محمد شــريــف “شــاد” ســومــرو (جنم: 1960ع):
راقم محمد شريف ولد عبدالقادر “عنبر” سومرو، متخلص “شاد” پنهنجي تاريخي شهر رستم ۾ 18 آگسٽ 1960ع مطابق 24 صفر 1380هه تي خميس ڏينهن جنم ورتو. شروعاتي تعليم رستم ۾ ئي ورتي اٺ درجه رستم جي مڊل اسڪول ۾ پورا ڪري خانپور هاءِ اسڪول ۾ پڙهڻ ويٺس پر پوءِ اتان ٽي سي ڪڍرائي گورنيمنٽ هاءِ اسڪول ڪنڌڪوٽ ۾ داخلا ورتي 1977ع ۾اتان ئي مئٽرڪ جو امتحان پاس ڪيو. 1980ع ۾ گورنمينٽ ايليمينٽري ڪاليج سکر مان پي ٽي سي جو امتحان پاس ڪيو. 1981ع ۾ گورنمينٽ ڊگري ڪاليج ڪنڌڪوٽ مان بي اي جو امتحان پاس ڪيو. 1985ع ۾ اسلاميه ڪاليج سکر مان ايم. اي (اقتصاديات) ۽ ايم اي (سنڌي ادب) 1987ع ۾ ريگيولر طور امتحان پاس ڪيو. گورنمينٽ ايجوڪيشن ڪاليج سکر مان بي ايڊ 1987ع ۽ايم ايڊ 1993ع ۾ پاس ڪئي. ان کان پوءِ شاهه عبداللطيف يونيورسٽيءَ مان ايم. فل 1999ع ۾ ڪئي. سنڌي ادب سان بيحد لڳاءُ هئڻ ڪري نثر ۽ نظم لکڻ شروع ڪيو 1978ع کان لکندو اچان ٿو. منهنجو ادبي استاد ڊاڪٽر عبدالخالق “راز” سومرو صاحب آهي، جن جي صحبت ۾ رهي گهڻو ڪجهه پرايو. ڪجهه ڪتاب تحرير ڪيا آهن: (1) “رسالو عيسو فقير” 1985ع ۾ مرتب ڪيو. عيسي فقير جي زندگي جو احوال ۽ سندس فن و فڪر تي لکيو آهي، (2) “ڪلام طالب” 1985ع کي به سهيڙي ترتيب ڏنو آهي ۽ ان جي زندگيءَ جو احوال وغيره لکيو آهي، (3) “شجره طالب” 1985ع، (4) “ڪليات شاد” ،(5) ڪهاڻين ۽ افسانن جو مجموعو “چوٿين دنيا” ،(6) هڪ ناول “زندگي ڪنڊن جي سيج” (جيڪو ماضي قريب ۾ اڏوهي جو کاڄ بڻجي ويو،(7) “ضلعي شڪارپور جي ڳوٺن جي تاريخ”، (8) “شاعريءَ جون صنفون” فن فڪر ۽ تاريخ (قديم کان جديد) ٽن جلدن ۾ 1988ع، (9) “سوچن جو سلسلو” (نثري نظم) 1989ع، (10) “سنڌي ادب ۾ نثري نظم جي اوسر” تحقيقي مقالو، ايم.فل لاءِ لکيل 1992ع، (11) “تعليم ۾ تحقيق جا طريقا” ايم. ايڊ ڪورس لاءِ لکيل 1993ع، (12) “سنڌي ادب ۾ جديد نظم جي اوسر” Ph.D جو تحقيقي مقالو، (13) How to Learn Sindhi انگريزي ۾ لکيل قاعدو، (14) رستم شهر جي تاريخ (15) تاريخ شڪارپور مرتب ڪئي آهي ان کان علاوه مضمون ۽ مقالا تحرير ڪيا آهن. ڪجهه مقالا ۽ شاعري مختلف رسالن ۽ اخبارن ۾ شايع ٿي آهي. سڀ ڪتاب قلمي صورت ۾ موجود آهن. سنڌي ادبي سنگت شاخ رستم، ۽ شاهه عبداللطيف لائبريري ايسوسيئيشن سنڌ ۽ شاهه لطيف لائبريري رستم جو به پايو وڌو. ٽي سال ساندهه سنڌي ادبي سنگت رستم شاخ جو سيڪريٽري ۽ ضلعي شڪارپور جو پنج سال ضلعي رابطه سيڪريٽري ٿي رهيس. تقريباَ ادبي جماعتن سان واسطو آهي. رستم سوشل ويلفيئر ايسوسيئيشن رستم جو جنرل سيڪريٽري رهي چڪو آهيان، جنهن جو بنيادي ميمبر آهيان. تعليم کاتي ۾ 1979ع ۾ پرائمري استاد طور ڀرتي ٿيس. اُن کان پوءِ 1991ع ۾ ايڇ. ايس. ٽي ٿيس ۽ لاڙڪاڻي ڊويزن جي مختلف هاءِ اسڪولن ۾ پڙهائيندو رهيس ۽ 1999ع ۾ پبلڪ سروس ڪميشن مان ليڪچراري جو امتحان پاس ڪري سن 2000ع کان ليڪچرار مقرر ٿيس. ان کان پوءِ ترقي ڏيئي 2011ع ۾ اسسٽنٽ پروفيسر طور گورنيمنٽ ڊگري ڪاليج ٺل ۾ مقرر ڪيو ويو. رستم شهر مان 17 آگسٽ 2001ع ۾ لڏي اچي شڪارپور شهر وسايو آهي. ڪجهه ڪلام هيٺ ڏيان ٿو. تقريباَ سڀني صنفن تي طبع آزمائي ڪئي آهي.
