تاريخ، فلسفو ۽ سياست

ادبي تاريخ تعلقي لَکِيءَ جِي

محمد شريف”شاد“ سومري صاحب ”ادبي تاريخ تعلقي لکيءَ جي“ لکي نہ فقط پنھنجي علائقي جي ادبي حيثيت ۽ اهميت کي اجاگر ڪيو آهي، پر هڪ اهڙي تاريخ جوڙي آهي جنهن ۾  ماضيءَ جي ادبي سرگرمين جي عروج ۽ زوال جا انيڪ داستان بہ ملن ٿا تہ هڪ اهڙو تاريخي ذخيرو بہ ملندو، جنھن کي پڙهندي اکيون حيرت جو بت ضرور بڻجنديون ۽ يقينن ان پٺيان سائين پروفيسر محمد شريف”شاد“ سومرو جي سوين راتين جا اوجاڳا، اهم ادبي شخصيتن ڏانهن باربار پنڌ ۽ پڇائن سميت پاڻ پتوڙڻ جي جذبي تحت مختلف ڪتابن جو ورد بہ شامل آهي. پاڻ هن ڪتاب ۾ اها ڀرپور ڪوشش ڪئي اٿن تہ ادبي خدمتن جي حوالي سان بنا فرق جي ڪنھن جو بہ ٿورو  حصو رهيو آهي تہ ان جو تذڪرو ضرور شامل هجي.

Title Cover of book ادبي تاريخ تعلقي لَکِيءَ جِي

پــيــر رئــيس احــمــد لـکـوي(جنم: 1959ع):

پــيــر رئــيس احــمــد لـکـوي(جنم: 1959ع):
پير ممتازاحمد عرف پير رئيس احمد ولد پير سلطان احمد فاروقي سرهندي، پنهنجي آبائي ڳوٺ بلوچ لڳ شير ڪوٽ ۾ 11 جون 1959ع مطابق 4 ذوالحج 1378هه تي خميس ڏينهن پيدا ٿيو. شروعاتي تعليم اتي ئي ورتي هڪ درجو انگريزي جو به پڙهيو پرهيو پر پوءِ پڙهڻ ڇڏي ڏنو، اخبار پڙهڻ، ناول، افسانا ۽ رسالا پڙهڻ، سندس خاص مشغلو آهي. پاڻ هڪ سٺو شاعر آهي، سن 1979ع کان نظم باقاعده لکڻ شروع ڪيا، پهرين هن غزل جي صنف تي طبع آزمائي ڪئي، پوءِ ٻين صنفن تي به طبع آزمائي ڪندو رهيو، پاڻ ڪافي، غزل، نظم، ڏوهيڙا، قطعه ۽ مداح چئي آهي، تمام گهڻو ڪلام چيو آهي، جيڪو قلمي صورت ۾ پاڻ وٽ موجود آهي، سندس والد صاحب شاعريءَ ۾ استاد آهي، پاڻ سنڌي کان علاوه سرائڪي ڪلام به چيو آهي. سندس قلمي مواد مان هڪ “توحيدي تار” نالي ڪتاب موجود آهي، پنهنجي ڪلام ۾ “رئيس شاهه” ۽ سرهندي تخلص استعمال ڪندو آهي.
پير رئيس احمد جو سڄو خاندان اڳي جهلي ڪلواڙي ويٺا هئا جتان 1980ع ڌاري لڏي اچي لکيءَ ۾ سڪونت پذير ٿيا. پاڻ درزڪو ڪم ڪندو آهي ۽ موسيقيءَ سان خاص دلچسپي اٿس، نموني طور سندس ڪلام هيٺ ڏجي ٿو، سندس ڪلام وغيره ڪنهن به رسالي ۾ ڪونه ڇپيو آهي.
ڪـــافـــي
نــنـڊ پـنـهـنـجي نـيـڻـن جي، سـگـهـو تـون ڦـٽـاءِ،
اٿـي پـنـهـجـي عــشــق مـان، رب تـون ريـجـهـاءِ،
سمـهڻ مـان نه تـوکـي ٿـيـنـدو ڪجهه به حاصل،
مــگــر تــوکــي جـاڳـڻ مــان مــلــنــدو ته پــنــهــل،
غـــفــلــت ڇــڏ پــاڻ، ســســت تــون ســـمـــجــهــاءِ.
اجايــو وقــت ويــهــي پــنــهــنــجــو ٿــو وڃــائين،
اٿ ڪــر ڪـــتـــڻ جـــي، ســـگـــهـــو تــون ٺــاهــه،
ڪــمـــاءِ تـــون دل ۾، اســـم ويـــهـــي رب جـــو،
لاهــــي ڇــــڏ لاڳــــاپـــو، دنـــيـــا هــــن ســـڀ جـــو،
واحــد جــي وحـــدت ڏانـــهـــن مــنــهــن نه مــٽــاءِ.
رئـيـس “شاهه” پڙهه نماز، روزا ٽيهه رک تون،
قرآن پڙهه قرب مان، سمجهه ساري سک تون،
خــــدا جــــي فــــرض ســــان، درســـت دل لـــڳــاءِ.(23)


