شال مَ ملان هوت
ياد اٿم تنهنجا چيل آخري لفظ جيڪي تو وڇوڙي جي سرحد تي هٿ لوڏيندي چيا هيا: ”تون ۽ مان پهرين پيار جا آخري بچيل ستارا آهيون انهن ستارن جي روشني اجهامڻ نه ڏجانءِ پيڙا جي ڀنڀور کان ڏور ڪٿي پيار جو چنڊ روشن رکجانءِ ڇوته چنڊ ڪنهن به سرحد جي قيد کان آزاد آهي جنهن کي تون ۽ مان جڏهن به ڏسندا سين انساني ٺهيل سرحدون دلين جي وچ ۾ ٽٽي ڀور ڀور ٿي وينديون“.
تو کان وڇڙي مون ڪيڏو ڀوڳيو آ ڄڻ نٽهڻ اس ۾ پيرن اگهاڙي ڊوڙي آهيان تڙپي آهيان.........اهي پيچرا، اهي دڳ آئون ڪيئن ٿي وساري سگهان جن رستن تي تون ۽ مان هٿن ۾ هٿ ڏئي آسمان جي وسعتن ۾ نيڻ ڦهلائي چنڊ تارن کي تريءَ تي سجائي، هوائن ۾ پنهنجي چپن جون بند مکڙيون کولي وڏا وڏا ٽهڪ ڏئي مرڪن جا گلاب مهڪائي ڇڏيندا هيا سين.............ها مون ڪجهه به ته ناهي وساريو سواءِ پنهنجي اندر ۾ اٿل کائيندڙ مرده احساس کي .........ڪڏهن ڪڏهن دل چاهيندي آهي سڀ ڪجهه ڀسم ڪري ڇڏيان ڪو به نشان باقي نه رهي جيڪو زندهه هجڻ جو احساس ڏي......................
ياد اٿم هڪ ڏينهن پتاجيءَ ڏاڍي ڪاوڙ ۾ دڙڪا ڏنا هئا ته مهراڻ سان نو ملندي ڪر سڀ مٽ مائٽ ناراض ٿي رهيا آهن ۽ عجيب ڳالهيون ٺاهي رهيا آهن “ان وقت پتاجيءَ جا لفظ گرم گولي جيان منهنجي وجود کي ساڙي رک ڪري ويا هيا ۽ منهجا لفظ چپن ۾ ئي دم ٽوڙي ويا هيا ته،
“مذهب جون سرحدون دلين جي وچ ۾ تيز وهڪري ۾ ڪک جيان آهن مهراڻ ۽ منهنجي وچ ۾ اهي مذهب جون ديواريون ڪک جيان لڙهي چڪيون هيون.....”
مهراڻ تون ۽ مان روز ملندا هيا سين ۽ سنڌوءَ جا عذاب اوريندا هيا سين ۽ آهستي آهستي انهن عذابن جو ٻوجهه ايترو وڌي ويو جو ساهه منجهڻ لڳو انهن ڏينهن ۾ تون ڪيڏو پريشان هئين مُرڪ تنهنجي چپن کان رسي وئي هئي انهن ڏينهن ۾ فضا ڪيڏي نه سوگوار هئي ماحول ۾ ڪيڏي نه گهُٽ ۽ وڇوڙي جي سرحد تي تنهنجا منهنجا هٿ هوائن ۾ لڏندا رهيا تنهنجا منهنجا لڙڪ پيرن ۾ زنجير وجهي روڪي نه سگهيا 7 تون ۽ مان هڪ بئي جي ڌنڌلي عڪس ۾ هميشه لاءِ گم ٿي ويا سين........
