الطاف شيخ ڪارنر

جپان پنجويھن ورھين کانپوءِ

الطاف شيخ جپان بابت کوڙ سفرناما لکيا آھن. ھي سفرنامو 25 سالن کانپوءِ سندس جپان گهمڻ کانپوءِ جو لکيل آھي. مزاحيہ مھاڳ ۾ امتياز ابڙو لکي ٿو: ”الطاف شيخ جپان جو ملڪ ايترو گهميو آهي، جو جپانين بہ ايترو ڪون گهميو هوندو. خود جڏهن ڪو جپاني ڪنھن گهٽيءَ يا روڊ جي معاملي ۾ مُنجهي پوندو آهي ته، يڪدم پھرين پنھنجي پاسي واري کيسي مان الطاف شيخ جو سفرنامو ڪڍي پڙهندو آهي ۽ پوءِ ان گهٽيءَ جي خبر چار وٺي اڳيان وڌندو آهي. جپان جي باري ۾ الطاف شيخ جا سفرناما ايترا تہ لکيل آهن، جو هڪڙي جپانيءَ تہ باقاعدہ الطاف کي خط لکيو تہ ”اسان آخر توهان جو ڏوھ ڪھڙو ڪيو آهي... يوگنڊا تي سفرنامو ڇو نٿا لکو؟“

  • 4.5/5.0
  • 30
  • 4
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book جپان پنجويھن ورھين کانپوءِ

چيڪ ۽ بئلنس لاءِ منھنجي ضرورت

جپان ۾ انگريزي پڙهڻ وارن ۾ نه فقط موتوڪو واريون منھنجيون اسٽوڊنٽ ٿي رهيون، پر ٻيا به ڪيترائي ڇوڪرا ۽ ڇوڪريون شاگردياڻيون ٿيون_ ڪي ٿوري وقت لاءِ ڪي گهڻي لاءِ. پر سڀني جو پڙهڻ سان مطلب ڪچھري هو _ سواءِ مانابو (Manabu Nagase) نالي هڪ ويھن سالن جي ڇوڪري جي. هيءَ توباتا شھر ۾ ”ڪيوشو انسٽيٽيوٽ آف ٽيڪنالاجي“۾ اليڪٽرو_ڪيميڪل انجنيئرنگ پڙهي رهيو هو. ٻئي سال اعليٰ تعليم لاءِ آمريڪا جي ڪنھن يونيورسٽيءَ ۾ پڙهڻ لاءِ USA وڃڻو هو. جيتوڻيڪ دنيا جا شاگرد اعليٰ تعليم لاءِ جپان اچن پر جپاني آمريڪا وڃن، پوءِ ڀلي اها ساڳي تعليم انگريزي زبان ۾ انگلينڊ يا فرانس جي ٻين ملڪن ۾ به موجود هجي، پر هنن لاءِ آمريڪا پيرو مرشد جي حيثيت رکي ٿو. ظاهر آهي بم ۽ بارود آمريڪا ايجاد ڪري ٿو، ڌن ۽ دولت آمريڪا وٽ آهي جنھن اڳيانانگلينڊ ۽ روس جھڙا ملڪ به وڏا فقير ۽ پُڇ لڙڪائو بڻجيو وڃن. جپان جھڙن مھانگن ملڪن ۾ جتي فرينچ ۽ عرب به ٻاهر نڪرڻ وقت پئسي بچائڻ لاءِ گهران سئنڊوچ ٺاهيو پاڻ سان کڻيو نڪرن، اتي آمريڪن