جپان ۾ پاڻ جھڙا ايشين ۽ ٻيا
هڪ دفعي هڪ انگريز_ ٽيھن سالن کن جو مليو. هو سامهون کان اچي رهيو هو. ويجهو ٿيڻ تي پڇيومانس ”واٽ ڪنٽري؟“
”انگلينڊ.“ هو به بيھي رهيو.
”هتي ڇا ڪرين؟“ مون پڇيومانس.
”هتي ٻه مھينا اڳ آيو آهيان. هڪ فئڪٽريءَ م جپاني مزدورن کي انگريزي پڙهائيندو آهيان.“
اڄڪلهه سڄي جپان ۾ انگريزي سکڻ جو وڏو Craze ٿي پيو آهي. خاص ڪي نوجوانن کي ۽ هو انگريزي سکڻ به انگريزن کان چاهين ٿا. هو سمجهن ٿا ته جيئن جپاني لفظ فقط جپان جو باشندو سيکاري سگهي ٿو، چيني چين جو تھڙي طرح انگريزي به فقط انگلينڊ جو سيکاري سگهي ٿو. جيتوڻيڪ انگريزي ته هڪ پاڪستاني،انڊين، سنگاپورين ۽ نائجيرين يا ڪينين به ايتري ئي سٺي سيکاري سگهي ٿو جيتري هڪ انگريز _ جو انهن ملڪن ۾ ٻه سؤ سالن کان مٿي انگريزن راڄ ڪيو آهي ۽ انهن ملڪن جو هر پڙهيل ماڻهو انگريزيءَ کان واقف آهي. جپاني جيڪي ڪجهه ڏينھن شوق ڪري ”واٽ مني ڪياماڙي گوز؟ _ ٽو آنا ڪمس ٽو آنا گوز!“ جھڙي ڪراچي جي مڪراني ٽانگن واري انگريزي سکن ٿا، اها ته هڪ نان انگلش ملڪ انڊونيشيا، سينيگال ۽ چاڊ جو ڊچ، فرينچ ۽ پورچوگالي ڳالهائڻ وارو به پڙهائي ويندو. پر جپاني اخبار يامختلف لئبررين ۾ لڳل اشتھار ۽ نوٽس پڙهبا ته تقريباً هر هڪ ۾ اهو هوندو ته ”انگريزي پڙهائڻ لاءِ پارٽ ٽائيم يا پرمنٽ Native ٽيچر کپي. يعني انگلينڊ جو کپي.“ پوءِ هتي رهندڙ ڪنگلن انگريزن جو ته عيش آهي، پر کوٽ ٿيڻ تي انگلينڊ جو سياڻو سفارتخانو جهٽ پٽ انگلينڊ مان ٻيا بيروزگار به گهرائي وٺي ٿو،جيئن مٿيون همراهه اسان کي مليو، جيڪو هاڻ آيو هو ۽ جپان ۾ ڪو ڇو نه اچي جڏهن جھڙي تھڙي پڙهائڻ جا ڪلاڪن جي حساب سان پئسا ملن ٿا. ڪلاڪ جو هزار رپيا کن ته معمولي ڳالهه آهي.
هڪ دفعي ساسيبو شھر جي ڀر واري ڳوٺ ۾ ڇهه ست آفريڪا جا ۽ هڪ ايشيا جو (جيڪو انڊونيشيا جو هو) مليا. هو مختلف ملڪن جا شاگرد هئا، جيڪي ياماگچي يونيورسٽيءَ ۾ پڙهي رهيا هئا ۽ هينئر يونيورسٽيءَ طرفان آرگنائيز ٿيل ٽوئر تي ساسيبو گهمڻ آيا هئا.اهڙي طرح هيروشيما ۾ هڪ ٻيو شاگردن جو ٽولو مليو، جيڪي انجنيئرنگ ۾ B.E پنھنجي ملڪ مان ڪري هاڻ وڌيڪ تعليم لاءِ هتي آيا هئا. منجهن آفريڪا جي ملڪن جا گهڻا هئا، جيڪي ايشيا جا هئا انهن ۾ هڪ به پاڪستاني نه هو. اڄڪلهه جپان ۾ پاڪستان جا اعليٰ تعليم توڙي ننڍا ڪورس ڪرڻ لاءِ تمام گهٽ اچن ٿا. جپان ايڏو مھانگو ملڪ آهي جتي ظاهر آهي ڪنھن جو مٿو خراب نه ٿيو آهي جو پنھنجو خرچ ڪري پڙهڻ لاءِ ايندو. هو جپان حڪومت جي ئي اسڪالرشپ تي اچي سگهي ٿو. جپان کان وڌيڪ اسڪالرون يا تعليمي سھولتون حاصل ڪرڻ لاءِ اسان جي حڪومت يا اسان جو هتي جپان ۾ موجود سفارتخانوئي ڪوشش ڪري سگهي ٿو.
