جنم ڀوميءَ مان جلاوطن ٿيل شاعر
توڻي جو سندس لائق پُٽ سائين راڻو مل ميگهواڙ هڪڙو پڙهيو لِکيو علم ۽ ادب دوست هو پر الائي ڇو اُن بہ پنھنجي پيءُ جي فن کي محفوظ ڪونہ ڪيو، سائين راڻي مل جي عِلمي، ادبي، هستي، سندس ڪتابن مان ڀريل ڪٻٺن اهِو سو ڪري ڏيکاريو جو هڪڙي حسين شاعر کي ڊِسڪور ڪيو، جنھن کي پاڻ سڀئي چمن آر ٿريءَ جي نالي سان چڱي ريت ڄاڻون سُڃاڻون ٿا، ڇهين مئي 1987ع تي سائين راڻي مل جي گهر ۾ جنم وٺندڙ چمن آر ٿري جنھن جو اصل نالو چمن لال آهي، پاڻ ايم اي انگريزي ادب ۾ ڪئي اٿائين، لِکڻ جي ابتدا 1999ع کان ڪيائين، سنڌ ورسٽيءَ جون سُرمئي شامون ۽ ٿر جا ٿڌڙا صُبح جڏهن هِن جي هانوَ جي هندوري ۾ ڪنھن چاڳيلي ٻار جيئن لُڏڻ لڳا تہ سندس من جي سَرزمين ۾ شاعري جا صِلا ڦٽڻ شروع ٿيا، حيدرآباد جي عِلمي، ادبي ماحول، شورن واري شھر جي حُسناڪين ۾ ٿري مِزاج رکندڙ هِي نوجوان جڏهن ڪتابن، ۽ ادبي محفلن ۾ پاڻ ڳولڻ لڳو تہ سندس هڪڙي حسين شاعر سان مُلاقات ٿي، جنھن کي پاڻ سڀئي چمن آر ٿري چئون ٿا.
چمن ٿوري وقت ۾ جو ڪُجهہ لکيو آهي، بھتر لکيو آهي ۽ وڏي ڳالھہ تہ سنڌ جي ڪافي معياري رسالن جھڙوڪ سوجهرو، امرتا ۽ ٻين ۾ ڇپجندو بہ رهي ٿو، حيدرآباد ۾ هُوندي ئي کيس هڪ نج علمي ادبي مئگزين ڪجليو ڪڍڻ جو جُنون جي حد تائين شوق جاڳيو پاڻ اُن جا ڪافي پرچا بہ ڪڍيائين، پر پوءِ طبيعت جي ناسازيءَ سبب انِ سلسلي کي جاري رکي نہ سگهيو، پر وري اچي ريڊيو مِٺيءَ جا وڻ وسايائين، جتي ڪُجهہ سالن کان ڍاٽڪي توڻي سنڌي پروگرامن ۾ ڪمپيئرنگ ذريعي ڪافي پذيرائي ماڻي اٿس. زندگيءَ ۾ وقت کان اڳ والد جي سھاري کسجڻ جي درد کيس جهوريو تہ ضرور پر اُن اذيت کي بہ هِن پنھنجي فن ۾ اوتي ڇڏيو، فني توڻي فڪري لحاظ کان سندس شاعري پُختي محسوس ٿئي ٿي، لکِڻ لاءِ سکڻ جي ڪا بہ حد ڪانھي سو هي دوست بہ انِ عمل مان گذري رهيو آهي، پر سندس نظم ڌيان ڇڪائيندڙ آهن، خاص طور اُنھن ۾ جيڪا نغمگي يا موسيقيت آهي سا کيس اڳتي هلي سندس ئي ٽھيءَ ۾ پاڻ مڃرائڻ ۾ مددگار ثابت ٿيندي، چمن آر ٿريءَ کوڙ سارو نثر بہ لکيو آهي، موضوعن جي فراواني ۽ وهندڙ نديءَ جھڙي روانيءَ جي ڪري سندس نثر بہ سگهارو آهي، جيڪو پڙهندڙ کي پنھنجي تاثير ۾ ترندي محسوس ڪرائڻ جي سگهہ رکي ٿو پر دنگ اتي ڪونہ ٿو ٿئي، هِي شروعاتي وِکون آهن. لکِڻ لاءِ وڏو جھان ۽ تمام گهڻا موضوع، اڻ ڇُھيل ۽ اڇوتا اڃا بہ موجود آهن.
