لبنان تي وسندڙ اسرائيلي ڪلسٽر بم: رابرٽ فسڪ
مون تي اها ڳالهه به آشڪار ٿي آهي ته جارج بش، ڪونڊاليزا رائس ۽ اسان جو وزير اعظم (ٽوني بليئر) به جنگبندي جي ڳالهه کان ڪن ٿا هڻن پيا! جڏهن ته لبناني جنگبندي جي ڳالهه اڳ ئي ڪري چڪا آهن. ليڪن هن خاتون ته پنهنجي زندگي ۾ هڪ پل به اهڙن ڀيانڪ منظرن ۾ ناهي گذاريو، تنهن کي ڀلا ڪهڙي خبر!
ڪيترن ئي مردن ۽ ماين جا ڀيانڪ موت ڏسڻ کان پوءِ اسرائيلي سرحد کان رڳو ٽن ميلن تان بيهي آءٌ اها ڳالهه چئي سگهان ٿو ته ان خونريز ويڙهه جنهن جو سوين لبناني کاڄ بڻيا آهن، ان جي خاتمي لاءِ بش، رائس ۽ بليئر طرفان ڪو ڪردار ادا نه ڪرڻ شرم جوڳو آهي. هي سٽون آءٌ لبنان جي ڳوٺڙي بلاط مان لکي رهيو آهيان، جنهن جا پڻ ڪيترائي رهواسي موت جو کاڄ بڻيا آهن. اهو بلڪل واضح آهي ته اڃا ڪيترائي لبناني ڪسجڻ لاءِ تيار آهن ۽ ايندڙ ڏينهن ۾ اڃا وڌيڪ موت جي منهن ۾ ويندا.
ڪونڊاليزا رائس ڇا ٿي فرمائي ته عجلت ۾ جنگبندي سٺي شيءِ ناهي؟ بليئر جو جي ايٽ ڪانفرنس ۾ معذرت خواهانه رويو ڇا ٿو ظاهر ڪري؟ آءٌ اها ڳالهه چڱي ريت سمجهي سگهان ٿو ته جنگبندي هڪ بهتر آپشن آهي. بليئر ۽ سندس ”ماسٽرس“ خاص طور رائيس ان آپشن کان پاسيرا رهڻ چاهن ٿا، حالانڪه جنگبندي کي ٿيندڙ نقصان کي انساني بنيادن تي روڪڻ لاءِ ئي نه پر سياسي ڇڪتاڻ روڪڻ جي هٿيار طور به ڪم آڻي سگهجي ٿو.
انهن جو خيال آهي ته جنگ جيئن ڊگهي ٿيندي، نقصان وڌندو تيئن لبناني خاص طور حزب الله سندن آڏو اچي گوڏا ٽيڪيندي، ۽ ايئن اولهه جا ناجائز مطالبا تسليم ڪيا ويندا. انهن مان هڪ اهم آمريڪي مطالبو ايران ۾ تبديلي جو به آهي!
انهيءَ ۾ ڪو شڪ ناهي ته اسرائيل کي اهو يقين آهي ته اهو حزب الله خلاف فاتح ٿيندو يا اهو ته اسرائيل اهو به سمجهي ٿو ته هي هڪ نه کٽڻ جوڳي جنگ آهي، جنهن ۾ نقصان اوس برداشت ڪرڻو پوندو.
پاڪستان جي سرحد کان وٺي ميڊيٽرينن تائين وڌيڪ نفرت هيٺ آيل ايران ۽ شام کان سواءِ، جن جو وارو به اڳي پوءِ اچڻو آهي. اسان مسلم دنيا کي هڪ خطر ناڪ تباهي طرف ڌڪي ڇڏيو آهي. اسان جا برطانوي ”امن محافظ“ افغانستان ۾ پنهنجي جيئدان لاءِ وڙهندي اسرائيلي اسٽائل ۾ معصوم شهرين تي بمباري ڪن ٿا، عراق ۾ اسان جا سپاهي توڙي آمريڪي اولهه اسٽائل جي جمهوريت جو ثمر ماڻهو مارڻ ۾ ڏسن ٿا ۽ هاڻ وري آمريڪا ۽ برطانوي اسرائيلي پاليسي تي هلي پيا آهن. انهن اسرائيل کي لبنان تباهه ڪرڻ جي اجازت ڏئي ڇڏي آهي، جنهن کي اهي امن ڪوٺي رهيا آهن.