ويڳاڻپ محسوس ٿي رهي هئي پنهنجي ئي گهر جون ديوارون اوپريون لڳي رهيون هيون هر وقت خوف جي اذيت جسم کي رهڙي رهي هئي. اهو ڏينهن ڪيڏو نه اذيت ڀريو هو جڏهن تون آفيس جي ڪيش جمع ڪرائڻ لاءِ بئنڪ وڃي رهيو هئين ته ڌاڙيلن تو کان رقم ڦري ورتي ۽ تنهنجي نوڪري به ................ختم ٿي وئي. حالتن تو کي اذيت پسند ڪري ڇڏيو هو تون پنهنجي وجود جي شناخت لاءِ ڀٽڪندو رهندو هئين ۽ جڏهن ڪٿي به توکي شانتي نه ملندي هئي ته تون مون وٽ هليو ايندو هئين. ڌاڙيلن جي خوف هر ماڻهوءَ جي زندگي اجيرن ڪري ڇڏي هئي پتاجيءَ وٽ روز چٺيون اينديون هيون ته هيتري منٿلي پڄائي وڃ، نيٺ اغوا ڪري کڻي ويا. ڏينهن مهينن ۾ بدلجي ويا آخر ويهه لک ڀنگ ڏيڻ کان پوءِ پتاجي واپس وريو. پتاجيءَ جي صحت خراب ٿيندي وئي ڪاروبار ٺپ ٿي ويو پتاجيءَ پنهنجي ئي ڌرتيءَ تي پنهنجن هٿان ايترو ڀوڳيو هو جو سندس نگاهن ۾ ڌرتي سوڙهي ٿيندي پئي وڃي ۽ آخرڪار پتاجيءَ سڀ مال ملڪيت وڪڻي پنهنجي جنم ڀوميءَ کي ڇڏڻ جو فيصلو ڪري ڇڏيو.............مون ڏاڍو چاهيو هن ڌرتيءَ جي ذرڙن ۾ فنا ٿي وڃان پر منهنجون دانهون ڪنهن به نه ٻڌيون منهنجا سڏڪا ڀولارن ۾ سڏڪندا رهيا.........۽ جڏهن ڪٿي به پناهه ۾ سڏڪندا رهيا........۽ جڏهن ڪٿي به پناهه نه ملي ته مان آخري ڀيرو توسان ملي هيس آخري پناهه ڳولهڻ لاءِ...........پر تون به مون وانگر لڙڪ ڳاڙهي ڌرتيءَ تي پنهنجا نشان ڳولهي رهيو هئين..........تڏهن مون کي توتي ڏاڍو رحم آيو هو مون توکي چيو هو.
“مان تنهنجي خاطر سڀ ڪجهه مذهب، گهر مٽ مائٽ ڇڏڻ لاءِ تيار آهيان ڇا هن ڌرتيءَ تي مون کي پناهه ڏئي سگهندين..........” تو صرف ايترو چيو هو.
“مان خود گرم سج جي گولي هيٺان جلي رهيو آهيان مون لاءِ خود ڪا به پناهه گاهه ڪونهي مان تو کي ڪهڙي پناهه ڏئي سگهندس.
ياد اٿم هڪ ڏينهن تو چيو هو. “چري ڪڏهن ڀلا ساهه جسم کان ڌار ٿيو آهي تون ته منهنجو ساهه آهين تون ته اهو نقطو آهين جنهن جي چوڌاري منهنجي حياتيءَ جو محور ڦري رهيو آهي.”
وڇوڙي جي سرحد تي تنهنجا منهنجا هٿ هوائن ۾ لڏندا رهيا تنهنجا منهنجا لڙڪ پيرن ۾ زنجير وجهي روڪي نه سگهيا ۽ تون ۽ مان هڪ ٻئي جي ڌنڌلي عڪس ۾ هميشه لاءِ گم ٿي ويا سين........تو کان وڇڙڻ کان پوءِ سڀ خواب سڀ سوچون وڇڙي ويون آهن نيڻن ۾ رهجي ويل منظر لڙڪن جي ڪوهيڙي ۾ گم ٿي ويا حن ۽ مان ڪنهن ڪاٽا ٿيل لغر جيان ڪنهن ٻئي جي آڱرين ۾ ڇڪجي رهي آهيان پنهنجي وجود جي تنهائين جي رُڃ ۾ ڀٽڪي رهي آهيان ڪڏهن ڪڏهن اسان ڪيڏو تيز ڊوڙندا آهيون ۽ جڏهن ڊوڙي ڊوڙي ٿڪجي پوندا آهيون ته وقت اسان جي پيرن ۾ لڦون وجهي اسان کان اڳتي وڌي ويندو آهي ڪڏهن ڪڏهن وقت جا گهاوَ اندر کي گهائي ڇڌيندا آهن.........جيئڻ ۾ ڪيڏي نه اذيت آ مان ڊوڙي ڊوڙي ٿڪجي پئي آهيان ڪائي پناهه آهي به يا نه...... ڪاش مذهب آزاد هجي..... پيار آزاد هجي...... جيئڻ جي سگهه ٽٽي رهي آ.... هر طرف باهه ئي باهه آ مان پولارن ۾ ڀٽڪي رهي آهيان.