رهــــزن : - رشيده حجاب
”هلو مان ڪرسٽين آهيان، هن پنهنجو هٿ وڌايو، مان ڊينمارڪ مان آئي آهيان، ڪمري نمبر 210 ۾ آهيان. تون ٻنهي مان هڪ آهين، جيڪي نالا ٻاهر لکيل آهن ۽ توهان ٻئي پاڪستاني آهيو.“
”ها- مون پنهنجو تعارف ڪرايو. هوءَ بي تڪلفيءَ سان پلنگ تي ويهي رهي.
”ايڏا لاتعلق ۽ آدم بيزار آهن هن Dorm جا ماڻهو جنهن جي ڪا حد ئي ڪانهي. مون کي اها خبر هجي ها ته ڪڏهن به Stonier ۾ رهڻ پسند نه ڪريان ها. غضب خدا جو، پاسي واري ڪمري ۾ رهندڙ جي به ڪنهن کي خبر ڪانهي.“
هوءَ ڏاڍي مڇريل هئي ۽ ڪاوڙ جو اظهار هٿ هلائي هلائي ڪري رهي هئي. ان عرصي ۾ مون هن جو تفصيلي جائزو ورتو. هڪ نظر ۾ هوءَ ڇوڪري گهٽ ۽ ڇوڪرو زياده معلوم ٿي رهي هئي (بعد ۾ جڏهن هُن سان نڪتل هڪ فوٽو گهر موڪليم ته گهر وارن دڙڪا لکي موڪليا ته آمريڪا جي هوا لڳي وئي اٿئي ڇا؟ پرايو ڇوڪرو ڪلهن تي هٿ رکي بيٺو اٿئي؟) چيڪ جي خاص ’اسڪينڊي نيوين‘ ٽائيپ جي اسڪرٽ ۾ ڊگهو، سنهو ۽ بيڪشش جسم ويڙهيل هو، چشمو به تمام پراڻي نموني جو هوس، سڄي وجود ۾ ڪا شيءِ جيڪڏهن چڱي هئي ته اُهي هن جون ڊگهيون سونهري چوٽيون هيون، جن کي هوءَ My Tails چوندي هئي. هُنَ ڪاوڙ ڍري ڪئي ته مون معذرت ڪندي چيومانس ”ڇا ڪجي Stonier ۾ هر ڪو پرديسي آهي. ڪي گهر کي ياد ڪندا هوندا. ڪي پنهنجي مقصد جي پوري ڪرڻ لاءِ ڪم ۾ مصروف هوندا. ملڻ ملائڻ جو موقعو گهٽ ئي ٿو ملي.“
”اجائي ڳالهه آهي تون اڪيلي شايد سخت بور ٿي رهي هُئين. هونءَ به هي وقت ڪمري ۾ ويهڻ جو ته نه آهي!“ هن جي وِنڌ وِنڌ مان اندازو لڳايم ته شڪل ئي نه پر عادت به پوڙهين جهڙي اٿس. بحث ختم ڪرڻ لاءِ چيم ”هل Student Centre هلون، مان ماني ڪانه کاڌي آهي، پر مان ڪافي آئسڪريم کائيندس.“
اِها منهنجي ڪرسٽين سان پهرين ملاقات هئي. ان کانپوءِ گهڻي ڀاڱي هر روز اسان سان ملڻ ايندي هئي ۽ ڪلاڪن جا ڪلاڪ ڳالهيون ڪندي رهندي هئي. مون کي تعجب لڳندو هو ته هڪ يورپين ڇوڪري، بجاءِ، ڇوڪرن جي، ڇوڪرين سان دوستي ڪيئن قائم رکي ويٺي آهي. ان جو راز به هڪ ڏينهن کُليو. ڪرسمس واري رات هوءَ ضرورت کان وڌيڪ اسڪينڊي نيوين پنچ Scandinavian Punch پي وئي، جيڪو هن پاڻ ٺاهيو هو. ٻن ڏينهن جي نيم بيهوشيءَ کان پوءِ جڏهن هوءَ ملڻ آئي ته اڃا ’پنچ‘ جي اثر کان ٻاهر نه نڪتي هئي،
”مان بدقسمت آهيان، مان خوبصورت نه آهيان، منهنجي جسم ۾ ڪا خوبصورتي ڪا ڪشش ڪانهي. مان، مان بغير گلن پنن جي سڪل شاخ آهيان. منهنجي اکين ۾ ستارن جي چمڪ ڪانهي. مان ڏاڍي اجڙيل آهيان.“
مون هن کان ڪجهه نه پڇيو هو. پر هوءَ مسلسل کُلندي پئي وئي.
