الطاف شيخ ڪارنر

چِين ڪيو بي چَين

چين ھڪ سپر پاور ملڪ ھجڻ سان گڏ پاڪستان جي دوست ملڪن ۾ شامل آھي. الطاف شيخ پنھنجي هن ڪتاب ’چِين ڪيو بي چَين‘ ۾ ڄڻ تہ چين جي تاريخ، تھذيب، ثقافت، کاڌ خوراڪ، اُٿڻ ويھڻ ۽ پھرڻ سميت ڪيئي ڪارائتيون ڳالھيون قلمبند ڪري ڇڏيون آهن، جيڪي اهميت واريون بہ آهن، تہ ڪي وري ڏاڍيون مزيدار بہ آهن..

  • 4.5/5.0
  • 54
  • 5
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book چِين ڪيو بي چَين

ڪوبرا نانگ مرڻ کان پوءِ قاتل کي ماريو

چين جو احوال لکندي هڪ ڳالهه نانگن بابت لکڻ چاهيان ٿو، جيڪا هينئر هينئر هانگ ڪانگ جي هڪ انگريزي اخبار ۾ نيٽ تي پڙهي اٿم. دراصل نانگن بابت مون پنهنجي سفرنامن ۾ گهڻو ئي ڪجهه لکيو آهي. اهو ان ڪري جو انهن سان يعني نانگن سان منهنجو ڪيترائي سال واسطو رهيو. سمنڊن تي ڏهه ٻارهن سال جهاز هلائڻ دوران ته نه پيو ۽ نه وري تعليم دوران پيٽارو، چٽگانگ يا مالمو (سئيڊن) ۾ جيتوڻيڪ چٽگانگ (بنگال) سڄو سائو آهي ۽ جتي ڪٿي وڻڪار ۽ وڏو گاهه آهي پر شايد اسان جي ’نيول اڪيڊمي‘ جنهن ٻيٽ نما علائقي ’جُلديا‘ تي هئي اتي ايترا نانگ نه هئا جو ايندي ويندي، ڏينهن رات نظر اچن. باقي ملائيشيا جِتي جي سفرنامن ۾ اڪثر نانگن جو ذڪر ڪيو اٿم. اهو ته ملڪ ئي آهي نانگن بلائن جو ديس. دنيا جا سڀ کان گهڻا ۽ مختلف جنسن جا نانگ ۽ ازدها (Pythons) ملائيشيا ۾ آهن ۽ جِتي اسان جي ’مئريٽائيم اڪيڊمي‘ هئي، جنهن ۾ مون ڏهه سال کن پڙهايو، اها سمنڊ جي ڪناري تي جھنگ جو ڪجهه حصو صاف ڪري ٺاهي وئي هئي يعني اتي نانگن جي کاڌي خوراڪ لاءِ هڪ طرف سمنڊ جي ڪناري تي ڏيڏر، کيکڙا ۽ ڪُمين جا بيضا هئا ته ٻئي طرف جنگل ۾ چُرندڙ ٽنڊڻ، ڪوئا، اگوانا، سانڊا ۽ وڻن تي مختلف پکين جا آنا... ان کان علاوه هر ملئي ماڻهوءَ جي گهر ٻاهران پالتو ڪڪڙين ۽ بدڪن جا ڍير... جن جا ٻچا ۽ آنا نانگن ٿي کاڌا ته انهن جي مائرن يعني ڪڪڙين ۽ بدڪن کي ازداهن ٿي ڳڙڪايو. ياد رهي ته نانگ ننڍي منهن وارو ۽ سنهو ٿئي ٿو ۽ جيتوڻيڪ ان جي ڄاڙيءَ ۾ ڪافي لچڪ ٿئي ٿي ۽ پنهنجي منهن کان وڏيون شيون: بيضا، ڪڪڙ جا ٻچا، ڪوئا ۽ ڏيڏر ڳڙڪايو وڃي پر ازدها (Python) گهڻو ٿلهو ۽ ڊگهو هجڻ ڪري ٻه چار ڪڪڙيون ۽ بدڪون ڳڙڪائڻ تي هن لاءِ خيري ڳالهه آهي.... هو ته ٻڪري ۽ هرڻيءَ جو ٻچو به ڳڙڪايو وڃي ۽ شڪار کي مارڻ يا بيهوش ڪرڻ لاءِ ڏنگ هڻڻ بدران هو پاڻ کي هن جي چوڌاري وڪوڙي، چيڀاٽي ساهه ٿو ڪڍي پوءِ هن کي ڳڙڪائي ٿو.