ڪوبي ۽ اوساڪا جي وچ ۾ هڪ شھر نشينومِيا جي هڪ ڊپارٽمينٽل اسٽور ۾ ٻه ڇوڪريون پھرين ئي نظر ۾ جپاني نه لڳيون، جيتوڻيڪ برما کان وٺي ڪوريا تائين هن سڄي ريجن جا ماڻهو هڪ ٻئي سان گهڻو ملن ٿا، جيئن بنگلاديش، انڊيا، سريلنڪا ۽ پاڪستان جا پر هن پاسي جي ملڪن ۾ ڪجهه عرصو رهڻ سان سمجهيو وڃجي ته هي چيني آهي، هي جپاني آهي ۽ هي ڪورين يا ٿائي، ڪمبوڊين وغيره. بھرحال مون کين سنئون سڌو چوڻ بدران ته ”توهان فلپينو آهيو“ جي، اهو ئي پڇيو ته جپاني آهيو؟ ڇو جو غلطيءَ ۾ هڪ فلپينو کي چوڻ ته تون جپاني آهين، اها هن جي عزت افزائي آهي پر هڪ جپاني ڇوڪريءَ کي فلپينو يا چيني چوڻ هن جي بي عزتي آهي. ڪٿي جپاني ڪلچرڊ ۽ سلجهيل ماڻهو (اسان کڻي نه چئون پر جپاني ته پنھنجو پاڻ کي سمجهن ٿا) ۽ ڪٿي چينييا فلپينو! اڃا به جي ڪنھن جپاني ڇوڪريءَ کي گار ڏيڻي هجي ته چئجيس ته تون ڪورين لڳي رهي آهين. ڇو جو جپانين لاءِ ڪورين باگڙي ڀيل آهن. منھنجي پڇڻ تي ڇوڪرين صاف انگريزيءَ ۾ وراڻيو ”نه، اسين فلپينو آهيون.“
فلپينو ڇوڪريون دنيا جي امير ملڪن ۾ جتي آيا، بورچياڻي يا نوڪرياڻي رکڻ جي حڪومت طرفان اجازت آهي (جيئن ته سڀ عرب ملڪ، سنگاپور،ملائيشيا، برونائي وغيره) اتي گهرن ۾ ڪم ڪن ٿيون. پر جيئن ته سئيڊن ۽ ناروي وانگر جپان ۾ به نوڪرياڻي رکڻ تي بندش آهي يا خراب سمجهيو وڃي ٿو، ان ڪري هتي فلپينو ڇوڪرين جو هجڻ عجيب لڳي ٿو. پڙهائيءَ لاءِ به هو هتي نه آيون هونديون جو فلپين اهو ملڪ آهي جتي صحيح تعليم سان گڏ هر سبجيڪٽ جون ٺڳ يونيورسٽيون به آهن، جتي اسان جي ملڪ جا موڳا مٽر، کريل ۽ امير مائٽن جا پٽ به بنا پڙهڻ جي ڊگريون وٺيو اچن. سڀ کان وڌيڪ هنن ڇوڪرين جا نماڻا چھرا سندن خوشحاليءَ جي ڪھاڻي نه پر غم جو داستان ٻڌائي رهيا هئا.
”هتي جپان ۾ خير مان آيون آهيو؟“ مون پڇيومان.
