو انگ انگ بي قابو ٿي ڇڙواڳ لهرن جيان جهومڻ لڳو ۽ هن جي جواني ڪنهن خوبصورت احساس جي ڇهاءَکان تڙپڻ لڳي پر هن کي اها خبر نه هئي ته هن جي خوابن جو شهزادو دنيا جهان جو ذليل ۽ آَواره شخص آهي جنهن ۾ دنيا جهان جون برائيون سمايل آهن. شاديءَ جو ڪوهن کي خاص شوق ڪون هو پر گهڻائي مرد پنهنجو پاڻ کي شريف زادو ظاهر ڪرڻ لاءِ شاديءَ جو ڍڪ ڍڪيندا آهن......
هوءَ پنهنجي خواهشن جي سيج سجائي ڪنهن جي اوسيئڙي ۽ نيڻ وڇائي ائين معصوم بڻي ويٺي هئي ڄڻ هوءِ حويليءَ جي خوشقسمت ترين ڇوڪري هجي جنهن جي شادي ٿي رهي هجي هوءَ پنهنجي پوڙهين پڦين ماسين کي غرور وچان تڪي رهي هئي...
پر هن جا سڀئي گلاب رُت جا سندر سپنا ان وقت ڀورا ڀورا ٿي ويا جڏهن شادي جي پهرين رات ئي اڌ رات تائين ان اڻ ڏٺل شهزادي جو اوسيئڙو ڪري سندس اکين ۾ صدين جو ٿڪ سمائجي ويو پر هو نه آيو تان جو اَسر جون ٻانگون اچڻ لڳيون. ۽ هو شراب جي نشي ۾ چور لڏندو لمندو ڦهڪو ڏئي صوفي تي ڪري پيو ۽ ٻئي ڏينهن جي منجهند تائين سندس گهوگرا هن جي ڪنن ۾ جنگ جي سائرن جيان وڄڻ لڳا.....
هن جي سڙيل سپنن جي رک اڏامڻ لڳي هن جو تصور ڀور ڀور ٿي ٽٽي چڪو هو، هن جو وڍيل روح وري ريهون ڪري روئڻ لڳو هن جا ريشمي وار ڪنهن نرم ڇهاءَ بنا ڪومائجي ويا هن جي ٻانهن ۾ سجيل چوڙيون ڪنهن اڻ ڄاتل ايذاءَ کان ٽٽي رهيون هيون ۽ انهن چوڙين جا ذرڙا هن جي وجود ۾ ٽنبجي رهيا هيا.
هن صبح جو پاڻ کي آئيني ۾ ڏٺو هن جي چهري تي ڪوبه خوبصورت رنگ ڪون هو سندس منهن مان هيڊاڻ جو ٻور ڇڻي رهيو هو سندس جسم ڪورو چٺو ئي رهيو جنهن تي ڪابه خوبصورت تحرير لکيل ڪونه هئي هن جي هٿن جي مهندي پاروٿي ٿي چڪي هئي جنهن ۾ سهاڳ نالي جي ڪابه خوشبو ڪونه هئي.
هوءَ سوچڻ لڳي هيڏي ساري ڀوڳنا کان پوءِ به هٿ جون لڪيرون ٽٽل ئي رهيون ڇا لکئي جا ليک مٽجي نه ٿا سگهن؟ هيءَ ڪهڙي آزادي آ.......؟ ڇا مون هن آزادي لاءِ هيڏو سفر ڪيو هو هڪ کوليءَ کان ٻي کوليءَ تائين ساڳيو رُڃ جو سفر طئي ڪرڻ کان پوءِ به ساڳيو انڌيرو آ........
هن جي شادي کي مهينو ٿيڻ وارو هو هڪ ئي مهيني ۾ هن جو وجود اجڙيل کنڊر جيان ويران ٿي چڪو هو.
سندس مڙس گهر ۾ ٻه ٽي ڪلاڪ مس ايندو هو نه ته ڏينهن رات اوطاق تي هوندو هو.
هڪ ڏينهن هن همت ڪري پڇيس
”سائين توهان سڄو ڏينهن گهر کان ٻاهر ڇو رهندا آهيو“
”منهنجي مرضي.......“
”پر مان اوهان جي زال آهيان آخر منهنجو به ته حق آهي......“
”حق......ڪهڙي حق جي ڳالهه ٿي ڪرين اسان وٽ عورتن جا ڪي به حق نه هوندا آهن شڪر ڪر جو مان توسان شادي ڪئي آهي نه ته تون به حويليءَ جي ٻين عورتن وانگر پوڙهو روح ٿي وڃين ها مان آزاد پکي آهيان ۽ آزاد ئي رهڻ چاهيان ٿو ان ڪري آئينده منهنجن معاملن ۾ ٽنگ نه اڙائجانءِ“
”پوءِ........پوءِ مون سان شادي ڇو ڪيئي هئي..............“
هن روئندي چيو...
