الطاف شيخ ڪارنر

جپان جن جي جيءَ سان

الطاف شيخ جپان ۾ ھڪ وڏو عرصو گذاريو آھي. الطاف شيخ جپان جي ادب، ٻولي، جاگرافي ۽ تاريخ سان گڏ ترقيءَ جي رازن تي پڻ لکيو آھي. ھن ڪتاب ۾ جپان بابت معلومات سان گڏ اتان جي رھڻي ڪھڻي، ثقافت ۽ جھاز راني بابت مفيد مضمون شامل آھن. 

  • 4.5/5.0
  • 23
  • 1
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book جپان جن جي جيءَ سان

تعجب جي ڳالهه اها ته مسلمان اسين پيا سڏايون

جپان ۾ جتي رهيل آهيون، ان جي ڀر ۾ چوڌاري ٻيون به ڪيتريون ئي وڏيون عمارتون آهن. انهن ۾ سوين فليٽ آهن، پر سڀ پُرسڪون ۽ سانت ۾ رهيل آهن. ڪمري ۾ ويھي ايئن لڳندو ڄڻ ماڻهو بيابان ۾ اڪيلو ٽِڪيو پيو آهي. ڀر واري فليٽ مان ڪنھن ٻار جي به هروڀرو دانھن ٻڌڻ ۾ نه ايندي آهي. سڀني جون دريون شيشن جون آهن، پر لڳي ٿو ته جپاني ٻار ٻين راندين ۾ ته هوشيار آهن پر اڇل (Throw) ۾ ڪمزور آهن، جو ڪنھن به دريءَ جو شيشو ڀڳل نظر نٿو اچي.
ساڳي ڳالهه اسان جي هڪ ٻئي انجنيئر به محسوس ڪئي آهي، جيڪو ڪراچيءَ ۾، گلشن اقبال علائقي ۾ رهي ٿو _ جيڪو علائقو ڪراچيءَ جو سڀ کان گهڻو ڳتيل آهي ۽ پکيڙ جي مقابلي ۾ تمام گهڻي آدمشماري ۽ اڀيون عمارتون اٿس. اسان وارو يار جيڪو ڪراچيءَ ۾ گهڻو ڪري رات جي ڊيوٽي ڪري ٿو سو هتي روز، اول ڌڻيءَ جو نالو ڳنهڻ بعد جپانين جي ويھي ساراهه ڪندو آهي. چي: ”هي به ته ماڻهو آهن، جيڪي آرام سان رهيا پيا آهن. هڪ اسين آهيون، ملڪ ۾ فليٽ سسٽم ته اچي ويو آهي پر اسان کي منجهس رهڻ نه آيو آهي. پاڙي وارن جو ته ڪڏهن به ڪو خيال نه ڪندو. صبح ساڻ، ڪنھن جي ڪار اسٽارٽ نه پئي ٿيندي ته ايڪسلريٽر تي زور ڏئي اهڙي وٺي کر کر لائيندو جو سڄو اوڙو پاڙو ڇرڪ ڀري اٿي ويھي. ڪار وارو اهو نه سوچيندو ته ٿي سگهي ٿو پاڙي واري مان ڪو هوائي جھاز يا پاڻيءَ واري جھاز تي هجي، ڪو اسپتال جو سرجن يا نرس هجي، ڪو اهڙو پوليس آفيسر، ريلوي عملدار يا ٽيليفون آپريٽر هجي، جيڪو رات جي ڊيوٽي ڪري هاڻ اچي ستو هجي، ڪو بيمار هجي يا ڪو شاگرد امتحان لاءِ پڙهي رهيو هجي.