غـــزل
طـرح: اُٺـي جي اچي ٿي ٿدي هير ٿر کان.
رهــان ٿــي اڪـيـلـي عــمــر مـان ولـر کـان،
اچــي ڪــو پَــهــي اڄ ابــاڻــي شــهــر کـــان.
پَـــوَنِ يـــاد مـــون کــي پــڪــا ڄــار ٿــر جــا،
رهـــان دور ٿـــي مـــان ولـــن ۽ وکـــر کــان.
ڪــيــو قــيــد تــو آ عــمــر ڪــوٽ ۾ هـــت،
رڙان ٿــي روئــان ٿــي خــدا جـي امـر کـان.
ڪــڪــر ڏســي اڄ ٿــا پــون پـــور ٿـــر جـــا،
ســـڪـــايـــل اٿـــم ســـاهه پــاڻــي پــلــر کــان.
ڏيــان ڏوهــه ڪـنـهـن کـي نـصـيـبـن نـوايـو،
مـــــگـــــر دور آهــــن ابــــاڻــــا نــــظــــر کــــان.
پـلـنـگ پـوش مـٽ ڪـيـن ڀـايـان تـڏن سان،
نه وڌ ڪجـهـه به اَمـرت سـکـڻـي ڇـٻـر کـان.
ڏســان گــهــر وڃـي مـان ابـاڻـن ڪـکـن جـا،
مــگــر ڌار قــســمــت ڪــيــو آ ســڱــر کــان.
ســــنــــدءِ هــــيءَ مــــاڙي به آ قـــيـــد خـــانـــو،
رهــان ٿــي جــدا مــلــڪ ٿـر جـي پـهـر کـان.
مـــٿـــان پـــور جـــي هـــڪ ٻـــيــو پــور آيــو،
ته اکـــيـــون به خـــالــي نه آهــن ڇــمــر کــان.
پـــيـــو ســـاهه ســڏڪــي ڪــري روح راڙو،
گـــهــڻــو دور آهـيـان سـنـدم پـٽ پـڌر کـان.
وســن نــيــڻ مــنــهــنــجــا ڪـري ياد صحرا،
وڃــي “شــاد” ٿــيـنـدس ڇـڏي هـن قهر کان.(30)
قــطــعه
اي ســنــڌوءَ جــي ســرزمــيـن تـو تـي سـويـن سـلام،
تـنـهـنـجـي مـٺـي ٻـولـي، جـنـهـن ۾ ڏنـي مـاءُ لـولـي،
تـوتـي نـازل ٿيو سنڌيءَ ۾ شاهه لطيف جو ڪلام،
“شــاد” آهــي سـنـڌيـن لـئي، سـنـڌيءَ ۾ قـرآن.(31)
بــيــت
ســچــل ســـارو ســـچ، ســامـيءَ ســنــدي سـاک،
ڀٽائي وسيلي ڦٽي آ باک، سنڌي ٻوليءَ جـي.
ريــنــگــا
تــــاتـــــيـــــا ســــاوا ســــنــــگ،
هاريءَ پـنـهـنـجـي هيج مان،
بــــدلـــي ۾ لـــڳـــس ڏنــــگ،
وڏيــرا لــهــي وڃ هـوڏ تــان،
ڪـنـڌ ڪـپـيـنـدءِ ڏاٽــي سـان.(32)
ٽــيــڙو:
ڌرتــــي مـــنـــهـــنـــجـــي مــاءُ،
تـــوکـــي هــن کــان نــفــرت،
جــنــهــن ۾ مـنـهـنـجـو سـاهه.
هـائـيـڪـو:
چانـڊوڪي رات،
ٽــــــيــــــٽــــــهــــــر جــــي آواز،
ٽــــــوڙي جــــــي ســــــانـــــــت.(33)