”توکي خبر آهي اسان جو گهر ڪيڏو ويران، ڪيڏو اُداس آهي. منهنجو پيءُ ڊرسيوڊا ۾ بحري آفيسر آهي، صرف موڪلن ۾ ڪڏهن ڪڏهن گهر ايندو آهي. منهنجي ويچاري ماءُ جاپان ۾ پندرهن سال گذرڻ کانپوءِ هر وقت پنهنجي بورچي خاني کي جاپانين جهڙو مثالي بورچيخانو ٺاهڻ جي فڪر ۾ لڳي پئي هوندي آهي. اسان کي ڏاڍو پيار ڪندي آهي ويچاري. پر مون کي هن جي قريب وڃي رڳو جام، جيلي ۽ ڪيڪ جي خوشبو ايندي آهي. ڏس منهنجي عمر جيلي ۽ ڪيڪ کائڻ جي ته نه آهي نه؟ لاچار سڀ ڪجهه پاڻ کي ئي کائڻو پوندو اٿس. ويچاري منهنجي ماءُ! مان آمريڪا مان ويندس ته هن جي لاءِ نئين قسم جي جيلي جام ٺاهڻ جون ترڪيبون ضرور وٺي ويندس.
”منهنجو ڀاءُ نول ذهني مريض آهي. هن وقت تائين سڀ ڪورسز آزمائي ڇڏي چڪو آهي. جيڪڏهن هر هفتي هو ماءُ سان وڏو جهيڙو نه ڪري ته اسان ان کي بي حس ۽ بي جان ئي سمجهون. اسان جي گهر ۾ گرم گرم جذباتي گفتگو ۽ زندگي بخش ٽهڪن جو گذر ئي ڪونهي. سوچ اها ڪيڏي نه ستم ظريفي آهي. هڪ گهر، جنهن ۾ هڪ مڪمل جوان ڇوڪري ۽ ڇوڪرو رهندا هجن، اتي موت جهڙي خاموشي ڇانيل هجي.“ مان هن کي خاموشيءَ سان ڏسي رهي هيس ۽ هوءَ بيهوشيءَ جي عالم ۾ هوش جون ڳالهيون ڪري رهي هئي.
”مون کي پنهنجو خاص ڏک ڪونهي ڇاڪاڻ ته مان پُرڪشش ڪونه آهيان، پر نول حسين جوان آهي. چيڙاڪ آهي. پر دل جو صاف ۽ نرم. پوءِ به ڪا ڇوڪري هن کي دوست نه ٿي بڻائي؟ منهنجي هڪ گرل فرينڊ هئي، اُن کي مون دوست بڻايو ئي نول جي لاءِ هو. ٻنهي ۾ ڪافي دوستي ٿي به وئي، پر هوءَ حرام خور جلد ئي ڀڄي وئي. مون کي لکي موڪليائين ته تنهنجو ڀاءُ چچين (Lizards) جي کاڌي تي ريسرچ ٿو ڪري، تنهنڪري مون کي پسند ڪونهي. ويچارونول!“ مون دل ۾ چيو: ويچاري تون.
”معاف ڪجانءِ، مون بي وقت توکي تنگ ڪيو، پر تو جو پڇيو ته مان رهي ڪانه سگهيس. واقعي ڇوڪرين جي دوستي به هڪ نعمت آهي. شايد ڪنهن ڇوڪري- دوست جي اڳيان مان دل جو حال ائين نه ڪري سگهان، پر تون ڪرين ڇا پئي.“ هن هميشه پهرين پُڇڻ وارو سوال اڄ آخر ۾ ڪيو.