ٽوئرسٽ وڏين کان وڏين هوٽلن ۾ نه فقط پاڻ کائين ٿا پر ٻين کي به کارائين ٿا. آمريڪا اهو ملڪ آهي جنھن جي ميوزڪ ۽ فلم انڊسٽري جپانين کي موهي رکيو آهي_ پوءِ ڇو نه جپاني ٻُڌا جي مورتين ۽ آمريڪن صورتن جي عزت ڪن ۽ اڪن ڇڪن ٿين. سو منھنجي هن شاگرد مانابو کي به آمريڪا وڃڻو هو، جتي هن کي پنھنجي لکيل ٿيسز جا ڪاغذ پيش ڪرڻ ۽ سيمنار ۾ پڇيل سوالن جا جواب ڏيڻا هئا. هن جي آمريڪا وڃڻ ۾ باقي ڪو سال وڃي بچيو هو، پر کيس هِي، شِي ۽ اِٽ سان فعل (Verb) ۾ Sلڳائڻ جي خبر نٿي پيئي. صبح جو اٺين کان ٻي تائين توباتا ۾ پنھنجو ڪاليج اٽينڊ ڪري سڌو ڪوڪورا مون وٽ ڀڄندو هو ۽ ٻه ڪلاڪ کن چڱيءَ طرح لکندو پڙهندو هو. کيس ڪار هئي سو بسين ۽ گاڏين جي ٽائيمن پٺيان وقت وڃائڻ بدران اڌ ڪلاڪ۾ ڪوڪورا پھچي ويندو هو. پڙهائيءَ دوران وچ ۾ ڏهه پندرهن منٽ موڪل ڪري ڀر واري دڪان تان جپاني اسٽائيل جي شيءِ کائي لنچ ڪندو هو. هو هفتي ۾ ٻه دفعا مون وٽ پڙهندو هو. هردفعي مون کي پڙهائڻ جا پئسا ڏيڻ لاءِ چوندو هو.
”مسٽر الطاف توهان جي ڪلاڪ جي ڪيتري في هجڻ کپي؟“ هو هر دفعي پڇندو هو ۽ هن شاگرد (مانابو) کان ڪجهه به نه وٺڻ پويان منھنجي هيءَ Reasoning هئي ته هڪ ته آئون هن جي مرضيءَ واري ٽائيم ۾ نٿو پڙهايان. هن لاءِ صحيح ٽائيم 5 کان 7 شام جا هو، پر مون کيس اڍائي کان چار پڙهايو ٿي _ جيڪو ٽائيم آئون روز لئبريري ۾ پنھنجي مرضيءَ سان اچي ويٺس ٿي. ٻي ڳالهه ته سڄو هفتو نٿي پڙهايم، جو ڪنھن ٻئي شھر اوساڪا يا ٽوڪيو گهمڻ يا ڪنھن سان ملڻ هليو ويس ٿي ۽ سڀ کان وڏي ڳالهه ته ٻيا شاگرد جيڪي نوڪريءَ ۾ هئا، يعني جن ڪمايو ٿي، تن سان به پئسي جي ڳالهه وچ ۾ نه هئي. هي ته صحيح معنيٰ ۾ شاگرد هو. جيتوڻيڪ ان لئبريريءَ جي ڪلارڪ ڇوڪري مون کي هر وقت سمجهائيندي رهي ٿي ته جپان جي مٿين تعليمي ادارن جا ڪي ڪي شاگرد ڏاڍا امير ٿين ٿا. کين گهران ۽ گورنمينٽ طرفان وڏيون وڏيون اسڪالرون ملن ٿيون، سو آئون ٿورو پڙهائڻ جا به پئسا وٺان.