”اسين هتي ڪم لاءِ آيون آهيون.“ هنن ٻڌايو ۽ مون تعجب مان يڪدم پڇيو: ”ڇا! ڪنھن جي گهر ۾؟“
”نه آفيس ۾.“ اهو چئي هڪ ڏک ڀري لھجي مان شڪايت واري نموني ۾ ٻڌايو،”فقط ڇھن مھينن لاء.“
”ڇا مطلب؟“
”اسان هتي ورڪنگ ويزا تي نه آهيون.“
”Oh! Very sad!“ آئون هن جي ڳالهه سمجهي ويس. ڪيتريون فلپين جون بيروزگار ڇوڪريون ڪٿي (عرب ملڪن يا ٻين ۾) جاب نٿو ملي ته پوءِ Risk کڻي پنھنجي کيسي مان ٽڪيٽ ڀري ملائيشيا۽ جپان جھڙن امير ملڪن ۾ گهمڻ جي ويزا (Visit Visa) تي اچي پوءِ نوڪريءَ لاءِ هٿ پير هڻن ٿيون. هنن کي وڌ ۾ وڌ ڇھن مھينن جي ويزا ملي ٿي ۽ پوءِ هنن جي اهائي ڪوشش رهي ٿي ته کين جهٽ ڪنھن آفيس يا دڪان، ڪارخاني ۾ جاب ملي وڃي ته هو چار پئسا ڪمائي پنھنجي سفر جو به خرچ ڪڍن، رهائش دوران پيٽ گذر به ڪن ۽ چار پئسا بچائي پنھنجي ملڪ به کڻي وڃن، جن مان هو پنھنجي شاديءَ جي خرچ پکي لاءِ ڪجهه گڏ ڪري سگهن يا پنھنجي غريب ڀاءُ ڀيڻن جي پڙهائيءَ لاءِ مدد ڏيئي سگهن ۽ ان سان گڏ ايترو پاڇي ڪري سگهن جو وري ٻئي هنڌ هٿ پير هڻڻ لاءِ ان ملڪ جي ڀاڙيلاءِ نوڪري هٿ ڪرڻ لاءِ رشوت ڏيئي سگهن. پوءِ ڪيترين ڇوڪرين کي جلد نوڪري مليو وڃي، ڪن کي ايڏو دير سان يا گهٽ پگهار تي جو خرچ لٿي هنن وٽ پائي به نٿي بچي.
ڪيتريون اهڙيون ڪھاڻيون اخبارن م اينديون رهن ٿيون جن ۾ ان قسم جون غريب ڇوڪريون صحيح نوڪري ملڻ بدران غلط ماڻهن جي ور چڙهيو وڃن، جيڪي هنن کي ڀنڀلايو، ظاهريءَ طرح سٺين نوڪرين جا ڏٽا ڏيو، کين مئخانن، مساج پارلرن ۽ چڪلن ۾ آڻيو ڪڍن ۽ ويزا مطابق مقرر ڏينھن کان وڌيڪ رهائي کين قانوني ڏوهاري ڪريو وجهن ۽ پوءِ سندن ان ڪمزوري ۽ پوليس جي پڪڙجڻ جي ڊپ ۾ هو ڪنھن به ڳالهه کان انڪار نٿيون ڪن. ملائيشيا ۽ جپان ۾ کڻي قانون قاعدو آهي، ماڻهو سٺا ۽ شريف آهن، پر انهن ملڪن ۾ به ٺڳ، ظالم ۽ ڪرمنل قسم جا ماڻهو ۽ غلط ڪم هلندا رهن ٿا ۽ پوءِ انهن لاءِ سولو شڪار هن قسم جون غريب ملڪن جون غريب پريشان حال ۽ مجبور ڇوڪريون ٿين ٿيون، جن جا سفارتخانا به بي حس ۽ بي پرواهه رهن ٿا. بھرحال هي وري به ٻين کان وڌيڪ خوشنصيب فلپيني ڇوڪريون هيون جن کي ڪنھن آفيس ۾ ڪم ملي ويو هو جو يقيناً بھتر آهي ۽ هو اونداهي راتين ۾ لڪ چوري ڪٿي ڪم ڪرڻ بدران آزاد گمهي ڦري رهيون هيون.