”ڪو خاص ڪم نه، پڙهي رهي هيس.“ مون جواب ڏنو. منهنجي پاسي ۾ پيل ڪتاب ڏسي هوءَ هن کي اٿلائڻ پٿلائن لڳي. ڪتاب جي ڪَور تي ٺهيل تصوير ۾ هڪ نقاب پوش گهوڙو ڀڄائي وڃي رهيو هو ۽ زمين تي گوڏن ۾ منهن ڏيئي هڪ ڇوڪري ويٺي هئي، تصوير کي غور سان ڏسندي هُن پڇيو، ”هن ڪتاب جو نالو ڇا آهي؟“
”راهزن“
”اِن جو مطلب؟“
”مطلب؟ مطلب هن جو ٿيندو، رستي ۾ ڦريندڙ.“
”تنهنجو مطلب کيسو ڪٽيندڙ سان آهي؟“ هن سوال ڪيو.
مان منجهي پيس، اهو لفظ ته اسان جي زبان ۾ ڪيترن ئي طرحن جي ڌاڙي لاءِ استعمال ٿيندو آهي. ڪافي مثال ڏيئي هن کي سمجهائڻ جي ڪوشش ڪيم، پر شايد اڃا هوءَ نشي ۾ هئي يا هنن جي فطرت آهي ڳالهه جي صفا تهه تائين پهچڻ جي، اُن ڪري لڳي پيو پوري طرح مطمئن نه ٿي آهي.
ڪِرسمس واري رات پهرين برف پئي هئي سڀ White X,mas (اڇي ڪرسمس) جي ڪري ڏاڍا خوش هئا. منهنجي ڪمري جي بلڪل سامهون ٻه وڻ، جنهن کي اسان Love Spot ڪوٺيندا هئاسين، جو اڪثر ڇوڪرا ڇوڪريون انهن جي ڇانوَ ۾ ويهي ڪچهريون ڪندا هئا، برف سان ڍڪجي ويا هئا، برف باري جو سلسلو ڪافي ڏينهن تائين جاري رهيو. ڊپارٽمينٽ کان موٽي ٻاهر نڪرڻ تي دل ڪانه چوندي هئي. ڪرسٽين به ڪيترن ڏينهن کان ڪانه آئي هئي، مون سوچيو پي ته اڄ وڃي سندس خير خبر وٺي اچان ته دروازي تي ناڪ ٿي.
“People of 214 are yon alive?” (ٻه سؤ چوڏهن ڪمري وارو زنده آهيو؟“)
”اچ.“ مون اٿي دروازو کوليو.
”مان نه اچان ته توهان منهنجي خبر به نه رکو. ڏاڍيون بي مُروت آهيو. توهان ٻيئي پاڪستانياڻيون؟“ هوءَ کلندي اچي بستري تي ڪري.
”ڏاڍي خوش ٿي نظر اچين؟“
”ڪڏهن نه ايندي آهيان؟“
”اُن رات ڪرسمس جي ٻئي ڏينهن...“ مون حوالو ڏنو، هوءَ ٽهڪ ڏيڻ لڳي.
”اُن رات ڪمبخت پنچ ڏاڍي سخت ٿي وئي هئي، پر ڏاڍي مزيدار به هئي. توهان ٻئي صفا بور آهيو. چکي ته ڏسو ها، اسٽيو Steve پيو چوي ته ان جهڙي لذيذ پنچ هن زندگيءَ ۾ نه پيتي آهي، چڱو تون ٻڌاءِ ڇا پيئي ڪرين؟“ هن هميشه وارو سوال ڪيو.