غـــزل
دل ۾ ٻـــري او بــــاهه ٿـــي، دلــــبــــر اچـــي وســـاءِ تـــون،
مان ڪيان ٿو دانهون پيو، درشن مون کي ڪراءِ تون.
عـشـق تنهنجي آهـن ڪـيـا سـيـنـي مـنهنجي ۾ زخم،
نــام خــدا تــن تــي اچــي دلــبــر دوا لــڳـاءِ تـون.
راهون ڏسان ٿـو تـنـهـنـجـون، مــوٽ تـون ماهي لقا،
مون کي ڏئي درد گـهـڻـو جاني ڪين جلاءِ تون.
ڀروسو ناهي ساهه تي، “سرهـندي” چوي اي دلربا،
دم مـتـان نــڪـري وڃـي آءُ ديـر نه لاءِ تـون.

قـــطــعـــو
جي ڀـائـيـن عـاشـق ٿـيـان، ته ڪـڍ دل مان ڪن،
رک رب سـان عـشـق تـون ڪـر دور دولـت ڌن،
ويٺـو سـار وجـود ۾، “رئـيـس شاهه” چوي الله،
بـاقـي يـار سـوا، دنـيا ڏي ڪين ڪر تون ڪن.

نـــظـــم
ٿـــيـــو ڌار دلـــبـــر مـــون ســان قــهــر ٿــي ويــو،
حـــشـــر کـــان اڳ مـــون لاءِ حـــشـــر ٿـــي ويـــو.
جنهن گهر ۾ ڪندو هو ڪچهريون مون سان،
اڄ اهـــو بـــربـــاد مـــنــهــنــجــو گــهــر ٿــي ويــو.
اجـڙي ويـو هـار سـيـنگار، ٿيون دفن مسرتون،
جـــدائـــيءَ ۾ خــاڪ ســـارو، جـــگـــر ٿـــي ويــو.
خـطـا ڪــهــڙي پــئــي جــو ڪــيــو جــدا جـانـيءَ،
بــــي ســبــب بــي ڏوهه ڌار دلــــبــــر ٿــــي ويــــو.
آرزو ٿــــي خــــتــــم جــــڳ ۾ جــــيــــئــــڻ جـــي،
بـــربـــاد ڇـــا ڪـــيـــان دل جــو شــهــر ٿــي ويـــو.
اڏيـل جـو هـو مـدت کـان، مـحـبـت جو محلات،
گـهـلـيـو اهـڙو طـوفــان جـو ٽڪر ٽڪر ٿي ويو.
وهــــن ٿــــا ڳـــوڙهـــا اکـــيـــن مــــان هــــر وقــــت،
“ســرهــنــدي” صــفــا عــشــق ۾ در بدر ٿي ويو.(24)