غلام محمد “غازي” (جنم: 1955ع):
غلام محمد ولد محمد سومر مهر متخلص “غازي” پنهنجي تاريخي آبائي ڳوٺ عبدو ۾ 9 اپريل 1955ع مطابق 25 شعبان 1374هه تي اڱاري ڏينهن پيدا ٿيو. شعروعاتي تعليم عبدو ۾ ئي حاصل ڪيائين ثانوي ڊي سي هاءِ اسڪول گهوٽڪي مان حاصل ڪيائين ۽ بي.اي اسلاميه ڪاليج سکر مان پاس ڪيائين ۽ گورنيمنٽ ايليمنٽري ڪاليج حيدرآباد مان اي ٽي سي جو ڪورس به ڪيو. لکڻ، پڙهڻ ۽ مصوري ڪرڻ سندس خاص مشغوليون آهن. کيس ادبي ماحول ملڻ ڪري، ڪتابن جي مطالعي ڪري ۽ اديبن جي ڪچهرين ۾اچڻ ڪري کيس شاعريءَ جو شوق جاڳيو. سال 1980ع کان نظم چوڻ ڪيو. پاڻ هڪ نئين ٽهيءَ ۾ جلدي اڀري، ايندڙ نوجوان آهي. سندس شاعري فني توڙي فڪري لحاظ کان تمام سٺي آهي. پاڻ نه صرف هڪ بهترين شاعر آهي پر سٺو مترجم پڻ. پاڻ غزل، وائي، گيت، نظم، آزاد نظم، ٽيڙو، قطعه ۽ ترائيل جي صنفن تي طبع آزمائي ڪئي آهي. جن ۾ بخوبي ڪامياب ويو آهي. ڪيتريون ئي رچنائون سندس سنڌ جي مختلف رسالن ۽ اخبارن ۾ شايع ٿيون آهن. سنڌي ادبي سنگت شاخ عبدو جو وجود آڻڻ سندس ڪوششن جو نتيجو آهي. ڳوٺ ۾ ڪافي ادبي شاگرد آهن ۽ سٺو ادبي ماحول پيدا ڪيو. پاڻ س.ا.س. شاخ عبدو جا ساندهه چار سال سيڪريٽري رهي چڪو آهي. ادبي محفلن ۾ وڃڻ جو ڪوڏيو آهي.
سندس شاعري ۾، سنڌ جو مشهور عوامي شاعر نثار بزمي استاد آهي. پاڻ ڊرائينگ ماستر آهي. 1979ع کان باقاعده نوڪريءَ جو ڳٽ ڳچيءَ ۾ وڌو. ۽ 8 اپريل 2015ع تي کاتي مان رٽائر ٿيو. سندس شاعري ۾ روحاني نڪتا به ملندا ته قومي نڪتا به نمايا نظر ايندا کيس “سنڌ” سان گهڻو پيار آهي. ان ڪري وطن جا گيت گهڻا ڳايا آهن. ۽ ڌرتيءَ تي ٿيندڙ ظلم جي عڪاسي ڪئي آهي. پاڻ شاهه لطيف سوشل ڪلچر سوسائٽي جو باني آهي آزاد سوشل ويلفيئر ايسوسيئيشن عبدو جو سرپرست، وليج ڊيولپمينٽ عبدو جو چيئرمين “سماجي آواز” پبليڪيشن شڪارپور جو ايڊيٽر روزانه پاڪ سنڌ سکر ۾ ٻارن لاءِ نڪرندڙ صفحي ٻار گلن جا هار جو اچارج رهيو. ٻارن لئه نڪرندڙ ڪجهه رسالن ۾ سب ايڊيٽر رهيو ۽ سندس ڪوششن سان عبدو ۾ شاهه لطيف لائبريري به قائم ٿي. سندس ڇپيل ڪتابن جو وچور هن ريت آهي: “ٻار گلن جا هار” 1992ع س.ا.س شاخ عبدو طرفان، “مرڪندڙ مکڙيون” 1997ع ۾ گلڙا پبليڪيشن شڪارپور طرفان “سائنس بخشي سونهن” 1999ع ۾ سنڌي ادبي بورڊ طرفان، “ وطن گل آ مون لئي”، 2002ع ۾ سنڌي ساهت گهر حيدرآباد “سائنس پئي سمجهائي” 2003ع ۾ انسٽيٽيوٽ آف سنڌالاجي ڄامشورو “رانديڪن سان راند” 2003ع ۾ سنڌالاجي طرفان گيت پنهنجي ديس جا، 2004ع ۾ اين اي فائونڊيشن حيدرآباد. ان کان علاوه سندس شاعري جو مجموعو “زنجير ٽٽي پوندا” 2010ع ۾ شايع ٿي چڪو آهي. “رنگا رنگي گيت” 2006ع ۾ سنڌي ادبي بورڊ ڄامشورو، ڀنڀوري (منظوم) 2008ع ۾ اين اي جان فائونڊيشن حيدرآباد. پاران، ڇپجي منظر عام تي اچي چڪا آهن. جيڪي سڀ جا سڀ ڪتاب ٻارن لاءِ شاعري جا مجموعا آهن. جن تي کيس ايوارڊ به مليا.
