آمريڪا جڏهن ساڳيو نه رهيو: جمي ڪارٽر
گذريل ڪجهه ورهين کان مون کي سخت گير حڪومت طرفان اختيار ڪيل پاليسين بابت ڳڻتي وڌي رهي آهي. ڇاڪاڻ جو اهڙين پاليسين سبب اڳوڻين ڊيموڪريٽڪ ۽ ريپبلڪن حڪومتن طرفان اختيار ڪيل بنيادي اصول پڻ داءُ تي لڳي چڪا آهن. اهڙين ڳالهين ۾ آمريڪا جي امن، اقتصاديات، سماجي انصاف، شهري آزادي لاءِ بنيادي ڪمٽمينٽ اسان جي ماحوليات ۽ انساني حقن جي پاسداري شامل آهي.
سچ ته اهڙين پاليسين اسان جي شهرين کي درست ڄاڻ مهيا ڪرڻ، پنهنجي مخالف آواز ۽ عقيدي کي عزت ڀرئي انداز سان منهن ڏيڻ، مقامي خود مختياري ۽ اقتصادي ذميواري جهڙن مامرن کي به خطري ۾ وجهي ڇڏيو آهي.
ساڳي وقت اسان جي سياسي اڳواڻن عالمي تنظيمن جي حد بندين کان آجي ٿيڻ جو اعلان ڪيو ته گڏوگڏ عالمي معاهدي تي بيهڻ کان به انڪاري ٿيا. اهڙن معاهدن ۾ نيوڪليئر هٿيارن بابت معاهدا، ڪيميائي هٿيارن تي ڪنٽرول ۽ انصاف جو عالمي نظام قائم ڪرڻ شامل آهن.
اسان پنهنجي روايتن جي پاسداري ڪندي امن کي قومي اوليت ڏيڻ بدران، پنهنجي سيڪيورٽي کي سڌي خطري کي منهن ڏيڻ لاءِ ”اڳرائي واري جنگ“ جي پاليسي اختيار ڪئي. ناپسنديده حڪومتن کي هٽائڻ يا ٻين مقصدن خاطر ٻين قومن تي حملي جو حق استعمال ڪيوسين، جڏهن ٻنهي قومن ۾ شديد اختلاف سامهون آيا تڏهن اسان سندن تي عالمي دهشتگرد جو ٺپو هڻي سندن تڪرار کي ڳالهين ذريعي نبيرڻ کان انڪار ڪري ٿا ڇڏيون.
اهو به نه وسارڻ گهرجي ته آمريڪا جي مک سربراهن طرفان هميشه اهي ئي ڪوششون ٿينديون رهيون آهن ته آمريڪا جو سڄي دنيا تي راڄ قائم ٿئي. انقلابي پاليسين کان انهن ئي منهن موڙيو جيڪي چاهين ٿا ته اسان جي قوم جي سگهه ۽ اثر عالمي طور ڦهليل نه هجي. هن وقت به اسان جا فوجي جٿا ويڙهه ۾ رڌل آهن ۽ آمريڪا کي وڌيڪ دهشتگرد حملن جو پڻ خطرو آهي. اسان جي ان اعلان ”توهان جيڪڏهن اسان سان آهيو ته ٺيڪ نه ته اسان جا دشمن آهيو.“ گڏيل دلچسپي تي مشتمل اتحادن واري ٿيوري جا تاڪ ئي ڪڍي ڇڏيا آهن، جنهن ۾ دهشتگردي کي منهن ڏيڻ به شامل آهي.
عام طور بحرانن کان هٽي ڪري هاڻي اهو احساس به سامهون آيو آهي ته سمورو بار ٿورن ڪي هيرو نما مردن ۽ عورتن تي وجهي کين عراق ۾ ويڙهه وڙهڻ لاءِ واپس موڪليو ويو آهي. اسان جي قوم قرباني لاءِ ڪجهه به نه چيو هو، پوءِ به هر ڪوشش اتي ٿيندڙ موتن کان عوام کي گهٽ باخبر رکڻ لاءِ ڪئي پئي وڃي.