”بس ڪا مجبوري هئي جيڪا ٻڌائڻ ضروري ناهي سمجهئه.....“
هو تڪڙو تڪڙو حويليءَ مان نڪري ويو ۽ هوءِ پنهنجي اَنا جا وکريل ڪنڊا وري سوئڻ لڳي...
هُن ٻانهي حضوريءَ کي سڏ ڪيو ۽ رازداري واري انداز ۾ چيائين....
”تنهنجو سائين سڄو ڏينهن ڪٿي هوندو آهي تون ته هن حويليءَ جي پراڻي ٻانهي آهين توکي ته ضرور خبر هوندي“
سائنڻ ٻاهر اوطاق تي دوستن سان هوندو آهي ۽ اتي روز محفل لڳندي آهي“
”تنهنجي سائين جو ان محفل مان جيءَ ئي نه ٿو ڀرجي“ سائنڻ مونکي ڪهڙي خبر.....“
چڱو توکي اها خبر آهي ته اوطاق حويليءِ جي ڪهڙي پاسي آهي.
”سانئڻ اها ته حويليءَ جي بلڪل سامهون آهي وڏو در ٽپي وَڃ ته سامهون اوطاق جو در آهي.....؟
بس تون هاڻي وڃ ۽ ڪم ڪر هُن ٻانهي کي چيو
پر سائنڻ توهان اهو سڀ ڇو پيا پڇو......؟
انهيءَ رازداري ۾ پڇيو.......
بس ائين ئي..........
هن دل ۾ سوچيو رات حويليءَ جو در ٽپي ضرور اوطاق تي ويندي پوءِ چاهي ڪجھه به ڀوڳڻو پوي....... هاڻي به ته ڀوڳيان پئي پر اهو راز ضرور لهندس ته اوطاق ۾ ڪهڙي سريت رهايو ويٺو آهي جنهن ڪري زال به نه ٿي وڻيس.
رات ٿيندي ئي خوف وچان هُن جي وجود ۾ ڏڪڻي ٿي رهي هئي اڌ رات تائين پاسا ورائندي رهي جڏهن سڄي ڪائنا ننڊ جي جهوليءَ ۾ مدهوش ٿي وئي ۽ ڪتن جو ڀونڪڻ بند ٿي ويو تڏهن هن چادر ويڙهي پير پير ۾ ڏئي ڇرڪندي حويليءَ جو ڪوٽ لتاڙي ٻاهر نڪري آئي.... سامهون ئي هن کي اوطاق جو وڏو در نظر آيو در ٽپڻ هن کي ڏاڍو مشڪل لڳو اوطاق جي چوڌاري ننڍي ڀت اڏيل هئي هن اُها ٽپڻ جي ڪوشش ڪئي ڀت ننڍي هئي ان ڪري ٽپ ڏئي وڃي اوطاق جي اڱڻ ۾ ڪري..... هن جي ڪرڻ سان دٻڪو ٿيو هوءَ ڊُڄي وئي پر هڪدم پاڻ کي سنڀالي ورتائين ڪجھ دير سامت ۾ اچڻ کان پوءِ هيڏانهن هوڏانهن ڏٺائين چوءَ طرف خالي ميدان هو وچ تي صرف ٻه ڪمرا ٺهيل هئا هڪ اوندهه ۾ ٻڏل هو ۽ هڪ ۾ بلب مدهم روشنيءَ سان ٻري رهيو هو در بند ٿيل هو پر وٿين ۽ سوراخن مان روشني ٻاهر اچي رهي هئي هن ڪمري طرف وک وڌائي جنهن مان روشني ٻاهر اچي رهي هئي در کي ڏٺائين جنهن ۾ ڪافي وٿيون ۽ سوراخ هئا هن ڪه سوراخ تي پنهنجي اک اٽڪائي اندر جو منظر ڏسڻ لڳي هيٺ زمين تي تاش جا پتا، سگريٽن جا خالي پاڪيٽ ۽ شراب جون خالي بوتلون اونڌيون پيون هيون هاڻ هن جي نظر سامهون پلنگ طرف کڄي وئي هن جو ذهن ڦيراٽيون کائڻ لڳو ساڳيو منظر هن جي اکين آڏو چٽو ٿيندو ويو هڪڙو چهرو ته هن جي مڙس جو هو ۽ ٻيو چهرو.....؟ ٻيو چهرو هنن جي خاص نوڪر ساجن جو هو. هوءَ وڌيڪ ڪجھه به ڏسي نه سگهي هن کان رڙ نڪري وئي ۽ هوءَ اتي ئي اوطاق جي دروازي تي ڦهڪو ڏئي ڪري پئي ڇو ته پردي پويان ڏٺل منظر هُن جي خوابن جي بدترين تعبير هئي................