ڪتاب جو تعارف
نتيجي انهيءَ تي پهتيس ته، اسان جي قلم ڪارائن جي، سنڌي نثر ۾ ۽ خاص طور تي ڪهاڻيءَ جي صنف ۾ سٺي ڀاڱي ڀائيواري رهي آهي موجوده وقت تائين هن نموني جو ڪوبه ڪهاڻين جو مجموعو شايع نه ٿيو آهي، جنهن ۾ سڀني عورتن جون لکيل ڪهاڻيون گڏي شايع ڪيون ويون هجن. نه ئي اسان جي ادبي تاريخن ۾ ليکڪائن جي خاص نمائندگي ڪئي ويئي آهي. انهيءَ لحاظ کان هن ڪتاب ۾ 1932ع کان 2007ع تائين جون ڪهاڻيون شامل آهن، جن ۾ مختلف موضوع آهن. تمام معياري پيشڪش به آهي ته سادو سودو ۽ پُر اثر انداز پڻ شامل آهي. هنن ڪهاڻين ۾ سنڌي عورت جون سوچون، ويچار، عزم، ارادا، ننڍيون ننڍيون خواهشون، ڏُک، سُک، آباديون، برباديون، مانائتي جيون جيئڻ جا آدرش آهن ته سنڌي قوم جي مزاج، تاريخ، تهذيب، معاشرت ۽ ماحول جي مڪمل نمائندگي آهي. قوم پرستيءَ جو نڪتهءِ نظر واضح آهي ته جديد ادبي لاڙن کي به هنن ڪهاڻين ذريعي آندو ويو آهي.
ايئن به نه آهي ته سنڌي ڪهاڻيڪارائن فقط پنهنجي وجود کي مڃرائڻ لاءِ خود (عورت) کي موضوع بنائي ۽ مظلوم ظاهر ڪري، هن مرداني سماج ۾ همدردي حاصل ڪئي آهي. جڏهن هوءَ عورت جي حق تلقيءَ تي احتجاج ڪري ٿي، تڏهن سماج ۾ مرد سان ٿيل ناانصافين تان به پردو کڻي ٿي، (ڪهاڻيون: ڪارو ڪير، منهنجو گهر) انساني بنيادي حقن جي لتوڙ تي واڪا ڪندڙ به آهي. (ڪهاڻيون: ڪربلا، گورڪن) سنڌي پڙهيل لکيل عورت هاڻي اها نه آهي، جيڪا چند صديون اڳي هئي. اڄ هوءَ مرد ليکڪن سان ڪُلهو ڪلهي ۾ ملائي ادب جي ميدان ۾ بيٺل آهي. انيڪ موضوعن کي، فنائتي نموني، ٻوليءَ جي سونهن سان اڳيان آڻڻ ۾ اسان جي ليکڪائن جو هٿ آهي، بلڪ آئون ته ايئن چونديس ته سنڌي ٻوليءَ کي جيئارڻ ۽ سنوارڻ ۾ جن شخصيتن ملهايو آهي، انهن ۾ اسان جون چند اهم ڪهاڻيڪارائون پڻ اچن ٿيون. جيئن ته هر فرد ٻوليءَ جي شروعات، ٻار جي حيثيت ۾ ماءُ جي گود ۾ ئي ڪندو آهي ۽ عورتن وٽ ڪيترن ئي اهڙن لفظن، پهاڪن ۽ چوڻين جو استعمال هجي ٿو، جيڪي عام طور ڪاروباري ۽ ڪتابي ٻولين ۾ ڪتب نه ايندا آهن. اهڙا لفظ ۽ پهاڪا گهريلو زناني عالم جو صدري خزانو آهن، جن کي ڪجهه ڪهاڻيڪارائن تمام سهڻائيءَ سان ماحول، موضوع ۽ مواد مطابق استعمال ڪيو آهي. انهيءَ لحاظ کان اهو بلڪل چئي سگهون ٿا ته سنڌي ڪهاڻيڪارائن پنهنجي تحريرن سان سماج جي مسئلن جي نشاندهي ۽ اُپاءَ جي رٿن سان گڏ سنڌي ٻوليءَ جي به خدمت ڪئي آهي.
هن ڪتاب ۾ آيل گهڻي ڀاڱي ڪهاڻيون پنهنجي پنهنجي دور جون نمائنده ڪهاڻيون آهن. چند ڪهاڻيون مون پنهنجيءَ پسند سان شامل ڪيون آهن. آخر ۾ مِني ڪهاڻيون پڻ آنديون اٿم ته جيئن مختصر کان مختصر ڪهاڻيءَ ۾ پڻ عورتن جي شموليت ڏسڻ ۾ اچي.
هن مجموعي ۾ تقريبًا چاليهارو کن ڪهاڻيون مختلف دورن جون ڏنل آهن، جن ۾ وقت سان آيل تبديلي، فن، موضوع، مواد پيشڪش ۽ ٻوليءَ جي حوالي سان واضح ٿئي ٿي.
مَنَ ۾ اهو ارادو هُيم ته هن مجموعي جي ڪهاڻيڪارائن جو تعارف ۽ پيش ڪيل ڪهاڻين تي تبصرو ڏيان، ليڪن ڪتاب کي طوالت کان بچائڻ جي پيش نظر ان ريت اهو ڪم ڪري نه سگهيس. پر وري به مون کي خوشي آهي ته مون پنهنجي قارئين جي اڳيان چونڊ ڪهاڻيون آنديون آهن، جيڪي انهن کي بلڪل پسند اينديون.