حاڪم مهر (جنم: 1966ع):
حاڪم علي ولد عبدالحليم مهر پنهنجي آبائي شهر چڪ ۾ ٽين نومبر 1966ع مطابق 19 رجب 1386هه تي خميس ڏينهن پيدا ٿيو. پرائمري ۽ ثانوي تعليم چڪ شهر ۾ ورتائين. اسلاميه ڪاليج سکر مان بي. ڪام ڪئي. ادب ۽ سياست، ٻنهي موضوعن سان گهري دلچسپي اٿس. شعر وَ شاعري سندس خاص مشغلو آهي. پاڻ هڪ بهترين شاعر سان گڏ هڪ سٺو محقق به آهي. 1984ع کان باقاعده نظم لکڻ شروع ڪيو. پهريائين بيت لکيا. پوءِ ٻين صنفن تي طبع آزمائي ڪئي جن کي ڪاميابيءَ سان نڀايو. شعر وَ شاعري جي اصولن جي سکڻ لاءِ، ڌڻي بخش “ڌنڻ” سومرو استاد رهيو ۽ غلام علي چنو به سندس استاد رهيو آهي. کيس مطالعو ڪندي خاڪي جويو جي شاعري مان متاثر ٿيو. تنهن ڪري قلم کڻڻ تي مجبور ٿيو. سنڌي ادبي سنگت شاخ چڪ جو ميمبر آهي ۽ ان کان سواءِ ٻين ڪيترن ئي تنظيمن سان لاڳاپيل آهي.
ماروئڙا ٻالڪ سنگت سنڌ جو چيف آرگنائيزر آهي ۽ ان جي پليٽ فارم تان “مارو سماچار” ڪڍندو آهي. جنهن جو ايڊيٽر پاڻ آهي ۽ ماروئڙا ٻالڪ سنگت ۾ امر سنڌي جي نالي سان متعارف آهي ان کان سواءِ سنڌ ساگر اسٽوڊنٽس فيڊريشن ۾ رهي چڪو آهي، جنهن ۾ پهرين يونٽ چڪ جو آرگنائيزر مقرر ٿيو پوءِ کيس ضلع جو ڊپٽي آرگنائيزر مقرر ڪيو ويو. ان کان پوءِ ضلعي جو صدر ٿي رهيو. ان کان اڳ لطيف سنگت يونٽ چڪ جو ميمبر هو ۽ نائب صدر ٿي رهيو. ان کان اڳ جمعيت طلباء اسلام يونٽ چڪ جو جوائنٽ سيڪريٽري ٿي رهيو تقريبن چار سال رهڻ کان پوءِ لطيف سنگت ۾ آيو. کيس ننڍي هوندي ئي ادبي، سماجي ۽ سياسي ماحول مليو ۽ ان ئي ماحول ۾ پرجهي وڏو ٿيو. سماج ۾ ٿيندڙ ناانصافين خلاف لکيو. شاعريءَ ۾ قومي رنگ نمايا آهي. سٺي آواز هئڻ ڪري کيس ڳائڻ جو به شوق جاڳيو ۽ قومي گيت پنهنجي نئين انداز ۾ سريلي آواز ۾ محفلن ۾ ڳائڻ شروع ڪيا. ۽ کيس خوشخطي جو به سٺو تجربو آهي جنهن ڪري ڪافي ڪتاب خوشخط ڪيا آهن. سندس قلمي شاعري پاڻ وٽ محفوظ آهي. پاڻ پرائمري استاد آهي. ۽ چڪ جي جڙيا پور محلي ۾ رهندو آهي. “عشق عربيءَ ڄام جو” نالي شاعري جو ڪتاب شاعر فـقـيـر عـلـي حــســن ســيــٺــار چــڪ جــو 2011ع چـانـڊوڪـي پبليڪيشن چڪ طرفان ڇپيو جنهن کي حاڪم صاحب مرتب ڪيو آهي. ان کان علاوه ٻيا ڪتاب به تحرير ڪيا آهن، جيڪي هيٺ ڏجن ٿا. (1) “پڙهه ڪا نماز” ــــ (تحقيق ۽ ترتيب) “صوفي شاهه عبدالعزيز شاهه بخاريءَ جي شخصيت ۽ شاعريءَ” تي ڪتاب آهي. (2) “ڳچيءَ مڻيا ڪوڏ” (ترتيب) انقلابي شاعر “مهر ڊاڪٽر گل جي مزاحمتي