روسي صدر پيوٽن ڳالهائي ٿو: ٽائيم ميگزين
سوال: توهان روس ۽ آمريڪا وچ ۾ لاڳاپن کي ڪيئن ٿا ڏسو؟
پيوٽن: روس ۽ آمريڪا پهرين ۽ ٻي مهاڀاري جنگ دوران هڪٻئي جا اتحادي هئا، جنهن اسان کي ڏکين وقتن تي گڏجڻ لاءِ آماده ڪيو. اڄ جي ڪاميابي اها آهي ته اسان مان ڪو به ڪنهن معاهدي تي پهچڻ جي قابل هجي، مصلحت سازيءَ جي صلاحيت سفارتي سياست ناهي، بلڪه ان ۾ به پنهنجي اتحادين جي مفادن جو خيال رکڻو پوي ٿو.
سوال:ان سلسلي ۾ توهان ڪو مثال ٻڌائي سگهندا؟
پيوٽن: اُتر ڪوريا جو نيوڪليئر اِشو ان جو واضح مثال آهي، ان معاملي کي اسان نهايت سنجيدگيءَ سان ورتو. اسان هڪٻئي جي مفادن جو خيال رکندا آهيون، پر ان سان ملڪن جا مفاد سواليه بڻجي ويندا آهن. باوجود ان جي اسان آخر ۾ ان معاملي کي حل ڪري ورتوسين.
سوال:عراق ۾ ڀلا ڇا ٿيڻ کپي؟
پيوٽن: آءٌ ته منڍ کان ئي چوندو اچان ته اها هڪ قسم جي غلطي هئي. باقي جيتري قدر ڳالهه آهي ته اتي اڄ اسان ڇاٿا ڪري سگهون يا مستقبل قريب ۾ ڇا ڪري سگهنداسين. آءٌ ان حوالي سان صدر بش سان ان حد تائين سهمت آهيان ته عراق ۾ هر اهو قدم کڻڻ گهرجي، جنهن سان مقامي اختياريون سيڪيورٽي اشوز کي پنهنجي طور منهن ڏيڻ جي قابل ٿي سگهن. اسان ان ڳالهه سان اختلاف ٿا رکون، جنهن تحت آمريڪا چوي ٿو ته عراق ۾ فوجون ڪڍڻ جو مدو مقرر نٿو ڪري سگهجي. منهنجي خيال ۾ اها ڳالهه مقامي عراقي اختيارين کي وڌيڪ چيڙائيندي.
سوال:آمريڪي ان ڳالهه تي حيران آهن ته ويجهڙ ۾ ٿيل روس جون چونڊون کليل نموني ڇو نٿي سگهيون، مثال طور جيري ڪاسپروف جهڙن اڳواڻن کي جيل ۾ بند رکيو ويو هو؟
پيوٽن: سوال اهو آهي ته جڏهن ڪاسپروف کي گرفتار ڪيو ويو، تڏهن هن روسي ٻوليءَ بجاءِ انگريزيءَ ۾ ڇو پئي ڳالهايو؟ جڏهن ڪو اڳواڻ روسين بدران ڪم ئي ٻين قومن جي انبوهن لاءِ ڪندو ته پوءِ باقي ڇا ٿو رهجي وڃي!
سوال:توهان ڇا ٿا سمجهو ته آمريڪا هڪ سگهارو روس ڏسڻ ٿو چاهي يا ڪمزور ترين روس؟
پيوٽن: منهنجي خيال ۾ آمريڪا اها ڳالهه اڳ ۾ ئي سمجهي ٿو ته سگهارو روس ئي حقيقي آمريڪي مفادن جو بچاءُ ڪري سگهي ٿو.
سوال:اڄڪلهه NATO جو ڪهڙو مقصد آهي؟ جيڪڏهن روس کي نيٽو ۾ شامل ٿيڻ لاءِ چيو وڃي ته اهو ان جو حصو بڻبو؟
پيوٽن: آءٌ NATO کي سرد جنگ جي بدبودار فوج ته نٿو چوان، باقي اها ماضيءَ جي باقيات ضرور آهي. سوال آهي ته نيٽو دهشتگرديءَ خلاف ڏاهپ سان ڪيئن ٿي وڙهي سگهي؟ ڇا اها 9/11 تي دهشتگرديءَ کي روڪي سگهي؟ ان وقت نيٽو ڪٿي هئي. روس جو ملٽري- پوليٽيڪل بلاڪس ۾ شامل ٿيڻ جو ڪردار ناهي ڇو ته اهڙن بلاڪن ۾ شموليت سان ملڪ جي Sovereignty محدود ٿي وڃي ٿي.
