ڪميونزم جا مخالف جاگيرداراڻي جهموريت جا محافظ
هاڻوڪي جاگيرداراڻي نظام جا محافظ سنڌ جا ڏات ڌڻي، هتي هڪ وضاحت ڪيان تہ ڪا بہ شخصيت ڌرتيءَ سان وابسطه هجي ٿي، انھيءَ جو هر عمل، ڌرتيءَ ۽ ڌرتيءَ جي واسين جي واسطي ئي هوندو آهي ۽ سندن سڃاڻپ بہ ڌرتيءَ جي ناتي سان ئي ٿيندي آهي. جڏهن بہ ڪو شخص پوءِ اهو ڀلي تہ ڪيترو بہ اهم ۽ وڏو ڇو نہ هجي، پنھنجا ناتا ۽ رشتا، ڌرتي ۽ انساني آدرشن سان ٽوڙي، يوٽوپيائي دنيا سان جوڙي ٿو، تڏهن سندس پير ڌرتيءَ جي سيني تان اکڙي وڃن ٿا، ۽ عوام جي دلين مان سندس هستيءَ جو وجود ميسارجي وڃي ٿو، اهي جنھن طبقي جي مفادن جا محافظ بنجن ٿا، ان ئي حوالي سان سڃاتا وڃن ٿا. ڪو بہ شخص اسان لاءِ ايسين تائين محترم آهي، جيسين تائين اهو سنڌ ۽ انساني آدرشن جو پاسبان آهي، ۽ جڏهن ڪو بہ شخص سنڌ ۽ انسانيت جي خلاف تقرير ۽ تحرير ذريعي ڪو بہ عمل ڪري ٿو تہ اهو اسان وٽ نفرت جي علامت بنجي پوي ٿو ۽ سندس ڪردار ڄام صادق جيان بڇڙو ۽ تاريخ جي ناڪاري قوتن جو ساٿاري ٿي پوي ٿو. ان ڪري بہ جو ڪنھن هڪ فرد جي ذاتي پسند ۽ ناپسند کان سنڌ، انساني قدر ۽ آدرش بنھہ اوچا، اُتم ۽ مقدس آهن.
سنڌ جا شاعر، اديب پنھنجي ذاتي مفادن ۽ رعايتن خاطر سنڌ جي قومي آجپي ۽ پورهيت دوست فڪر ڪميونزم جي خلاف لکي، اعزازي تغما تہ حاصل ڪري سگهيا آهن، پر سنڌي عوام جي دلين ۾ زنده هوندي بہ مري چڪا آهن، ۽ سنڌ جي ماڻھو وٽ جيڪا اُنھن جي عزت ۽ اهميت هئي، اها اڄڪلھہ هرگز ڪانھي، البت اهو ضرور آهي تہ سنڌجي اٻوجهہ عوام، سياسي شعور جي اڻاٺ سبب سندن ڪتاب موٽائي مُنھن تي ڪو نہ هنيا آهن. ڪنھن جي سرڪاري صحافي ٿيڻ تي ڪنھن کي بہ اعتراض ڪو نہ آهي ۽ نہ ئي ڪنھن پارٽيءَ جو پيڊ ورڪر ٿيڻ تي اعتراض آهي، پر ڏک ان ڳالھہ جو آهي تہ اهي هڪ اهڙي جهموريت کي سڀڪجهہ سمجهي، سنڌ جي نئين نسل کي گمراھہ ڪرڻ شروع ڪن ٿا. جيڪا جاگيردارن ۽ جنرلن جي مفادن جو تحفظ ڪرڻ جي بدولت ئي اقتدار ۾ آئي آهي.
