نانگن جو ڳوٺ
اهو ئي حال، هن نانگن جي ڳوٺ سيسي شيائو (Zisiqiao) جو آهي. جتي گهمڻ لاءِ ايندڙ ماڻهو هزارن جي تعداد ۾ نانگ ڏسي سگهن ٿا، جن مان گهڻائي انهن جي آهي، جيڪي تمام گهڻو زهريلا آهن. واسينگ (ڪوبرا)، وائيپر، پائٿان (Pythons) هر قسم جا ننڍا وڏا، اڏامي حملو ڪندڙ، پاڻيءَ مان تري ايندڙ، شڪار کي انڌو ڪرڻ لاءِ زهريلو ڦوهارو هڻندڙ نانگ، توهان کي چين جي هن ڳوٺ سيسي شيائو جي گهرن ۾ ڪٻٽن، شيشي جي پيتين، ڇٻڙين ۽ ڪمرن ۾ نظر ايندا. سياحن جي ڪشش لاءِ هتي نانگن جو ميوزيم ’Deqing Snake Culture Museum‘ پڻ آهي.
اسان جي يَنگ (سڄو نالو:Yang Hongchang ) نالي چيني ڪڙميءَ سان پڻ ملاقات ٿي، جنهن ٽيهارو کن سال اڳ نانگ پالڻ جو ڪم شروع ڪيو. ”اسان نانگن جو نسل وڌائڻ ۽ بهتر بڻائڻ تي کوجنائون ڪري رهيا آهيون.“ مسٽر يَنگ ٻڌايو ته ڳوٺ ۾ ڪو روزگار نه ملڻ ڪري هن هِتان هُتان جهنگلن ۽ جبلن مان نانگ جهلي پسارين، طبيبن ۽ ريسٽورنٽ وارن کي وڪڻڻ شروع ڪيو، جنهن مان هن کي ڪافي پئسو مليو پر هن ڏٺو ته ٽن سالن اندر هن اوسي پاسي جا نانگ ختم ڪري ڇڏيا آهن ۽ هو اهو ئي سوچڻ لڳو ته آئندي لاءِ ته هن جو روزگار ختم ٿي ويندو. اهو سوچي هن نانگن بلائن کي ڪڪڙين ۽ مڇين وانگر پالڻ (Farming) جو سوچيو ۽ ان تي ڪجهه کوجنا ڪري صحتمند ۽ اوچي نسل جي نانگن جي پالڻ جي کوجنا ڪئي. ائين ڪرڻ سان هن کي وڏي ڪاميابي نصيب ٿي ۽ هن کي وڏو پئسو ڪمائيندو ڏسي، ڳوٺ جا ماڻهو به هن جي ڀاڳ سان ريس ڪرڻ لڳا ۽ انهن به نانگ پالڻ جو ڪم شروع ڪيو.
اڄ هن ڳوٺ ۾ ٽيهه لک کان مٿي مختلف نانگ هر سال وڪرو ٿين ٿا، جنهن ۾ 800 کن ماڻهو رڌل رهن ٿا. جيئرا نانگ مختلف ويجهن ۽ ڏورانهن شهرن جي ريسٽورنٽن کي سپلاءِ ڪرڻ کان علاوه نانگن کي سڪايو ۽ مختلف شرابن ۾ جذب ڪيو وڃي ٿو. ان قسم جون شيون پسارڪن دڪانن ۽ طبي دوائون ٺاهڻ وارين ڪمپنين کي وڪرو ڪيون وڃن ٿيون. چين جا ماڻهو پنهنجي صحت برقرار رکڻ ۽ قوتِ مدافعت (Immunity) وڌائڻ لاءِ نانگ جو سُوپ يا شراب پيئن ٿا. تازي ڪُٺل نانگ جو گرم رت به ڪيترين موذي بيمارين جو علاج چيو وڃي ٿو.