سوال:آمريڪين وٽ روس لاءِ هڪ خيال اهو به آهي ته روس مقامي طرح ڪرپشن جو ڳڙهه آهي، اوهان ان کي ڪيئن ٿا ڏسو؟
پيوٽن: خراب آ، پر آءٌ اهو ضرور چوندس ته اقتصاديات جي عبوري دور ۾ اهڙن مامرن کي منهن ڏيڻ ڏکيو هوندو. ليڪن مان مطمئن آهيان ته ان معاملي کي وڌيڪ بهتر نموني منهن ڏنو ويندو.
سوال:توهان جي قيادت ۾ ڇا پيو ٿئي؟
پيوٽن: اسان شروع کان ۽ گهڻو ڪري ”ڪامن سينس“ سان حڪومت هلائي آهي، پر اهو ضروري آهي ته ”ڪامن سينس“ اخلاقي اصولن تي ٻڌل هجي ۽ اڄ جي دور ۾ اهو ممڪن ئي ناهي ته اخلاقيات کي مذهبي قدرن کان الڳ ڪري سگهجي.
سوال:توهان زندگيءَ جو ڳچ حصو KGB ۾ گذارڻ کان پوءِ سوويت يونين ۾ اُڀريا. اڄڪلهه فري مارڪيٽ ۾ يقين رکو ٿا. اهو امتزاج ڪيئن ٿو لڳي؟
پيوٽن: ڏٺو وڃي ته مارڪيٽ اڪانامي انتظامي سسٽم ۾ نهايت ڪارائتي آهي. اسان جي گذريل اٺن سالن کان GDP ۾ ست سيڪڙو واڌ برقرار آهي. اسان پنهنجا سمورا قرض چُڪائي ڇڏيا آهن. آمدني ۾ حقيقي واڌ 12 سيڪڙو آهي، ماڻهن توڙي مون لاءِ اها وڏي حاصلات آهي.
سوال: توهان خوشقمست آهيو جو تيل جون قيمتون به تمام مٿي رهيون؟
پيوٽن: بيوقوف، خوشقسمت ٿيندا آهن. اسان ڏينهن رات ڪم ڪريون ٿا.
سوال:حڪومت ڪجهه روسي صنعتڪارن کي گرفتار ڪيو آهي ۽ سندن اثاثا به ضبط ڪيا آهن. ايئن ڇو ڪيو ويو آهي؟
پيوٽن: دراصل انهن جو مون سان ڪو به مسئلو نه هو، سندن مسئلا ملڪ جي عوام ۽ قانون سان لاڳاپيل هئا.
سوال:ڇا توهان کي صدر طور KGB جي تربيت ڪم آئي؟ هتي هڪ پراڻي چوڻي دهرائڻ مناسب ٿيندو ته ”هڪ ڀيرو جاسوس رهندڙ هميشه جاسوس ئي رهي ٿو. ”توهان ڪيئن ٿا ڀانيو؟
پيوٽن: ٺيڪ آهي، پر اهي ڪوڙا هوندا آهن. فطري طرح اهڙو پسمنظر مددگار به ٿئي ٿو. انهن مون کي آزاداڻي نموني سوچڻ سيکاريو. انهن مون کي پهرين ۽ پوءِ صحيح معلومات گڏ ڪرڻ سيکاري. ٻي ڳالهه اها ته انٽيليجنس ۾ ڪم ڪرڻ دراصل ماڻهن سان گڏ ڪم ڪرڻ جي سکيا آهي. سڀ کان اهم اهو ته ماڻهن سان احترام سان پيش اچو.
سوال:روس ۾ اڻ ڳڻيا صحافي قتل ڪيا ويا آهن. ڇا توهان جي حڪومت اهڙن واقعن جي روڪٿام لاءِ ڪي اُپاءَ وٺندي؟
پيوٽن: پهرين ڳالهه اها ته ڪيترائي ماڻهو جن ۾ صحافي به شامل آهن. اهي ڏوڪڙ ڪمائڻ جي چڪر ۾ ڪافي معاملن ۾ ملوث آهن. اهي سرمائيدارن، ڏوهاري ذهنيت رکندڙ واپارين سان به لاڳاپا رکن ٿا. جڏهن ته هتي ڪرپشن خلاف چوٽون کائيندڙ حقيقي عنصر به موجود آهن. جتي به ڪنهن صحافي جو قتل ٿيو آهي. مون ان جو ذاتي طور نوٽيس ورتو آهي.
