مختلف موضوع

لُڙڪن سان لَبريز خَط

هي ڪتاب شاعر ۽ ليکڪ امر رائيسنگھ راجپوت جي لکيل ادبي ۽ تصوارتي خطن جو مجموعو آهي. عزيز گُل لکي ٿو:
”امر رائيسنگهه راجپوت جهڙي شاندار نثرنگار جا خط به سنڌي ادب کي هميشه جي لاءِ ياد رهجي ويندا جو هي خط امر رائيسنگهه جي نثر جو يادگار آهن... جو هي لازوال خط آهن، جن ۾ ديس جي درد جا سمورا رُخ نهايت ئي دل ڏاري وجهندڙ انداز ۾ لکيا ويا آهن. اهڙا خط لکڻ لاءِ ڪو سنگدل سينو ٿو کپي!“
Title Cover of book لُڙڪن سان لَبريز خَط

پنهنجي ديس واسين ڏي ليکڪ جو خط

پيارا ديس واسيو.!
اڄ عيد آھي…!
عيد جيڪا سال جي ڊگهي سفر پُڄاڻان حياتيءَ وارن لئه هڪ ڀيرو وري به وطن ۾ موٽي آئي آھي. ڪنهن ٻهگڻ ڪُنوار جي هار سينگار جهڙي هي عيد جتي ٻارن لئه هڪ معصوم حسرت هوندي آھي اُتي ٻُڍن لئه به هڪ ياد تازي جو روپ هوندي آھي. جتي وڇڙيلن لئه وصال جو بهانو بڻجندي آھي اُتي رٺلن لئه پرچڻ جو پروانو به کڻي ايندي آھي.
عيد، جنهن جو تصور ئي سورج مکي جي گُل جهڙو سندر آھي. عيد، جنهن جو نالو وٺڻ سان ماڻهون جي وات ۾ مڻين مصري اوتجيو وڃي..اهڙي ڏڻ تي اسان کي به خوش رهڻ کپجي…!
هڪڙو ڏينهن ئي سهي پر خوش رهڻو آھي!
عيد رڳو امير ڇوڪريءَ جي ڪنچن ورنين ڪراين ۾ پاتل ڪانچ جي چوڙين جو کجڪو ناهي، پر عيد اُن غريب نينگريءَ جي مک تي ٽڙندڙ ابهم مُرڪ جو به نالو آھي جيڪا ٻين جي تن تي نوان ڪپڙا ڏسي ٻالڪ هٺ ڪرڻ بدران پنهنجي پورهيت پيءُ جي پونجيءَ جو ڀرم رکندي پُراڻن لٽن ۾ به موناليزا وانگي مُرڪي ٿي....!!
عيد رڳو ڊرائجن جا ڍَڪ کولي پيگ تي پيگ پيئڻ جو نالو ناهي، پر رُکي روٽي کائي مٿان پاڻي جو ڍُڪ پي سڪون جو ساھ کڻي نه چاهيندي به مُرڪڻ جو نالو عيد آھي.
عيد رڳو شاهوڪارن جي شاهي رڌڻن ۾ پچندڙ پنج پڪوانن جو نالو ناهي، پر عيد اُنهن نرڌنن جي نجهرن ۾ نما شام ويلي اڌ مِريئي وگهار ۾ رڌل ڀت جي پليٽ ۾ به سڳند بنجي سمايل هوندي آھي.