ملائيشيا ۾ نوڪريءَ دوران نه فقط قسمين قسمين نانگ ڏسڻ جو موقعو مليو پر اها به ڄاڻ پئي ته ڪي نانگ اڏامي اچي چڪ هڻن ٿا ته ڪي پري کان ڦُوڪ ذريعي زهر ماڻهن جي اکين ۾ spray ڪن ٿا. اسان، جن، هن کان اڳ فقط پاڻيءَ جا جهاز هلايا، تن کي ته اها به خبر نه هئي ته نانگ کي ڪيئن مارجي. پهريون دفعو پٿر هڻي نانگ کي مارڻ جي ڪوشش ڪئيسين. بعد ۾ خبر پئي ته نانگن کي لٺ سان مارجي ۽ سندس پڇ يا پيٽ تي ڏنڊا هڻي، پنهنجي لٺ ڀڃڻ بدران سندس منهن کي چٿي ڇڏجي. ڇو جو ڪهاڙي جهڙي شيءِ سان نانگ جا جي ٽڪر ٽڪر ڪجن ته به هن جي منهن واري حصي ۾ چڪ هڻڻ ۽ زهر Inject ڪرڻ جي طاقت رهي ٿي.
هڪ دفعي گهران لنچ کائي آفيس پئي ويس ته پري کان هڪ ٽي فٽ کن ڊگهي نانگ کي رستو ٽپندي ڏٺم. هيڏانهن هوڏانهن ڏٺم ته ڪو ماڻهو ڇيڻو به نه هو. سو چاهي ان نانگ کي حڪومت طرفان مارڻ جي منع ٿيل هجي، پر ان ڏينهن ان کي مارڻ، نه فقط سولو ڪم هو پر اهو به مون لاءِ سٺو بهانو هو ته نانگ پاڻ ئي منهنجي ڪار هيٺان اچي مري ويو. مون يڪدم ڪار کي تکو ڪري ان مٿان هلائڻ جي ڪوشش ڪئي. اڳيان وڌي آرسيءَ ۾ ڏٺم پٺيان روڊ تي نه مئل نانگ هو نه جيئرو. ڪار کي رورس ڪري وري اڳيان ڪيم. نانگ جو ڪو پتو نه! ڪار جو شيشو هيٺ ڪري دريءَ مان منهن ڪڍي هيٺ ڏٺم ته ڪٿي ڦيٿي ۾ نه چنبڙيو پيو هجي پر نظر نه آيو. بعد ۾ خبر پئي ته ائين هرگز نه ڪجي جو ملائيشيا ۾ ڪجهه نانگ اهڙا به آهن، جيڪي زخمي حالت ۾ به پُڇَ تي اُڀا ٿي ڪار ۾ ويٺل کي ڏنگيو رکن.
