آزاد بخاري (جنم: 1966ع):
سيد عبدالڪريم شاهه ولد عبدالغفارشاهه بخاري متخلص “آزاد” بخاري پنهنجي آبائي شهر چڪ ۾ پهرين مئي 1966ع مطابق 9 محرم 1386هه تي آچر ڏينهن جنم ورتو. شروعاتي تعليم پنهنجي شهر چڪ ۾ ورتي ۽ هاءِ اسڪول چڪ مان ئي مئٽرڪ جو امتحان پاس ڪيو. پوءِ اسلاميه ڪاليج سکر مان بي. ڪام، ۽ راقم جي مدد سان ايم. اي (سنڌي) ۾ ڪئي. ادب پڙهڻ ۽ تخليق ڪرڻ سندس خاص مشغلو آهي. پاڻ بهترين شاعر، مضمون نگار ۽ ڪهاڻيڪار آهي. 1983ع کان نظم لکڻ شروع ڪيو ۽ نثر به ساڳئي سال لکڻ شروع ڪيو. سنڌ جي مختلف رسالن ۽ اخبارن ۾ ڪاوشون ڇپيون آهن. سنڌي ادبي سنگت جي ڪلاسن کي استاد تسليم ڪري ٿو. سندس قلمي مواد ڇڱو موجود آهي. پورا ٽي ڪتاب تيار اٿس. هڪ ڪهاڻين جو مجموعو ۽ ٻيو شاعري جو مجموعو ٽيون ادبي مضمونن ۽ مقالن تي مشتمل آهن. سندس هڪ ڪهاڻين جو ڪتاب سندر ناري 1986ع ۾ ڇپجي چڪو آهي. سندس اسلوب نرالو آهي.
پاڻ هڪ سٺو ادبي ڪارڪن هئڻ سان گڏ سماجي ۽ سياسي ڪارڪن به آهي. کيس ڌرتي وارن مٿان ٿيندڙ ظلمن جي ڪري حساس دل آهي. تنهن ڪري پنهنجي شاعري توڙي نثر ۾ ڌرتيءَ ۽ ديس لاءِ محبت جو اظهار آهي. هن وقت هاءِ اسڪول عبدو ۾ ڊرائنگ ماستر آهي. ڪيترن ئي تنظيمن جو عهديدار رهي چڪو آهي. سنڌي ادبي سنگت شاخ چڪ جو سيڪريٽري رهي چڪو آهي ۽ چڪ سوشل ويلفيئر ايسوسيئيشن چڪ جو ميمبر آهي. شاهه عبداللطيف لائبريريز ايسوسيئيشن سنڌ جو مرڪزي ڪاميٽيءَ جو ميمبر آهي. ننڍي هوندي لطيف سنگت جو سرگرم ڪارڪن هو ۽ سندس ڪوششن سان ڪيترن ئي ڳوٺن ۾ نوان يونٽ قائم ٿيا. چڪ ادبي سنگت (چاس) جو ميمبر ۽ ٻه سال سانده شاهه لطيف لائبريري چڪ جو انچارج رهي چڪو آهي.
لطيف سنگت جي زماني ۾ پاڻ کي عبدالڪريم شاهه “عبد” بخاري سڏائيندو هو. پر پوءِ “عبد” مان ڦري “آزاد” ٿيو. گهر ۾ مظفر جي نالي سان به سڏيندا آهن. کيس سياسي ۽ ادبي ڄاڻ چڱي اٿس. پاڻ شاعري جي ڪيترن ئي صنفن تي طبع آزمائي ڪئي آهي. نثري نظم جو نهايت چڱو شاعر آهي. سندس هيٺيان ڪتاب شايع ٿي چڪا آهن. (1) رواداري (ترجمو) 2006ع (2) ڪامريڊ ابوشوڪت حمزو (شخصيت) 2008ع (3) گل خوشبو ٻار (ٻارن لاءِ شاعري) 2008ع (4) بنياد پرستي ڇا آهي (ترجمو) 2008ع (5) سيڪيولرزام ڇا آهي (ترجمو) 2008ع، (6) نچڻا ڪڏڻا کلڻا ٻار (ٻارن لاءِ شاعري) 2011ع (7) مري شال ملهايان (مزاحمتي شاعري) 2013ع (8) چڪ جا چندن هار (مقالو) 2014ع ان کان علاوه قلمي ڪتاب به موجود اٿس. “سائنس ڏنو سوجهرو” (ٻارن لاءِ شاعري) “حق جي سدا” (ڪالم)، انالحق آواز مضمونن جو مجموعو ڇپائي لاءِ تيار آهي.
گـــيـــت
زهــر کـائـي ٿـا زهـر اوڳـاڇـيـون،
زهـر ۾ ئـي ٿا زندگي گهاريون،
پـنـهـنـجـا آنـڊا پـنـهـنـجـي ڪاتـي،
مــاڻـهــو ٿـي پـيـا، مـانـگـر هـاٿـي،
زهـــر ســـارو آ جـــيـــون ســـاٿـــي.
پـــاڙي ۾ ڪــو مـــفـــلـــس آهـــي،
بـک وگـهـي ٿـو ڏيـنـهـن گـذاري،
ڪـوئـي ڪونه ٿو پـائـي جـهـاتـي،
مـاڻـهـو ٿـي پـيـا مـانــگــر هــاٿــي،
زهـــر ســـارو جــــيــــون ســــاٿــــي
گـهـر گـهـر جـهـڳـڙو ڀاتي، ڀاتي،.
غــربــت مــنــجــهــه ٿــا گــذاريــون،
روئــي روئـي زهـر ٿـا هــاريــون،
مــاڻــهــو ٿــي پـيـا مـانـگـر هـاٿـي،
زهـــر ســـارو آ جـــيـــون ســـاٿـــي.(40)
غـــزل
سـوچ جـا سـدا گـل ٽــڙيــا،
پـرهـه ڦـٽـيءَ جـا ماڪ ڦڙا.
ســڀ واســجــي ويا ذهــن،
نــيــهــن جــا نــعــرا لـــڳـــا.
ڏيـهـه پـنـهـنـجـي جـا ڌڻـي،
اگــهــور نــنــڊ مــان اٿــيــا.
حـق پنهنجو وڙهي وٺبو،
هـــاريـــن ڪـــيــا ڏاٽــا اڀــا.
ڪاري رات انڌاريءَ مان،
ڄـــاڻ کــاهــوڙي آزاد ٿـيـا.(41)
نــثــري نــظــم
سنڌو ڪنار ويهي،
پاڻي پيئڻ لڳس.
ڳجهون منهنجي مٿان،
ڦرڻ لڳيون،
ائين لڳو ڄڻ
سنڌو بيوس ماءُ جيان،
مئل پٽ کي ڏسي پئي،
جنهن جي لاش تي جڳهون،
لامارا ڏينديون هجن،
ڇرڪي اٿيس،
ڏٺم پاڻ کي ته دل ڌڙڪي پئي،
۽ ازخود ڳوڙها وهي ويم! (42)