دنيا کي ڌوڏي ڇڏيندڙ ڪينيڊي جو قتل: گيبرئل مولينا
1967ع ۾ وري ڊريو پئرسن ۽ جيڪ اينڊرسن جا ڪالم ڇپيا، جن ۾ ساڳيا الزام دهرايا ويا. ميڊيا ڪيوبا تي الزامن جي حوالي سان ڪو به موقعو هٿان وڃڻ نه ڏنو ۽ اهو سوال اٿاريو ويو ته جان ڪينيڊي جي قتل ۾ اڪيلو اوسوالڊ ملوث نٿو ٿي سگهي بلڪه ڪيوبا جي اسٽيبلشمينٽ به ان ۾ ملوث آهي. ياد رهي ته اينڊرسن جا پنهنجي صحافتي ڪيريئر دوران سي آءِ اي سان تمام ويجها لاڳاپا رهيا. هڪ سال جي تحقيقات کان پوءِ اسٽوڪز ڪميٽي نهايت دلچسپ نتيجي تي پهتي، ڪميٽي ضميمي ”c“ جي پئراگراف 2 ۾ ڄاڻايو ته موجود شاهدين جي آڌار تي اهو چئي سگهجي ٿو ته ڪينيڊي جي قتل ۾ ڪيوبا حڪومت ملوث نه هئي. ڪميٽي وضاحت ڪندي مذڪوره قتل ۾ نيو آرلينس جي ڪارلو مارڪيو فلوريڊا جي ٽريفيڪنٽ جيمس هوفا جي ملوث هجڻ جو شڪ ڏيکاريو. ڇو ته ڪينيڊي جي حڪومت دوران ڏوهاري مافيائن ۽ اسمگلرز خلاف سخت قدم کنيا ٿي ويا، جنهن ۾ ٽريفيڪينٽ جو نالو به آيو ٿي، ڇو ته هن جو نالو تڏهن انهن ڏهن مافيا جي مک ماڻهن ۾ شامل هو جيڪي تڏهوڪي وقت ۾ منشيات جي اسمگلنگ ۽ ٻين ڏوهن ۾ ملوث هئا. پوءِ اها ٻي ڳالهه آهي ته ڪيوبا سان تعلق رکندڙ مافيائن سان به سندس تعلق هو.
ڪميٽي اهو به امڪان ڏيکاريو آهي ته ٽريفيڪينٽ ۽ روبي وچ ۾ 1959ع ڌاري هوانا ۾ لاڳاپا ٿي سگهن ٿا، جڏهن روبي ڪو سانوسترا (هڪ مافيا) جي ايجنٽ طور ڪيوبا جي راڄڌاني کان ميامي تائين فنڊ پهچائيندو هو. ڪيوبا ان جي شاهدي به مهيا ڪئي.باوجود ان جي ڪميٽي اهو ثابت ناهي ڪري سگهي ته ٽريفيڪينٽ يا مارڪيلو جو ڪينيڊي جي قتل سان ڪو سڌو تعلق رهيو. هن وقت نيوآرلينس دهشتگرد سازشن جو ڳڙهه آهي. ڪيوبائي نسل سان تعلق رکندڙ دهشتگرد جهڙوڪ اورلانڊو بوش، لوئس پوساڊا، ڪيرليس، گوئلر موڀائر ۽ ٻيا ڪيترائي اتي ٿاڪ ٺاهيو ويٺا آهن. اسپيشل ڪميٽي انهي ڳالهه جي تصديق ضرور ڪئي آهي ته نسلي طرح ڪيوبا سان تعلق رکندڙ اهي دهشتگرد اتي انفرادي طور سازشون به ڪن ٿا ته ڏوهه به. اهو ئي ماڻهو جنهن فيڊل ڪاسترو کي قتل ڪرڻ جي سازش سٽي، ان ئي ڪينيڊي کي قتل ڪيو. مارجي وڃڻ کان ڪجهه وقت اڳ هڪ مافيا جي سربراهه جان روزيلي، جيڪ اينڊرسن کي ٻڌايو هو ته ٽريفيڪينٽ جي گروهه ۾ شامل ڪيوبائي نسل جا ماڻهو ڪينيڊي جي قتل ۾ شامل هئا. ياد رهي ته ڪينيڊي پنهجي قتل کان ڪجهه وقت اڳ ڪيوبا سان لاڳاپا بهتر ڪرڻ لاءِ جڙيل گڏيل قومن جي وفد ۾ شامل آمريڪي وفد جي خاص صلاحڪار وليم ايڊورڊ کي ڪيوبا سان بهتر لاڳاپا قائم ڪرڻ بابت هدايتون ڏنيون هيون. جنهن کان ڪاسترو مُخالف سخت مايوس ٿيا هئا. ڪيوبائي وفد جي ڳالهين ۾ ڪارلوس ليوگا نمائندگي ڪئي هئي، جيڪو ان وقت گڏيل قومن جو سفير پڻ هو. مِڪ جارج بنڊي، ڪينيڊي جي تڏهوڪي سيڪيورٽي ايڊوائزر چواڻي ڪينيڊي ڊلاس مان واپسيءَ کان فوري پوءِ ان حوالي سان ٿيل اڳڀرائي جي رپورٽ ڏيڻ جو پڻ چئي ڇڏيو هو. انهي حد تائين جو پنهنجي ڀاءُ رابرٽ ڪينيڊي جي قتل کان پوءِ به هن ڪيوبا مخالف جذبن تي قابو رکڻ لاءِ اُپاءَ ورتا، پر کانئس پوءِ نئين صدر لئنڊون جانسن ان حوالي سان تحفظات رکيا.