”پچايان پئي.“
”اهو ته ڏسان پئي پر ڇا ڪا خاص شيءِ؟“
لِڪي ڪمري ۾ پئي پچايان، سو خاص شيءِ ته ڏکي آهي، اڳي دفعي تنهنجي چوڻ تي ڪباب ٺاهيم ته سڄي ڊورم جا ماڻهو اچي گڏ ٿيا ته 214 ۾ باهه لڳي آهي، ذري گهٽ فائر برگيڊ پي آئي. ان ڪري مون ته رڌيا آهن دال ۽ چانور.“
”واه، مزو اچي ويو. وارو ڪر، ڪڍ.“ ٻي پليٽ ختم ڪري هوءَ Stove تي چانهه جو پاڻي رکي ٿانوَ ڌوئڻ لڳي.
”توهان جا کاڌا تمام مزيدار آهن پر مصيبت اها آهي جو سڻڀا ڏاڍا ٿا ٿين. اصل خبر کائڻ جي ٿانون ڌوئڻ مهل ٿي پئي. پر خير برداشت ڪري سگهجي ٿو جو پيٽ ۽ وات ٻئي ڏاڍي مزي ۾ آهن. مون Steve کي ٻڌايو هو، هن واعدو ڪيو ته ڪڏهن به آزمائيندو، توهان ٻئي تڪليف ڪري هڪ ڏينهن اسٽيو لاءِ ڪو پنهنجو کاڌو پچائيو.“
اڄ اسٽيو جو تذڪرو بار بار ٿي رهيو هو! منهنجا ڪَن ڪجهه کڙا ٿيا، پر ڪا خاص اهميت ڪانه ڏنيمانس. اچڻ وارن ڏينهن ۾ ائين ٿيو جو ڪرسٽين صاحبه ڄڻ اسٽونير هال Stonier Hall مان غائب ٿي وئي. ٻه دفعا سندس ڪمري واري چائينز ڇوڪري جوزفين سو ٻڌايو ته هوءَ صبح جو سوير نڪري ويندي آهي. شايد هوءَ پنهنجو ٽرم پيپر لکڻ ۾ مصروف هوندي. مون سوچيو.
هڻ هڻان واري هُن مشيني زندگيءَ ۾ هونءَ به ايتري فرصت ئي ڪٿي ٿي ٿئي جو ڪنهن جي باري ۾ ايتري کوجنا ڪجي؟ هڪ ٻه دفعو ڪمري جي دريءَ مان مون ڏٺو ته هوءَ Rutskeller ڊائننگ هال مان هڪ امريڪن ڇوڪري جي ٻانهن جهلي واپس پئي آئي. منهنجي روم ميٽ به کيس ساڳي امريڪن ڏاڙهيءَ واري ڇوڪري سان ٻه ٽي دفعا بس مان لهندي چڙهندي ڏٺو هو، ڪڏهن ڏاڪڻيون لهندي چڙهندي ’هلو ’هلو‘ ٿي ويندي هئي، اسان سک جو ساهه کنيو ويچاريءَ جي ٻيڙي ڪناري سان لڳي هئي.
موڪل واري هڪ ڏينهن، هوءَ تيز تيز ڊوڙندي آئي، يورپين منهن ڳاڙهو ٽامي جهڙو پي لڳس. پنهنجي بهترين ڊارڪ گرين (تکي سائي) رنگ جي اسڪرٽ ۾ ملبوس، ”ڏس مان هاڻي ڪيئن ٿي لڳان؟“
”ڏاڍي سٺي، پر... ڪجهه تبديلي پئي لڳي مان غور ڪرڻ لڳس.،
”ڪمال آهي، توکي ڪجهه نظر نه ٿو اچي، هُن جهٽڪو ڏئي وارن کي پکيڙيو.
آهه- ها، ته وار ڪٽائي آئي آهين؟“ مون هاڻي غور سان ڏٺو. مون کي ڪجهه افسوس ٿيو، جو هُن جون سونهري ڊگهيون چوٽيون مون کي ڏاڍيون وڻنديون هيون.
