قومي وقار جو ڀرم رهجي آيو
جنھن شپ يارڊ ۾ اسان جو جھاز ٺھي رهيو هو، ڪجهه ڏينھن لاءِ ٻن پھرن جي ماني اتي ئي کائڻي پيئي. اسان فارينرس لاءِ ڌار ٽيبل لڳل هئي، جنھن تي اسان کان علاوه ٻه ناروي جا سَروير، هڪ هندستاني ڪنسلٽنٽ انجنيئر زال سميت، هڪ انگلينڊ جو لائيڊ سروير ٻن ٻارن ۽ زال سان ماني کائيندا هئا. ڪجهه فرينچ هئا ۽ ڪجهه يوناني پڻ.
ماني کارائيندڙ جپانين ڇوڪرين مان هڪ ڏينھن هڪ ڇوڪريءَ پڇيو:
”نھان نو گوهان وا ايڪانگا ديسڪا.“
(جپاني چانور سٺا آهن؟)
”ويري گڊ!“ وراڻيومانس.
جپاني ڇوڪِري خوش. مرڪ سندس چپن تي ۽ نگاهون منھنجي اڌ گابري بچيل ڀت جي پيالي ۾.
ٿورو شايد سوچي ٿي ته جپاني چانور جيڪڏهن ويري گڊ ته پوءِ مون جھڙي ڇھه فوٽي قد ڪاٺ جي ماڻهوءَ چانورن جو ننڍڙو پيالو به ڇو نه کاڌو. اتي ٻي ڇوڪريءَ ڊبل روٽي، مڇي ۽ چڪن سان ڀريل ٿالهي اڳيان اچي رکي. مون ڊبل روٽيءَ تي مکڻ هڻي کائڻ شروع ڪيو.
”جپاني چانور سٺا يا پاڪستاني؟“ پھرين ڇوڪريءَ خالي گلاسن ۾ پاڻي وجهندي وري پڇيو.
”پاڪستاني چانورن جو ته ڪو جواب ئي ناهي! اهي سڄي دنيا ۾ سٺا آهن.“ وراڻيومانس. ۽ ان سان گڏ مون ٿوري ٿور ي هوم سڪنيس محسوس ڪئي. سڳداسيءَ کان اِري چانور، انهن جا فصل ۽ کاڌا: خشڪو، قورمھ چاشني، ڦيلي ڀت، پلاءُ، يخنيءَ کان کيرڻيءَ تائين ڌيان ۾ اچڻ لڳا. سامهون بچيل جپاني اوٻاريل چانور ڏسان ٿو، ڀر ۾ بيٺل جپاني ڇوڪريءَ ڏي مڙي ڏسان ٿو، هوءَ پنڊ پھڻ ٿي، ڪجهه سوچي رهي آهي. مرڪ سندس چپن تان اڏامي چڪي آهي. سوڀ ۽ اتاهين پڻي جو جذبو گم ٿي ويو اٿس. مون کي پاڻ ڏي نھاريندو ڏسي وري پڇي ٿي:
”پاڪستاني چانور جپاني چانورن کان واقعي سٺا آهن؟“
”ها. سو ديسڪا . (ايئن ئي آهي.)“ وراڻيومانس.
ڊگهي ماٺ!
هوءَ ٽُٻيءَ ۾ پئجي وڃي ٿي.
منھنجي ڀر ۾ ويٺل نارويجن ويھڻ سان بيئر گهرائي ٿو ۽ هوءَ جپاني بيئر ’اشاهيءَ‘ جو ٿڌو دٻو کولي هن اڳيان رکي ٿي ۽ هن کان جپانيءَ ۾ پڇي ٿي: ”جپاني بيئر سٺو آهي.“
نارويجن جو جواب ترجمو ڪري ٻڌايانس ٿو ته جپاني بيئر سٺو آهي.
