ريتون رسمون جن کي Modernization ريٽي نه سگهي
جپانين کي پنھنجي ملڪ لاءِ جيترو پيار آهي، اوترو شايد ئي ڪنھن ٻئي کي پنھنجي ملڪ لاءِ هجي. هر وقت چاهيندا ته سندن ملڪ جي تعريف پئي ٿئي ۽ ڪنھن به ڌارئين کي ان سان گِلا نه هجي.
ڌارين آيل مھمانن کان وڃڻ وقت به اهو ئي پڇندا ته توهان کي جپان ڪيئن لڳو. ڪڏهن به ڪو جپاني پنھنجي نالي يا مائٽن نالي نه پڇندو ته توهان کي اسين ڪيئن لڳاسين يا اسان جو فلاڻو مائٽ: شيما واڪي سانُ، يا ڪاوابا باشي سانُ ڪيئن لڳو. پر هو پنھنجي ملڪ جو ئي پڇندا ته: ”اسان جو ملڪ جپان توهان کي ڪيئن لڳو؟“ ۽ پوءِ جي جپان جي تعريف ڪبي ته ڦڪا پيلا ڏند ڪڍي خوش ٿيندا ۽ جي ساڻن جپان جي ڪنھن ڳالهه جي ڪا ڪوڙي به گلا، دانھن يا ڏوراپو ڏبو ته منھن لھي ويندن.
عام زندگيءَ ۾ عام کان عام جپاني به ڪڏهن ڪا اهڙي ڳالهه نه ڪندو، جنھن مان ڌارئين کي اهو احساس ٿئي ته جپاني ماڻهو صحيح نه آهن.
يوڪو هاما (جپان) جي بندرگاهه ۾ هڪ دفعي اسان جي جھاز ڀرسان دنيا جو مشھور پئسينجر جھاز ڪُئين ميري Queen Mary اچي بيٺو هو. ان جي آمد جي ٽي وي ۽ ريڊيو تي به ڪافي اشتھار بازي ڪئي وئي هئي ۽ جھاز ڏسڻ جي شوق ۾ يوڪوهاما جي اوسي پاسي وارن شھرن ۽ ڳوٺن: ٽوڪيو، چيبا، ڪواساڪي کان وٺي ڪبتسو، فونا باشي ۽ ياماتو کان ماڻهو ٻارن ٻچن سوڌا اچي يوڪوهاما کان نڪتا هئا. ڪيترا ماڻهو ته اسان جي جھاز تي به چڙهي پئي گهميا.
هڪ فئملي سان منھنجي به ڏاڪڻ وٽ عليڪ سليڪ ٿي. جھاز ڏسڻ ٿي گهريائون سو کين پنهنجي جهاز جا سڀ ڊيڪ گهمايم. چانھه جو وقت هلي رهيو هو سو آخر ۾ ڪافي پياري سايونارا چيومان. پاڻ چيگا ساڪي ڳوٺ کان آيل هئا.
هفتي کن کان پوءِ جنھن مھل اسان جو جھاز Sail ڪرڻ لاءِ لنگر کڻي رهيو هو ته انجڻ روم ۾ ڪنھن اچي ٻڌايو ته ڪي جپاني ملڻ ٿا چاهين. مٿي اچي ڏٺم ته ڪجهه ڏينھن اڳ آيل ساڳيو پوڙهو جپاني همراهه پنھنجن ٻارن ٻچن سان بيٺو آهي. پاڻ سان حيثيت آهر گلن ۽ ميوي جو تحفو مون لاءِ کڻي آيو هو. ٻڌايائين ته هو روز اسان جي آفيس مان جھاز جو پڇندو رهيو ٿي. اڄ اسان جي وڃڻ جو ٻڌي هو موڪلائڻ لاءِ ڳوٺان هلي آيو آهي.
مون سندس ان تڪليف تي ڪجهه اعتراض ڪيو، پر هن ڏڪندڙ هٿن سان گلن ۽ ميوي جا ٽوڪرا زوريءَ منھنجي حوالي ڪندي چيو : ”هي اسان جو غريباڻو تحفو قبول ڪر. ڪير ڄاڻي وري ڪڏهن ملون به يا نه. تون تحفي کي نه ڏس پر اسان جي خلوص کي ڏس. اسان جي دل کي ڏس _ جيڪا اهو نٿي چاهي ته جپان ڇڏڻ وقت توکي ڪو احساس به ٿئي ته اهي جپاني جن سان تون سٺو هلئين انهن توکي تنھنجي هتي هوندي ئي وساري ڇڏيو.“
جھاز جپاني بندرگاهه کان ٻاهر نڪرڻ لاءِ رڙهي رهيو هو. جھاز ۽ ڪناري جي وچ ۾ ڦاٿل ڇوليون جھاز جي لوهي جسم سان ٽڪرائجي ڪناري جي سيمنٽ ٿيل دڪي سان لڳي رهيون هيون. پر آئون اهي مڙئي نظارا ڇڏي اهو سوچي رهيو هوس ته دنيا جي ڪيترن ملڪن ۾ ڪيترن ماڻهن سان مليو هوندس. ڪير ٿو ڪنھن کي ياد ڪري. پر هي جپان آهي جتي هيڏي ترقي ۽ Modernization به انسان ۽ انسانيت جي قدرن کي اڃا ريٽي نه سگهي آهي.
اهو منھنجو جپان ۾ پھريون دفعو هو. اهو منھنجو جپان بابت پھريون ويٺل Impression هو.