سـُــر رِپ
ڳالهيون پيٽ ورن ۾، وڌي وڻ ٿيون
پر سين مون نه ڪيون، گوشي پرين نه گڏيا
سمجهاڻي: هر عاشق جي خواهش هوندي آهي ته سندس معشوق ساڻس ڪچھريون ڪري. جڏهن سندن ملاقات ٿيندي آهي ته کين ڪچھرين ڪرڻ جو موقعو / ماحول نه ملندو آهي ته پوءِ عاشق جي اندر ۾ ننڍيون ننڍيون ڳالهيون / احوال گـــَــڏجـــي تمام گهڻا ۽ وڌي وَڻن جيڏا ڊِگها ٿي ويندا آهن. اُهي احوال ٻين سان به نه ڪري سگهبا آهن. ٻيا ٻــُــڌنــدا ته الائي ڇا سوچيندا بلڪه ڪم ئي ڦــِــٽــائـــي ڇڏيندا. هوڏانھن محبوب سان به نويڪلائيءَ ۾ ملاقات نه ٿي ٿئي. نتيجي ۾ اندر ۾ طوفان مچي ويندو آهي جنھن سان ماڻهون وڌيڪ بيمار ٿي پــَــوَنــدو آهي. تنھن ڪري غم خوار جي ڳولھا جاري رھندي آھي.
**
ڪـَـڪر منجهه ڪـَـپـــار، جهـُــڙ نيڻنئون نه لهي
اڄ منهنجي چــِــت ۾، اُٺا پرين اَپار
آءُ سڄڻ، لــَـــھه سار، وِرهَه ويڙهي آهيان
سمجهاڻي: منھنجي من ۾ سڄڻ جي وِڇوڙي سبب بادل ڀرجي آيا آهن؛ اَکين ۾ ڪڪر وَسڻ جا ويس ڪيون بيٺا آهن. منھنجي اندر ۾ / سوچن ۾ ته اي پرين! حقيقت اِها آهي ته ڏاڍا مينهن وَسيا آهن. تمام گهڻو رنو آهيان. لوڪ جي لڄ کان اَکين ۾ روڪيون بيٺو آهيان. اي سائين! تنھنجيءَ ســِــڪ ســُــڪ ڪري ڇڏيو آهي. ڀلائي ڪري منھنجي پـُـڇــا ڳــاڇــا ته ڪر؛ سار سنڀال ته لـــَــھُــه! ته جيئرو به آهيان يا مري ويس؟
**
نيڻ نــِــھــائـيـنءَ جــان، سـُــتـــي لوڪ ڍَڪيان
اُجهاميو ٻـَــران، تو کي ساريو سپرين
سمجهاڻي: نــِـھــائــيــن کــُـــوري يا آويءَ کي به چوَندا آهن، جنھن ۾ باهه ڏئي اُن کي ڍَڪي ڇڏيندا آهن. دُونھين نڪرڻ لاءِ ڪو ننڍڙو سوراخ ڇڏيندا اَٿس. پئي دُکندي / ٻــَــرنــدي آهي. عاشق به نھائينءَ وانگر آهي، جيڪو جيڪڏهن رات جو سڄي عوام جي آرام ڪرڻ کان پوءِ ســُــمـهــي پئي ٿو يا سندس اَک لڳي وڃي ٿي ته به کيس آرام ۽ ســُــڪــُــون ناهي. محبوب جي ياد کيس ستائيندي رهي ٿي. عشق جي آگ سندس اَندر ۾ پئي ٿي اُجهامي ۽ ٻــَــري.
**
چـــيـتـارِيــان چــُــڻــڪــَــن، وِساريان نه وسري
ويروتار ڏکن، سڄڻ ڀڳي هڏ جيئن
سمجهاڻي: محبوب منھنجي من ۾ اهڙو آباد ٿيل آهي، جو جنھن وقت خيال ڪريان / ياد ڪريان ته هو دل ۾ ئي ملي ٿو. هــُــو وِسارڻ جي باوجود مون کان نه ٿو وِسري. هــُــن جو وُجــُــود مون کي ائين دائمي درد ڏئي ويو آهي جيئن جسم جو ڪو هڏو ڀــَــڄـــي پئي ۽ اُن جو ســُــور نه ويھڻ ڏِئي نه ســُــمـهــڻ ڏئي ۽ نه کائڻ ڏئي نه ئي پيئڻ ڏئي. ھر وقت لُڇ پُڇ آھي.
**
سـَـٻــَــر ســـيءُ پــيـــو، نـــه مــُـــــون ســَـــوَڙ نــــه گــَــبـــرو
نه مــُــــون ڪانڌ نه قــُـــوت ڪـــِــي، جوڀـن وَهـــِــي ويو
تنين حال ڪــِــھـــو؟ نــِــڌر جــَــنــِــيــن نـِـجـهـــرا.
سمجهاڻي: لطيف سرڪار هــِــن بيت ۾ هڪ غير شادي شُدہ ناريءَ جي محرومي سندس واتان چـَــوِرائــي ٿو ته هــِــن ڀيري ته وڌيڪ پارو پيو آهي. سردي ڪــَــڙڪــي آهي. مــُــون وَٽ ته نه رِلهي آهي نه ســَــوَڙ آهي نه ئي مــُــڙس آهي، جنھن سان ڀـاڪـُـر پائي ســُــمــهــــي سيءُ ختم ڪريان. محروميءَ جي انتھا اِها آهي ته هاڻي جــُــوانـــي به نه رهي آهي، جيڪا سيءُ برداشت ڪندي هــُــئـــي. تن جو ڪھڙو ٿا حال پــُــڇــو؟ جن جا گهر ئي لاوارث هــُــجـــن؛ ڪو به ڌڻي سائين نه هــُــجـــيــنِ.
**
چـَــتـُــرُ رَهــَـي نـه چــِـتُ، ويــڻـيــن واڳــيـو نـه رهـي
رَئــِـــيءَ لــَـــٽــجــَــي نــِــت، هينئڙو واٽ وِرکَ جيئن
سمجهاڻي: محبوب جي ماڻن ۽ وِڇوڙي مون کي چريو ڪري ڇڏيو آهي. منھنجي عقل ۽ هــِــيــنـئــڙي تي رَستي تي بيٺل وَڻ جيان دَز ۽ مــِــٽــي وَسندي رهي ٿي. سو هاڻي ان ۾ ڪنھن به ڳالهه، ويڻ، طعني ۽ ميھڻي جي ســَــھــڻ جي ســَگهه نه رهي آهي. تنھن ڪري مھرباني ڪري مون سان ڀوڳ چرچا ۽ مذاقون ڇڏي ڏيو.
**