جيتوڻيڪ اسان کي انساني حقن جي چيمپئن طور پنهنجو ڪردار ادا ڪرڻ گهربو هو. پر ان جي ابتڙ اسان پيٽرياٽ ايڪٽ هيٺ شهري ۽ شخصي آزادين جي سنگين ڀڃڪڙين جا مرتڪب ٿي رهيا آهيون. وڌيڪ ڳڻتي جي ڳالهه اها آهي ته آمريڪا جتي جنيوا معاهدن جي ڀڃڪڙي ڪري رهيوآهي اتي عراق، افغانستان، گوانٽانامو بي ۾ ٽارچر جو سهاور وٺي رهيو آهي. اهڙائي غير انساني عمل ڳجهي نموني آمريڪا جي آشيرواد سان هلندڙ آمر حڪومتن اندر ٿي رهيا آهن. اهو ڏسي نهايت عجب ٿو لڳي ته هن وقت آمريڪا جو صدر ۽ نائب صدر ان ڳالهه تي زور ڏئي رهيا آهن ته، ”آمريڪا جي تحويل ۾ آيل ماڻهن تي ظالماڻو، غير انساني ظلم ڪرڻ ۽ سخت سزائون ڏيڻ ۾ سي آءِ اي کي فري هينڊ هجڻ گهرجي.“
بجاءِ ان جي جو آمريڪا نيوڪليئر هٿيارن تي ڀاڙڻ گهٽائي ۽ ايٽمي هٿيارن جي عدم ڦهلاءُ لاءِ ڪم ڪري. اسان ان جي ابتڙ اهي هٿيار پنهنجو حق (ته پوءِ ٻين کي به حق هجڻ گهرجي) سمجهي وڌائي رهيا آهيون. ايئن ڪري اسان گذريل 50 ورهين کان نيوڪليئر آرمز ڪنٽرول ايگريمينٽ جون پڻ ڌڄيون اڏايون پيا. حقيقت اها آهي ته هن وقت اسان عالمي طور ائٽمي هٿيارن جي ڦهلاءُ جي حوالي سان تمام وڏا ڏوهاري آهيون ۽ اهو آمريڪا ئي آهي جنهن ايٽمي قوت نه رکندڙ قومن خلاف ايٽمي هٿيار پهرين استعمال ڪرڻ واري پابندي جي پاسداري نه ڪئي.
ماحوليات جي بچاءُ کي پڻ حڪومت پاسيرو رکي ڇڏيو آهي. ڇاڪاڻ جو اها تيل جي صنعتڪارن طرفان سياسي دٻاءُ جو شڪار آهي. گذريل پنجن ورهين ۾ داخلي طور تي ماحوليات جو معيار انتهائي گهٽيو آهي. عالمي طور تي به ماحوليات بابت اسان جي پاليسين تي تنقيد ڪئي پئي وڃي.
اسان جي حڪومت شاهوڪارن جي غير ضروري حمايت ڪري اقتصادي ذميواري کان به لنوائيندي رهي آهي، انهي حد تائين جو آمريڪا جي ورڪنگ ڪٽنبن کي به نظر انداز ڪيو ويو. ڪانگريس جي ميمبرن پنهنجون پگهارون 30000 ڊالر ساليانو وڌايون ۽ ڏهاڙي جي اجرت 5.15 ڊالر في ڪلاڪ مقرر ڪئي وئي آهي.
مون کي ته عبادتگاهن ۽ حڪومت ۾ بنيادي تبديلين اچڻ بابت به ڳڻتي آهي. چرچ ۽ حڪومت اهڙن معاملن ۾ ملوث ٿي ويا آهن جن کي اڳ ۾ انتهائي خراب سمجهيو ويندو هو.
دنيا جي اڪيلي سپر پاور طور آمريڪا امن، آزادي ۽ انساني حقن جي چئمپين طور ڪا خدمت نه پيو ڪري. اسان جي ملڪ لاءِ مک ايجنڊا اها هجڻ گهرجي ته دنيا کي درپيش خطرن تي ٻيون قومون به اسان سان گڏ هجن. اسان کي هر لحاظ کان دنيا جي ضرورتمند ماڻهن کي مدد مهيا ڪرڻ لاءِ اڳئين مورچي طور ڪم ڪرڻ گهرجي.
هي وقت آهي ته اسان سياسي ورهاستن کي ڇڏي ڪري آمريڪي ماڻهن کي سندن گڏيل مفادن ۾ هڪ هنڌ گڏ ڪيون ۽ گذريل 230 ورهين ۾ آمريڪا تاريخي ۽ سياسي طور جيڪو حاصل ڪيو ان جي تجديد ڪريون.
(15 ڊسمبر 2005)