عيد رڳو اڇن ڪپڙن جي نون وڳن ۾ لوڏ ڪندڙ سفيد ڪالر سماج جي سرهائي جو ڏڻ ناهي، پر عيد ته ميرن لٽن ۾ سڄو ڏينهن پاپي پيٽ لاءِ پانپرا ڪندڙ انهن مزدورن جي منو ڪامنا به آھي، جن کي سڄي سال جي همالي کان پوءِ به هڪ وڳو مس ملندو آھي. اُهي پنهنجن معصوم ٻارڙن کي عيدي بدران آٿت ڏيندا آھن ۽ انهن جا سمجهو ٻارڙا اُميدن جا وستر پائي اُداس عيدون ملهائيندا آھن.
ها دوستو! پاڻ اُن صحرا جا رهواسي آھيون جتي پاڻي بقول اعجاز منگي جي ته”صرف ماڻھن جي اکين ۾ موجود آھي.“ جتي بي تحاشا بک ۽ ڏُک پڙ ڪڍي ويهي رهيا آھن. جتي بارشون به محبوب وانگي ماڻا ڪري وسن. جتي حياتيءَ جو ھرڻ ڏُکن جي رڻ ڪڇ ۾ روز تڙپي تڙپي مرڻ پنهنجو مقدر سمجهي ماٺ ماٺ ۾ سور سهندو رهي. اُتي اهڙي ڏھاڙي جي خوشي ڪجهه ڏڍ ڏيئي ويندي آھي.
مڃون ٿا ته خوشيون اسان لئه خواب بڻجي ويون آھن ۽ ڏُک اسان جي مقدر جا مهمان بڻجي حياتيءَ جي دئاري ۾ اڻ دعوتيا ويهي رهيا آھن، پر ڇا ڪجي...!؟
ڪنهن وينگس جي ڊگهن وارن جهڙي هن وڏي زندگيءَ ۾ ڪڏھن ڪڏھن نه چاهيندي به مُرڪڻو پوي ٿو ته، ڪڏھن ڪڏھن اُداس هوندي به بي تحاشا ٽھڪ ڏيئي کلڻو پوي ٿو. ڇاڪاڻ ته هي حياتي هڪ رنگ منچ آھي. جنهن تي جيئڻ لاءِ اداڪاري ڪرڻي پوي ٿي. حياتي جيڪا ڪڏھن صحرا جي سُڃ ۾ مور جي سُڏڪي جهڙي اُداس لڳندي آھي ته ڪڏھن ڪينجهر ۾ ٽڙيل تازي ڪنول جهڙي حسين لڳندي آھي. ڪڏھن وشال نيڻن واري مرگهه لوچني وينگس جي نڪ ڦُلي جهڙي خوبصورت لڳندي آھي ته ڪڏھن سسئي جي سراپ کان پوءِ سُڃ ٿي ويل ڀنڀور جي شهر جهڙي ڀينڪر لڳندي آھي. هن دو رنگي دُنيا ۾ هميشه ٻه رنگ رچيل نظر ايندا آھن. فرد واحد کان وٺي سموري سماج تائين هر هند ٻه رنگائي نظر ايندي آھي. اميري، غريبي، سردي، گرمي، پنهنجا پراوا، ڏُک، سُک مطلب هر هند ٻه رنگ آھن. هي ڪبير واري اُها ”دنيا بڙي بانوري“ آھي جنهن ۾ ڪي اڌ ڍاوا رات جا تارا ڳڻي سڪون سان سُمهندا آھن ته ڪي وڌ ڍاوا پيٽ وڪار ۾ سڄي رات اُلٽيون ڪندي ورچي جاڳندا آھن.
اسين اڌ ڍاوا، اوهين وڌ ڍاوا،
اسين ڦٿڪون ٿا، اوهين ڦاٽو ٿا!

