طالب جي تنوار ئي نياري هُئي...!!

اُهي ماڻھو جيڪي ڪو زمانو اڳي جڏهن ٿر ۾ اڃا لاريون گهٽ هلنديون هيون، تڏهن ٿر جي وَٽ ۽ ڪَنٺي وارن ڳوٺن مان لڏن سان يا مال سانگي لاڙ ڏانھن ويندا هئا تہ گهڙسيئر ۽ روهيڙي وٽان ٿيندا ڊگهيءَ ڪنڊيءَ واري ڳوٺ سيڏيي وٽان اڳتي وڃي ڪَس کي لھندا هئا، اُنھن مان جيڪي بہ اڃا جيئرا آهن تن روهيڙي ۽ سيڏيي واريءَ واٽ تي، جيڪڏهن ڪِن ٻٽڙن تڙن تي ڊاٻو ڪيو هوندو، ڏينھن لٿي جو ٿوري پل ٿاڪيلو ڀڱو هوندو يا رات جا چار پھر ڪٽيا هوندا، انھن کي ڳوٺ تل ساهڙ جو اهو پَريو مڙس اَوَس ياد هوندو، جيڪو کين يا تہ واٽ ويندي ڪٿي يا پنھنجي ڪکائين اوتاري تي آئي وئي جي آجيان ڪندي مليو هوندو. جنھن جو سنڌڙي انب جي ڦار جھڙو بلڪ چتونءَ جي چُهنب جھڙو ڪُنڍڙو نڪ، پھرينءَ تاريخ جي چنڊ جھڙا چپ ڪنھن ڪُونج جھڙي ڊگهي ڳچي، ڪُنڀاريي نانگ جي اکين جھڙا ڪارا نيڻ، چانپونئي ڏاڙهي، چانديءَ جي تارن جھڙا سفيد مگر ڊگها سنڌي ڪَٽائيءَ وارا وار، جيڪي ڪاٺ جي ڪنگيءَ سان پوئتي واري ويڙهي ڳنڍ ڏيئي ٻڌل، قد بُت ۾ صفا سنھو سمارٽ مگر سَت واتيءَ بلا جيڏو ڌڱ مُڙس رنگ ڪَڻڪائون يا هاف وائيٽ ڪلر جھڙو بنا ڪالر جي قميص جنھن کي پھراڻ بہ چئي سگهجي ٿو، اُهو پاتل هيٺ خاڪي کاڌيءَ جي گنديءَ جي گوڏ ۽ مٿي تي اجرڪ، ٽُوال يا بوسڪيءَ جو پٽڪو ٻڌل، شخص ڪنھن واٽهڙو ڪنھن اويلي مسافر جي سَڏ وراڻي ۾ ''آيو ادا! آيو'' چَوي يا ڄاڻو اڻ سُڃاڻو سان ملڻ مھل کيس ڀاڪُرن ۾ ڀَري ''ست بسم لايون'' چئي تہ پڪ ڀانئجو اِهو ئي پنھنجي دؤر جو ارڏو شخص طالبُ ساهڙ آهي. جيڪو ڪڏهن پنھنجي ٻنيءَ ڪنڊاري تي اڪيلي سِر وانڍ اڏي ويٺل هو، تہ ڪڏهن وري پنھنجي اباڻي ڳوٺ تل ساهڙ ۾ پنھنجي اڱڻ تي بيٺل نم جي جهوني وڻ سان ساٿ نڀائيندو رهيو. هن جو ڪو بہ سوشل اسٽيٽس ڪو نہ هو. سندس ڪو بہ اثر رسوخ ڪو نہ هو، جنھن آڌار هُو ٻہ ٻڌرائي يا ڇوڙائي سگهي ها، هُن وٽ جيڪڏهن ڪا دولت هُئي تہ اُهو هو سندس مُرڪي ملڻ ۽ موڪلائڻ جو دلرُبا انداز ۽ ڏانءُ سندس جُڳ جا ساٿاري سندس اُنھي مُرڪي ملڻ واريءَ سدا ملوڪ عادت کي ساري اڄ بہ ٿڌا ساھہ ڀريندا رهن ٿا. هُو مسڪين ماڻھو ضرور هو پر تڏي جو خان هو، اُن ڪري آئي جي آڌر ڀاءُ ڪرڻ ۽ اڱڻ يا اوطاق تي ڪو مھمان ڏسي سندس نيڻ ٺري پوندا هئا، هو هٿين خالي هوندي بہ خلقِ خدا جي خدمت عبادت سمجهي ادا ڪندو هو. مھمان نوازي سڀني ٿرواسين جي مُک گُڻ هُئي، (آئون هڪ دفعو ٻيھر هِن جملي تي زور ڏيئي وري ورجايان ٿو تہ هُئي) (ڇاڪاڻ تہ هاڻ اهو گُڻ ٿر مان ٿوهرن جيئن ختم ٿي رهيو آهي. پر هُو شخص هر لحاظ کان مُنفرد هو. مُنفرد اُن ڪري هو جو، جنھن ماڻھو کي لولي لُوڻ نہ ملي ۽ جنھن جي در تي