اسٽوڪز ڪميٽي اها به تصديق ڪئي آهي ته اوسوالڊ جا آمريڪا ۾ لاڳاپا ڪيوبا انقلاب مخالف قوتن سان هئا، سي آءِ اي طرفان ڪيل جاچ ۾ اهڙن رخن جو جائزو به ورتو ويو هو. واضح رهي ته ڪيوبا جي انقلاب ۽ ڪينيڊي جي قتل واري عرصي دوران ڪيتريون ئي دهشتگرد تنظيمون اُڀريون، پر ان ڳالهه جو اڃا تعين ٿيڻو آهي ته آيا اوسوالڊ، ڪيوبن رولشنري جنتا الفا 66 وچ ۾ لاڳاپا هئابه سهي يا نه؟ اسٽوڪز ڪميٽي فرينڊڪ اسٽورجس ايجنٽ طور ڪم ڪندڙ ڪيوبين حسينه ماريته لورينز کان به حال احوال ورتا. جيڪا بعد ۾ سي آءِ اي جي ايجنٽ به بڻي. هن ڪميٽي کي ٻڌايو ته ”مون ميامي ۾ ارولينڊبوش جي گهر هڪ دعوت ۾ شرڪت ڪئي هئي، جنهن ۾ پيڊورولوئز ۽ اوسوالڊ ڊلاس وڃڻ جي رٿا بندي ڪري رهيا هئا.“ هو وڌيڪ ٻڌائي ٿي ته مون 15 نومبر تي ٻن ڪارن جي قافلي ۾ بوٽس، اسٽورجيس ڊيزلنز، اوسوالڊ، جيري هيمنگس ۽ نووويميپول ڀائرن سان گڏجي شهر جو سير به ڪيو. اهي جنهن هوٽل ۾ ترسيا، اتي رڳو هٿيار ئي هٿيار هئا. هوءَ اهو پڻ چوي ٿي ته اتي انهن پاڻ ۾ صلاح مصلحت ڪئي ۽ اڻ ڄاڻايل هنڌ تي آپريشن جي نشاندهي ڪئي، ايئن اهي ڪينيڊي جي قتل جي ڪجهه ڪلاڪن کان پوءِ ئي ميامي واپس وريا هئا. ٻئي طرف الفا 66 نالي تنظيم جي بانيڪار انتونيو ڪميٽي آڏو اعتراف ڪيو ته هو ڪيوبا حڪومت خلاف سرگرمين ڪرڻ جي سلسلي ۾ ڪيترائي ڀيرا سي آءِ اي جي عملدارن سان ملي چڪو هو ۽ انهن ئي کيس بشپ جو نالو ڏنو هو. جيڪو بعد ۾ ساڻس مليو، هن سان هڪ شخص گڏ هيو، جنهن جي ڪينيڊي جي مرڻ کان پوءِ هن هاروي اوسوالڊ طور سڃاڻپ ڪرائي، بعد ۾ وري انتونيو، لکاري گيٽون فونزي کي ٻڌايو هو ته مذڪوره بشپ جو اصلي نالو ڊيوڊ ايٽلي فلپس هيو، جيڪو هوانا ۾ پاڻ کي واپاري سڏرائي سي آءِ اي لاءِ ڪم ڪندو هو.