هڪ اهڙي رياست جيڪا قومي حقِ خوداختياري کان انڪاري محض خلائي نظرين جي آڌار تي جاگرافيائي سرحدن اندر مظلوم قومن جو گهاڻو بڻيل هجي ۽ جيڪا رياست تشدد جي علامت بڻيل هجي، جتي عوامي راءِ جي احترام بجاءِ سندن جهموري حقن تي ڌاڙا هنيا وڃن. جتي ملڪ جا محافظ، قانون ۽ انصاف جون ڌڄيون اڏائين. جتي انساني عزتِ نفس جي تذليل ڪئي وڃي ۽ عام ماڻھوءَ کي اَذيتن ۽ ذلتن جا ڏنڀ ڏيئي، جمھوريت جي روح کي مجروح ڪيو وڃي. جتي عوام جي مليل مينڊيٽ جي ابتڙ حڪمران، سندن حق غضب ڪن ۽ جتي دهشتگرد، اسمگلر، جاگيردار، بيروڪريٽ حڪمران ۽ جنرل، عوام جي رت ۽ سَتُ کي ڄؤرن جيان چُوسين، جتي حڪمرانن ۽ انھن جي جيالن جا تہ سدائين بڀ ڀريل هجن، پر ملڪ جي پيداوار ڪندڙن يعني پورهيت عوام جو معيارِ زندگي زيرو ڊگري درجي کان بہ گهٽ هجي، جيڪا حڪومت پنھنجي ملڪ جي مظلوم عوام جا جمھوري حق بحال ڪرڻ بجاءِ، ماڻھن جو ڌيان مسئلن تان هٽائڻ لاءِ مُلن جي طرفان مڙهيل ڪشمير جي نفسياتي جنگ، ماڻھن جي ذهنن تي سوار ڪري، ماڻھن کي اٽو، لٽو ۽ اجهو ڏيڻ بدران ائٽم بم تيار ڪري، ملڪ جي مستقبل کي داءُ تي لڳائي.
جنھن جمھوري حڪومت ۾ پراُمن عوام احتجاج ڪري، هٽ تاڙون ڪري پنھنجا مسئلا حڪمرانن کان حل ڪرائي تہ جاگيرداراڻي جمھوريت جي محافظن جي ڪنن تي ڪا جُونءِ بہ ڪانہ سُري، بلڪ مظلوم عوام جي احتجاج کي ڏنڊن جي زور تي دٻايو وڃي. پر ڪو دهشتگرد ماڻھو ماري تہ کيس وزارت جي آڇ ڪئي وڃي. ڪو اسمگلر ۽ بليڪ ميلر بدمعاشي ڪري تہ حڪومت وٽن گوڏا کوڙي، سندن ناجائز مطالبا مڃي. پر جي بي هٿيار عوام جو قومي مفڪر پنھنجي ڌرتيءَ جي غضب ٿيل حقن لاءِ اهنسا جي نظريي جي آڌار تي جدوجهد ڪري تہ کيس عدالت ۾ پيش ڪري پنھنجي بچاءُ طور قانوني انصاف کان بہ محروم رکيو وڃي ۽ جي سنڌي ماڻھو پُرامن طريقي سان ڪالاباغ ڊيم جي خلاف ۽ آدمشماريءَ بابت پنھنجو احتجاج رڪارڊ ڪرائين تہ بہ حڪمرانن تي ڪو اثر نہ ٿئي. ڇاڪاڻ جو جاگيرداراڻي جمھوريت جا محافظ فقط بندوق جي ٻولي ئي سمجهي سگهن ٿا ۽ هُونئن بہ جيڪا حڪومت جمھوري نفسيات کان محروم هجي، ان مان ڪنھن فضيلت ڀرئي انصاف جي اُميد ئي اجائي آهي. پوءِ بہ جيڪڏهن ڪو شخص اهڙي حڪومت کي ڪميونزم، سوشلزم، انساني آدرشن ۽ سنڌ جي قومي آجپي کان بہ وڌيڪ اهميت لائق سمجهي تہ ان شخص جي بدنيتي کي نندڻ جائز آهي. ڇو تہ اها پنھنجي ڌرتيءَ ۽ عوام سان ڪميڻائپ جي آخري حد آهي. موقعي پرستي ڪرڻ ۽ بڇڙي ڪردار تي پردو وجهڻ کان بھتر آهي تہ ماڻھو کان جيڪڏهن ٻيو ڪجهہ بہ نٿو پُڄي تہ گهٽ ۾ گهٽ گهر جي ڪُنڊ ۾ پنھنجي موت مري وڃي تہ اها سندس ساک کي بچائڻ جي آخري ڍال آهي.