منھنجي هڪ ٻئي شاگرد جو نالو ماسا هو. ماسا اتراهين شھر ۽ بندرگاهه شيمونوسيڪي ۾ رهيو ۽ نوڪري ڪئي ٿي. هن تازو تازو گريجوئيشن ڪئي هئي ۽ هاڻ ڇھن مھينن لاءِ ڪنھن فرم ۾ ڪچي نوڪري ملي هيس. تعليم دوران پاڻ هڪ سال نيوزيلينڊ ۾ ۽ هڪسال آسٽريليا ۾ پارٽ ٽائيم جاب ڪري چڪو هو ۽ هاڻ هُن آمريڪا وڃڻ چاهيو ٿي. دراصل جپان ۽ ملائيشيا جھڙن ايشيائي ملڪن جي ماڻهن لاءِ ڪنھن به ملڪ وڃڻ ڪو مسئلو ناهي. هھڙن ملڪن جي دنيا ۾ ايڏي ساکآهي، جو اتي جي ماڻهوءَ کي ڪنھن به ڌارئين ملڪ ۾ وڃڻ لاءِ ويزا جو مسئلو نٿو ٿئي _ خاص ڪري جپانين لاءِ ته دنيا جو هر ملڪ سستو ٿو پوي. ڪٿي به جپان جھڙي مھانگائي نه آهي. موڪل جو مھنو کن پنھنجي گهر ۾ گذارڻ ۾ هڪ جپانيءَ جو جيڪو گهر جي مسواڙ،گئس، بجلي، پاڻي ۽ کاڌي پيتي تي خرچ اچي ٿو، ان کان گهڻو گهٽ آسٽريليا ۽ نيوزيلينڊ ۾ وڃي گهمڻ ۾ اچي ٿو. ان ڪري ڪيترا جپاني شاگرد موڪلن ۾ آسٽريليا، نيوزيلينڊ يا يورپ جي ملڪن ڏي هليا وڃن ٿا، جيڪي ملڪ Safe پڻ آهن. يعني قاعدي قانون ۽ امن امان جي لحاظ کان تمام سٺا آهن. سو منھنجو هي شاگرد ماسا به اتان ٿي آيو هو. سندس انگريزي سٺي هئي. يعني آرام سان ڳالهه ٻولهه ڪري سگهياسين ٿي. ڪو لفظ نٿي آيس ته پاڻ سان آندل اليڪٽرانڪ ڊڪشنري کولي اهو لفظ ان ۾ ڏسي پوءِ پني تي نوٽ ڪيائين ٿي. هي به ڪچھريءَ وارو شاگرد هو. هر هفتي ڇنڇر يا آچر ڏينھن صبح جو ڏهين بجي ڌاري پنھنجي شھر شمونو سيڪيءَ کان پنھنجي ڪار ۾ نڪرندو هو ۽ پوءِ مون کي گهران کڻي هڪ ڏيڍ تائين ڪڏهن ڪھڙي پاسي ڊرائيو تي نڪري پوندو هو ته ڪڏهن ڪھڙي پاسي. سندس ڪار ۾ هر وقت انگريزي گانا پيا وڄندا هئا.
”ماسا جپاني به ته گانا هلاءِ.“ آئون چوندو هوسانس.
”سڄو هفتو آفيس ۽ گهر ۾ جپاني آواز (يعني هڪ ٻئي جي ڳالهه ٻولهه) ۽ گانا ٻڌي ٿڪجي پيو آهيان. جيڪي ٻه چار ڪلاڪ توسان گذاريان ٿو، ان ۾ پاڻ کي آمريڪن ماحول ۾ سمجهان ٿو ۽ انگريزي ڳالهائڻ ۽ ٻڌڻ چاهيان ٿو.“
دل ۾ مون سوچيو چڱو جو اسان جي ملڪ ۾ انگريزي پڙهائي ٿي وڃي ۽ اسان جي انگريزي ڳالهائڻ ڪري هھڙن ملڪن جا هي درويش ماڻهو اسان کي انگريز ٿا سمجهن. ننڍي کنڊ کي جڏهنانگريزن ڇڏيو ته انگريزن سان گڏ جرمنن به روئي ڏنو هو. ڪنھن جرمنن کان پڇيو ته توهان ڇو ٿا روئو، هندستان تي ته انگريزن جو راڄ هو. جرمنن وراڻيو ته راڄ ضرور انگريزن جو هو، پر هندستان جي ماڻهن اسان جو گورو رنگ ڏسي اسان کي به انگريز يعني پنهنجو صاحب سمجهي عزت ڪئي ٿي.