ياد رهي ته 1960ع کان بشپ ايٽلي فلپس ميامي جو پروپئگنڊا چيف رهيو. هن 1961ع ۾ ڪيوبا تي چڙهائي وقت به هاربر ايڇ هنٽ، (واٽر گيٽ جو پرنسپل آرگنائيزر) سان گڏجي ساڳيو ڪم سرانجام ڏنو. انهن ٻنهي ڄڻن گڏجي 1954ع ۾ گوئٽي مالا ۾ اربنيز جي حڪومت ڪيرائڻ ۾ به اهم ڪردار ادا ڪيو هو. ٻئي طرف ڪيوبن سيڪيورٽي اسٽيبلشمينٽ سي آءِ اي جي عملدار جي سڃاڻپ جي به تصديق ڪئي آهي. جنهن سال 2003ع ۾ ڪيوبن، آمريڪن دهشتگرد گروپ جوڙي بش حڪومت تي دٻاءُ وڌو هو ته مافيا جي مک پوساڊا ڪارليس ۽ سندس ساٿين کي حفاظت سان آزاد ڪيو وڃي. جڏهن ته 1964ع ۾ جيوري جي هڪ ميمبر سيلوا اوڊيو ويرن ڪميشن آڏو اهو بيان ڏنو هو ته هڪ شخص جنهن کي هو ميڊيا معرفت اوسوالڊ طور سڃاڻي ٿي ۽ ان تي ڪينيڊي جي قتل ۾ ملوث هجڻ جو به الزام آهي. اهو سيپٽمبر 1963ع ۾ ڊلاس ۾ منهنجي اپارٽمينٽ ۾ آيو هو. ساڻس ٻه ٻيا ماڻهو به گڏ هئا جيڪي لاطيني ٿي لڳا. واضح رهي ته ڪميٽي سيلوا جي شاهدي کي ڪافي اهميت ڏني ڇو ته سندس ڳالهه جو حاصل مطلب ڦري گهري اهو ئي نڪري ٿو ته اوسوالڊ ۽ سندس گروپ ئي ڪينيڊي جي قتل ۾ ملوث ٿي سگهي ٿو.
ڪميٽي اهو به پنهنجي رپورٽ ۾ ڄاڻايو آهي ته صدر ڪينيڊي جو قتل اهو ٿو ثابت ڪري ته آمريڪي ڳجهن ادارن، خاص طور سي آءِ اي ۽ ايف بي آءِ ۾ رابطا ڪاري جو فقدان هو، ان ڪري ئي اهي آمريڪي صدر جي زندگي بچائڻ ۾ ناڪام رهيا. رپورٽ ۾ اها سفارش به ڪئي وئي آهي ته جسٽس ڊپارٽمينٽ کي گهرجي ته ڪينيڊي جي قتل جي حوالي سان تحقيقات جاري رکي ڇو ته کين ان ڳالهه جون شاهديون مليون آهن ته ڪينيڊي جي قتل ۾ اٽالين، آمريڪن مافيا ۽ ڪيوبن، آمريڪن مافيا ملوث آهن. باوجود ان جي رپورٽ ۾ اهو ناهي ڄاڻايو ويو ته اهي گروپ ماضيءَ ۾ سي آءِ اي جي سر پرستي هيٺ رهيا آهن. رپورٽ ۾ اهو پڻ ڄاڻايو ويو آهي ته ايف بي آءِ ۽ سي آءِ اي هيل تائين صدر ڪينيڊي جي قتل جي سازش بابت پتو لڳائڻ ۾ ناڪام رهيون آهن.