جپاني ڇوڪريءَ جي پيلن چپن تي هڪ دفعو مرڪ وري تري اچي ٿي.
”ڀلا جپاني بيئر سٺو يا ناروي جو؟“
”جپاني بيئر ناروي جي بيئر کان سٺو، گهڻو سٺو آهي.“
اڃا وڏي مرڪ سندس هيڊن اَنيمڪ چپن تي تري اچي ٿي، ڄڻ مکڙيءَ مان گل ٿي رهي هجي. پر اهو گل يڪدم ڪومائجي ويو جڏهن نارويجن ٻڌايس ته جرمن بيئر جپاني ۽ ناروي جي بيئر کان به سٺو آهي، بلڪ دنيا ۾ بهترين آهي.“
”پر تو هينئر چيو ته جپاني بيئر ناروي جي بيئر کان به سٺو آهي.“
”ها برابر. پر جرمن بيئر جپاني بيئر کان به سٺو آهي.“
اها هن لاءِ ڳالهه ڳري ٿي پيئي. جپان ۾ ويھِي، جپاني کاڌو کائيندي، جپاني ماڻهن کي اهو ٻڌائڻ، آهي ته غير اخلاقي ڳالهه، پر حقيقت به ته ڪا شيءِ ٿيندي آهي.
ٿاٻڙيل قدمن سان، هوءَ ڪا دير آيل ماڻهن کي سَرِوِ ڪندي رهي. مون ڊبل روٽي ۽ ڪڪڙ جو ٻوڙ کائي بس ڪيو. هاڻ سوشي (جپاني ڪچي ۽ رکي مڇي) ڪانٽي سان اٿلائي پٿلائي رهيو هوس. ڪافي ماڻهو کائي وڃي چڪا هئا ۽ انهن جون ڪرسيون خالي ٿي ويون هيون. هوءَ جپاني ڇوڪري هڪ ڪرسي ريڙهي منھنجي ڀرسان اچي ويٺي ۽ مون کان سوشي (ڪچي مڇيءَ) بابت پڇڻ لڳي جو هتي جو خاص ڊش آهي.
”پاڪستاني مڇي سٺي يا جپاني؟“
”جپاني“
”ڀلا جپاني مڇي سٺي يا انگلينڊ جي؟“
”جپاني“
۽ هاڻ هوءَ ڊڄي ڊڄي سوال ڪري ان کان اڳ مون چيو مانس ته ”نپان نو سَڪانا اچيبان يوئي.“ جپاني مڇي دنيا ۾ سٺي ۾ سٺي مڇي آهي.
هيستائين جو هوءَ آهستي آهستي ڌيرج سان ڳالهائي رهي هئي ۽ هيسيل هرڻِي لڳي ٿي، اهو منھنجو جملو ’اچيبان يوئي‘ وارو ٻڌي، ڇال هڻي اٿي بيٺي ۽ هڪ هڪ خذمتگار ڇوڪريءَ کي زور زور سان ٻڌائڻ لڳي ته ”ڪوري وا پاڪستان نو فوني نو ڪيڪانچيو ديس“ (هو پاڪستاني جھاز جو چيف انجنيئر آهي) ۽ ڇا ٿو چوي ته جپاني مڇي دنيا ۾ پھريون نمبر آهي. ان بعد ٻارن وانگر ڊوڙي سامهون ڪائونٽر پويان بيٺل بورچين کي ٻڌايائين، جيڪي خوشيءَ مان هيڊا ڏند ڪڍي هڪ ٻئي کي سو ديسڪا، سو ديسڪا چوڻ لڳا.
ڇوڪريءَ جي قومي وقار جو ڀرم رهجي آيو.
ان ڏينھن اٿڻ مھل هوءَ ڪا دير ذري ذري جهڪي زور زور سان مون کي ”سايونارا_ اري گاتو گذائي ماشتا“ چوندي رهي. (باءِ باءِ _ تنھنجي وڏي مھرباني.)