شاعري” (3) “مضمون مقالا ۽ ڪهاڻيون” (مهر ڊاڪٽر گل جا مضمون) ترتيب ڏنو آهي (4) لڪيرن جو مفڪر (شاعر هارون چنه بابت ڏات ڌڻين جا ويچار) به ترتيب ڏنو آهي (5) “عشق اصل انباهه” (ترتيب) “صوفي شاعر فقير صاحب علي ڪلهوڙو” (وفات 2013ع) جي شخصيت ۽ شاعري. (6) “عشق ڪيو عليل” (ترتيب) ـــ (شاعر ۽ راڳي فنڪار گولڻ فقير جي شاعري) (7) “نبي نورنرمل” (ترتيب) (عاشق رسول شاعر فقير علي حسن سيٺار(وفات 2014ع) جي نعتيه شاعري) (8) چڪ جون ادبي تنظيمون (تحقيق) (9) چڪ جون سياسي، سماجي، مذهبي ۽ ثقافتي تنظيمون (10) چڪ جا ماڳ مڪان (تحقيق) حاڪم مهر تحقيق جي طرف لاڙو گهڻو آهي جنهن ڪري شاهڪار ڪتاب جوڙي ورتا آهن. سندس ڪجهه ڪلام هيٺ ڏجي ٿو:
نـــظـــم
لــطــيــف آهـيـن ڄـمـنـدي ڄــام،
افـضـل تـنـهـنـجـو اتـم ڪــلام،
سـنـڌي قـوم مـٿـان او سـائـيـن،
تـــنــهـــنـــجـــا ٿــورا آهــن ڄــام،
پـر تي ٿئي هيءَ جيجل سنڌڙي،
ســـنـــڌي آهـــن تـــو وٽ ســــام،
تــــــوبــــــن غـــــيــــرن اڳــــيــــان،
هــڻــون ته آخــر ڪــهــڙي هــام،
آخــر چــپ ڇــو آهـيـن سـائـيـن،
رکـيـل آهـي ڪـهڙي مـام.(43)
وائـــــي
سـنـڌڙي تـنـهـنـجـا سـور سمورا، ڳليءَ ڳليءَ ۾ ڳائيندس،
جوڌن کي جاڳائيندس.
کـڻـي رسـالو شـاهه جـو مـان، گهٽـيءَ گهٽيءَ ڦيرائيندس،
جوڌن کي جاڳائيندس.
نـاچـو بـڻـجـي در در نـچـي، ڇـيـريـن کـي ڇـمـڪائـيـنـدس،
جوڌن کي جاڳائيندس.
جـوڳـي ٿـي مـان مـرلـيـون ڌاري، در در بـيـن وڄـائيندس،
جوڌن کي جاڳائيندس.
شـاهه جو رسالو کڻي هٿن ۾، پوڙهن کي به پڙهائيندس،
جوڌن کي جاڳائيندس.
ٻـارن کـي ڀـي ٻـول ٻـڌائـي، سـوڍو جــوان بــڻــائــيــنــدس،
جوڌن کي جاڳائيندس.
مـيـنـارن جـي چـوٽـيـن تـائـيـن، جـهـنڊا ڪي جهولائيندس،
جوڌن کي جاڳائيندس.
ديـس سـمـوري ٻـاگـهـل جـي ۾، ٻـارڻ ڪـوئـي ٻـاريـنـدس،
جوڌن کي جاڳائيندس.
جـهـنـگ لـتـاڙي جيل جهاڳي، ڪارا ڪوٽ ڪيرائيندس،
جوڌن کي جاڳائيندس.
آزاديءَ جـي خـاطـر “حـاڪـم” پـنهنجو سيس ڪپائيندس،
جوڌن کي جاڳائيندس،
جوڌن کي جاڳائيندس!(44
بــيــت
ســـــنـــــڌ امـــــڙ جـــــي ٿــــڃ، وســــاري مَ ويــــهــــه،
ڪـــارا ڪـــوٽ ڪـــلور جـــا، ڀـــورا ڪـــري ڀـــڃ،
سـنـڌي مـور نه مَـڃ، ڪـڏهـن غـلامـي غيرن جي.
پـگـهـر وهـائـي پـورهـيت، ٿو ڏور ڀڄائي ڏڪار،
ايـنـدو اصـل نه ان بـنـا، سـاڻـيـهه مـنـجـهه سـڪار،
پـر وڏيـري ڀـوتـار، پـيـڙي ڇـڏيـو آ پورهيتن کي.(45)