سو بين الاقوامي زبان انگريزي ڀلي کڻي انگريزن ۽ آمريڪن جي هجي پر اسان پاڪستانين، هندستانين، سريلنڪن ۽ بنگلاديشين جھڙن ماڻهن کي انگريزي زبان جي ڄاڻ هجڻ ڪري ڪيترائي ماڻهو اسان کي به تعليم جي معاملي ۾ ايتري ئي حيثيت ڏين ٿا، جيتري انگريزن ۽ آمريڪن کي. ان ڪري جپاني تعليمي ادارن توڙي جپاني جرنلزم ۽ ميڊيا ۾ انڊين ته ڀريا پيا آهن، جيڪي يقيناً اسان پاڪستانين کان وڌيڪ ’چلتا ڦرتا‘، چالاڪ ۽ Organize آهن.
ماسا سان سڄو وقت هلندڙ ڪار ۾ يا ماني کائڻ وقت هوٽلن ۾ ڪچھري ٿيندي هئي، جنھن سان هن جي انگريزي سڌري يا نه، پر مون کي هڪ سؤ کن ميلن جيRadius ۾ هن علائقي جي هر ڪنڊ گهمڻ جو سٺو موقعو ملي ويو ٿي ۽ ماسا جي انگريزي Workable هجڻ ڪري، آئون به کانئس جپان ۽ جپاني ڪلچر تي ڪيتريون ئي ڳالهيون پڇندو ۽ Discuss ڪندو رهيس ٿي. ماسا به اهو ئي چاهيو ٿي ته ڳالهه ٻولهه ٿيندي رهي. بس رڳو مانيءَ جو مسئلو ٿيندو هو جنھن کي آئون Avoid ڪرڻ چاهيندو هوس پر ماسا جو هر وقت اهو ضد هوندو هو ته منھنجي انگريزي برش اپ ڪرڻ لاءِ جيڪو ٽائيم ڏيان ٿو، ان جي کانئس في نٿو وٺان ته گهٽ ۾ گهٽ ماني ته کان. دل ۾ چوندو هوس ته توسان ڪچھري ڪرڻ ۾ آئون به پرايان ٿو ۽ گهمان ڦران ٿو. اڃا به ٽيبل ڪرسي تي ويھي پڙهڻ ۾ منھنجو مٿو کاءُ ته پوءِ ٽيوشن في توجھڙي کان ضرور وٺان ۽ ماسا جو آڪٽوبر کانپوءِ (سندس نوڪري جي ڇھن مھينن جي Contract ختم ٿيڻ کان پوءِ) ائين روز پڙهڻ جو ارادو (بلڪ پروگرام) هو پر ان لاءِ کيس اڳواٽ ٻڌايم ته ڪو ٻيو انگريزي پڙهائڻ وارو ڳولي جو منھنجي موڪل ان کان اڳ ختم ٿي ويندي ۽ آئون پاڪستان هليو ويندس.
انگريزي سکڻ جي شوقينن ۽ منھنجي اسٽوڊنٽس ۾ هڪ هئي مناڪو (Minako Takamoto). هڪ ڏينھن ڪوڪورا شھر جي سينٽرل لئبرري ۾ آيس ته هيءَ اڳھين موجود هئي. عمر ۾ ويھن سالن جي ٿيندي پر پوءِ پاڻ ٻڌائين ته هوءَ پنجويھن سالن جي آهي، جيڪا ڀُل جپانين جي باري ۾ اڪثر ٿئي ٿي جو هو پنھنجي عمر کان ننڍا لڳن ٿا. ڪلارڪ ڇوڪريءَ کي لئبرريءَ جا ڪتاب واپس ڪريان ان کان اڳ هن مناڪو لاءِ ٻڌايو ته هوءَ ’جيٽرو‘ نالي هڪ بين الاقوامي شھرت جي ڪمپنيءَ ۾ ڪلارڪ آهي، جنھن جي آفيس بندرگاهه جي سامهون ايم اسڪائر بلڊنگ جي اٺين فلور تي آهي.