جيئن اسان وٽ حيدرآباد ۾ ’حڪيم نذير شيخ صاحب‘ پنهنجي دوائن جي ڪمپني نذير نئچرل ڪيور (Nazir Natural Cure) کولي آهي ۽ هن جي برانڊ جون تيار ڪيل مختلف دوائون ساک جوڳيون ۽ مشهور آهن. تيئن سيسي شيائو ڳوٺ جي ’ينگ هانگ چانگ‘ پنهنجي فارم ۾ نانگن مان مختلف بيمارين جي علاج لاءِ تيار ڪيل دوائن جي هڪ برانڊيڊ ڪمپني کولي آهي. هو سُڪل (Dry) ۽ لوڻاٺيل نانگن جو چُورو (پائوڊر) ان ڪمپنيءَ جي نالي سان وڪرو ڪري ٿو. هن ڪمپنيءَ جون نانگن سان واسطو رکندڙ شيون نه فقط چين جا ماڻهو پر آمريڪا ۽ ڪئناڊا جهڙن ڏورانهن ملڪن ۾ رهندڙ چيني خريد ڪرڻ جا آرڊر موڪلين ٿا.
هن چيني همراهه ينگ ٻڌايو ته هونءَ ’نانگ پالڻ وارن‘ نانگن جو نسل وڌائڻ لاءِ وڏو ڇيهه اهو ئي ڪيو ته هر نر نانگ کي هڪ عدد مادي نانگ مهيا ٿي ڪيو پر اسان هاڻ ريسرچ ڪري اعليٰ قسم جون صحتمند ماديون هٿ ڪريون ٿا جيئن هو آنن جو وڏو تعداد ڏئي سگهن. هنن جي کاڌي پيتي جو خيال رکون ٿا ۽ هنن کي ان ٿڌ يا گرمائش ۾ رکون ٿا جيڪا هنن کي تندرست رکي ۽ ويجهه وڌائي. ان کان علاوه ان ڳالهه کي ڌيان ۾ رکون ٿا ته هنن جي بيضن کي ڪهڙي طريقي سان ڦوڙايو (incubate) ڪيو وڃي، جيئن گهڻي کان گهڻن بيضن مان نانگ نڪرن.
”اسان جي نانگ پالڻ ۽ بيضا ڦوڙائڻ (Breeding) جي طريقن کي نه فقط اسانجو صوبو پر اسان جي ملڪ جي حڪومت به بهتر سمجهي ٿي.“ ينگ ٻڌايو.
اسان جي آفيس جي چيني همراهه ٻڌايو ته چين جي روايتي (Traditional) دوائن ۾ روز بروز نانگن جو استعمال وڌي رهيو آهي. دنيا جي مختلف ملڪن خاص ڪري آمريڪا، جرمني، جپان ۽ سائوٿ ڪوريا کان سڪل نانگن جي خريداريءَ جا وڏا آرڊر اچن ٿا. اهي آرڊر اتي جي دوائن جي ڪمپنين کان اچن ٿا، جيڪي پنهنجي هوميو پيٿي ۽ ايلوپيٿي دوائن ۾ نانگن جو استعمال ڪن ٿا. نانگن کان علاوه نانگن جي جيري (Liver) ۽ پِتي (Gallbladders) جو به وڏو آرڊر اچي ٿو. سڀ کان گهڻو نانگن جي دوائن جو وڪرو هانگ زو شهر ۾ اتي جي Hangzhou Woai Company ڪري ٿي.
مٿئين ڳوٺ جي ماڻهن ٻڌايو ته هارپي جي ڀيٽ ۾ نانگ پالڻ ۾ وڏي ڪمائي آهي پر ساڳي وقت خطرو به آهي. اسان کي گهمائڻ واري ٽئڪسي ڊرائيور ٻڌايو ته جڏهن کان هن کي نانگ ڏنگيو هن اهو ڪم ڇڏي ڏنو. ”چڪ لڳڻ ڪري منهنجي ٻانهن سُڄي دڙو ٿي پئي هئي. آئون اڄ ڏينهن تائين نانگن کان ڊڄان ٿو. زندگي قيمتي نعمت آهي. پئسو ٺاهڻ ٻئي نمبر تي اچي ٿو.“