ڪا، ڪاري ٻڪري بہ موجود نہ هُجي اُن ماڻھو وٽ آڌيءَ مانجهيءَ ڪو اچي چوي تہ ''طالب! ماني ڳڀو تہ کاراءِ'' ۽ هُو لوڪ لکا ڏيڻ بجاءِ اُڌاري سُڌاري بہ مھمانن کي ماني کارائي خوشي محسوس ڪري اُها بہ انھيءَ دؤر ۾ جڏهن نہ رُڳو ڏڪار ئي ڏڪار هئا پر اَنُ کڻڻ تي بہ بئراج مان ٿر ڏانھن بندش پيل هئي، تڏهن بہ هُن کي ڪنھن پريشان ڪو نہ ڏٺو بلڪِ ڪو مھمان ڏسي سندس جيءَ جهومي پوندو هو ۽ هو انھن آيلن تان ٻلھار پيو ويندو هو. اِها هن شخص جي فطرت هئي ۽ دلچسپ ڳالھہ هيءَ بہ هُئي تہ اَنُ پيھي ماني پچائي ڏيڻ لاءِ وٽس گهر ۾ ڪائي عورت بہ ڪا نہ هُئي، ڇاڪاڻ جو سندس زال جوانيءَ ۾ ئي کيس جُدائيءَ جو ڏُهاڳ ڏيئي هلي ويئي هُن پار، جتان ڪو بہ وري واپس ناهي وريو، باقي ٻہ اَبهم نِياڻيون هُيون جيڪي ٻارڙيون هئڻ ڪري نہ تہ اَنُ پيھي ٿي سگهيون ۽ نہ ئي وري ماني پچائي ٿي سگهيون. پر پوءِ بہ هُو شخص اوڙي پاڙي مان اَنُ اُڌاري اُتان ئي سُوال تي اَنُ پيھائي ماني پچرائي مھمانن کي کارائي خوشي محسوس ڪندو هو تہ پوءِ لاجواب ماڻھو تہ ٿي سگهيو ٿي نه! هُو جيڪو نہ رڳو کارائڻ جو خان هو پر دل جو درياھہ کِلڻ ۽ ملڻ جو بہ بنھہ سخي مرد هو. بلڪِ ائين چئجي تہ بہ ڪو وڌاءُ ڪو نہ ٿيندو تہ هُو هڪ اهڙو زنده دِل انسان هو. جيڪو مري بہ جيئڻ جو هُنر ڄاڻندو هو، هُو جنھن هِن جھان پناھہ ۾ مَري جي بہ ڏٺو هو، سو پنھنجي اندر ۾ درد جي هڪ دنيا ڌاريو پيو هلندو هو، پر هن زماني جا ڪيئي ستايل ماڻھو ڪھي اچي وٽس ڪا گهڙي گذاريندا هُئا ۽ سندس قرب ڪچهريءَ مان قرار پائي ويندا هئا، هو جيڪو عاشق مزاج انسان هو سو نہ رڳو ڪچهريءَ جو ڪوڏيو هو پر تمام گهڻو ڳالھين جو ڳهير مڙس پڻ هو. هو جنھن وٽ وڃي ويھڻ سان دُکندو دُور ٿيندو هو، تنھن وٽ ڪيئي دنيا جا ڌِڪاريل دردوندي دل رکندڙ ماڻھو اچي، اچو سُورن واريون ڪريون سُور پچار ڪرڻ ايندا هئا، توڻي جو هُو هوڏي ۽ هٺيلو شخص ضرور هو، پر مَجال آهي جو اڱڻ تي اچڻ کانپوءِ ڪنھن دشمن سان بہ ٻاڙو ٻولي يا لوڻي ۾ ٽِسور وجهي سندس سھڻي سلوڪ، سڀاءُ ۽ نرم رويي کي ڏسي ڪيئي حاسد بہ حيران ٿي ويندا هئا. اِها ئي هُن جي انوکي ادا هُئي، جيڪا سڄي جُڳ کان جُدا هئي ۽ هڪ خوبي چئوس يا خامي پر هُن ۾ اها بہ هئي جو هُو ذاتي طور ڪنھن کان ڪا زيادتي پلئہ پئي تہ مرڻ مري ويو پر اُن جي اڱڻ تي وري ڪڏهن بہ ڪو نہ ويو. هُو هڪڙو جيئرو جاڳندو انسان هو، ڪو ديوتا يا فرشتو ڪو نہ هو جنھن ڪي غلطيون نہ ڪيون هُجن، منجهس کوڙ ساريون خُوبيون بہ هُيون تہ خاميون بہ هُيون. اِهي سڀئي ڳالھيون پنھنجي جڳھہ تي پر هُن جو مزاحيا مزاج مُئل من کي جيئڻ جو حوصلو ڏيندو هو، اُداس ماحول ۾ مُرڪون وکيرڻ جو