”هاءِ ڪوني چِيوا.“ مون جپانيءَ ۾ هن کي کيڪاريو. جواب ۾ هن سٺي لھجي ۾ ”گڊ آفٽرنون“ چئي پنهنجو مسئلو ٻڌايو ته هوءَ انگريزي سکڻ لاءِ ڪنھن انگريزي ڳالهائڻ واري جي ڳولا ۾ آهي پر ڪير به واندو نه آهي.“
”پر تون ته ٺيڪ ٺيڪ انگريزي ڳالهائي رهي آهين.“ مون چيومانس.
”تڏهن به آئون پنھنجي انگريزي ’برش اپ‘ ڪرڻ چاهيان ٿي. جنھن جپاني فرم ۾ آئون ڪم ڪريان ٿي، اهي Expect ڪن ٿا ته آئون اڃا به بنا هٻڪ جي ڳالهايان. ان لاءِ آئون توهان سان ڪڏهن ڪڏهن ڪلاڪ ٻه انگريزي ڳالهائڻ چاهيان ٿي.“
”صحيح آهي، ڀلي.“ مون وراڻيومانس،”هن وقت آئون هتي لئبرري ۾ هوندو آهيان، تون پنھنجي ساهيڙي لئبرري ڪلارڪ يوڪو (سڄو نالو Yuko Uchida) يا تائي (سڄو نالو Tae Kanesaki) وٽ هتي اچي سگهين ٿي.“
”پر هي منھنجو آفيس جو ٽائيم آهي. اڄ ائين ٿوري دير لاءِ ڪم سان آئي آهيان. آفيس ساڍي ڇھين ختمٿي ٿئي. توهان مون سان سڀاڻي ستين بجي River walk (شھر مان لنگهندڙ نديءَ جو هڪ حصو جتي شام جي وقت ماڻهو واڪ لاءِ بئنچن تي ويھي شھر جو نظارو ڪرڻا اچن ٿا) تي ملي سگهندؤ؟“
”چڱو صحيح آهي.“ مون هائوڪار ڪئيمانس.
”پر ڏسو آئون مجبور آهيان، توهان کي پڙهائڻ لاءِ Pay نٿي ڪري سگهان. ان جي بدران توهان کي هر دفعي ڊنر کارائينديس.“ هن چيو ۽ مون کيس سمجهائڻ جي ڪوشش ڪئي ته جي تون مون کي هروڀرو کارائڻ چاهين ٿي ته ڊنر جو کٽراڳ ڪرڻ بدران بسڪيٽ يا Patato Chips جو پئڪيٽ وٺي اچجانءِ. پر لڳي ٿو ته هتي ماني (ڊنر) جو ايڏو پختو رواج آهي يا هوٽلنگ پٺيان پئسو ضايع ڪرڻ، هنن جپانين لاءِ هڪ اهڙي عام ڳالهه ٿي پئي آهي، جو هوءَ منھنجي بار بار Convince ڪرڻ جي به هر دفعي ڪلاڪ ڏيڍ ڪچھري ڪرڻ بعد ڊنر لاءِ نه فقط ڪنھن ريسٽورنٽ ۾، پر هر دفعي نئين ۽ مٿين درجي جي هوٽل ۾ وٺي هلي ٿي ۽ ٽي هزار يين سندس مانيءَ تي ۽ منھنجي فقط سلاد، ڀت ۽ ڪارن سُوپ تي به ٻه هزاريين يعني ٻنهي جي مانيءَ تي اٽڪل اڍائي هزار رپيا کن خرچ اچي ويس ٿي. مون کي ته سمجهه ۾ نٿي آيو ته هوءَ ڪھڙي حساب سان غريب هئي.
ڪجهه ڏينھن اڳ اسان جي سفير دوست ظفر شيخ جو فون آيو. ”يڪو وڃي جپان ۾ ويھي رهيو آهين. سڄو ڏينھن ڇا ڪرين؟“ هن پڇيو.