جنھن شھر ۾ هن وقت آئون رهان ٿو، ان جي ڀر واري شھر فڪوئوڪا ۾ خيرپورناٿن شاهه جو عامر بلوچ به رهي ٿو. هن ڪراچي يونيورسٽيءَ مان فزڪس ۾ M.Sc. ڪئي، ان بعد هاڪس بي تي ڪئنوپ ۾ نوڪري ڪيائين پئي ته ڪيوشو يونيورسٽيءَ مان اليڪٽرونڪس ۾ پي. ايڇ ڊي ڪري ورتي. اڄڪلهه هو فڪوئوڪا ۾ ئي رهي ٿو ۽ اتي جي هڪ جپاني فرم ۾ نوڪري ڪري ٿو، جيڪو فرم مختلف قسم جا روبوٽ ٺاهي ٿو. عامر چڱو يار ويس ماڻهو آهي. سندس پاڙي ۾ هڪ نئون مسلمان جپاني فئملي عبدالواحد ساتوشي ۽ سندس زال حِڪما چيڪاڪو رهن ٿا. انهن سان عامر اسان کي به ملايو ۽ هو (جپاني مسلمان) اسان جي گهر مانيءَ تي پڻ هڪ ڏينھن آيا، جن جو ذڪر ڪٿي ٻئي هنڌ ڪنداسين.
هڪ سنڌي ڊاڪٽر ٺري ميرواهه (نوابشاهه پاسي) جو پڻ جپان ۾ رهي ٿو. سندس نالو ڊاڪٽر نور محمد خاصخيلي آهي. پاڻ نور محمد هاءِ اسڪول حيدرآباد مان مئٽرڪ ۽ ماڊل اسڪول يونيورسٽيءَ مان انٽر ڪرڻ بعد چانڊڪا ميڊيڪل ڪاليج لاڙڪاڻي مان MBBS ڪئي. ان بعد ٻه ٽي سال نوڪري ڪري، جپان آيو ۽ هتان جي مشھور يونيورسٽي ريوڪيو (Ryukyu) جيڪا اوڪيناوا ٻيٽن تي آهي، مان ڊرموٽولاجي (Skin Disease) ۾ پي. ايڇ ڊي ڪيائين ۽ ٽن سالن کان ان ئي يونيورسٽيءَ ۾ اسسٽنٽ پروفيسر آهي. سندس ڄم جي تاريخ پھرين فيبروري 1967ع آهي۽ اِي ميل ائڊريس هيءَ آهي: khaskhelis@hotmail.com ڊاڪٽر خاصخيلي جو هڪ ٻيو ساٿي ڊاڪٽر عبدالمنان ڀٽو آهي جيڪو اڄڪلهه چانڊڪا ڪاليج ۾ اسسٽنٽ پروفيسر آهي. ڊاڪٽر عبدالمنان به جپان ۾ پي ايڇ ڊي ڪرڻ آيو هو ۽ ناگاساڪي يونيورسٽيءَ مان ڊاڪٽوريٽ حاصل ڪرڻ بعد ڊاڪٽر خاصخيليءَ سان گڏ اوڪينوا ٻيٽن تي ٻه سال کن نوڪري ڪيائين.
هڪ ٻيو ڊاڪٽر ظفر ميمڻ صاحب ٽوڪيو ۾ نوڪري ڪري ٿو. هو جپان اچڻ کان اڳ بقائي اسپتال ڪراچيءَ ۾ هو. سندس ڳوٺ ٺارو شاهه آهي.
ائين هڪ اسان جي ڳوٺ جو نويد ميمڻ پڻ اٺن سالن کان هتي جپان م آهي. پاڻ هالا جي مشھور شخصيت جمعي ٽيڪي جو پوٽو ۽ اسان جي ڪلاس ميٽ ۽ PIA جي مشھور آرٽسٽ علي محمد ميمڻ جو ڀائٽيو آهي. نويد ڪڏهن نگويا ۾ رهي ٿو ته ڪڏهن فڪوئوڪا ۾. پاڻ هتي هميشه رهڻ جي ڪوشش ۾ آهي جو هتي لڳاتار ڪم ڪري رهيو آهي.
