دلبر دوست نوجوان ليکڪ سليم راهمون کي لکيل خط
حق موجود....!
اُميد ته خوش هوندين!
پيارا! مان توڏي خط لکڻ لئه ڪنهن به مغربي ڏاهي جي قول سان شروعات ڪري توتي مطالعي جو رعب ڄمائڻ جي ڪوشش نه ڪندس، جئين اڄلڪهه اسان جا گهڻا تڻا دوست ڪري رهيا آھن شايد اهي گهڻ پڙھيا آھن. آئون گهڻ پڙھيو ناهيان مون فقط وڏن ليکڪن جا نالا ٻُڌا آھن انهن کي پڙھڻ لئه پئسو کپي سو پاڻ جهڙن وٽ ڪڏھن جمعي چنڊاڻي اچي ان مان پيٽ جو دوزخ مس ڀرجي سو ذهن جي زمين کي ڪئين ذرخيز ڪجي؟
پيارا! ادل...!
تون انتهائي ننڍڙي وهي ۾ ادب جي پر پيچ مارڳ جو راهي ٿيو آھين. اهو تمام سُٺو سنئوڻ آھي جو دنيا پئسي پويان ڀڄي رهي آھي تڏھن به ڪي آھن تو جهڙا جيڪي ٻين جا سُور پنهنجا سمجهي تڙپن ٿا. پيارا ادب جي دنيا کي ڪڏھن به گلن جي راھ نه سمجهجانءِ ڇاڪاڻ ته هي رستو اندر ايذائندڙ آھي. پراون دُکن ۾ پاڻ کي جلائڻو پوندو. ڪنڊاون پيچرن تي هلندي تنهنجو روح به رتو ڇاڻ ٿيندو ڇاڪاڻ ته هتي حوصلا افزائي بدران حوصلا شڪني ڪئي ويندي. ڪيئي تنهنجا پير ڪڍڻ لئه پنهنجا هٿ هلائيندا، پر ڪڏھن به مايوس ٿي نه موٽجانءِ. لکندو رهجانءِ. ڪڏھن به مڙي نه نهارجانءِ ته مون ڇا لکيو آهي يا منهنجي لکڻي تي ڪنهن ڪهڙي راءَ ڏني آھي. توکي بس لکڻو آھي.
ادل...!
ھن طبقاتي نظام ۾ پاڻ جنهن ڪلاس سان تعلق رکون ٿا، ان کي وچٿرو چون ٿا، ان ڪري پاڻ سدائين وچٿرا ئي رهنداسين، نه مزي سان مري سگهون ٿا، نه ئي مرضي سان جيئڻ جي ڪا وک وڌائي سگهون ٿا. نه تَن تي اعليٰ ڪپڙا پائي سگهون ٿا، نه ئي ليڙون لٽن سان لوڪ ۾ لُڇي سگهون ٿا، نه ڪو نئون هيئر اسٽائل رکي سگهون ٿا، نه وکريل وارن سان ڪنهن ڪارج ۾ ڪو پير کڻي سگهون ٿا. نه پيزا جي پڇا ڪري سگهون ٿا، نه ڪيسينو جي ڪنهن ڪنڊ ۾ شيمپئن جو ڍڪ کولي داءُ تي داءُ لڳائي سگهون ٿا. نه ڪنهن ميڪڊونلڊ تي ويهي شيشي جا سرور ماڻي سگهون ٿا ۽ نه ئي وري ڪا ٺري جي ٻاٽلي ڏوڪي ڪجهه پلن لئه ڳڻتين کي دور ڪري سگهون ٿا. نه ڪنهن ڪچهري ۾ ڪو عقل، فهم وارو ڪو گفتو ڳالهائي سگهون ٿا. پاڻ ته بس سستا سگريٽ پيئندي سڄو ڏينهن سورن ۾ سگري جئن سڙون ٿا. ڇاڪاڻ ته پاڻ غريب آھيون ۽ غريبن لئه اهي سڀ شيون ائين ممنوع بڻيل آھن، جئين نابالغ ٻار لئه سگريٽ وڪرو ڪرڻ ممنوع هوندو آھي..ڇاڪاڻ ته هي اهو سماج آهي، جتي ماڻھو جو قد اُن جي ڪنڌ ۾ پيل ٽاءِ مان ماپيو وڃي ٿو، جتي ماڻھو جي منهن ۾ نهارڻ کان اڳ ان جي اوقات پير ۾ پيل جوتن ۾ جانچي وڃي ٿي.
