آئون وري ايندس
We meet to depart and depart to meet.
جپان هڪ ڏينھن وري اچي سگهجي ٿو پوءِ ان کي داڻو پاڻي سڏجي، ڊيوٽيءَ جو چڪر يا گهمڻ جو شوق. بھرحال سوچيان پيو ته في الحال جپان کي سايونارا چوڻ بعد اهو سوچجي ته جپان جون ڪھڙيون ڳالهيون آهن جيڪي ياد اينديون ....
• جسم کي صحيح رکڻ لاءِ صبح ساجهر Jogging (ڊوڙڻ) مھل جپانين جي پيرن جا آواز ياد ايندا. مختلف وزن جي ماڻهن ۽ بوٽن ڪري اهي آواز به مختلف ايندا آهن _ ڇڪ ڇڪ، ڇڪ ڇڪ، ڪو ڇوڪرو پيو ڊوڙي، ڇڪ چين ڇڪ چين _ ڪو ڳرو مرد پيو ڊوڙي، سندس پٻ رستي تي لڳڻ بعد ٿورو اڳتي ترڪيو وڃي. شپ شپ شپ شپ پڪ رات مينھن وٺو آهي ۽ ٽوڪيو جي رستن تي اڃا پاڻي بيٺل آهي. ڇڇو ڇڇو ڇڇو _ تمام گهڻا ڇوڪرا ڊوڙندا پيا وڃن ۽ نارمل رفتار کان تيز. ڪڏهن ڪڏهن ڊوڙندڙن جي پيرن جي آواز سان گڏ سندن ڳائڻ جو آواز پڻ _ جيڪو راڳ ڪنھن مذهبي ڪورس ۾ چوندا وڃن.
• ڪنھن جلسي فنڪشن يا ميڙ ۾ توهان کي ڏسي جپانين جي پاڻ ۾ سس پس: ”گائيجن، گائيجن“ _ معني ڌاريون آهي، ڌاريون آهي.
• اڄ جپان ڇڏي وڃڻ کان پوءِ جپان جون Rush hour ۾ هي ماڻهن سان ڳتيل ريل گاڏيون ياد اينديون، جنھن ۾ توهان جو ڪو به سڃاڻو نظر نه ايندو پر ان هوندي به توهان کي خبر آهي ته هر ڪو توهان ڏي ڏسي پيو.
• هر بازار ۾ پچنڪو راند کيڏڻ جا دڪان نما هال، جن ۾ کيڏڻ جي گولين (بلورن) جو آواز. پھرين توهان جي کيڏيل گوليءَ جو آواز، ٽڙڪ ڪڙڪ _ ٽڙڪ ڪڙڪ ۽ پوءِ کٽڻ تي ڍير گولين جي ڪرڻ جو آواز: ڇڻ ڇڻ ڇڻ ڇڻ.
• دڪانن ۾ ڪم ڪندڙ مردن ۽ عورتن جي نئڙت ۽ نياز مندي ياد ايندي. دڪانن ۾ گهڙڻ وقت آڌر ڀاءُ ڪرڻ جو آواز ”اراسائي ماسي _ هاءِ ارا سائي ماسي“ (ڀلي ڪري آيا) _ يا نڪرڻ وقت ”هاءِ اريگاتو گوذائي ماشتا.“ (توهان جي وڏي وڏي مھرباني.)
• يا ڪنھن ميڙ ۾ ڪنھن جپانيءَ جو هٿ يا هلڪو ٿيلهو لڳڻ ته هن جو ذري ذري معافي وٺڻ: ”سمي ماسين _ سمي ماسين.“
• يا اسڪولن مان موڪل وقت بس اسٽاپن ۽ ريلوي اسٽيشنن وٽ ڪٽڪ ڇوڪرين جي ڳالهين جي سس پس ۽ کلڪو. رکي رکي کل دوران چٻو هٿ ڪري ڏند لڪائڻ.
• يا اسڪول جا ننڍا ننڍا ٻار ياد ايندا _سڀ هڪ ئي يونيفارم ۾. سندن پٺن تي ڪتابن جا ڳرا ٿيلها.
• جپاني مائرون پنھنجن ننڍن ٻارن کي پٺيءَ تي بئلنس ڪري ڊپارٽمينٽل اسٽورن ۽ سپر مارڪيٽن مان خريداري ڪندي.
• بواءِ فرينڊ نه اچڻ تي جپاني ڇوڪرين جا لٿل منھن ۽ فون تي ”مشي مشي“ (هيلو هيلو) جا آواز.
• سياري جي خاموش ۽ نويڪلين راتين ۾ ميتا، بئٽنچو، يا اڪيڊا جھڙين ننڍين ريلوي اسٽيشنن تي آخري گاڏيءَ جي انتظار ۾ واڪ دوران پنھنجن وکن جو آواز ۽ پڙاڏو.
• گنزا ۾ ڪبوڪي زا جي سامهون وارو فوٽوگرافر جيڪو فلم رول ڇڏڻ وقت هر دفعي نالو پڇندو آهي ۽ وري لکائيندو به مون کان ئي آهي.
• فوجي جبل وٽان هر دفعي لنگهندي دل ۾ پيدا ٿيندڙ خوف ۽ عزت جو مليل احساس.
• اوساڪا ۾ هنشين ڊپارٽمينٽ اسٽور ۾ مڪئي جي سنگن وڪڻڻ وارو دڪاندار جيڪو مون کي پري کان ئي ڏسي هڪ بدران ٻه سنگ پچڻ لاءِ رکندو آهي. پوءِ لوڻ جو ٻڪ مٿان ٻرڪي ڏيندو آهي.
• شھر گهمي واپسي تي اوساڪا جي آخري ريلوي اسٽيشن ”اوساڪا ڪُو“ کان ٻيڙيءَ جي جيٽي تائين بيزاريءَ وارو پنڌ پڻ ياد ايندو _ ٿڪاوٽ ڪري وک وک ڳري لڳندي هئي.
• يوڪوهاما سي مينس ڪلب جو انچارج جيڪو ڪتاب بدلي ڪتاب ڏيندو آهي _ پوءِ ڀلي کيس آئون انگريزيءَ جو ناول ڏيان يا اڙدوءَ سنڌيءَ جو.
• ۽ آخر ۾ هتي جي ماڻهن جو ذري ذري جهڪڻ ڪڏهن به وساري نه سگهندس _ مائرن جو ننڍن ٻارن جي مٿي کي دٻائي جهڪڻ سيکارڻ. پوڙهن جو پوڙهن کي سايونارا چوڻ وقت چٻو ٿي جهڪڻ. سڄي خاندان جو قطار ۾ ٿي ٻي کان موڪلائڻ وقت جهڪڻ.
• اڄ جپان ڇڏڻ وقت هر انسان وانگر آئون به پنھنجيون يادون پاڻ سان کڻي ويندس. پر موڪلائڻ وقت انگريزيءَ وارو ”گڊ باءِ“ يا جپانيءَ وارو ”سايو نارا“ (وڃان ٿو) نه چوندس، پر اهو چئي موڪلائيندس جيڪو سنڌي دوست هڪ ٻئي کي چئي موڪلائيندا آهن _ يعني ”موڪلاڻي ڪانهي. سدائين گڏ.“ يا بنگالين وارا لفظ چوندس جيڪي هو موڪلائڻ وقت چوندا آهن: ”امي آشي“. (آئون وري ايندس) يا مئڪ آرٿر کي Quote ڪندس:
I shall return.