”مون سوچيو. ڪجهه تبديلي هئڻ گهرجي، حالانڪ انهن Tails سان پنجويهه سالن جو رشتو هو. منهنجي ماءُ، مان سال جي هيس، تڏهن کان منهنجون چوٽيون ڪندي هئي، پر خير- اِسٽيو کي ننڍا کليل وار پسند آهن.“
”اڃا اسٽيو جو ڀوت سوار آهي؟“
”ڀُوت؟“ هوءَ کلڻ لڳي ”هُو ته منهنجي زندگي آهي. مان سوچيان ٿي. مون کي جو ايترا ڏينهن ڪو بُواءِ فرينڊ نه مليو هو ته ان جو به شايد اهو ئي سبب هو، جو مون کي اسٽيو جهڙو دوست ملڻ وارو هو. هو مون کي اڄ پرنسٽن يونيورسٽي ڏيکارڻ وڃي رهيو آهي.“
”پر اڄ ته موڪل آهي. يونيورسٽي ته بند هوندي؟ مون دل ۾ ويچاريءَ تي رحم کاڌو، عجيب دوست هو موڪل واري ڏينهن تي به ويچاريءَ کي ڪنهن يونيورسٽيءَ تي پي وٺي ويو.
”اُتي جو ماحول اِسٽيو کي ڏاڍو پسند آهي. هو اتان ئي ته آيو آهي، اُتي جي خوبصورت باغ ۾ مون کي وائلن ٻڌائيندو. چڱو مان هلان ٿي، منهنجي لاءِ دعا ڪجانءِ.“
مان هن کي ڏسندي رهيس. پيار جي پاڇي هن جي شخصيت کي ئي بدلائي ڇڏيو هو. هاڻي نه هوءَ بي ڪشش هئي نه سڪل شاخ، هن جي چهري تي رونق جو هجوم هو ۽ راتون رات سڪل شاخ تي گلن جا ڇُڳا نڪري آيا هئا.
اسٽيو سان سڄو ڏينهن گهمڻ کانپوءِ هوءَ ايتري جوش ۾ هئي، جو ساڳي شام کيس اسان جي ڪمري ۾ به گيهلي آئي. اهو پهريون دفعو هو جو اسان اِسٽيو کي ويجهو ڏٺو، منهنجي روم ميٽ کي ته هو ’سخت بور‘ لڳو، پر مان ويچاري ڪرسٽين تي هڪ دفعي وري رحم کائڻ لڳس. هو نهايت سنجيده ۽ بردبار قسم جو ڇوڪرو هو، عام فلرٽ ڇوڪرين وانگر نه. هن گهڙي گهڙي ڪرسٽين جو هٿ ٿي پڪڙيو. نه ٽيپ رڪارڊ ٿي ٽيپ ٿيل هڪ ئي جملو پي ورجايو جيڪو اڪثر هتي ڪيو ويندو آهي I Love you (مان توکي پيار ٿو ڪريان شايد دل ۾ نه هئڻ واري شيءِ جو اقرار بار بار ڪري ڪوڙ جو ڀرم رکيو ويندو آهي) بلڪه مون ڏٺو ته هو سڄو وقت هن کي نظرانداز ڪري اسان ٻنهي سان گفتگو ڪندو رهيو. هن جا ارادا چڱا بلند هئا، گهڙيءَ گهڙيءَ هو پنهنجي مستقبل جي باري ۾ انديشا ظاهر ڪري رهيو هو.
”مان جلد ئي ورجينا هليو ويندس. اتي ڏاڍو سٺو ميوزڪ اسڪول آهي. مون کي پنهنجي ميوزڪ جي تعليم اتي مڪمل ڪرڻ گهرجي يا وري بوسٽن. اُتي وائلن جو بهترين اُستاد آهي، حالانڪه هاڻي ريٽائرڊ ڪري ويو آهي، پر مان سجهان ٿو ته مون کي ضرور ڪجهه سيکاريندو. لائبريري سائنس مون کي خاص متاثر نه ڪيو آهي.“
مون ڏٺو ته ڪرسٽين جي مُنهن جو رنگ ڦڪو ٿيڻ لڳو هو، گهڙيءَ گهڙيءَ هوءَ بيچينيءَ سان پاسا ورائي رهي هئي. آخر مون کي غسل خاني ڏانهن هلڻ جو اشارو ڪيائين. مان چانهه جو پاڻي کڻڻ لاءِ اُٿي هيس.
