الطاف شيخ ڪارنر

جپان جن جي جيءَ سان

الطاف شيخ جپان ۾ ھڪ وڏو عرصو گذاريو آھي. الطاف شيخ جپان جي ادب، ٻولي، جاگرافي ۽ تاريخ سان گڏ ترقيءَ جي رازن تي پڻ لکيو آھي. ھن ڪتاب ۾ جپان بابت معلومات سان گڏ اتان جي رھڻي ڪھڻي، ثقافت ۽ جھاز راني بابت مفيد مضمون شامل آھن. 

  • 4.5/5.0
  • 11
  • 0
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book جپان جن جي جيءَ سان

جپاني ڇوڪريءَ جي ٻين سان ڀيٽ

جپان ۾ ايندڙ هر ڌارئين کي اها ڳالهه هڪدم محسوس ٿيندي هوندي ته هتي جو نوجوان طبقو _ جيڪي گهڻو ڪري سڀ شاگرد آهن، دنيا جي سڀني ملڪن کان نرالا آهن. هنن ۾ اهو گوڙ فساد ناهي، جيڪو دنيا ۾ اڄڪلهه جتي ڪٿي عام ٿيندو وڃي. هتي جي اسڪولن ۾ اڃا تائين اهي پراڻا قدر آهن. استاد جي عزت ۽ ڊپ، ڪلاس ۾ سختي ۽ ڊسيپلين، ان بعد ايترو هوم ورڪ ملين ٿو جو سمهڻ تائين ان مان واندڪائي ئي نٿي ملين. نتيجي ۾ موڪل واري ڏينھن کان علاوه ٻئي ڪنھن ڏينھن تي جپاني شاگرد هيڏانھن هوڏانھن رلندو نظر نه ايندو. ڪتاب، پينسل، پنو وغيره وٺڻ لاءِ به اسڪول کان گهر ويندي وقت واٽ تان وٺندا ويندا پوءِ ڄڻ گهر ۾ دفن ٿي ويا_ ڇا جي ٽي وي ڏسڻ، ڇا جو گهٽين ۾ نڪري ڊوڙڻ ڊڪڻ. ماءُ پيءُ ڀلي گهمڻ وڃن يا ڪنھن مرڻي پرڻي تي پير ڀرڻ وڃن، پر هي تڏي (تاتامي) تي پلٿ ماري هوم ورڪ ويٺا ڪندا. ايئن پڙهندي مون فقط غلام محمد سومري ۽ نول راءِ اوڏ کي ڏٺو جڏهن B.E. ٿي ڪيائون. هڪ ڌارئين چرچي طور چيو ته جپاني شاگردن کي ايڏو هوم ورڪ ٿو ملي جو بيھوش ٿيو وڃن.
هڪ جپاني ’ماءُ پيءُ‘ کان سوال: ”ايترو پڙهڻ ڪري ٻار جي دماغ تي ڇا بار نٿو پوي؟“
جواب: ”هرگز نه. پاڻ اسان جا ٻار وڏا ٿي وڌيڪ ذهين ثابت ٿين ٿا. هنن ۾ پورهئي ۽ محنت ڪرڻ جي عادت پوي ٿي. ڏسو نه هيءَ اها وَهي آهي جنھن ۾ ٻار ماٺ ڪري ويھڻ نٿو چاهي هو ڪجهه نه ڪجهه ڪرڻ چاهي ٿو. کيس لکڻ پڙهڻ جھڙي سٺي ڳالهه ۾ رڌل نه رکبو ته پوءِ گهٽين ۾ ٻين سان ملي گارگند ئي سکندو.“
ايئن به هرگز ناهي ته جپاني ٻار کي وندر لاءِ بنھه وقت نٿو ملي. موڪلن کان علاوه روزانو راند روند لاءِ به ڪجهه وقت ملي ٿو. گهر ۾ ويھي ڪجهه وقت ٽي وي ڏسن ٿا _ پر اهي پروگرام جيڪي ٻارن لاءِ اچن ٿا، سي شام جو اٺين کان اڳ اچيو وڃن. ان بعد ڪو به ٻار ٽي ويءَ اڳيان نظر نه ايندو.