پنھنجي يوٽوپيائي ڳالھين کي صحيح ثابت ڪرڻ لاءِ دليل ڏنو وڃي ٿو تہ دنيا بدلجي چُڪي آهي. ايڪوهين صديءَ جا پنھنجا قدر ۽ نظريا آهن، پر جيڪڏهن حقيقت پسندي سان جيءَ ۾جهاتي پائي ڏٺو وڃي تہ گهٽ ۾ گهٽ اسان وٽ تہ ڪجهہ بہ بدليو ڪونھي. اُهي ئي عذاب، اهي ئي درد، اهي ئي نظام، اهي ئي وک وک تي وردي پوش ۽ لُٽيرا، مھانگايون، جهالت، ڌاڙا، دهشتگرديون، ٻوڏون، مطلب تہ سڀ ڪجهہ ساڳيو آهي. بدليا آهن تہ فقط ڪجهہ چهرا جيڪي پڻ اڳي کان ڀيانڪ صورت اختيار ڪري چُڪا آهن. ويھينءَ صديءَ جي آخري ڏهاڪي تي ۽ ايڪويھين صديءَ جي چائنٺ تي بيٺل سنڌي قوم وٽ ڪمپيوٽر بہ وياج تي ورتل اُڌاري مشين آهي.
اسان پاڻ تہ اڃا تائين ڪو بہ ڪارنامو سرانجام نہ ڏنو آهي. پوءِ ڀلا پاڻ وٽ ڪھڙي شيءَ تبديل ٿي آهي؟ اڃا سوڌو نہ طبقاتي نظام مان نجات ملي آهي، نہ مذهبي جنونيت مان ڇوٽڪارو مليو آهي، ۽ نہ ئي جاگيرداراڻي سياست کان آجا ٿيا آهيون. پوءِ بہ جيڪڏهن همراھہ، پنھنجي عظيم آدرشي نظرين کي ڇڏي جاگيرداراڻي جمھوريت کي ئي سڀ ڪجهہ سمجهن تہ پوءِ سندن منفي لاڙن تي جائز ٽيڪا ٽپڻيءَ جو پاڻ کي بہ بھرحال جمھوري حق هئڻ گهرجي.
پاڻ کي اعتراض ڪنھن جي پاڪستان پيپلز پارٽيءَ ۾ وڃڻ تي هرگز ڪونھي، بلڪِ سندن سياسي قدبت کان بنھہ ننڍڙي عهدي تي اڪتفا ڪرڻ ڪري، سندن سياسي موت تي افسوس ٿئي ٿو. ان کان بھتر هو تہ پاڪستان پيپلز پارٽيءَ ۾ هڪ ڪارڪن جي حيثيت سان ڪم ڪن ها. جيڪڏهن زندگي ۾ ايڏا ڪشالا ڪٽيا ئي محض معمولي عهدي خاطر هئا تہ پوءِ سندن اِهو عمل واقعي افسوس لائق ئي چئبو، ڇو تہ پاڪستان پيپلز پارٽيءَ ۾ اچڻ لاءِ ايڏا عذاب ڀوڳڻ جي ڪا بہ ضرورت ڪانہ هئي، بلڪه جاگيردارن ۽ جنرلن جو پٺو ٿيڻ اولين شرط هو، ۽ هاڻي تہ هونئن بہ نظرياتي حوالي سان پاڪستان پيپلز پارٽي ۽ مسلم ليگ ۾ ڪو خاص فرق ڪونہ رهيو آهي، سواءِ چند چهرن جي. باقي ٻنھي پارٽين جا ارادا ۽ افعال هڪجھڙا آهن، يعني ٻئي عوام دشمن پارٽيون آهن.
پاڪستان پيپلز پارٽيءَ تي تنقيد ڪرڻ جو اهو مقصد هرگز ڪونھي تہ ڪو هر برائي پاڪستان پيپلز پارٽيءَ سرڪار ۾ موجود آهي، يا اِها مارشلائن کان بہ بدتر آهي. ائين بلڪل ڪونھي.بلڪَ خامين سان گڏ خوبيون بہ هر شيءَ ۾ هونديون آهن. پاڪستاني رياست جي آئيني ڍانچي اندر ۽ جاگيرداراڻي جمھوريت هئڻ جي باوجود موجودہ سرڪار، جئين تہ عوام ئي منتخب ڪئي آهي، اُن ڪري منجهس ٻين جي ڀيٽ ۾ وري بہ چڱائي جي اُميد رکي سگهجي ٿي. پر ان جو اهو مطلب ڪونھي تہ ڪو ڪميونزم جي عالمي نظريي، انساني قدرن ۽ سنڌ جي آدرشن تي، فوقيت ڏيئي، انھن تي پ پ جي جاگيردارانہ جمھوريت کي اوليت ڏني وڃي!