غسل خاني ۾ هن آهستي سان چيو، اِسٽو کان پڇ، آخر هو Settle (گهر آباد) ڪڏهن ڪندو، مون کي هن جا ارادا خطرناڪ ٿا نظر اچن، بوسٽن ۾ ڇهن سالن جو ميوزڪ ڪورس آهي.“
”تون ڇو نٿي پُڇينس؟“
”بحث نه ڪر. تون شادي شده آهين. تنهنجو پُڇڻ ٻئي نموني جو ٿيندو!“
”تنهنجو ڇا مطلب آهي مان هتي ’وچ وارين‘ وارا ڪم ڪرڻ آئي آهيان ڇا؟“ پرائي مرد کان اهڙو ذاتي سوال ڪندي مون کي عجيب پيو لڳي.“
”پليز.“ هن روئندي آواز ۾ چيو. مون کي رحم اچي ويو.
ڪرسٽين چانهه ڏيڻ لڳي ته مون آخر همت ڪئي. ”ائبريري سائنس به سٺو سبجيڪٽ آهي، اهو پورو ڪري تون هتي ئي ڇو نٿو رهين. گهر ٻار آباد ڪر.“
”نه، هن نهايت صفائيءَ ۽ صاف گوئيءَ سان چيو. مون کي اڃا گهڻو ڪجهه ڪرڻو آهي، مون تي انهن خواهشن جو وڌيڪ حق آهي، جيڪي ننڍپڻ کان منهنجي وجود ۾ سمايل آهن، پوءِ جي اُڀرڻ وارن جذبن جو وارو دير سان ايندو.“ ڪرسٽين کي ٽيڏي اک سان ڏسندي هن جواب ڏنو. مون نااميد ٿي ڪرسٽين کي ڏٺو، هو به شايد منهنجو مطلب سمجهي ويو هو. تنهنڪري وري چيائين ”تنهنجي دوست ڏاڍي سٺي آهي. ٿوري ئي عرصي ۾ هن مون کي ڏاڍو متاثر ڪيو آهي پر مان هن کي به وقت به وقت ٻڌائيندو رهيو آهيان ته في الحال مان شادي ڪري پنهنجي ذميدارين کي وڌائڻ نٿو چاهيان.“
اهو کُتو جواب هو. اڳتي ڪڇڻ پڇڻ جو ته سوال ئي نه پيو پيدا ٿئي. هو ٻئي هليا ويا. مون ڏٺو ڪرسٽين جي قدمن ۾ لرزش هئي پر چهري تي ڪجهه اعتماد پنهنجي صنف جي جادوءَ جو غرور ۽ عزم به هو، شايد هوءَ اڃا ايتري نااُميد نه ٿي هئي.
پوءِ ايئن ٿيو جو موسم جي آندل برف، ڄڻ هر جذبي تي پئجي وئي، اسان سڀ پنهنجي پنهنجي ڪم ۾ ايئن جُنبي ويا هئاسين جو هڪ کي ٻئي جي خبر نه رهي هئي، خود ڪرسٽين جنهن پهرين ڏينهن مون سان ملاقات تي هن هاسٽل جي رهندڙن جي بي مروتيءَ جي شڪايت ڪئي هئي، خود به ان سرد مهري ۽ بي مروتيءَ جو شڪار ٿي الائي ڪيڏانهن گم ٿي ويئي هئي. هن جي چيني پارٽنر، جيڪا هميشه هن جي غير موجودگيءَ ۾ ماڻهن سان ملڻ پسند ڪندي هئي، پنهنجي چيني کجورن ۽ آمريڪي چاڪليٽن (جنهن سان هوءَ مهمانن جي خاطر ڪندي هئي) سميت غائب هئي. منهنجي روم ميٽ جڏهن پڙهي پڙهي ٿڪبي هئي ته ڪڏهن ڪڏهن ٿڌو ساهه کڻي چوندي هئي ”آخر ڪرسٽين هڻي هنڌ ڪيو، اڏائي وئي اِسٽيو کي. حالانڪ مان نٿي سمجهان ته ڪرسٽين ۾ ڪا اهڙي ڳالهه آهي.“
هڪ ڏينهن بلڪل پهرين ڏينهن وانگر اوچتو هوءَ در کولي اندر هلي آئي. مان ڪجهه چوان تنهن کان اڳ هوءَ بستري تي ڪري پئي، مون کي شڪ گذريو شايد وري ڪو سخت ’ڊوز‘ چاڙهي آئي آهي، هٿ منهن کان هٽايومانس. هن جو منهن باهه وانگر ڳاڙهو هو ۽ اکين جا نيرا بلور ڄڻ ٻاهر نڪرندا ٿي آيا. هوءَ بظاهر چپ هئي، پر مون کي ايئن محسوس ٿي رهيو هو ته هوءَ ڄڻ بارود جي ڍير تي ويٺي آهي ۽ کن ۾ اهو بم ڄڻ ڦاٽڻ ئي وارو آهي. هن جي حالت ڏسي ڏک کان اڳ مون ڊپ محسوس ڪيو.