سوير سمهڻ جي عادت ته سڄي يورپ، آمريڪا ۽ ٻين سڌريل ملڪن وانگر هنن ۾ به آهي. مائٽ ڀلي آڌيءَ رات تائين پيا جاڳن پر ٻار ساڍي ستين، يا وڏو ڇيھه ته به اٺين تائين هنڌ اندر هوندو، جيئن رات جو وڏو حصو هنن کي چڱيءَ طرح ننڊ ڪرڻ لاءِ ملي وڃي ۽ صبح جو اٿڻ وقت هو پاڻ کي تازو محسوس ڪري.
جپان ۾ جپانين جي هڪ ڳالهه وڻيم ته هو ٻارن کي _ ويندي هاءِ اسڪول ۽ ڪاليج جي ليول تائين وڏن کي، ڪِنين ڳالهين ۽ فلمن، ڪِنن ڪتابن ۽ ٽي وي پروگرامن کان پاسيرو رکن ٿا. سينسر سڄي ملڪ ۾ سختيءَ سان رائج ٿيل آهي ۽ نه فقط ان تي عمل ٿئي ٿو پر ان کي علت سمجهي، پاسو ڪيو وڃي ٿو. جيئن اسان وٽ سگريٽ ٻيڙي پيئڻ خراب عادت ليکي وڃي ٿي. (جيتوڻيڪ هاڻ ڏينھون ڏينھن اسان وٽ اها ڳالهه فئشن جو رنگ اختيار ڪري رهي آهي ۽ هوڏانھن آمريڪا يورپ ڏي ان کي خراب عادت تصور ڪيو پيو وڃي.)
مثال طور: خراب رسالو يا ڪتاب اسان وٽ تجسس مان ورتو ويندو يا پڙهيو ويندو آهي. پر هتي جپان ۾ شاگرد توڙي وڏي کي اهڙي ڪا شيءِ ڏني به وڃي ته به گهڻي ڀاڱي هو وٺڻ کان به ڪيٻائيندو. Play Boy رسالو ڪيترين ٻولين ۾ نڪري ٿو پر فوٽا ساڳيا هوندس. فقط جپاني ايڊيشن هڪ اهڙي آهي جنھن م فوٽا به مختلف هوندا، جن ۾ اوگهڙ نه برابرهوندي. ان هوندي به اهڙي حال ۾ به جپاني پلي بئاءِ جھڙو رسالو به لڪائي وٺندا. ڪا گار يا خراب چرچو ڪندي ته خراب لڳندن پر ٻڌندي به پيا شرمائيندا.
نگويا شھر ۾ هڪ مليل گڏجاڻيءَ ۾ ڪيترائي جپاني ۽ ڌاريان _ فرينچ، برٽش، آمريڪن، عرب، آفريڪي ننڍا وڏا ويٺا هئاسين. جيئن اسان وٽ ٿيندو آهي ته ڳالهين ڳالهين ۾ اگهاڙا چرچا ۽ لطيفا شروع ٿي ويندا آهن، تيئن هتي به اهو ڪم شروع ٿي ويو. ڇوڪرا ته ٺھيو پر ڇوڪريون به ان قسم جا چرچا ٻڌائينديون رهيون. ٻڌڻ وارا سڀ پيٽ تي هٿ ڏئي کل ۾ کيرا ٿي ٿي ويا. پر اسان ۾ ويٺل جپانين جو ردِ عمل اسان جھڙو نه هو. انهن مان ڪنھن هڪ به اهڙي ڳالهه، چرچو يا تجربو پاڻ ٻڌايو ته نه پر ٻڌڻ ۾ به دلچسپي نه ورتي. جپاني ڇوڪرن ته وري به رکي رکي ڪنھن ڳالهه تي ٿورو مرڪيو ٿي _ شايد تڪلف خاطر سھي، پر ڇوڪريون ته بنھه ماٺ ۾ هيون. ٿوري دير بعد هڪ فرينچ ڇوڪريءَ ته لاهي پاهي اچي اهڙيون اگهاڙيون ڳالهيون شروع ڪيون جو ڪيترا جپاني، ماٺ ڪري اٿي اچي ٻاهر ڪئنٽين ۾ ويٺا.