فن، ڳالھہ کي ڳٿر مان جهلي اُن کي کڻڻ، بيان ڪرڻ ۽ هر ڳالھہ ۾ مزاحيا رنگ اوتڻ جو ڍنگ ۽ عجيب انداز کيس حاصل هو، بظاهر تہ هو هڪڙو مسڪين ماڻھو هو، پر وٽس نہ رڳو هُنرمند هٿ هُئا جن سان هُو ڪاٺ جا جنڊا ۽ کٽون گهڙيندو هو. پر خاص طور تي ٻڪرين جي ڏاس مان اهڙو تہ سَنھو سُٽ ڪتيندو هو، جنھن کي ڏسڻ کانپوءِ دنيا دنگ رهجي ويندي هُئي، اُن کان علاوه چڙن ۽ مَٽرن کي ڌَڪڙي اُنھن کي سَرنھون بنائڻ جو گُر بہ کيس ايندو هو، هُو هڪڙو سَرلو ۽ سُريلو ڪلاڪار هو، اِهو ئي ڪارڻ آهي جو هُو نہ رڳو نڙ ۽ ڪاني وڄائڻ ۾ ڀَڙُ هوندو هو پر هِن جي رنگين مزاج ۽ ارڏي طبيعت کان اوسي پاسي جا ماڻھو توڻي لاڙ ۽ ٿر جي کوڙ سارن ڀاڱن جا ماڻھو چڱي ريت واقف آهن. هُو جيڪو هڪ مھمان نواز، سُگهڙ، وڄت ڪار، واڍو، هٿ جي هُنر ۽ وِڄا جو وڏو آڙي ڪاپ اِنسان هو. سو 16 هين جولاءِ 2003 تي 80 ورهين جي ڄمار ۾ پنھنجي پويان هڪ جُهوني نمَ جو وڻ، ٻير جي ڪاٺين مان اڌ گهڙيل ڪجهہ جنڊا، منجيون، سنھي ڪَتيل سُٽ جا سوين ڍير يا جيڪي هاڻ هڙئي اڏوهي جو کاڄ ٿي چُڪا آهن. ٻہ پُٽ، پوٽا، ڏُوهِٽا، ٻہ ڌيئرون ۽ هڪ اهڙو پُٽ ڇڏي ويو آهي جيڪو نہ رڳو سندس فنڪاراڻيون سِڪون لاهي ٿو، بلڪ کائونس ڪيئي رَتيون ڪَسر آهي جنھن کي تر جا ماڻھو محبت ۽ چاڳ وچان ''خُدن کاهوڙي'' جي نالي سان ئي سڏيندا آهن. اِهو ئي خُدا بخش ساهڙ پنھنجي پيءُ وانگر نہ رڳو زنده دل انسان آهي پر راڄن، ڀاڳن جي رنجور دلين جا درد دُور ڪرڻ جي دوا بہ آهي. اِهو ئي سبب آهي جو خُدو جنھن جي محفل ۾ پُڄي اُتي ٽھڪن جا ٽاڙيا هوندا آهن کيس نہ رڳو پوري هڪ صديءَ جا واقعا ۽ لقاءُ بر زبان ياد آهن پر اُنھن کي ڪنھن ڪلاڪار جيئن آواز ۽ انداز جي ادائيگي سان بيان ڪرڻ جو ڏانءُ بہ واھہ جو اٿس، ٽي وي چينلن کان پري پنھنجي درد ڀري دنيا ۾ جيئندڙ خدا بخش جيڪڏهن اڄ بہ ڪنھن ٽي وي چينل تان پرفارم ڪري تہ دنيا ۾ ڌُوم مچائي سگهي ٿو. قدرت کيس هڪ حَسين فنڪار جون سموريون خوبيون عطا ڪيون آهن. پر هُو بہ پنھنجي پيءُ وانگر غُربت ۽ مِسڪيني کي پنھنجي وڏڙن جي مِيراث سمجهي اُنھن سان نڀائي رهيو آهي، توڻي جو کوڙ سارين بيمارين کيس نجهرائي وڌو اهي پر پوءِ بہ زندگي جا هزارين غم سيني ۾ سانڍي پاڻ ٻَري ٻين کي سھائي ڏيندڙ ۽ اندر اڌ هوندي بہ ٻين جي مُکن تي مُرڪون پکيڙيندڙ خدا بخش ساهڙ عُرف ''خُدن کاهوڙي'' سان جيڪو بہ هڪ ڀيرو مِليو هوندو اهو کيس وساري ڪڏهن بہ ڪونہ سگهندو. ڀٽائي سرڪار شايد اهڙن ئي ماڻھن لاءِ فرمايو آهي تہ؛
جا ڪي آهن اوطاقن ۾ تان ڪي ساڻن اور،
ڏھہ ڏھہ ڀيرا ڏينھن ۾ پاڻ مٿائن گهور،
ويا جي هنگلور، تہ ڪر مَ ملندئي ڪاپڙي.

مختلف موضوع

اسان کان پيار لکرايو