گذريل سال ملائيشيا ۾ هوس ته اتي خيرپور ناٿن شاهه پاسي جو قاري غلام سرور ڏهر صاحب مليو. هن کي جپان اچڻ جو ڏاڍو شوق هو. هن ٻڌايو ته جپان ۾ (شايد ٽوڪيو جي ڀر ۾) لاڙڪاڻي پاسي جا ڪيترائي چنا رهن ٿا ۽ اسان کلندا رهياسين ته جپان سعودي عرب آهي ڇا جتي هڪ ئي ڪٽنب ۽ ذات جا ڪيترائي سنڌي رهيا پيا هجن پر هاڻ مون جڏهن اها ڳالهه ڊاڪٽر خاصخيليءَ سان ڪئي ته هن کلندي چييو ته اهو صحيح به ٿي سگهي ٿو جو ٽوڪيو پاسي ڪيترائي اتر سنڌ جا جتوئي ۽ ٻيا غيرقانوني رهيا پيا آهن. ٿي سگهي ٿو چنا ۽ ٻين زاتين جا به هجن. پوءِ جپان ۾ غيرقانوني هجڻ ڪري، هتي جا بدمعاش ڪارخانيدار انهن ماڻهن کان گهٽ پگهار تي پورهيو وٺن ٿا ته به پنھنجي ملڪ يا عرب ۽ يورپ جي ملڪن کان هتي جپان ۾ چڱو خاصو پئسو بچيو وڃي. جپان ۾ جتي کاڌي پيتي جون شيون ۽ ڀاڙا ڀتا وڏا آهن اتي پگهار به دل وٽان ملن ٿا.
اڄ ڪَوڪُورا اسٽيشن جي چار ماڙ شاپنگ سينٽر AMU-Plaza ۾ چڪر هڻندي هڪ پاڻ جھڙو ايشين يعني ننڍي کنڊ جو ٽيھن سالن جو نوجوان ملي ويو. قد بت ۾ بندرو ۽ رنگ ۾ ٿورو وڌيڪ پڪو ڏسي سمجهيم ته بنگالي هوندو. مون هن کي ڏسي مرڪيو ۽ هن مونکي. چوڌاري سوين هزارين جپانين جي وچ ۾ ڪڏهن ڪڏهن ڪو پاڻ جھڙو ماڻهو نظر ٿو اچي ته ڏسڻ سان خوشيءَ جي هڪ عجيب ڪيفيت پيدا ٿئيٿي، ڄڻ فلمن ۾ وڇڙيل ڀائر سالن بعد ملن جيڪي ننڍي هوندي ميلي ۾ گم ٿي ويا هجن.
”Hello! Are you from Bangladesh?“ مون هن سان ڳالهائڻ جي شروعات ڪئي.
”نه آئون سريلنڪا جو آهيان.“ هن ٻڌايو. ”منھنجو نالو امل آهي.“
”او. ويري گڊ!“ مون يڪدم خوشيءَ جو اظھار ڪري کيس اهو احساس ڏياريو ته مون ڪنھن بنگلاديشيءَ کي نه پئي ڳوليو. مون لاءِ تون به اهم آهين ۽ پوءِ کانئس سندس ڳوٺ پڇيو.
”آئون ڪولمبو جو آهيان.“ هن ٻڌايو.
” واه سائين واه! زبردست هنڌ جو آهين. ڪولمبو سان ته منھنجو گهڻو واسطو رهيو آهي پر سمجهه سڄي سري لنڪا کان واقف آهيان. منھنجا ڪولمبو ۾ تمام گهڻا دوست ۽ ڪليگ آهن جن سان گڏ مون جھاز هلايا آهن، جن مان ڪيترا مون سان گڏ M.Sc دوران ورلڊ ميريٽائيم يونيورسٽي، سئيڊن ۾ هئا. ڀلا اهو ٻڌايو ته توهان هتي ڪيئن؟“
”آئون Sony اليڪٽرانڪس ۾ نوڪري ٿو ڪريان. آئون به توهان وانگر انجنيئر آهيان.“
”ڀلا هن وٺ وٺان جي دؤر ۾ جڏهن يورپي به پيا ڌڪا کائين، توهان ڪيئن هتي پير ڄمايو؟“ مون کلندي چرچي طور چيومانس.
”مون هتان جي يونيورسٽيءَ مان اليڪٽرانڪس ۾ پوسٽ گريجوئيشن ڪري ختم ڪئي ته منھنجي سٺي رزلٽ ڏسي سونيءَ وارن نوڪريءَ جي آفر ڏني.“ امل ٻڌايو.