(اُستاد بُخاري)
ڪي جُوس پي پي اوڪڻجي ويندا آھن ته ڪي پاڻي جي لپ لئه پونئرن وانگي تڙپندا آھن.ڪن کي جهوپن ۽ جهُڳين ۾ غريباڻي چُلهه تي آونگ چاڙھڻ لئه لپ ان جي به ناهي ملندي ته، ڪي محلاتن اڳيان قسم قسم جا طعام اوبر ڪري اُروڙين تي اُڇلائي ڇڏيندا آھن، جن کي ڏسي حساس دل ماڻھوءَ جو من مُرجهائجي ويندو آھي ۽ خوشي ملهائڻ تان ارواح ئي کڄي ويندو آھي.
تنهنجي ميز تي طرحين طعام اچن،
کائين ڪانگ ڪُتا جوٺا جام بچن،
آئون ڪئين لوڻ چکيان،
منهنجا ماروئڙا روز روزا رکن.
استاد بخاري
اڄوڪي هن عيد تي سموري ديس لئه ايشور در اها پرارٿنا آھي، ته شل هي عيد هر منش لئه ھزارين خوشين جا سنديسا ساڻ کڻي اچي.ڪا به چلهه چڻنگ سواءِ نه هجي. هر گهر ۾ اڀرا سڀرا طعام ترجن. ڪو به تن لٽي لئه نه لُڇي، شل ڪنهن به من ۾ مايوسي نه هُجي…!!
ڪنهن به جيجل جي جهولي مٽيءَ جي سير لئه نه سڪي، ڪنهن تان به ممتا جي ڇانوَ پل به پري نه ٿئي. ڪنهن به ڀيڻ جو ڀرم نه ٽُٽي. ڪا به ٻانهن چوڙين کان خالي نه هجي، ڪا به سينڌ سندوُر لئه نه سڪي. هر ڳچي ۾ هار سينگار بڻجن. هر نرڙ تي بنديا چنڊُ بڻجي چمڪي.
اي منهنجا پيارا مُسلم ڀائرو…!
اڄوڪي هن عيد تي عيد نماز کان پوءِ دعا لاءِ ٻئي هٿ مٿي کڻو تڏھن ڏُڪاريل ڏيهه لئه بارش گهُرڻ سان گڏ منهنجي ٿر جي هندو مسلم ايڪتا لاءِ رب کان دعا ضرور گُهرجو

اي ڪاش هماري وطن ۾ ايسي فضا بني
ڪ مندر جلي تو رنج مسلمان ڪو ڀي هو
پائمال هو نه پائي مسجد ڪي آبروُ
يي فڪر مندرون ڪي نگهبان ڪو ڀي هو
لتا حيا
اي منهنجا محبوب ديس واسيو…!! اڄوڪي هن عيد تي پنهنجي کوڙ خوشين ۾ انهن کي به ضرور شامل ڪجو جن جو ڪير به ناهي! عيد جي تريل طعام جو پهريون گرھ وات ۾ وجهڻ کان اڳ ۾ اهو ضرور خيال ڪجو ته، توهان جي پاڙي يا ڳوٺ ۾ ڪو بُکايل ۽ ڏُکايل ته ناهي.!هن عيد تي اُنهن ٻارڙن جي آسمان وانگي کُليل هٿ ترين تي سخا جا ٻه سڪا ضرور رکجو جن جا سهارا وقت جي ستم ظريفين جو شڪار ٿي ويا آهن يا مقدر ۾ مليل مفلسيءَ جي ڪري مجبوريءَ جي جهان ۾ گمنام آھن. اوهان جي ڏنل سڪن تي اُڪريل چنڊُ جو عڪس انهن معصومن جي اکين جي ڪينجهر ۾ ڪيئي سرهائيءَ جا رقص ڪرائي ويندو.
هن عيد تي اُن جيجل کي به آٿت جا ٻه ٻول ٻولائجو، جنهن جو لخت جگر هن محبوب وطن جي سرحدن تان وارجي شهيد ٿي ويو. ها اُن پتيءَ ورتا پتنيءَ کان به عيد تي احوال وٺجو، جنهن جو ور عيد تي پنهنجي گهر موٽڻ کان اڳ ۾ ئي ھڪ لاري حادثي ۾ ايشور کي پيارو ٿي ويو. اُن نردوش ناريءَ جي وڌوا اکين ۾ مري ويل اڻ سمهويل وارن جهڙي عيد جي درد جو ڪاٿو ڀلا ڪير ڪندو؟
ڪير ان جي ٻارن جي سوالن جا جواب ڏيندو؟ جيڪي اڄ به اها آس رکي در ۾ اکيون اٽڪائي ويٺا آھن ته اجهو ابو ايندو ۽ اسين به عيد ڪنداسين...!

فقط اوهان جو پنهنجو امر