”ننڊون ڪريان، ڪتاب پڙهان ۽ ڪنھن ڪنھن ڏينھن جپانين کي انگريزي پڙهايان.“ مون ٻڌايومانس.
”اهو ٽيوشن وارو ڪم سڀ ۾ بھترين آهي. جپاني ڏاڍا امير آهن.“ ظفر چيو ۽ مون کان ٽھڪ نڪري ويو.
”يار اسان کي ته جپان ۾ به غريب ئي مليا آهن. سڀ مفت پيا پڙهن. ۽ پوءِ مون کيس خشونت سنگهه جو چرچو (بلڪ سچي ڳالهه) ٻڌائي ته جپان گهمڻ بعد جڏهن هو موٽيو ته دوستن چيس ته ايمانداريءَ ۾ جپان جھڙو ملڪ نه آهي. رستي تي پرس ڪِري پوي ته به ڪو ان کي هٿ نه لاهيندو. ان تي خشونت چيو،”ڪھڙيون پياڳالهيون ڪريو،منھنجو ته جپان ۾ به کيسو ڪٽجي ويو.“ ۽ پوءِ ساهه پٽي چيائين،”پر اهو آهي ته ڪنھن جپانيءَ چوري نه ڪئي، پنھنجي ئي انڊين، جنھن جي ٽئڪسيءَ ۾ چڙهيس، ان لھڻ مھل پرس ڪڍي ورتو.“ سو اسان کي به جپان ۾ غريب ئي مليا _ سوبه ٻيا نه خود جپاني.
منھنجي هيءَ شاگردياڻي مِناڪو، جيڪو ڪلاڪ ڏيڍ مون سان انگريزيءَ ۾ Conversation ڪندي هئي، ان ۾ انگريزي ڳالهائڻ جي سندس ته پرئڪٽس ٿيندي هئي پر مون کي به جپاني سوسائٽي جي اندروني مسئلن، ويچارن، خوشين ۽ ماڻهنجي عجيب و غريب خوفن ۽ خواهشن جي خبر پئي ٿي. گهران تيار ٿي نڪرندي مونکي سستي ضرور ٿيندي هئي، پر پوءِ خبرن ۾ سٺو وقت گذري ويندو هو. هڪ ڏينھن درياهه جي ڪناري تي رکيل بئنچ تي خبرون ڪندي کيس چيم: ”مناڪو! سامهون ويٺل جوان ڇوڪرن ڇوڪرين کي ويٺل ڏسي مون کي ٽوڪيو جي سُميدا ندي يا ڪوبي بندرگاهه جو ڪلاڪ (گهڙيال) ياد ٿو اچي، جتي رکيل بئنچن تي اڄ کان ٽيھه ٻٽيھه سال اڳ تو جھڙين جوان جپاني ڇوڪرين سان ويھي ڪچھري ڪندو هوس. هنن کان جپاني سکندو هوس ۽ پوءِ گڏجي جھاز تي پاڪستاني ماني کائيندا هئاسين.“
”جپاني ڇوڪريون ڏاڍيون فرينڊلي ٿين ٿيون.“ مناڪو چيو.
”بلڪل صحيح ٿي چوين.“ مون يڪدم قبول ڪيو.
”پو ءِڀلا ڪنھن سان رومانس نه ٿيو؟“ مناڪو کلندي چيو، ”هن ملڪ جون ڇوڪريون ته ڌارئين سان ملڻ شرط ئي خوابن جي تاڃي پيٽو شروع ڪريو ڏين. اسانجا جپاني مرد جيترو شوخ ۽ بور آهن اوترو ئي اسين ڇوڪريون رومانٽڪ آهيون.“
”پر افسوس جو مون سان جيڪي مليون اهي رومانس بدران ادب۽ شعر و شاعريءَ جون شوقين نڪتيون. هو ٽوڪيو جي شمباشي ۽ اساڪوسا علائقي ۾ سيڪنڊ هئنڊ ڪتابن جا دڪان ڳولينديون وتنديون هيون ۽ مون کي پنھنجي سونھن جو متوالو بنائڻ بدران پاڻ وانگر جپاني لٽريچر ۽ ڪلچر جو عاشق بنائي ڇڏيائون. جپان ڇڏي ڏنم ته به جپاني ناول ۽ شاعري (خاص ڪري هائيڪو ۽ تنڪا) ۽ مونو گاتاري پڙهندو رهان ٿو. هينئر به جپان ۾ پھچڻ سان پھرين هتي جي لئبرري ۾ آيس. تون پنھنجي ساهيڙي يوڪو (ڪلارڪ ڇوڪريءَ) کان پڇ ته کانئس پھريون سوال اهو ئي ڪيم:
Nihon No Kotowaza Hon Wa Arimasenka.