ملائيشيا ۾ رهي اها به خبر پيئي ته ملائيشيا جي مختلف شهرن ۾ اهڙيون به ريسٽورنٽون آهن، جِتي نانگن جو سُوپ يا تريل گوشت وڪامي ٿو، پر منهنجي خيال ۾ ان بابت اسان کي گهڻو گهڻو اڳ خبر پئي. جڏهن اسان جو جهاز 1969ع يا 1970ع ڌاري پهريون دفعو هانگ ڪانگ پهتو هو. اتي ننڍين هوٽلن اڳيان نانگن سان ڀريل شيشي جي ڍَڪَ واريون پيتيون ڏٺيونسين. گراهڪ هوٽل ۾ گهڙڻ کان اڳ پنهنجي پسند جي نانگ ڏي اشارو ڪيو ٿي. ڪاسائيءَ ان نانگ کي ٻاهر ڪڍي هڪ مڙيل ڏاٽي کي نانگ جي منهن وٽ جھلي هيٺ پڇ تائين گهڪو ڏئي، ان جي کل لاهي ورتي ٿي ۽ پوءِ منڍيءَ کي ڪٽي باقي گوشت جا ٽڪرا ٽڪرا ڪري ڀرسان ويٺل ڪاسائيءَ کي ڏنو ٿي، جنهن ڪڻڇيءَ ۾ تري بئري هٿان گراهڪ ڏي موڪليو ٿي. اها گذريل صديءَ جي ستر واري ڏهاڪي جي ڳالهه آهي. ان بعد اڳتي هلي جانورن کي ظلم کان بچائڻ وارين تنظيمن جي زور ڀرڻ تي ايترو ٿيو ته جيئرن نانگن جي هوٽل ٻاهران، ايندڙ ويندڙ ماڻهن اڳيان کَلَ لاهڻ بدران اهو ڪم هوٽل اندر بورچيخاني ۾ ٿيڻ لڳو.
ملائيشيا ۾ رهي اها به خبر پيئي ته نانگن، نوريئڙن، ڪُمين، سانڊن جهڙين شين کي چيني ماڻهو وڏي شوق سان کائين ٿا. هنن جو اهو وهم آهي ته اهڙيون شيون کائڻ سان هنن جي شهواني طاقت وڌي ٿي. هونءَ به چيني ماڻهن لاءِ مشهور آهي ته هُو هر اڏامندڙ شيءِ سواءِ هوائي جهاز جي، زمين تي موجود پيرن واري هر شيءِ سواءِ کٽ جي ۽ سمنڊ اندر موجود هر شيءِ سواءِ سب مئرين جي، کائين ٿا.
بهرحال چينين جي اصل ملڪ يعني چين ۾ ته نانگن جون هوٽلون تمام گهڻو مشهور آهن ۽ نانگن جو سُوپ يا ٻيا ڊش ٺاهڻ وارا بورچي نه فقط چين ۾ پر دنيا ۾ مشهور آهن. جيئن اسان جي ملڪ ۾ ’آپا زبيده‘، ’گلزار حسين‘، ’زرنڪ سڌوا‘، مرحومه ’سارا رياض‘، ’شيرين آپا‘ ۽ ’سادات صديقي‘ جهڙا بورچي مشهور چَيف (بورچي) سمجھيا وڃن ٿا، تيئن چين ۾ پڻ ڪيترن ئي سٺن بورچين کان ماڻهو ائين واقف آهن، جيئن قومي رانديگرن، سياستدانن، فلمي اداڪارن ۽ ڳائڻن کان. انهن مان هڪ ڏکڻ چين جي صوبي ’گانگ ڊانگ‘ جي شهر ’فوشان‘ جو ’پينگ فان‘ (Peng Fan) بورچي (Chef) نانگن جا مختلف ڊش ٺاهڻ کان دنيا ۾ مشهور آهي بلڪه ڪالهه تائين هو ۽ اڄ هانگ ڪانگ جي اخبار ۾ اهو پڙهي حيرت ٿي ته رات هڪ واسينگ نانگ (ڪوبرا) جو ڊش ٺاهيندي، هن کي ان نانگ ڏنگي رکيو ۽ اسپتال پهچڻ کان اڳ هُو وفات ڪري ويو. دراصل هُو اتي هوٽل جي بورچيخاني ۾ ئي تڙپي تڙپي مري ويو، جڏهن ڪوبرا نانگ جي ڪجهه دير اڳ ڪٽيل منڍيءَ هن کي هٿ ۾ چڪ هنيو.