ياد رهي ته 22 نومبر 1963ع تي صدر ڪينيڊي جي ڊلاس جي دوري وقت سندس خلاف ماحول جوڙيو ويو هو. سندس مخالفت ۾ شايع ٿيل پمفليٽ ورهائجي چڪا هئا. انهي حد تائين جو ڊلاس جي هڪ اخبار ته سندس خلاف پوري صفحي تي اشتهار ڇاپي ان جي هيٺان چيڙائيندڙ مواد پڻ شايع ڪيو هو. اها پڻ اچرج جوڳي ڳالهه آهي ته ڪينيڊي جي مخالفت کان قتل تائين ان معاملي کي سنجيده نه ورتو ويو، خاص طور تي ڊيوٽي تي مامور آفيسرن کي نوڪرين تان فارغ ڪرڻ يا سزا ڏيڻ بدران مورڳو ترقيون ڏنيون ويون. اهو پڻ چيو وڃي ٿو ته ڪيوبا کي ملوث ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي وئي ۽ اهو الزام تيستائين بار بار ورجائبو رهيو، جيستائين 1978ع ۾ اسٽوڪز ڪمپني ميڪسيڪو ۽ هوانا تحقيقات کان پوءِ اهڙي الزام کي رد ڪري ڇڏيو. ياد رهي ته ڪميٽي جا سربراهه ان سلسلي ۾ فيڊل ڪاسترو سان پڻ مليا هئا. اهو به نه وسارڻ گهرجي ته هن وقت جڏهن ان اهم ڪيس جي هڪ ڀيرو ٻيهر جاچ ڪئي پئي وڃي تڏهن سي آءِ اي ماضيءَ جا اهم دستاويز ڏيڻ کان انڪار ڪري ڇڏيو. ٻئي پاسي ڪيوبا جا تحقيقاتي ادارا ان نتيجي تي پهتا آهن ته صدر ڪينيڊي جي قتل ۾ سي آءِ اي، ڪيوبا انقلاب مخالف قوتون ۽ مافيائون ملوث ٿي سگهن ٿيون. ڪيوبائي تحقيقاتي ادارن جو اهو پڻ چوڻ آهي ته ڪينيڊي جي قتل ۾ مافيا جي ماڻهن اليڊيوڊيل ويلي ۽ هر مينوڊيز کان سواءِ آمريڪي سيءِ آءِ جي منصوبا سازن ڊيوڊ ايٽلي فلپس ۽ رچرڊ هيلمس مُک ڪردار ادا ڪيو. ان کان سواءِ ڪيوبا انقلاب مخالف آپريشن جي سربراهن سي آءِ اي جي اڳوڻي ڊپٽي چيف جنرل ڪيبل، جيري هيمنگس ۽ ٻين اعليٰ عملدارن پڻ پنهنجو پنهنجو ڪردار ادا ڪيو.
واضح رهي ته ڪينيڊي جي قتل جي تحقيقات جي 27 سالن کان پوءِ ۽ سندس قتل جي 42 ورهين کان پوءِ به تحقيقات اتي جو اتي بيٺي آهي. حالانڪه اهو مامرو ريگن، بش، ڪلنٽن ۽ بش جونيئر جي دورن ۾ به سر فهرست رهيو. ليڪن اصل مسئلو اهو آهي ته ڊلاس واقعي جا اهم دستاويز سي آءِ اي، ايف بي آءِ، پينٽاگون ۽ ڪئپٽول هِل جي تحويل ۾ آهن، جيڪي چيو وڃي ٿو ته 2013ع تائين پڌرا ڪيا ويندا. ياد رهي ته ڪينيڊي جي قتل کان پوءِ وارن ورهين ۾ ڪينيڊي جي قتل ۾ ملوث گهٽ ۾ گهٽ 22 ملزم موت جو کاڄ بڻجي چڪا آهن. انهن ۾ ٻه مک ڪردار اوسوالڊ ۽ روبي به شامل هئا، جن جو موت خود اڃا تائين ڳجهارت بڻيل آهي. انهن ماڻهن جي مرڻ جو انگ 1963ع کان پوءِ لڳاتار وڌيو آهي ۽ تحقيقات جي رفتار مان ايئن ٿو لڳي ته معاملي جي تهه تائين پهچندي پهچندي قتل ۾ ملوث ملزمن مان شايد ئي ڪو زندهه بچي.
ليڪن اصل مسئلو اهو آهي ته جرمن ولفريڊ هزمين اصل معاملي تان ڌيان هٽائڻ لاءِ ان معاملي کي ڪيوبا جي ڳچي ۾ وجهي رهيو آهي. اهو انهن حقيقتن کي نظر انداز پيو ڪري جن تحت ڪينيڊي جي قتل ۾ ملوث ڄاڻايل لوئس پوساڊا ڪارلس جي حفاظت سان آزادي لاءِ آمريڪي حڪومت تي زور بار وڌو پيو وڃي. چيو وڃي ٿو ته مذڪوره مافيا جي مُک کي ان ڪري آزاد ڪرائڻ جي ڪوشش ڪئي پئي وڃي جو هن ڪينيڊي قتل بابت زبان کولي ته اهو معاملو به آمريڪا لاءِ صدر رچرڊ نڪسن جي واٽر گيٽ مامري کان گهٽ ثابت نه ٿيندو.
(16 فيبروري 2006)