يا وري اها ٽرڙپائي ته عمارت ۾ اسي کن فليٽ _ ان مان هڪ فليٽ جي هڪ ماڻهوءَ کي سڏڻو آهي. آيل معزز مھمان کان اهو نه پڄندو ته ڪار مان نڪري ان گهر جو بيل وڄائي، پنھنجي دوست کي گهرائي. پر صاحب بھادر ڪار ۾ ويھي ويٺو هارن مٿان هارن ڏيندو، رانڀاٽ ڪندو ۽ پوءِ ظاهر آهي ته سڄي بلڊنگ جا ماڻهو ڪم ڪاريون ڇڏي درين مان ڳاٽ ڪڍي ڏسڻ لاءِ مجبور ٿين ٿا ته آيا سندن مھمان ته نه آهي.
اسان وٽ ڪار رکڻ معنيٰ وڏ ماڻهو ٿي وڃڻ جي نشاني _ پوءِ وڏو ماڻهو ڪار مان نڪري، ٻه قدم اڳتي چري گهر جو بيل وڄائڻ جھڙو نيچ ڪم ڪيئن ٿو ڪري سگهي! يا کڻي اها تڪليف وٺي به سگهي پر پوءِ اوڙي پاڙي تي ڪيئن لئه وهي ته هو ڪار ۾ آيو آهي.
سڌريل ملڪن جي رهائشي علائقن ۾ ته ٺھيو پر هوٽل ۾، جتي رهندڙ هڪ هڪ ڏينھن لاءِ ڳري رقم ادا ڪري ٿو، ان لاءِ به سختيءَ سان، فضيلت سان رهڻ جا اصول درج ٿيل هوندا آهن ته ڄٽ جا پٽ شرافت سان رهين ته رهه نه ته ٽپڙ کڻي روانو ٿي وڃ. نموني خاطر هتي جپان جي هڪ وڏي هوٽل Toyo ’ٽويو‘ جا قانون هوبھو ترجمو ڪري رهيو آهيان.
هوٽل کي صاف سٿرو ۽ بھتر رکڻ لاءِ هوٽل ۾ رهندڙ مھمانن لاءِ هيٺين ڳالهين جو خيال رکڻو پوندو، ۽ انهن مان ڪنھن به هڪ جي ڀڃڪڙي ڪرڻ تي کين هوٽل ۾ وڌيڪ رهڻ نه ڏنو ويندو.
1. ڪمري يا ورانڊي ۾ ڪو به هيٽر يا رڌ پچاءُ لاءِ باهه ٻارڻي نه آهي.
2. هنڌ ۾ سگريٽ پيئڻو ناهي ۽ نه ڪنھن ٻئي اهڙي هنڌ جتي باهه لڳڻ جو خطرو هجي.
3. ايترو زور سان ڳالهائڻ يا دانھون ڪري سڏ ڏيڻ جي اجازت ناهي، جنھن سان ڀر واري ڪمري ۾ رهندڙ جي آرام ۾ خلل پوي.
4. هيٺيون شيون پنھنجي ڪمري يا ملاقاتي هال ۾ کڻي وڃڻيون ناهن:
(الف) جانور، پکي، وغيره.
(ب) خراب ۽ اُگري ڌپ واريون شيون.
(پ) گهڻي مقدار ۾ شيون کڻي لنگهڻو ناهي.
5. جوا کيڏڻ يا اخلاق کان ڪريل حالتن ۾ رهڻو نه آهي.
6. ڪمري ۾ مھمانن کي آڻڻ جي اجازت نه آهي ۽ نه کين بنا سبب جي هوٽل جو فرنيچر ڪتب آڻڻو آهي.
7. ڪمري يا لابيءَ کي پنھنجي آفيس طور استعمال ڪرڻو ناهي.
8. ڪمري يا ورانڊي ۾ رکيل فرنيچر کي مقرر ڪمن کان علاوه ٻي ڪنھن ڪم لاءِ استعمال ڪرڻو ناهي ۽ نه پنھنجي جاءِ تان ريڙهڻو آهي.