سوال:توهان ڇا ٿا سمجهو ته آمريڪي روس بابت ڪنهن غلط فهميءَ جو شڪار آهن؟
پيوٽن: چڱو، توهان کي ته خبر آهي ته آءٌ سوچڻ جي اهڙي انداز کي غلط فهمي نٿو چوان. منهنجي خيال ۾ اها مقصد سان ڀرپور هڪ ڪوشش آهي، جنهن سان روس جو ڏيهه توڙي پرڏيهه ۾ اميج جڙي ٿو، ان ڪري ان ڳالهه کي ڪير به خراب نٿو سمجهي.
سوال:توهان اسان کي بورس يلسن ۽ ميخائل گوربا چوف بابت ڪجهه وڌيڪ ٻڌائڻ پسند ڪندا؟
پيوٽن: انهن نظام کي تباهه ڪرڻ وارو رستو اختيار ڪيو، جنهن ذريعي سوويت يونين جو عوام گهڻو متحد نه رهي سگهي ها، مون کي به پاڻ تي يقين نه هو ته مان روس لاءِ ڪجهه ڪري سگهندس، پر اها تمام اهم تبديلي هئي، جنهن روس کي آزادي ڏياري.
سوال:اڳوڻين سوويت رياستن سان گئس جي قيمتن جي حوالي سان ڇڪتاڻ وارو مامرو ڇا هو؟
پيوٽن: ڪهڙي چڪتاڻ؟ عالمي سطح تي گئس جون قيمتون لهنديون چڙهنديون آهن. پوءِ اسان عالمي مارڪيٽ جي اگهه کان سستي گئس ڪنهن کي ڇو وڪرو ڪيون؟ ڇا ايئن آمريڪي ڪندا؟ مثال طور جيڪڏهن ڪير آمريڪا جي ڪنهن اسٽور تي اهو وڃي چئي ته ”آءٌ ڪئناڊا مان آيو آهيان، اسان اوهان جا ويجها پاڙيسري آهيون ۽ مون کي سامان سڙو اڌ قيمت تي ڏيو ۽ پوءِ سيلزمين کان ان همراهه کي اهو جملو ضرور ٻڌڻو پوندو ته ”هل جان ڇڏ!.“
سوال:صدر جارج ڊبليو بش جو چوڻ آهي ته هن توهان جي اکين ۾ ليئو پاتو آهي ۽ توهان جي روح تائين به رسائي حاصل ڪئي آهي. ڇا توهان به بش اندر اهڙي ڪا جهاتي پاتي آهي؟
پيوٽن: آءٌ بش کي ڀروسي جوڳو ساٿي ۽ عزت لائق سمجهان ٿو. اهو سچ آهي ته عراق جنگ سندس غلطي هئي. باقي هو کرو ۽ ايماندار ماڻهو آهي.
سوال:ڇا توهان ايئن نٿا سمجهو ته 9/11 کان پوءِ آمريڪا ۽ روس عراق جي ڪري دهشتگردي خلاف گڏيل نموني وڌيڪ اثرائتي انداز سان ڪاررواين وارو موقعو هٿان وڃائي چڪا آهن؟
پيوٽن: اسان پنهنجي درست حڪمت عملي سان هليا آهيون. جيڪو توهان چئو ٿا اهو به سچ آهي، ليڪن اسان جي ڳجهن ادارن ۾ رابطا رهن ٿا ۽ نتيجا به حاصل ٿيندا رهندا آهن.
سوال:ڇا توهان اي ميل استعمال ڪندا آهيو؟
پوٽن: مون کي افسوس آهي ته آءٌ اها ٽيڪنالاجي استعمال نٿو ڪريان. انهي حد تائين جو مان فون به استعمال نه ڪندو آهيان. اهو سڀ ڪجهه منهنجو اسٽاف مون لاءِ ڪندو آهي ۽ اهو نهايت بردباري ۽ ڏاهپ سان ڪري ٿو.
(15 فيبروري 2008)