”ڀلا ڪولمبو مان هتي پھچڻ لاءِ اسڪالر ڪيئن هٿ ڪيانوَ. پنھنجي مڙسيءَ سان يا حڪومت ۾ اثررسوخ هجڻ ڪري؟“
”در اصل آئون غريب گهر جو آهيان. منھنجو نه مائٽ مٽ سري لنڪا حڪومت ۾ آهي ۽ نه سياست ۾. مون اسڪول ۾ به ٽاپ ڪيو ۽ ڪاليج ۾ به. ان تي جپان حڪومت مون کي وڌيڪ پڙهڻ لاءِ جپان گهرايو ۽ هتي به مون هنن کي پنھنجو Worth ثابت ڪري ڏيکاريو.“
”ڏاڍي خوشي ٿي. آئون انجنيئر ضرور آهيان پر منھنجي هابي اخبارن ۾ لکڻ آهي. آئون اڄ ئي تنھنجي ڪھاڻي جيڪا محنت ۽ همت جي آهي، ان تي ٻه سٽون لکندس، جيئن منھنجا پڙهندڙ ان مان ڪجهه اتساهه حاصل ڪري سگهن ته اڄ به ڪنھن جي محنت ضايع نٿي وڃي. There is always a place on top اميد ته هڪ ٻئي جي خبر چار رکندا رهنداسين.“ مون سندس فوٽو ڪڍڻ ٿي چاهيو ته پاڻ مون کي به ڀر ۾ بيھاري سندس آفيس ۾ ڪم ڪندڙ جپاني ڇوڪرين کي اسان جو گڏ فوٽو ڪڍڻ لاءِ ڪئميرا ڏني.
”در اصل پاڻ ٻه ته سريلنڪا ۾ به فوٽو ڪڍرائي سگهون ٿا. تون جپانين سان ٿي بيھه ته خبر پوي ته تون واقعي جپان ۾ آهين.“ ۽ پوءِ مون ساڻس ڪم ڪندڙ جپاني ڇوڪرين سان گڏ فوٽو ڪڍيو. موڪلائڻ وقت امل پنھنجو فون نمبر 11091222-090 ۽ اي ميل ائڊريس: amal-pr@yahoo.com ڏني.
هتي هن شھر ۾ هڪ نيپالي به رهي ٿو، بلڪ اسان واري بلڊنگ ۾ ئي رهي ٿو. اسان واري ٻارنھن ماڙ عمارت جي هر فلور تي ڏهاڪو کن فليٽ آهن جن مان ٻن فليٽن ۾ اسين ايشيائي رهون ٿا ۽ اهڙيون اٺ کن انگلينڊ، جرمني ۽ نيوزيلينڊ جون فئمليون آهن. باقي فليٽن ۾ هتي جا مڪاني ماڻهو، يعني جپاني رهن ٿا. پنھنجي ملڪ ۾ رهي ڪري سياسي طرح ڀلي انڊيا ۽ پاڪستان نه ٺھن پر ملڪ کان ٻاهر انڊين ۽ پاڪستاني سڀ کان وڌيڪ پنھنجائي محسوس ڪن ٿا ۽ ڇو نه ڪن جڏهن ته هو هڪ ئي زبان اڙدو/ هندي ۾ Communicate ڪري سگهن ٿا، ساڳيون شڪليون اٿن. ايتري ويجهڙائي ته سيوهڻ تعلقي جيڏي ملڪ سنگاپور ۾ به نه ملندي، جتي رهندڙ چيني، ملئي ۽ تاملن جي زبان، پوشاڪ، کاڌا پيتا ۽ شڪليون وغيره مختلف آهن. ملڪ کان ٻاهر انڊيا وارا اسان پاڪستانين سان ۽ اسان پاڪستاني پڻ هنن سان وڌيڪ قرب محسوس ڪريون ٿا ۽ پرديس ۾ جيڪڏهن انڊين نه آهن ته ٻئي نمبر تي پنھنجا بنگالي، سريلنڪن ۽ نيپالي لڳن ٿا، جيڪي مڙيئي ٽٽل ڦٽل اڙدو ڳالهايو ۽ سمجهيو وڃن ۽ انهن جا کاڌا پيتا ۽ ڪپڙا گنديون ساڳيون نه ئي سھي پر مسئلا ساڳيا ئي آهن جيڪو وڏو ڪامن فئڪٽر ۾ آهي.