”جنهن جي گندي ۾ داڻا تنهن جا چريا به سياڻا“ واري هن سماج ۾ پاڻ اُھي بنهه اڻ ٺھڪندڙ انسان آھيون جن کي هي معاشرو حيوان کان به هيٺئن درجي جا سمجهي ٿو، ڇاڪاڻ ته پاڻ ”ريڊي ميڊ“ تهذيب مان سمجهون ئي ڪونه. پاڻ جيئرا جاڳندا انسان ٿي جيئڻ جا شوقين آھيون بلڪه پابند به آھيون. پاڻ ته سگريٽ جو ٻورو ڪالين تي ڇا پنهنجي ڪپڙن تي به ڇنڊي ڇڏيندا آھيون. پاڻ هن سو ڪالڊ سماج ۾ مس فٽ آھيون. پاڻ جيڪڏھن هن معاشري سان منهن موڙي بغاوت جو الم بلند ڪندي ڪڏھن قلم کڻي ڪجهه لکون ٿا ته لوڪ وڏا ويڻ آڇيندي، ڏڌ اکرن سان ڏنجهه رسائي ٿو. چوي ٿو ته تنهنجو پيءُ به ليکڪ هو جو هليو آ اديب ٿيڻ..هاڻي بي سمجهه سمجهو کي ڪير سمجھائي ته هر اديب جو پيءُ اديب ناهي هوندو. هر سائنسدان جو پيءُ سائنسدان ناهي هوندو. هر دائيءَ جي ماءُ دائيءَ به ناهي هوندي. اُن لئه هر ڪنهن کي پنهنجي حصي جو ڪجهه نه ڪجهه ڪرڻو پوندو آھي.
ها پيارا…! توتي به لوڪ ٽوڪ ڪئي هوندي پر لوڪ منهن موڪ آھي. چوڻي آھي ته ماڻھن ۽ کوهن جا وات ڪيترا بند ڪبا؟ سو ڪنهن جي به ڳالهه دل تي متان رکين..جنهن کي جئين وڻي پيو اوٻر ڪڍي توکي بس لکڻو آھي.اي منهنجا همعصر دوست…!
توکي نادرا جي نا انصافين تي به لکڻو آھي جتي غريب بازيگر جيتري ٻاري ۾ اکيون اڙائي بانبڙا ٿي سڄو ڏينهن پنهنجي واري جو انتظار ڪندا رهن ٿا ان وچ ۾ الئه ڪيترا ”ڌڻيڪا“ پنهنجا وارا نيارا ڪري وڃن ٿا ۽ غريب نڌڻيڪا اهو ٻُڌي موٽين ٿا ته ”سڀاڻي اچجو“ هاڻي ساحر لُڌيانوي واري اها صبح الئه ڪڏھن ايندي……!!؟
توکي اُنهن نياڻين سان ٿيندڙ ناحقن تي به قلم کڻڻو پوندو، جن کان جيئڻ جا هڙئي حق واسطا اهو چئي ڇنا ويندا آھن، ته عورت فقط گهر جو سينگار آھي ۽ ان جو عقل کُڙي ۾ آھي..! پيارا تون انهن لئه به لکجانءِ جن کي بدي جهڙي بد روح رسم نڀائيندي سنڱ چٽين عيوض ٻالاتڻ ۾ ٻليڌان ڪيو ويندو آھي.!
پيارا سليم…!