’پينگ فان‘ پاڻ هن نانگ جي منڍي الڳ ڪري پوءِ نانگ جي کَلَ لاهي، گوشت صاف ڪري هن کي ترڻ لاءِ ادرڪ، ٿوم ۽ ٽماٽن سان گڏ ڪڻڇيءَ ۾ وڌو. ان بعد هن نانگ جي لاٿل کَلَ، وکا ۽ هڏيون کڻي ڪچري جي دٻي ۾ وڌيون ان سان گڏ ويهه منٽ کن اڳ نانگ جي لٿل منڍي به اڇلائي ٿي، پر هن جهڙو منڍيءَ ۾ هٿ وڌو ته ان منڍيءَ جيڪا بنا چرپر جي پئي هئي سندس هٿ کي چڪي ورتو. اهو نانگ ايڏو ته زهريلو هو جو بورچيءَ جو جسم يڪدم نيرو ٿي ويو ۽ سخت سور کان ڦٿڪڻ لڳو. چيني طبي ماهرن ۽ نانگن جي محققن جو چوڻ آهي ته جيتوڻيڪ هن حادثي کي هڪ انوکو واقعو چئي سگهجي ٿو، پر ڪوبرا نانگ جو سر ڌڙ کان ڌار ٿيڻ کان پوءِ به اهو هڪ ڪلاڪ جيئرو رهي سگهي ٿو ۽ ڪَکڻ جي صلاحيت رکي ٿو. پڙهندڙن جي ڄاڻ لاءِ لکندو هلان ته چين ۾ موجود ڪئين قسمن جي زهريلن نانگن جو گوشت ۽ ان مان ٺهيل مختلف ڊشز، مقامي چيني ماڻهن ۽ عالمي سياحن ۾ بيحد مرغوب ۽ لذت بخش سمجھيا وڃن ٿا. اهڙن ئي ڪيترن زهريلن نانگن ۾ Neurotoxin Venom زهر به شامل آهي، جنهن زهر واري نانگ جو ڏنگيل پاڻي به نٿو گُهري. ان قسم جي زهريلي ڪوبرا نانگ جو ڪَکيل انسان جو گوشت يڪدم ڳرڻ لڳي ٿو. اخبار ۾ لکيل آهي ته ’پينگ فان‘ پنهنجن ڪجهه خاص غير ملڪي مهمانن لاءِ ڪوبرا جي گوشت جا ڊش تيار ڪري رهيو هو. هن پنهنجي اسسٽنٽ جي مدد سان نانگ جي منڍي سندس ڌڙ کان ڌار ڪري پاسي تي رکي ۽ نانگ جي گوشت مان قيمو ۽ ڪجهه سلائيس ٺاهي سوُپ ۽ فرائي ٺاهڻ شروع ڪيو. ان سڄي ڪم ۾ پينگ فان کي ويهه منٽ کن لڳي ويا. پينگ کي خواب خيال ۾ به نه هو ته اهو نانگ جنهن جو هن سر ڪٽي ڌار ڪري رکيو هو، ان جا اعصاب ايڏا مضبوط ۽ زبردست هوندا جو پينگ ان جو شڪار ٿي ويندو. پينگ کي خاطري هئي ته اهو مرده ٿي چڪو آهي تڏهن ته هن ان کي پنهنجي هٿ سان کڻي ڪچري جي بارديءَ ۾ ٿي اڇليو. پر ڪوبرا جي ڪٽيل سر بيحد ڦڙتيءَ سان پينگ جي هٿ کي چَڪي رکيو ۽ وات بند ڪري پنهنجا ڏند هن جي هٿ ۾ کُپائي ڇڏيا. پينگ چند سيڪنڊن ۾ ئي نيلو اُوڌو ٿي ويو. ڀرسان بيٺل سندس مددگار يڪدم امرجنسي ۾ طبي مدد جي گُهر ڪئي پر پينگ جو هٿ هڪ منٽ ۾ ڳرڻ لڳو ۽ منهن مان گجي نڪرڻ لڳي ۽ پوءِ ٻي منٽ ۾ هو بيهوش ٿي پٽ تي ڪري پيو ۽ ڏسندي ئي ڏسندي هو پنهنجي جان جي بازي هارائي ويٺو. سائوٿ چائنا مارننگ پوسٽ اخبار جي رپورٽ ۾ ٻڌايو ويو آهي ته پينگ قاتل ڪوبرا جي ڪٽيل سر جي ’انتقامي ڪاروائيءَ‘ جو ٽن منٽن اندر شڪار ٿي ويو.
