عراق ورهاڱي واري گس تي!: ٽائيم ميگزين
آمريڪا بهادر جي انهي خواب جي تصديق اِجهو آمريڪي دانشور ۽ ڪتاب ”عراق وار“ جو ليکڪ انٿوني ايڇ ڪارڊيس هيئن ڪري ٿو: ”سياسي پنڊتن جو خيال آهي ته آمريڪا عراق کي ٽن مذهبي گروهن ۾ ورهائي ڇڏيندو. اهو منصوبو پڪ سان عراقي باغين لاءِ خطري جي گهنٽي آهي. ليڪن سياسي مبصرن جو اهو خيال ان لحاظ کان غلط آهي ته ملڪ جو ٽٽڻ عراق ۽ خود آمريڪا لاءِ فائديمند نه هوندو، ايئن ٿيڻ سان عراقي عوام جون زندگيون وڌيڪ عذاب بڻجي وينديون. هن وقت صورتحال اها آهي ته عراق ۾ مختلف مذهبي ۽ نسلي گروهن جهڙوڪ سني عرب، عراقي شيعن، ڪردن، توڙي ٻين سياسي گروهن لاءِ ڪا واضح حڪمت عملي نظر نٿي اچي. اهو به نه وسارڻ گهرجي ته عراق صدام حسين جي دور کان ئي نسلي متڀيد جو شڪار هو، ملڪ ۾ تڏهن به بيروزگاري عروج تي هئي. آمريڪا طرفان جنگ مڙهڻ کان پوءِ نه رڳو ملڪ معاشي طرح بلڪل ختم ٿي چڪو آهي بلڪه بک ۽ بيروزگاري به حد کان وڌي وئي آهي. مٿان وري آپگهاتي حملن سبب ماڻهو موت جي پاڇي ۾ ساهه کڻڻ تي مجبور آهن.
ڪنهن به ملڪ جو ورهاڱو ڪيترو اذيتناڪ عمل هجي ٿو ان جو اندازو اتر آئرلينڊ ۽ بالڪنز جي تاريخ مان به لڳائي سگهجي ٿو. ڪرد عراقي علائقي ڪرڪ سان تعلق رکن ٿا جيڪو عراقي شهرن لاءِ تيل جي چاٻي مثل آهي. ان ڪري ڪردن کي اتان ڪڍڻ خراب صورتحال کي جنم ڏئي سگهي ٿو. اهڙي طرح بصره اڳواٽ ئي شيعا رضاڪارن جي ڪنٽرول ۾ آهي، فوج ۽ سيڪيورٽي فورسز ۾ به شيعن ۽ ڪردن جي اڪثريت آهي. ليڪن آمريڪا جيئن ته عراق جو ورهاڱو ۽ پنهنجي مستقل موجودگي چاهي ٿو، ان ڪري تشدد وارين ڪاررواين کي هوا ڏني پئي وڃي. جيئن اهو جواز پيدا ٿي سگهي. ان ڪري ئي آمريڪا ان ايجنڊا تي هلي پيو.
عراقي صورتحال سبب ترڪي آبادي پريشاني ۾ مبتلا آهي. ان ڪري اهي عراقي ڪردن جي مدد ۾ ڪا دلچسپي نه پيا وٺن. بصره جي شيعا آبادي ڏاکڻي حصي جي تيل تي قبضي جي خواهشمند آهي. اهڙي صورتحال ۾ عراق جو ورهاڱو علائقائي استحڪام لاءِ به خطرناڪ ثابت ٿي سگهي ٿو. عراقي سني القاعده جي پچ تي وڙهي پنهنجو اختيار حاصل ڪرڻ لاءِ ڪوشان آهن. اهي انتها پسند باغي، عراقي عوام کي پنهنجي ڪنٽرول ۾ آڻڻ چاهين ٿا، جيڪڏهن ايئن ٿئي ٿو ته عراق جي صورتحال وڌيڪ بدتر ٿي ويندي.
آمريڪا بابت جيڪا ڳالهه چئي وڃي ٿي سا اها آهي ته اهو ڊڄي عراق مان وڏي انگ ۾ پنهنجي فوج ڪڍي ويو ۽ مجبور عراقين کي مختلف لساني گروهن ۾ ورهائي پاڻ ۾ ويڙهائي ڇڏيائين ۽ هاڻي اهي هڪٻئي جون سسيون لڻي رهيا آهن. اها هڪ حقيقت آهي ته عراق جي تباهي ۾ آمريڪا جو وڏو ڪردار آهي. ضرورت ان ڳالهه جي آهي ته عراق جي 28 ملين عوام کي جهنگ جي قانون جي آسري تي ڇڏڻ بجاءِ، سندن واهر ڪئي وڃي.!
(15 جنو 2006)