”توکي ڇا ٿيو آهي ڪرسٽين؟“
”ڪجهه نه.“ هن جو آواز ڪنهن زنده انسان جو محسوس نٿي ٿيو.
”تون رني آهين؟“
”رُني آهيان؟ صرف رُني آهيان؟ مان پنهنجن ڳوڙهن جي سمنڊ ۾ غرق ٿي آهيان، مون کي پنهنجي نڙيءَ ۾ صرف پنهنجن ڳوڙهن جو لوڻ ڳرندو ٿو محسوس ٿئي، پر ان سمنڊ ۾ به غرق ٿي منهنجي اندر جي باهه هميشه کان وڌيڪ تکي ۽ روشن آهي، مون کي خبر هئي ايئن ٿيندو، مان بدصورت ۽ بي ڪشش آهيان، مون کي اهو ڇو وسري ويو هو؟ مون هن جي لاءِ ڇا نه ڪيو؟“
”مون ٻن Terms ۾ ’C‘ کڻي پنهنجي اسڪالرشپ جو موقعو وڃايو، منهنجي پيءُ زندگيءَ ۾ پهريون دفعو مون کي Bermuda ۽ ٻيا قريبي هنڌ ڏسڻ لاءِ ٽڪيٽ موڪلي هئي، اها واپس ڪيم حد ته اها... ته... مون کي پنهنجي هڪ ئي شيءِ سڄي وجود ۾ وڻندي هئي، اها به هن جي پسند تي قربان ڪئي.“ هُن روئندي پنهنجي ڪٽيل وارن تي هٿ ڦيرايو. .پر هو ڏاڍو ظالم هو. هن کي ذرو به احساس ڪونه ٿيو ته هڪ انساني زندگي، هڪ بيقرار روح، جيڪو ورهين کان غمگين هو، صرف هُن جي پاڇي پوڻ سان ڪيڏي خوشي ۽ راحت محسوس ڪرڻ لڳو هو. هُن جي انتظار جو اُتساهه، هن جي ملڻ جي ڪن ڳاڙها ڪندڙ خوشي، هن جي ڪاميابي تي پنهنجي مڪمل ٿي وڃڻ جو احساس، هُن جي تڪليف ۾ بيقرار ٿيڻ جو نوڪيلو غم، اهي سڀ جذبا ڪيڏا نوان، ڪيڏا خوبصورت هئا! ايڏو ڪجهه ڏئي پوءِ هو ڇو مون کي ايئن فقير ڪري ويو. هو هليو ويو. هو هليو ويو.“
پنهنجي ان امريڪي رومان جي مرڻ تي ڪرسٽين ڏاڍو رني ۽ پوءِ بلڪل خاموش ٿي ويئي، اڪثر جيئن ٿيندو آهي، ڪنهن شيءِ جي اچانڪ وڇڙي وڃڻ تي دل ايئن ئي ٽڪرا ٽڪرا ٿيندي آهي. ۽ پوءِ پاڻ ئي صبر اچي ويندو آهي. هن کي به صبر اچي ويو هو ۽ اسان به قُل پڙهي بخشياسونس.