توکي پنهنجي قديم سنڌ جي ثقافت بچائڻ لئه قلم کي تلوار ڪرڻو پوندو. مابعد جديديت جي مرض ۾ مُبتلا اڄ ڪلهه واري نئين پيڙھي پنهنجو پاڻ تي مغربي ڪلچر وارو ٺپو لڳرائي معاشري ۾ وڏو مرتبو ماڻڻ چاهي ٿي. نئين پيڙھي ڀلي کڻي نئين تهذيب جا طبلا وڄائي پر پاڻ پنهنجي سنڌ جي ڪُراڙي ثقافت سان مائٽن جيترو پيار ڪنداسين. پاڻ پنهنجي ٻھراڙي جي ٻهه ٻهه ٻرندڙ سُونهن گنگا ۾ شنان ڪندي وينڍلين جي وراڪن جهڙي قديم سنڌ جي تهذيب کي نئون جيئدان ڏينداسين.
پيارا…! تون پنهنجي اک پن پاتلي جهڙي سرتيءَ جي سانورن زلفن تي ڀلي لکجانءِ، پر اُن وڌوا جي اڻڀن وارن کي ڪڏھن به نه وسارجانءِ جنهن جو ور وطن جي سيما تي شترو جي سينا سان سينو ساهي شھادت جو جام پي ويو هو. تون اُن جيجل کي به نه وسارجانءِ جنهن جو لخط جگر ڳڀي جي ڳولا ڪندي ڪندي خود ڳولا بڻجي ويو هو.. تون گوڙاڻي جي اُن ننڍي نياڻي تي به لکجانءِ جنهن جي اُڀراڻن پيرن هيٺيان پيل دُنيا جو ستون نمبر ڪوئلو هن جي اڻڀن وارن ۾ لپ تيل جي به وجهي نه سگهندو. توکي لکڻو آھي اُنهن مسڪين ماروئڙن لئه جن جا جائز حق ناجائز پيٽن ۾ ھضم ٿي ويا. اُنهن سفيد ڪالر لُٽيرن جو هاضمو خراب ڪرڻ لئه توکي ادب جي اصلي ڪارج سان نڀائڻو پوندو. ڪڙين حقيقتن تان پردا کڻڻا پوندا. توکي اُنهن غير سرڪاري ادارن جي افعالن تي به بنهه سچائي سان لکڻو پوندو جن ٿر جي لڄادار ۽ غيرتمند غُربت سان گينگ ريپ ڪئي آهي. توکي اسلام ڪوٽ جي اُنهن سارس پکيئڙن تي به لکڻو پوندو جن هن سماج جي ستمن جا تاب نه سهندي آتم هتيا ۾ ئي آنند ڳوليو هو. انهن جي محبت ان مذھب جي ٻَلي چڙھي ويئي جنهن مذهب کي وڏو ڪتاب ڏيندڙ ڪرشن محبت جو سفير هو. توکي ته عمرڪوٽ ۾ مري ويل اُن مسيحي لاءِ به قلم کڻڻو آھي جنهن جو هڪ مسيحا ان ڪري علاج نه ڪيو جو هُو گند مان ڀريل هو جڏھن ته اُهو گند به ان جي ڀائرن جو ئي هو.
پيارا…! تنهنجي نثر ۾ نئين سج نکار اچي پيو تون اُن سان نڀاءَ. في الحال شاعري کي ڇڏي ڏي. تنهنجو نثر جڏھن پروان چڙھي ٻڪرار وڄ وانگي ادبي آڪاس تي تجلا ڏيندو تڏهن شاعري ازخود تو تي اوڙڪون ڪري وسندي ان لئه بس عشق ڪرڻو پوندو پوءِ جنهن سان وڻي ان سان ڪر..ڌرتي، سرتي، ادب، انسان پکي پکڻ ..
جڏھن عشق تنهنجي روم روم ۾ وسندو تڏھن تنهنجي تحرير تاثر جي پنڃري مان نڪري ڪو تسلسل بڻنجندي..اهو ئي سماج کي سُڌارڻ جي ڪنهن ڪارج ۾ ڪم ايندي..باقي اجائي لفاظي جو لُڙ ڪرڻ لئه اسان جهڙا ڪيئي پنا ڪارا ڪن پيا...!!
قلم تازه، تون، دِلُو، ميرل ۽ دسرت جيڪڏھن ادبي آڪاس تي جرڪي پيا ته آئون پنهنجو پورهيو سڦل ڀائيندس..
شل سکيو هجين.
تنهنجو پاڙيسري دوست امر