(جپاني پھاڪن جو ڪتاب نه هوندءِ؟)
مناڪو کلڻ لڳو: ”ان وقت جي ساهيڙين مان ڪنھن جي ڪا خبر آهي ته اهي ڪٿي آهن ۽ ڇا آهن؟“ هن پڇيو.
”خبر ئي ناهي. هو به مون وانگر ڏاڏيون نانيون ٿي ويون هونديون ۽ پنھنجن يا مڙسن جي ڳوٺن ۾ رهنديون هونديون. ويھه پنجويھه سال جيڪو يڪو عرصو جپان ۾ نه آيس ان ۾ هر هڪ سان Out of Contact ٿي ويس. انهن ڏينھن ۾ پنجن نمبرن وارا فون نمبر هوندا هئا. هاڻ سڀ بدلجي ستن ۽ اٺن نمبرن وارا ٿي ويا آهن. هڪ سان آمريڪا ۾ ملاقات ٿي هئي. سندس شادي تڏهنئي اوڪيناوا ۾ رهندڙ هڪ آمريڪن مرينر (فوجي سپاهي) سان ٿي هئي. ٽوڪيو جهڙي ماڊرن شهر ۾ رهندڙ، هن نازڪ ڇوڪريءَ کي ڪئنساس رياست جي فارم هائوس ۾ ڪڪڙين ۽ ٽرڪين جا ولر پاليندو ۽ کير مکڻ جا حساب ڪندو ڏسي عجيب لڳو هوم. سندس وڏي ڌيءَ نيويارڪ ڀرسان اٿيڪا يونيورسٽيءَ ۾ گريجوئيشن ڪري رهي آهي.“
”ڪيئن هئي اها، آمريڪا ۾ واقعي خوش هئي؟“ مناڪو پڇيو، ”در اصل منھنجي به اها خواهش آهي ته آئون به جيڪر آمريڪا وڃي رهان. اها منھنجي ننڍي لاڪون تمنا آهي.. “America is such a great country
”منھنجي خيال ۾ اها خواهش تو جيان اڄ جي ٻين نوجوان جپاني ڇوڪرين جي به آهي.“ مون چيو.
”هوندو، ان ڪري آئون انگريزي به سکي رهي آهيان ته جيئن منھنجي ڪمپني، مون کي ڪنھن ٽريننگ يا سندن برانچ آفيس لاءِ اوڏانھن موڪلي ۽ پوءِ شادي به اتي ڪنھن آمريڪن سان ٿي وڃي. يا هتي به ڪيترائي آمريڪن رهن ٿا، جن پويان ڏاڍو پاڻ پتوڙيان ٿي ته ڪنھن سان شادي ٿي وڃي.“
منھنجي جپان ۾ رهائش جي آخري ڏينھن ۾ ڊنر لاءِ هن مون کي هڪ وڏي هوٽل جو نالو ٻڌائي چيو ته جيڪڏهن مون کي خراب نه لڳي ته هوءَ هڪ دوست کي به اڄ جي ڊنر تي گهرائي.
”ڀلي ڀلي، مون کي ڪھڙو اعتراض.“ مون چيو ۽ پوءِ پاڻ موبائل فون تي ڪا دير هن سان ڳالهائيندي رهي. اڌ ڪلاڪ بعد هن وري فون ڪيو ۽ مون کي چيو ته هاڻ هلو ته ”دائي اِچي“ هوٽل هلون. رستي تي هن سان ملاقات ٿي ويندي.