۽ هاڻي موسم مٽجي ويو هو، سُڪل شاخن تان برف ڪڏهوڪو پگهري وئي هئي ۽ فضا ۾ زندگي بخش حرارت ۽ بهار جي اڻ لکي خوشبو پنهنجو پاڻ اچڻ لڳي ۽ هڪ صبح ڪمري جي سامهون واري وڻ تي راتو رات ڦٽي اچڻ وارن گلابي ڇڳن کي ڏسي، بي اختيار دل چيو، بهار اچي وئي.
ان ئي خوبصورت موسم ۾ وطن واپس ورڻو هو. Stonier ڇڏڻ وقت ڪرسٽين سان آخري دفعو نه ملڻ جو به افسوس هو. هڪ عرصي کان هوءَ غائب هئي، جوزفين ڪيترا ڏينهن اڳي ٻڌايو ته شايد هوءَ بوسٽن وئي آهي. اهو به ممڪن هو ته هوءَ واپس وطن هلي ويئي هجي، ڇاڪاڻ ته اسڪالرشپ جو ٽائيم ختم ٿي ويو هو. جان ايف ڪينڊي ايئرپورٽ تي اها آمريڪا ۾ آخري رات هئي، پنهنجن عزيزن کي خداحافظ چئي جڏهن مان ڊپارچر لائونج ۾ آيس ته هڪ دفعو دل چيو نيويارڪ جي جڳ مڳ ڪندڙ رات جو آخري نظارو ڪجي.
اڃا بورڊنگ ٽڪيٽ ڪانه ملي هئي، مان شيشي جي دريءَ وٽ بيٺس ته ٻيءَ دريءَ جي شيشي سان چپ پيوست ڪري هوءَ بيٺي هئي، اُداس، ٽٽل ڀڳل، اکين جي نِيرن جامن ۾ پاڻي ڇلڪيل. ”اڙي تون؟“ مون ڪجهه حيرت ڪجهه خوشيءَ ۾ رڙ ڪئي.
هوءَ اداسيءَ مان مرڪي ”ڏاڍو خوش آهين؟“ هن سوال ڪيو.
”ظاهر آهي. تون نه آهين ڇا؟“ مون بي خياليءَ ۾ چئي ڏنو، پر هُن جي حالت ڏسي، وسريل افسانو ياد اچي ويو. هوءَ بلڪل چپ هئي، ۽ ٻاهر ڏسي رهي هئي. مون به ٻاهر نظر ڊوڙائي. جڳ مڳ ڪندي رات نه ڏسڻ جو افسوس ٿيو. جو ٻاهر صرف پيسنجر لائونج نظر اچي رهيو هو. مختلف رنگ روپ، مختلف لباس، مختلف زبانن جا هزارين انسان، مرد عورتون ٻار اچي وڃي رهيا هئا، ڪي خوش ڪي غمزده. ڪي هر جذبي کان عاري، پر سڀني جي مٿان سفر طاري. ايئرپورٽ جو هي وسيع خوبصورت لائونج سڀني کي راهه جي هِن يا هُن طرف ڪرڻو هو.
اُن وقت ئي بورڊنگ سلپ وٺڻ جو اعلان ٿيو TWA جي خوبصورت ايئرهوسٽس اسان کي اچڻ جو اشارو ڪيو. ڪرسٽين ٿڌو شوڪارو ڀري، لائونج تي آخري نظر وڌي ۽ آهستي چيائين ”رشوتو هڪ دفعو مون کي، هڪ لفظ جي معنيٰ سمجهائي هئي پر مون کي سمجهه ۾ نه آئي هئي. مان سمجهان ٿي ته مون کي هاڻي ان لفظ ”رهزن“ جو مطلب چڱيءَ طرح سمجهه ۾ اچي ويو آهي.
(ماهوار سهڻي مخزن تان ورتل)