چمن جي اکين اڳيان هِي هيڏو سارو ٿر اُن جا موضوع، منظر ۽ ڪردار کيس سڏي رهيا آهن تہ اسان تي لکِ، اسان کي اون ڪر، جڏهن بہ هن دوست پنھنجو پاڻ کي ٿر جي ڪردارن ۾ وڃائي وري ڳولي لڌو تڏهن يقين ڄاڻو هُو هڪڙي نيئن رنگ ۽ ڍنگ سان نروار ٿيندو ۽ مونکي هِن دوست ۾ اهِا قوي اُميد آهي تہ هُو سندس ڏاڏي والم کان ورثي ۾ مليل ڏات ۽ والد راڻي مل کان مليل محبتن جي مالڪي ڪري نہ رُڳو اُنھن کي جڳ ۾ جيئدان بخشيندو پر پاڻ بہ لکِڻ جي لاکيڻي گُر سان پنھنجي مِٽيءَ ۽ مارُو ماڻھن جون مانُ مٿاهون ڪندو رهندو. جيتوڻيڪ چمن آر ٿري ءَ جي بنيادي سڃاڻپ هڪ شاعر واري ئي آهي پر هو ڪجليو مئگزين جي ايڊيٽرشپ کان وٺي ريڊيو مٺي تي سنڌي ڍاٽڪي ڪمپيئرنگ تائين بہ پاڻ مڃائي چڪو آهي ڪچڙي وهيءَ ۾ والد جي وڇوڙي ۽ جواني ۾ جنم جوءَ مان جلاوطني جي درد هن جي وجود کي ولوڙيو ضرور آهي پر شاعري وري بہ کيس سھيڙيو آهي. هن جا نظم سندس ڪڪوريل نيڻن جون ڪٿائون ۽ اڌ ٿيل اندر جون وارتائون بيان ڪن ٿا هن جي شاعري ۾ نہ رڳو مري ويل مورن جا ٽھوڪا گونجن ٿا پر رتوڇاڻ روهيڙن جا روڳ بہ پسجن ٿا سندس شاعري ۾ ڪنھن وڌوا جي ٻُٽين ٻانھن جو سوڳ بہ آهي تہ سدائين کنوڻ تي مال ڪاهيندڙ ڌراڙن جو الڪو بہ آهي. هن جي شاعري ۾ واهوندي ورڻ جو وشواس بہ آهي تہ اميدن جي ٻڪرال ٻهڪڻ جي اڳڪٿي بہ ڪري ٿي. پنھنجي ڏک سک کي شاعري جي ٻَپُڙي اجرڪ تي ڦلڙين جيئن جرڪائيندڙ هيءُ سھڻو شاعر ٿر جي جديد سنڌي شاعرن جي قطار ۾ اڳئين صف ۾ بيٺل نظر اچي ٿو. دعا آهي تہ ڏات ديوي چمن جي من اڱڻ تي سدائين ڪنھن آرائين جيئن ڪوتائن جا جهول ڀري ايندي رهي ۽ اسان جو هيءُ اربيلو شاعر گيتن، غزلن جا گجرا ۽ نظمن جا ھہڙا نو لکا هار پوئي سنڌي شاعري کي پارائيندو رهي.
ڪَلھہ روهيڙي جي ٽاريءَ تي،
ڪنھن ڳيريءَ ويٺي راڳ ڪيو،
مون ڀانيو تو آ ياد ڪيو!
ڪلھہ اڪ جي نيرين ڦُلڙين کي،
ڪو پوپٽ گهيري ويٺو هو،
۽ ڀونئرن لاٿو ڦيرو هو،
مون ڀانيو تو آ ياد ڪيو!
ڪلھہ باک ڦُٽيءَ جي ويلا هُئي،
سڀ منظر اُجرا، اُجرا هئا،
۽ ماڪ جا ننڍڙا قطرا هئا،
جي مُنھنجي مُک تي مُرڪيا هئا،
۽ مور خوشيءَ مان ٻوليو هو،
مون ڀانيو تو آ ياد ڪيو!
ڪَلھہ ڪُونج اُتر کان ڪُڻڪي هُئي،
هيءَ دلبر دلڙي ڌڙڪي هُئي،
۽ ساڄي اک ڀي ڦڙڪي هُئي،
ڪا سار هوا ۾ سُڏڪي هُئي،
۽ ڪانگ ڪنڊيءَ تي ٻوليو هو،
مون ڀانيو تو آ ياد ڪيو،
مون ڀانيو تو آ ياد ڪيو!