آمريڪا هٿان گهڙيل ۽ تباهه ڪيل آمر: رابرٽ فسڪ

صدام ڦاهي جي ڦندي تي، اها هڪ آسان ڳالهه هئي، ڇو جو هو ان انجام لائق هو. هو جيڪو بغداد جو بگهڙ، عرفات درياهه جو هٽلر، هُو جنهن هزارين عراقي ڪيميائي هٿيارن رستي مارايا ۽ ها، اسان وارا آقا، بش ۽ بليئر، اسان کي ٻڌائيندا ته صدام جي ڦاهي وارو ڏينهن ڪيڏو نه معتبر ڏينهن آهي ۽ اها اميد رکندا ته دنيا ايتري انڌي آهي جو کين اهو نظر نه ايندو ته صدام جي ڦاهي واري فرمان تي اسان وارن آقائن جي چوڻ تي عراقي حڪومت صحيح ڪئي ۽ا هو ته جنهن ڏهاڙي کيس ڦاهي ڏني وئي سو عيدالاضحيٰ جو ڏهاڙو هو، جيڪو ڏينهن عرب دنيا ۾ قرباني ۽ درگذر جي ڏهاڙي طور ملهايو ويندو آهي. پر تاريخ ساڳي ئي ڏهاڙي تي هڪ ٻيو سوال به اسان کان پڇي رهي هوندي جيڪو اولهه جي دنيا ۾ نٿو پڇيو يا بحث ڪيو وڃي ته: صدام ته خير ڦاهي چڙهيو، ٻين ڏوهارين جو ڇا ٿيو؟ ها سچي، ٽوني بليئر صدام ناهي. اسان پنهنجي دشمنن کي گئس چئمبرز ۾ نه ٿا مارايون. جارج بش به صدام ناهي. هن ايران يا ڪويت تي حملو نه ڪيو. هن صرف عراق تي قبضو ڪيو. عراق ۾ هزارين اولهه جا سپاهي ۽ عراقي شهري موت جو کاڄ بڻجي چڪا آهن، ڇاڪاڻ ته آمريڪا، برطانيا، اٽلي، اسپين ۽ آسٽريليا 2003ع ۾ هڪ ڪوڙي عذر هيٺ عراق ۾ جنگ ڪرڻ ويا. يارهن سيپٽمبر جي ڀوائتي واقعي کان پوءِ بدلي جي باهه ۾ اسان هزارين ماڻهن کي ماري ڪٽي لولو لنگڙو ڪري چڪا آهيون. ان کان به مٿي، اسان صدام کان ٻه هٿ اڳتي وڌي ابو غريب جيل ۾ بيوس قيدين تي تشدد جا پهاڙ ڪيرايا ـ پر پوءِ به نرڄائي سان پنهنجي ئي گهڙيل آمر صدام کي ڦاهي جي ڦندي تي جهولندي ڏسي تاڙيون وڄايون پيا. ڪير هو جنهن جي هُشي تي صدام 1980ع ۾ ايران تي حملو ڪيو، جنهنجي نتيجي ۾ 15 لک انسان اجل جو شڪار بڻيا؟ ۽ ڪنهن کيس اهي ڪيميائي هٿيار ڏنا، جن سان هن ايرانين ۽ ڪردن کي رت ۾ وهنجاري ڇڏيو؟ اهو اسان ئي ڪيو! ڪو عجب ناهي ته صدام تي هليل ڪيس، جنهن جو اسڪرپٽ آمريڪين هٿان لکيل هو، جي ڪنهن به موقعي تي ايران ۾ ڪردن مٿان صدام جي ڪيل جنگي ڏوهن جو ذڪر نه آيو جو ان ۾ آمريڪي به برابر جا شريڪ هئا.
۽ اسان جيڪي ڏوهه اتي 2003ع کان پوءِ ڪيا انهن جو ذڪر ڇو نه ٿو ٿئي؟ عراق مٿان ڪيرايل بم گولا، فلوجا ۽ نجف جي شهرين جو گهيراءُ ۽ عراق جي خانه جنگي جو ديو بوتل مان ڪڍڻ، انهن سڀني گناهن جو بار ڪنهن مٿي ليکبو؟ صدام جي ڦاهي کان اڳ سندس زال ساجده ۽ ٻار سندس بچڻ جي اميد لاهي ويٺا هئا. صدام اڳي ئي پنهنجي شهادت جي اڳڪٿي ڪري چڪو هو. ”آئون اڃا به عراق جو صدر آهيان ۽ عراق مٿان جان قربان ڪندس.“ جنهن کي به موت جي سزا ملندي آهي ان وٽ آخري ٻه رستا بچندا آهن: يا ته رحم جي اپيل داخل ڪري يا باوقار نموني ڦاهي گهاٽ ڏي وکون کڻي. صدام جڏهن آخري ڀيرو ڪورٽ ۾ شنوائي لاءِ گهڙيو ته سندس مُک مٿان ڦهليل مُرڪ سندس ٻي چونڊ جو ڏس ڏئي رهي هئي.
مون سالن جا سال صدام جي ڏوهن جي فهرست جوڙي آهي. مون حلبجا شهر جي قتل عام ۾ بچي ويل ڪردن سان ڳالهايو آهي ۽ 1991ع ۾ اسان جي اپيل تي صدام خلاف اٿي کڙو ٿيل شيعه عوام جا انٽرويو ڪيا آهن، جن کي اسان جي دغابازي کان پوءِ صدام ڪتر مشينن ۾ گاهه جيان ڪُتر ڪيو. مون ابو غريب جيل جي ڀوائتين ڪال ڪوٺڙين کي گهمي ڏٺو آهي، جتي منهنجي پير پائڻ کان مهينا پوءِ اسان جي فوج اهي ئي ڪڌا ڪم ڪيا، جيڪي صدام جي فوج اتي قيدين سان ڪيا. مون عراقين کي هِلا جي اجتماعي قبرن مان هزارن جي تعداد ۾ پنهنجي پيارن جا لاش ڪڍندي ڏٺو، جن ۾ هڪ اهو به لاش هو، جنهن جو آپريشن تازو ئي ٿيو هو ۽ سندس ٻانهن تي اسپتال ۾ چنبڙايل سڃاڻپ جو نشان اڃا تائين لڳل هو. کيس اسپتال مان گهلي آڻي اجتماعي قبر ۾ ماري ڦٽو ڪيو ويو هو. ڊونالڊ رمسفيلڊ جيان مون به صدام جي ٿڌي، ڪٺور هٿ سان هٿ ملايو آهي.
2003ع جي نومبر مهيني ۾ جڏهن هو گرفتار ٿيو ته آمريڪا مخالف مزاحمت وڌي وئي. هن جي موت کان پوءِ اها ٻيڻي ٿي ويندي. هاڻ عراق ۾ بعث پارٽي شايد ئي اقتدار ۾ واپس اچي ـ ۽ اها ڳالهه بش، بليئر ۽ اسامه بن لادن کي ڏاڍو وڻي هوندي.!

(15 جنوري 2007)

تاريخ، فلسفو ۽ سياست

تاريخ جو مقتل گاهه