نيپال جو 33 سالن جو شوڀاڪر ڍڪال پنھنجي زال باسودا ۽ هڪ سال جي پٽ سان گڏ گذريل ٻن سالن کان هن بلڊنگ جي ٻئي فلور تي رهي ٿو ۽ هي ڪَوڪُورا ۾ ئي نوڪري ڪري ٿو. پاڻ شوڀاڪر (ڍڪال سندس ذات آهي) جيئن ته انڊيا مان پڙهيو، ان ڪري هن کي ٿوري گهڻي اڙدو (جنھن کي هو هندي چون ٿا) پڻ اچي ٿي، باقي سندس زال باسودا جيڪا جيتوڻيڪ سندس پري جي ڪزن به ٿئي پر جيئن ته هن جو ننڍپڻ آفريڪا جي ملڪ گئمبيا ۽ سينيگال ۾ گذريو، جتي سندس پيءُ جي نوڪري هئي، ان کي فقط پنھنجي نيپالي ۽ فرينچ اچي ٿي ۽ ڳالهائڻ لائق انگريزي ۽ جپاني.
هن نيپالي فئمليءَ جو هر وقت اسان وٽ اچڻ وڃڻ رهي ٿو ۽ ڪم ڪار جو پڇندا رهندا آهن. هيءَ فئملي نيپال جي بيحد پڙهيل لکيل ۽ مٿاهين درجي واري سڏجي ٿي. ڍڪال جو پيءُ پروشوتم پڻ پڙهيل لکيل آهي ۽ نيپالي حڪومت جو سيڪريٽري ٿي رٽائرڊ ٿيو. اڄڪلهه هو پنھنجي Memoris (يادگيرين) جو ڪتاب لکي رهيو آهي. ڍڪال جي زال”باسودا“ جو پيءُ مورائي پرساد گوتم پڻ اعليٰ تعليم يافته آهي. پاڻ قانون جو ڄاڻو آهي ۽ نيپال ۾ ڪيترائي سال حڪومت ۾ رهڻ بعد سال کن گئمبيا (اولھه آفريڪا) ۾ ۽ ڏهه سال کن سينيگال ۾ اتي جي حڪومتن جو قانوني صلاحڪار ٿيڻ سان گڏ پنھنجو ذاتي بزنس به ڪندو رهيو. اڄڪلهه هو نيپال ۾ وڪالت ڪري رهيو آهي.
شوڀاڪر ڍڪال ڏهين ڊسمبر 1970ع تي کٽمنڊو (نيپال) ۾ ڄائو، جتي جي مختلف شھرن ۾ هن هاءِ اسڪول جي تعليم مڪمل ڪئي. ڍڪال ٻڌايو ته نيپال جي قانون مطابق سندس پيءُ جي هر سال ڏيڍ بعد بدلي ٿيندي هئي ۽ کيس اسڪول بدلائڻو پوندو هو. ننڍپڻ جي گذاريل انهن ڏينھن جون دلچسپ ڳالهيون ٻڌائڻ ڍڪال جو ۽ ٻڌڻ منھنجو فئوريٽ ڪم رهي ٿو. گس پنڌ، بس يا ٽرين ۾ ۽ هڪ ٻئي جي گهر اچڻ تي آئون کانئس نيپال جون ڳالهيون پڇندو آهيان.
”ڍڪال! ڪاش توهان جي ملڪ کي سمنڊ هجي ها.“ آئون کلندي چوندو آهيانس. ”هاڻ مون کي پنھنجا پئسا خرچ ڪري باءِ ايئر تنھنجو خوبصورت ملڪ نيپال ڏسڻو پوندو.“
ڍڪال سول انجنيئرنگ جي ڊگري انڊيا مان حاصل ڪرڻ لاءِ سورت شھر جي ايس وي انجنيئرنگ ڪاليج مان چارسال پڙهيو (هي ڪاليج سردارولڀ ڀائي پٽيل نالي آهي.) انجنيئرنگ ۾ B.E حاصل ڪرڻ بعد هن وڌيڪ تعليم (ماسٽر آف انجنيئرنگ جي ڊگري) ٿائلينڊ جي ”ايشين انسٽيٽيوٽ آف ٽيڪنالاجي“، بئنڪاڪ مان حاصل ڪئي ۽ ان بعد ٽوڪيو يونيورسٽيءَ جپان مان پي. ايڇ. ڊي ڪرڻ تي هن کي هتي جپان ۾ ئي نوڪري ملي وئي.