ڪئنٽين ۾ چانھه پيئندي اسان جي پاڙيسري جپاني عورت فرينچ ڇوڪريءَ تان تعجب کائيندي چيو:
”ڪمال آهي، هڪ ڇوڪري هن عمر ۾ هي ڳالهيون ٿي ڪري. سمجهه ۾ نٿو اچي ڪٿان ٿيون ٻڌن. لڳي ٿو ته مائٽن طرفان به ڪا جهل پل نه اٿن.“
پوءِ چانھه جو ڍڪ پي اچي کل ۾ پئي.
”ڇو خير؟“ پڇيومانس.
”بس ايئن. پنھنجي ننڍپڻ جي هڪ ڳالهه ياد ٿي اچي.“
”ڪھڙي؟“ پڇيومانس.
”خبر اٿئي مون کي ته شاديءَ کان اڳ زال مڙس جي جنسي رشتي جي به خبر نه هئي ۽ نه منھنجي جيڏين کي هئي. هڪ دفعي انگريزي فلم ڏٺم، جنھن ۾ هيرو هيروئن کي چمي ڏئي ٿو ۽ پوءِ ٻي سين ۾ هوءَ پيٽ سان ڏيکارين ٿا. اسڪول جي ڏينھن تائين آئون اهو ئي سمجهندي هيس ته چمي ڏيڻ سان ئي ٻار ٿئي ٿو.
اسڪول جي آخري سال ۾ هڪ دفعي اسين ڪلاس ميٽ پڪنڪ تي وياسين. راند روند ۾ منھنجي دوست _جپاني ڇوڪر، کڻي مون کي چمي ڏني. منھنجو ته ڄڻ ساهه نڪري ويو ته هاڻ ڇا ٿيندو. ڄاڻ ته پٽ سان ٿيس ۽ ٻار ڄميو. ڊپ ۽ فڪر ۾ رات جو دير تائين ننڊ نه ايندي هئي. صبح جو ننڊ مان اٿڻ سان باٿ روم ۾ ڀڄندي هيس. فراڪ مٿي ڪري، آرسيءَ اڳيان پيٽ کي غور سان ڏسندي هيس ته وڏو ٿئي پيو يا نه.
منھنجي ماءُ ٻئي شھر ۾ هئي. آئون نانيءَ وٽ رهيل هيس. آخر هڪ ڏينھن روئي نانيءَ کي ٻڌايم ته مون کي ٻار ٿي پيو آهي. اهو ٻڌڻ سان منھنجي نانيءَ تي ته ڄڻ وڄ ڪري پيئي. ذري گهٽ بيھوش ٿي ٿي. يڪدم منھنجي ماءُ کي فون ڪري ٽوياٽا (شھر جو نالو) مان گهرائي ڪاوڙ مان چيائين ته امان ڌيڻين الائي ڪٿان ڪارو منھن ڪرائي آئي اٿئي. هاڻ اچي منھن ڏينس.
امان جون به ٻڌڻ سان وايون بتال ٿي ويون. انھيءَ پير گاڏيءَ ۾ چڙهي اچي نگويا پھتي. ٻئي ڄڻيون مون کان ڪڏهن ڪاوڙ مان ته ڪڏهن ڌتاري پڇڻ لڳيون ته آخر ڪنھن سان وڃي لڳينءَ. آئون ڪجهه ٻڌائڻ بدران رڳو پئي رئان ۽ اوڇنگارن جو ڦھڪو.
نيٺ هنن کي سڄو قصو ٻڌايم ته هينئن هڪ ڪلاس ميٽ ڪاڪو ڪريتا نالي، راند ۾ مون کي کڻي چمي ڏني ۽ آئون پيٽ سان ٿي پئي آهيان.
اهو ٻڌي ٻنهي سک جو ساهه کنيو ۽ ڏندجڻ کان بچي ويون. پر پوءِ وڌيڪ احتياط خاطر مون کي ڪاليج ۾ به ڇوڪرن سان ملڻ تي پابندي وجهي ڇڏيائون.