بليئر ۽ هن جو پرڏيهي سيڪريٽري اسرائيل تي انڌو اعتماد ڪن ٿا. جنهن ۾ اهي ماضي جون ڪجهه تلخ حقيقتون وساري ٿا ويهن. حزب الله ۽ لبنان تي حملي کي جائز سمجهندڙ بليئر اهو ٻڌائي ته جڏهن آئرش ريپبلڪ آرمي پنهنجي سرحد عبور ڪري اچي برطانوي فوجي ماريا هئا، تڏهن ڇا ڪيو ويو هو؟ تڏهن ڇا بليئر Dublin جي پاور اسٽيشنن ۽ صنعتن تي بمباري جو حڪم ڏنو هو؟ هن برطانوي فوج کي سرحد تي موڪلي مخالف فوج کي تهس نهس ڪيو؟ ڇا تڏهن بليئر عالمي نيٽو فورسز بفرزون آئرش سرحد تي (اتر آئرلينڊ ۾ نه) مقرر ڪرڻ جو مطالبو ڪيو هو؟
بلڪ نه، پر اسرائيل کي خاص رعايت حاصل آهي جيڪا ڪنهن به قوم کي ناهي. اسرائيل اهو ڪجهه پيو ڪري، جيڪو بليئر به نه ڪري سگهيو. اهو جنيوا معاهدي جي به لتاڙ پيو ڪري.... ڇو ته آمريڪي به اهو ڪجهه عراق ۾ ڪري چڪا آهن. اسرائيل به اهڙي جنگي ڏوهه جو مرتڪب ٿيو آهي، جنهن ۾ گڏيل قومن جي چئن مبصرن کي موت جو کاڄ بڻايو ويو، انهن مبصرن حملي جي زد ۾ ايندڙ پنهنجي چوڪي خالي ڪرڻ کان انڪار ڪيو هو. هنن جي خيال ۾ حزب الله اڳواڻ نصر الله ڪنهن نيٽو جي جنرل اڳيان هٿيار ڦٽا ڪندو ۽ هن جي منظم هٿياربند گوريلا آرمي به نيٽو اڳيان Surrender ڪندي. جيڪو خيال خود فريبي ئي چئي سگهجي ٿو.
ليڪن بليئر ۽ بش ڏکڻ لبنان ۾ اتحادي فوج موڪلڻ چاهين ٿا، ڀلو خيال آهي. آءٌ به اُتي هوندس. آپگهاتي ڪار بم حملي ۾ ان تنظيم هٿان ان جي تباهي ڏسي سگهجي ٿي، جنهن ڪالهه ئي ڏور مار ميزائل اسرائيل تي فائر ڪيو، جيڪو اسرائيلي علائقي عفولا ۾ ڪريو.
لبنان جي حڪومت جمهوري طرح چونڊيل آهي. جنهن وزيراعظم تي ”انقلاب“ جي نالي ۾ آمريڪي انتظاميا طرفان گل پاشي ڪئي وئي هئي. اڄ ان ئي حڪومت هڪ امن پئڪيج ڏنو آهي جنهن تحت حزب الله تڪڙي جنگبندي تي متفق ٿي آهي. ڇا واشنگٽن هڪ جمهوري حڪومت جي فيصلي کي نظر انداز ڪندو؟ يقيني طور ڪري سگهي ٿو. ڇو ته اهو فلسطين ۾ حماس جي چونڊيل حڪومت کي ختم ڪرڻ لاءِ اسرائيل جي لاڳيتو حمايت جاري رکيو پيو اچي. ان ڪري ”هنگامي“ ڊپلوميسي ۾ واڌ اچي سگهي ٿي ۽ ڪلسٽر بم وڌيڪ عورتن جي جسم تي ڳاڙهاڻ مائل ڪارن داغن جو سبب بڻجي سگهن ٿا.
(15 آگسٽ 2006)