غــــزل
دنـيا جو عجب وهنوار ڏٺم،هت چور کي چوڪيدار ڏٺم،
جي ڪالهه رنا پئي قطري لئي، اُتي پاڻي تارون تار ڏٺم،
جي يار ڳچيءَ جا هار هيا، تن يارن کي بـيـزار ڏٺم،
هت حاڪم ها، جي ورهين کان، سي پنندا اڄ پـيـنار ڏٺم،
ڪنهن جي ته نه ظاهر تربت آ، پر ڪنهن جي مٿان مينار ڏٺم،
ماڻهو ننگـا مون ڪيئي ڏٺا، پـٿـر کي ڪندي سينگار ڏٺم،
جنهن جاءِ جوڳي جام هيا، ات ويـرانـي جـو وار ڏٺـم،
“غازي” ته گهڻا ئي آهن ۽، ڪو، ڪو هوشيار ڏٺـم.(19)
نـــظـــم
خـــالـــق هــونــدي ٻــي جــي درتــي ڇــو ڪــنــڌ جــهــڪــايــو آهــي،
ڪـــيـــڏو آن نــــادان اي بــــنــــدا، تـــون ڇـــو پـــاڻ وڃـــايـــو آهـــي.
ڪيسين تائين ڀڄندين ڊڪندين،نيٺ ته ان جي هٿ ڀي ايندين،
مــالــڪ جــي ان وٺ پــڪــڙ کــان، ڪـنـهـن به نه پاڻ بچايو آهي.
ڪـوڙ ڪـپـت سـان ڪـنـهـن جـي لئه ٿـو، ويـٺـو روز ڪـمـائـيـن،
نــــاڻــــي ســــان هِــــت ٻــــانــــهــــا، ڇـــو نــــيــــهــــن لـــڳـــايـــو آهــي.
چــنــد گــهــڙيـن جـــوکـيـل آهـي، هـت ڪـنـهـن کـي رهـڻـو نـاهـي،
عـمـر سـڄـي هـت رهـڻ جـي خـاطـر، شـايـد گهر تو سـجـايـو آهي.
خـوف خـدا جـو ڪـر تـون ٻـانـهـا، ڇـو غـيـرن در تي ڀٽڪين ٿو،
ڏاڍ وڏائـــي تـــڪـــبـــر تـــنـــهـــنـــجـــو ســـارو هـــٺ اجـــايـــو آهــي.
نـفـل نـمازون ڪري عبادت، راضي رک تـنـهـن خـالق کي تون،
تـنـهـن کـان پـوءِ ٿـي عـادل ٻـانـهـون، راڻـل مـنـهـنـجـو رايو آهي.
حق ۽ سـچ جـي وڏائـي ڪـر تـون، “غازي” آهين غازي پو تون،
راهــه ربــيءَ ۾ “غــلام مــحــمــد” ســاهه وڃـي به سـجايو آهي(20)