طبي ماهرن لاش جو پوسٽ مارٽم ۽ ڪوبرا جي زهر جي ڪيميائي رپورٽ چيڪ ڪرڻ بعد ٻڌايو ته ڪوبرا نانگ جو سر ڌڙ کان ڌار ڪرڻ بعد به هڪ ڪلاڪ جيئرو رهي ٿو ۽ ڪنهن به انسان يا جانور کي ڏنگي سگهي ٿو.
ياد رهي ته چين توڙي هانگ ڪانگ ۽ تائيوان جي اوچين هوٽلن ۽ ريسٽورنٽن ۾ ڪوبرا جي گوشت جا ڊش بيحد مقبول آهن. ماضيءَ ۾ هي بورچي ’ مسٽر پينگ‘ سوين ڪوبرا نانگن جون سسيون ڌڙ کان ڌار ڪري مختلف ڊش ۽ سوپ ٺاهي چڪو هو.
اسان وٽ نانگ ماڻهن کي کائين ٿا پر چيني ماڻهو صدين کان نانگن کي کائيندا اچن. هو نه فقط لذت لاءِ نانگ کائين ٿا پر دوا خاطر پڻ. هنن جو چوڻ آهي ته نانگ جو گوشـت ڪيترين ئي بيمارين جو علاج آهي. نانگ جو سُوپ بخار لاهي ٿو. هو اهو ئي چون ٿا ته جيترو نانگ زهريلو اوترو ان جو گوشت فائديمند. ملائيشيا جي شهر ملاڪا ۾ منهنجي پاڙي ۾ رهندڙ منهنجو چيني ڪليگ ڪئپٽن ’مسٽر وانگ‘ نانگن جي گوشت لاءِ چوندو هو ته:
“Snake meat is really good for us. Although, it is not so easy to get and is expensive but it has spectacular health benefits”.
هونءَ پڙهندڙ مون کان اڪثر پڇندا آهن ته اسان وٽ ته نانگ نظر اچڻ تي ان کي ماري ڦٽو ڪريو ڇڏيون پر اهو جانور چين، ملائيشيا، هانگ ڪانگ جهڙن ملڪن ۾ وڪاميو وڃي ٿو ۽ عام نانگ جي سوپ يا گوشت جا ڪهڙا مختلف ڊش آهن ۽ انهن جي قيمت ڇا آهي؟
هانگ ڪانگ جي هڪ نانگن جي ريسٽورنٽ ٻاهران نانگن جي مختلف ڊشن جا نالا چيني ٻولي سان گڏ انگريزي ۾ به لکيل ڏسي نوٽ ڪيا اٿم.
• نانگ جو سوپ
• نانگ جو سوپ هڏين وارين ٻوٽين سان
• نانگ جو سوپ بنا هڏين جي گوشت سان
• نانگ جي پيٽ واري حصي جو تريل گوشت
• نانگ جون مشڪون (Tendons) ۽ کل فراءِ ٿيل.
• ٺلهي سوپ جو پيالو پنهنجي 500 روپين برابر آهي ۽ باقي هر ڊش اٽڪل هڪ هزار روپين جو.