اسان هائيوادوري ءَ وٽان مڙياسين ته مارووا سپر پارڪيٽ وٽ هڪ آمريڪن همراهه مليو. مناڪو، ان جو، مون سانتعارف ڪرايو.
”منھنجي خيال ۾ پاڻ پھرين به مليا آهيون.“ مون هن کي چيو ۽ آئون ياد ڪرڻ لڳس.
”ها. توهان شايد رائيٽر به آهيو.“ هن چيو.
”بلڪل صحيح. پاڻ سٽي هال ۾ مليا هئاسين،“ مون کي ياد اچي ويو، ”مھينو کن اڳ آئون هن شھر جي ميئر مسٽر ڪوئيچي سوئيوشي سان ملڻ آيو هوس ته توهان مون کي هيٺان رسيپشن تان وٺڻ آيا هئائو.“
ٿوري دير هلڻ بعد مون کي بھتر اهو لڳو ته آئون هنن کي اڪيلو ملڻ ڏيان. منھنجو گڏ هجڻ سٺو نه رهندو. آمريڪن اڳيان اڳيان هو. مناڪو ٽي چار قدم پٺيان پٺيان مون سان گڏ هلي رهي هئي، سو آهستي چيومانس ته ائين نه ٿي سگهندو ته مون کي جيڪر Excuse ڪيو وڃي.
”نه. ڇو ڀلا؟“
”توکي ته هونءَ به خبر آهي ته آئونمذهبي خيال کان ڊنر ڪيڏو Avoid ٿو ڪريان ۽ اڄ ته توکي ڪمپني به آهي.“
ايتري ۾ هن آمريڪن به ٻڌو. ان سان به ساڳي ڳالهه ڪيم. هو يڪدم راضي ٿي ويو. بلڪ لڳو ٿي ته ان ۾ هو وڌيڪ خوش هو، پر مناڪو ڏاڍو زور ڀريندي رهي ته آئون به ساڻس گڏ هجان. بھرحال پوءِ مس مس مون کي هنن خوشيءَ سان ڇڏيو. پر مناڪو جو اهو هر هر مون کي زور ڀرڻ سمجهه ۾ نه آيو. هئڻ ته ائين ٿي کتو ته هوءَ پنھنجي هم عمر بواءِ فرينڊ سان وڌيڪ خوش ٿئيها. پر پوءِ ڪجهه ڏينھنبعد هن ٻڌايو ته هن آمريڪن سان دوستي به وڌائڻ چاهي ٿي پر ساڳي وقت Cautious به رهڻ چاهيو ٿي. منھنجي وڃڻ ڪري هوءَ هن سان آزاديءَ سان ڳالهائڻ بدران ويتر گهٻرائجي وئي ته ڪٿي هن جا يڪدم بي جا Advances هِن لاءِ هاڃيڪار نه ٿي پون. منھنجي موجودگي هن لاءِ Check ۽ Balance ثابت ٿئي ها.
مٿين ڳالهه مون هتي جپان جي هڪ شھر ساسيبو ۾ رهندڙ ملئي ڪئپٽن سان جڏهن ڪئي ته هن کلندي چيو ته هتي جون ڇوڪريون آمريڪا لاءِ ڪيڏو Crazy آهن. هت رهندڙويھارو کن آمريڪن مان هرهڪ جي پويان پنجاهه کن جپاني ڇوڪريون چريون آهن. هو اهو به نٿيون ڏسن ته هر آمريڪن پڙهيل ڳڙهيل ۽ اخلاق وارو نه آهي. هنن لاءِ بس آمريڪن هجي پوءِ ڀلي کڻي هنن کي دل سان چاهيندو هجي يا نه. پر هي جپاني ڇوڪريون آمريڪن پويان پاڻ تباهه ڪريو ڇڏين.