9. ڪمري مان ڪنھن به شيءِ کي ڪڍڻو ناهي.
10. ڪمري ۾ ڪا به شيءِ لڳائڻي ناهي ۽ نه فرنيچر ۾ ڪجهه وڌيڪ ڪلي ڪوڪو ٺوڪڻو آهي.
11. درين ۾ اهڙي شيءِ ٽنگڻي ناهي جنھن ڪري عمارت جو ٻاهريون ڏيک خراب ٿئي.
12. هوٽل ۾ ٻين رهندڙن جي ڪمرن ۾ ڪي به اشتھاري پنا اڇلڻا ناهن.
13. ورانڊي يا لابي وغيره ۾ پنھنجي ڪا به قيمتي شيءِ ڇڏڻي ناهي.
14. هوٽل کان علاوه ٻاهران ٻي ڪنھن هوٽل تان ماني يا ٻي شيءِ ڪمري تي گهرائڻي ناهي.
15. ڌوٻيءَ جا ڪپڙا يا ٻي وساريل سامان کي فقط ڇھن مھينن لاءِ رکيو ويندو.
16. پنھنجا ڳھه ڳٺا يا قيمتي سامان هيٺ ٽجوڙيءَ ۾ رکايو ۽ پنھنجي ڪمري جي در کي ٻٽو ڪلف هڻڻ بعد زنجير پڻ هڻو.
ڀلي ڪري آيا_ مان وارا مھمانو.
هڪ ڏينھن شام جو ڪمري ۾ ويٺا هئاسين ته ڀر واري ڪمري ۾ رهندڙ جپانيءَ اچي اجازت ورتي ته هو شايد رات جو دير سان اچي ۽ باوجود ڪوشش جي جيڪڏهن سندس در جي کلڻ يا بند ٿيڻ جو آواز زور سان ٿئي ته معاف ڪجو.
اسان وائڙا ٿي وياسين ۽ تعجب ۾ ڪجهه ڪڇي به نه سگهياسين. جڏهن هو پاڙي وارو جپاني هليو ويو ته ان کان پوءِ اسان واري گلشن اقبال ۾ رهندڙ انجنيئر ٽھڪ ڏيندي چيو ته هن ويچاري جپانيءَ کي ڪھڙي خبر ته اسان ڪراچيءَ ۾ ڪھڙين حالتن ۾ رهون ٿا.
”هڪ دفعي ڪراچيءَ ۾ پنھنجي فليٽ ۾ ستو پيو هوس.“ هن ٻڌايو، ”ڀر واري فليٽ ۾ رهندڙ کي آڌيءَ رات جو ڪا ڳالهه ياد آئي، سو مترڪو کڻي تصوير ٽنگڻ لاءِ يعني ڀت ۾ ڪوڪو هڻڻ لڳو _ظاهر آهي ڀت جي ٻئي پاسي اسان جو فليٽ هو. بلڪ منھنجي کٽ ۽ ڪمرو هو. ڪِلي ڄڻ منھنجي ميڄالي ۾ ٿي کُتِي. ٻئي ڏينھن چيومانس: “ادا گستاخي معاف. ايئن ته نه ڪندو ڪر. پاڻ پڙهيل ڳڙهيل آهيون. پاڻ کي هڪ ٻئي جو خيال رکڻ کپي.“ منھنجو اهو چوڻ سان هو همراهه مڇرجي ويو. ڪا دير ڪٿان پئي آيو ڪٿان پئي ويو. بھرحال سندس مطلب اهو ئي ته سندس فليٽ ۾ سندس مرضي جيئن وڻيس تيئن ڪري. هاڻ سائين ڏيو منھن! ڪير کيس وڌيڪ سمجهائي ته پاڙي وارن جو به ڪجهه خيال رکجي. جنھن ڳالهه لاءِ اسان کي اسلام زور ڀريو آهي، ان تي هي ڌاريان پيا عمل ڪن ۽ تعجب جي ڳالهه اها ته مسلمان اسين پيا سڏرايون.“